Στο 14ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων.
Καστανιά – Βέροια:
Γράφει ο Γιάννης Δελόγλου. Στο Πανελλήνιο Ιερό Προσκύνημα «ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ» στις κορυφές του Βερμίου έγινε για 14η φορά το Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων από την Ελλάδα , την κεντρική Ευρώπη ,την Αυστραλία , τον Καναδά και την Αμερική.
Η επισημότητα ,η άρτια οργάνωση από την οργανωτική επιτροπή , τα πλούσια θέματα των αξιόλογων εισηγητών και η ευρεία συμμετοχή από νέους και νέες από 16 ετών έως 30 , έβαλαν την σφραγίδα της μεγάλης επιτυχίας. Ήταν παιδιά της τρίτης και τέταρτης γενιάς προσφύγων από τις Αλύτρωτες Πατρίδες . Παιδιά με φλόγα , ζωντάνια ,με πιστεύω ,με ιδανικά . Μπήκαν σε μια σειρά εκδηλώσεων που στοχεύουν στην αλληλογνωριμία των νέων καθώς και στη διατήρηση των ηθών και εθίμων της Ποντιακής παράδοσης.
Το φετινό συναπάντημα ήταν αφιερωμένο στην ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ και στα 60 χρόνια παρουσίας της στον Ελλαδικό χώρο. Στην κατάμεστη από καθήμενους και όρθιους νέους αίθουσα εκδηλώσεων του Ιερού Προσκυνήματος άρχισαν οι τριήμερες εκδηλώσεις του Συναπαντήματος με τον χαιρετισμό των μελών της Οργανωτικής Επιτροπής για το 14ο Συναπάντημα Νεολαίας και στη συνέχεια καλωσόρισε τους νέους 14ου Συναπαντήματος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων , πρόεδρος του Ιερού Προσκυνήματος «ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ», τονίζοντας :
Κατά τον χαιρετισμό του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων τόνισε:
«Με πολλή χαρά και συγκίνηση σας υποδεχόμαστε και φέτος στο ιερό προσκύνημα της Παναγίας της Σουμελά· σας υποδεχόμαστε στο σπίτι της Παναγίας Μητέρας μας, που είναι και το σπίτι όλων των Ποντίων· σας υποδεχόμαστε στον ιερό αυτό τόπο στον οποίο εξήντα χρόνια τώρα φυλάσσεται η ιερή και θαυματουργή εικόνα της Κυρίας του Πόντου, της Σουμελιώτισσας.
Και η χαρά μας είναι μεγάλη γιατί και φέτος, όπως και κάθε χρόνο το ιερό αυτό προσκύνημα κατακλύζεται από εκατοντάδες νέους από όλα τα μέρη του κόσμου, νέους που έχουν την ίδια καταγωγή, τις αλησμόνητες εστίες του Πόντου, νέους που έχουν τα ίδια ιδανικά, νέους που έχουν τα ίδια όνειρα, την ίδια αγάπη, την ίδια αφοσίωση στις παραδόσεις και τα έθιμα αυτού του υπέροχου τόπου που λέγεται Πόντος.
Η παρουσία των νέων αποτελεί πάντοτε αιτία χαράς, πολύ περισσότερο σε εποχές δύσκολες, όπως η δική μας, κατά την οποία τόσο η πατρίδα μας όσο και ολόκληρος σχεδόν ο κόσμος υφίσταται τις συνέπειες μιας παρατεταμένης κρίσεως.
Αρκετοί μιλούν για οικονομική κρίση, και ορισμένοι βρίσκουν ως αφορμή αυτή την οικονομική κρίση για να εκτοπίσουν από τη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών τον πολιτισμό, τις παραδόσεις, την στήριξη των ηθών και των εθίμων των ανθρώπων.
Και αυτό γιατί νομίζουν ότι όλα τα πράγματα είναι αριθμοί, είναι οικονομικά μεγέθη που μπορούν να περικόπτονται αναλογικά ή και οριζόντια, και ότι ορισμένα πράγματα είναι περιττά και μπορούν να λείψουν προκειμένου δήθεν να εξοικονομηθούν κάποια κονδύλια.
Ασφαλώς η οικονομική κρίση είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα και απαιτείται συνετή και εκλογικευμένη διαχείριση για την αντιμετώπισή της. Αλλά η κρίση την οποία διέρχεται ο κόσμος μας δεν είναι μόνο οικονομική, είναι και κρίση θεσμών. Κρίση θεσμών για τους οποίους αδιαφορήσαμε τα προηγούμενα χρόνια συνεπαρμένοι από την ροπή προς το κέρδος, την εξέλιξη, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, και εντυπωσιασμένοι από την πρόοδο της σύγχρονης εποχής.
