Ο Κοσμάς ο Αιτωλός παράδειγμα ηθικού βίου και αγάπης στα γράμματα. Εορτάστηκε η μνήμη του στον τάφο του στο Κολικόντασι προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Αναστάσιου υπό την απειλή ακραίων κύκλων για έκτροπα στη λειτουργία. Μάξιμος: Ο Αναστάσιος δώρο Θεού στην Αλβανία.
Ο βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος μετέβη στο Κολικόντασι της Βορείου Ηπείρου προκειμένου να συμμετάσχει στην εορτή για τα 300 χρόνια από τη γέννηση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, στον τόπο που βρίσκεται ο τάφος του εθνομάρτυρα. Η λειτουργία, στην οποία προεξήρχε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ.κ. Αναστάσιος, με τη συμμετοχή όλων των Αρχιερέων της Αλβανικής Εκκλησίας, πραγματοποιήθηκε σε κλίμα συγκίνησης υπό την απειλή ακραίων εθνικιστικών κύκλων για έκτροπα με στόχο τη ματαίωσή της. Πλήθος πιστών αποτελούμενο από Ορθόδοξους Αλβανούς, μεταξύ των οποίων και εκπρόσωποι της Αυτοδιοίκησης, Βορειοηπειρώτες -ανάμεσα τους και ο πρώην υπουργός Εργασίας της Αλβανίας κ. Σπύρος Ξέρρας- αλλά και προσκυνητές από την Ελλάδα, με επικεφαλής τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέκο Καχριμάνη και τον κοσμήτορα της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Μιχαήλ Τρίτο, παρακολούθησαν τη λειτουργία και τη λιτάνευση της εικόνας και του λειψάνου του Αγίου στον περίβολο της Μονής.
Σε δήλωσή του ο κ. Χαρακόπουλος αναφέρθηκε στην αξία του παραδείγματος του Πατροκοσμά σήμερα, ενώ εξήρε το σπουδαίο έργο που έχει συντελεστεί από το λόγιο προκαθήμενο της Αλβανικής Εκκλησίας για την αναγέννησή της μετά τους διωγμούς από το αθεϊστικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.
Ο πρώην υπουργός είπε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Αποτίνουμε φόρο τιμής όχι μόνο στο Απόστολο της Ορθοδοξίας, αλλά και στον αγνό πατριώτη και απαράμιλλο προστάτη των γραμμάτων. Γιατί στα σκοτεινά χρόνια του οθωμανικού ζυγού, λίγο πριν ανατείλει το φως της ελευθερίας, ο Κοσμάς ο Αιτωλός ήταν ο ακούραστος οδοιπόρος ανάμεσα στις κοινότητες των Ελλήνων, που σπέρνει το σπόρο της ελπίδας.
Χωρίς φόβο απέναντι στις απειλές, γεμάτος αυταπάρνηση, υψώνει το φρόνημα των σκλάβων, νουθετεί με αγάπη για τις ηθικές τους αδυναμίες, κτίζει σχολειά για να νικηθεί η αμάθεια και η δεισιδαιμονία.
Το έργο του ανεκτίμητο και μοναδικό προκάλεσε πραγματικό σεισμό απ’ όπου περνούσε. Πολλοί ήταν αυτοί, όμως, που δεν ήθελαν την αφύπνιση του σκλάβου. Και ο Πατροκοσμάς προκάλεσε την μήνιν και την εκδικητική μανία, που κατέληξε στο μαρτυρικό του θάνατο εδώ στο Κολικόντασι. Η σπορά του, όμως, δεν πήγε χαμένη, Προετοίμασε την παλιγγενεσία του 1821 αλλά αναδείχθηκε και σε φάρο ελπίδας για όλες τις μελλοντικές γενιές.
Σήμερα, μάλιστα, που βιώνουμε μια γενική αμφισβήτηση των αξιών και που η ανθρώπινη ελευθερία και ιδιοπροσωπία απειλείται με πολλούς τρόπους, η αγνή και συνάμα φλογερή μορφή του Κοσμά του Αιτωλού παραμένει και για εμάς υψηλό παράδειγμα ηθικού βίου και αγάπης προς τα γράμματα. Είναι ευλογία για την Αλβανία η παρουσία του τάφου και των λειψάνων του Αγίου που ευλαβούνται εκατομμύρια Ορθόδοξοι σε όλο τον κόσμο. Η ανάδειξη του προσκυνήματος και η διευκόλυνση της πρόσβασης σε αυτό από τις αρχές της Αλβανίας αρκεί για να δημιουργήσει από μόνο του ένα ρεύμα θρησκευτικού τουρισμού στη γείτονα”.
Ο Αναστάσιος δώρο Θεού
Αναφερόμενος στην προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου, ο Θεσσαλός πολιτικός είπε χαρακτηριστικά: «Πιστέψτε με. Ο Μακαριώτατος είναι δώρο Θεού στην Αλβανία. Με πλούσια ιεραποστολική δράση, με έξοχο πνευματικό και θεολογικό έργο και με σοφή ποιμαντορία για πάνω από δύο δεκαετίες στην χώρα της Αλβανίας, συνιστά πρότυπο Ιεράρχη. Με την πραότητά και την αγάπη που τον διακρίνουν κατορθώνει, υπερπηδώντας τα πολλά και σοβαρά εμπόδια που ορθώνονται ενώπιόν του, να προσφέρει έργο εξαιρετικής σπουδαιότητος όχι μόνον για τους Χριστιανούς της Αλβανίας αλλά και για όλο τον λαό της χώρας, ανεξάρτητα από τη θρησκευτική ή την εθνική του ταυτότητα. Όλοι θα πρέπει να προσευχόμαστε να του δίνει ο Θεός δύναμη να συνεχίσει αυτό το δρόμο για έτη πολλά».