Και όταν ξαφνικά διαπιστώσαμε ότι πολλά απ’ αυτά ήταν υπερεκτιμημένα και δεν είχαν την αξία ή το αποτέλεσμα που περιμέναμε, τότε πέσαμε από τα σύννεφα, απογοητευτήκαμε, καταρρεύσαμε, γιατί δεν είχαμε ερείσματα για να στηριχθούμε, ή μάλλον τα είχαμε γκρεμίσει εμείς οι ίδιοι, γιατί πιστεύαμε τι αποτελούσαν εμπόδιο στην πορεία μας προς την πρόοδο και την εξέλιξη· γιατί νομίζαμε ότι μας δεσμεύουν να πετάξουμε σε ένα νέο κόσμο.
Έτσι είναι βέβαιο ότι κατά ένα μέρος η σημερινή κρίση οφείλεται στο γκρέμισμα των θεσμών, στην αδιαφορία για την παράδοση, για τα ήθη και τα έθιμα του λαού μας, για την Εκκλησία και την πίστη μας.
Γι’ αυτό και η παρουσία σας εδώ, τόσων πολλών νέων από όλα τα μέρη του κόσμου, μας γεμίζει χαρά, ιδιαίτερα φέτος. Γιατί εσείς με την παρουσία σας αποδεικνύετε ότι αντιστέκεστε στην τάση της εποχής να απεμπολήσει τα πάντα, και αρχές και αξίες και παραδόσεις και θεσμούς και ήθη και έθιμα. Γιατί εσείς με την παρουσία σας αποδεικνύετε ότι και στην εποχή μας υπάρχουν νέοι με αρχές και αξίες, νέοι που σέβονται τις παραδόσεις και τιμούν την ιστορία και την γλώσσα τους.
Η παρουσία σας εδώ, στην κοινή εστία των Ποντίων όλου του κόσμου, αποδεικνύει ότι εσείς πιστεύετε στην αξία των παραδόσεων, της ιστορίας και του πολιτισμού των πατέρων σας, που δεν μεγαλούργησαν γιατί είχαν οικονομική ευμάρεια, πλούτο και χρήματα, αλλά γιατί πίστευαν σε αξίες, πίστευαν σε ιδέες, πίστευαν στο Θεό και στήριζαν τη ζωή τους στην πίστη και τις αρχές τους, στις παραδόσεις και τις αξίες τους.
Αν φέρουμε στο νου μας το μεγαλειώδες μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά του Πόντου και τα άλλα μοναστήρια της περιοχής, αν θυμηθούμε τους περικαλλείς ναούς και τα μοναστήρια που σώζονται περισσότερο από 16 αιώνες τώρα, αν δούμε τα αρχοντικά και τα σχολεία που διατηρούνται μέχρι σήμερα, μπορούμε να καταλάβουμε πόσο σπουδαίο πολιτισμό δημιούργησαν οι πατέρες μας ζώντας σε δύσκολες συνθήκες.
Και τον δημιούργησαν γιατί είχαν βαθιά ριζωμένη στην ψυχή τους την πίστη στον Θεό, γιατί διατηρούσαν άσβεστη μέσα τους τη φλόγα της εθνικής συνειδήσεως, γιατί έκαιγε μέσα στην ψυχή τους η αγάπη για την πατρίδα και την ένδοξη ιστορία της, για την γλώσσα και τις παραδόσεις του τόπου τους.
Και όλα αυτά ήταν που τους κράτησαν όρθιους στα χρόνια της σκλαβιάς, και τους έκαναν και μέσα σ’ αυτήν να μεγαλουργήσουν, μεταδίδοντας από γενιά σε γενιά την πίστη, την γλώσσα, την ιστορία και τις παραδόσεις.
Και όταν ακόμη αναγκάσθηκαν να πάρουν το δρόμο της ξενιτιάς και αφήνοντας πίσω τους τις ;αλησμόνητες πατρίδες του Πόντου να εγκατασταθούν στην Ελλάδα, στη Δυτική Ευρώπη, στην Αμερική, στην Αυστραλία, μη έχοντας μαζί τους σχεδόν τίποτε, και πάλι κατόρθωσαν με τις προσπάθειές τους και με τις αρχές που διδάχθηκαν και τήρησαν σε όλη τους τη ζωή με συνέπεια όχι μόνο να σταθούν στα πόδια τους αλλά και να προοδεύσουν και να δημιουργήσουν λαμπρές κοινότητες που τις θαυμάζουν όλοι, διατηρώντας πάντοτε τα ήθη και τα έθιμά τους και μεταδίδοντας στα παιδιά τους και στα εγγόνια τους την αγάπη για τον Πόντο, την υπερηφάνεια για την καταγωγή και την ιστορία τους, τη λαχτάρα για την ποντιακή μουσική, τους ποντιακούς χορούς και την ποντιακή διάλεκτο, στοιχεία που τους βοήθησαν όπου και αν βρέθηκαν να διατηρήσουν την ιδιοπροσωπία τους και να προοδεύσουν.
Η πρόοδος αυτή αντανακλάται στα πρόσωπά σας και είμαστε περήφανοι και χαρούμενοι για σας, γιατί μας δίνετε θάρρος και ελπίδα, γιατί δίνετε στους συνομηλίκους σας αλλά και στους μεγαλύτερους από σας το μήνυμα ότι δεν πρέπει να απογοητευόμαστε από τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες αλλά να αγωνιζόμαστε για να τις υπερβούμε, μένοντας εδραίοι και αμετακίνητοι στις αρχές και στις παραδόσεις μας και φυλάσσοντας ως θησαυρό ανεκτίμητο την ιστορία, τη γλώσσα μας και τον πολιτισμό μας.
Με αυτά τα ερείσματα κατόρθωσαν οι Πόντιοι ανά τους αιώνες να ξεπερνούν τις δυσκολίες και να δημιουργούν.
Σε αυτά τα ερείσματα στηρίχθηκε το Μοναστήρι της Παναγίας της Σουμελά στην Τραπεζούντα του Πόντου, που φέτος εορτάζει τη συμπλήρωση 1600 ετών από την ίδρυσή του.
Σε αυτά τα ερείσματα στηρίχθηκε και το ιερό προσκύνημα της Παναγίας της Σουμελά, εδώ στην Καστανιά, που φέτος συμπληρώνει 60 χρόνια λαμπρής ιστορίας. Και σε αυτά στηριζόμενοι, θα ξεπεράσουμε την κρίση και θα δημιουργήσουμε με την χάρη του Θεού και της Παναγίας μας ένα καλύτερο μέλλον και για μας και για την πατρίδα μας.
Με αυτές τις σκέψεις και με αυτήν την ελπίδα, που στηρίζεται και σε σας τους νέους μας, οι οποίοι είστε η ελπίδα και το μέλλον του Ποντιακού Ελληνισμού και της πατρίδας μας, σας καλωσορίζω με πολλή αγάπη και στοργή στο ιερό προσκύνημα της Παναγίας Σουμελά εδώ στη Βέροια, ως ποιμενάρχης της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης κι Καμπανίας, της Μητροπόλεως στην οποία ανήκει η Παναγία Σουμελά.
Σας καλωσορίζω θερμά και εύχομαι η φετινή συνάντησή σας εδώ να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την αγάπη σας για την ιστορία και τον πολιτισμό του Ποντιακού Ελληνισμού, να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τη θέλησή σας να κρατήσετε ζωντανές τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα των πατέρων σας και να τα μεταδώσατε και σεις στις επόμενες γενιές.
Καλή παραμονή και καλή επιτυχία».
Μετά τον άγιο Βεροίας τον λόγο πήρε ο εκπρόσωπος του πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά, βουλευτής Ημαθίας κ. Λάζαρος Τσαβδαρίδης ο οποίος τόνισε:
Επόμενος ομιλητής ήταν ο άνθρωπος που έζησε όλα τα στάδια της Ποντιακής ζωής κάνοντας παράλληλα μεγάλη καλλιτεχνική καριέρα στο Ποντιακό τραγούδι , αντιπεριφερειάρχης Ημαθίας κ. Κωνσταντίνος Καραπαναγιωτίδης τόνισε: Για την εποχή την δική μου αυτές οι συναντήσεις είχαν τις δυσκολίες τους .Επικοινωνούσαμε με εκείνα τα παλιά τηλέφωνα , με επιστολόχαρτα , ήμουνα από τους πρώτους καλλιτέχνες που επισκεφτήκαμε μετά τον Χρύσανθο και τον Γώγο την Αμερική , τον Καναδά , την Αυστραλία , τη Γερμανία και θυμάμαι εκείνες τις στιγμές τις όμορφες με πολλούς από εσάς που είστε εγγόνια ή παιδιά αυτών των φίλων εκεί. Και βλέπω πόσο σημαντικό είναι σήμερα μέσα από την παγκοσμιοποίηση , το διαδίκτυο η επικοινωνία , οι άλλες επικοινωνίες οι επαφές η σύσφυξη των σχέσεων ,η ανταλλαγή απόψεων , όλα αυτά έχουν τα αρνητικά και τα θετικά . Επίσης πιστεύω οι Πόντιοι σαν ράτσα προχωρούν μπροστά . Αφήστε λοιπόν αυτά τα λίγα που μας χωρίζουν και πάρτε τα πολλά και σημαντικά που μας ενώνουν καλλιεργήστε τα και συνεχίστε το μέλλον λαμπρό . Σε σας τους νέους εμείς πιστεύουμε και αναθέτουμε τις ελπίδες μας. Αυτά που εμείς δεν μπορέσαμε να κάνουμε ,ή κάναμε ελάχιστα εσείς είναι σίγουρο γιατί ξέρετε να αγωνίζεστε και να διεκδικείτε και να απαιτείτε ,είμαι σίγουρος ότι έχετε την δυνατότητα ότι έχει σχέση με την ράτσα την δική μας να πετύχετε περισσότερα. Στις διοικήσεις όλων των Σωματείων που συμμετέχουν εδώ , σε όλους εσάς που αφήνετε τις δουλειές σας , αφήνετε τη διασκέδαση ,μέσα από αυτές τις τρείς μέρες του Συναπαντήματος είμαι σίγουρος ότι θα φύγετε γεμάτοι ότι έχει σχέση με την ιστορία , τη λαογραφία ,τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Ποντίων. Θερμά συγχαρητήρια λοιπόν στον πρόεδρο του Ιερού Προσκυνήματος, τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη ,στον πρόεδρο του Σωματείου «ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ» στους φίλους και στις φίλες, εισηγητές , εμείς σαν περιφερειακή ενότητα είμασταν και θα είμαστε πάντα δίπλα σε αυτές τις όμορφες εκδηλώσεις που κάθε χρόνο διοργανώνετε σε αυτό τον όμορφο χώρο.
Η Δήμαρχος Βεροίας κ. Χαρούλα Ουσουλτζόγλου τόνισε : «Χαιρετίζω αυτή την αξιέπαινη προσπάθεια που γίνεται εδώ και 14 χρόνια και συνεχίζετε ακατάπαυστα και δεσμοί αυτού του είδους που αφορούν την νεολαία , που απευθύνονται στη νεολαία αντέχουν στο χρόνο και είναι πολύ σημαντικό και μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ανάδειξη και διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που είναι αναπόσπαστο κομμάτι αυτής , ο Ποντιακός Ελληνισμός . Είναι γνωστό ότι ο Ποντιακός Ελληνισμός έχει δώσει πάρα πολλά ,ξεχωρίζει ,ξεχωρίζει σε όλο τον κόσμο μεταφέροντας ένα άσβεστο εθνικό φρόνημα και αναπαράγει ελπίδα και αγάπη για την πατρίδα. Ο δήμαρχος της Βεροίας θα είναι πάντα αρωγός τέτοιων εκδηλώσεων που χαράζουν ανεξίτηλα την πορεία της ζωής των νέων μας από όπου και να έρχονται αυτοί εδώ και ζωηδοτούν σημαντικά τις ρίζες του δέντρου της καταγωγής και της ιστορίας μας»
Η Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών σωματείων, διακεκριμένη ηθοποιός κα Χριστίνα Σαχινίδου μέσα από την συγκίνηση βλέποντας 700 αγγελούδια να αγωνιούν για το αύριο τόνισε : «Σεβασμιώτατε εκλεκτοί προσκεκλημένοι αγαπητά παιδιά εκπρόσωποι των σωματείων 14ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων, Είστε αυτοί που αρχίσατε έναν Θεσμό, είστε οι συνεχιστές της ιστορίας της παράδοσης και είμαστε περήφανοι για εσάς και σίγουροι ότι θα συνεχίσετε αυτό που ξεκινήσαμε» Ένα χειροκρότημα από εσάς για εσάς και να ξέρετε θα είμαστε πάντα στο πλευρό σας. Και πάντοτε με την ευλογία της Παναγίας Σουμελά και την συμπαράσταση του Προσκυνήματος και του σωματείου «Παναγία Σουμελά».
Ο πρόεδρος του Σωματείου ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ κος Γεώργιος Τανιμανίδης αφού ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο τους εκλεκτούς προσκεκλημένους, τους εκπροσώπους των Σωματείων και κυρίως τα 700 ποντιόπουλα για την συμμετοχή τους στο 14 Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων , τόνισε: Σεβαμιώτατε, υψηλοί καλεσμένοι μας αγαπητά μας παιδία, φίλοι Πρόεδροι Ποντιακών Σωματείων. Χθες είχα την χαρά να νιώσω για πρώτη μέρα Σεβασμιώτατε την δυναμική αυτών των παιδιών. Χθες είχαμε μια ταινία, μια ταινία κύριε Φωτιάδη που εισηγηθήκατε, μια ταινία που αναφέρετε στο πως ζούσαν οι πατριώτες, πως ζούσαν οι Έλληνες πριν την ανταλλαγή στα μικτά χωριά με τις δυσκολίες που είχαν, κρυπτοχριστιανοι, να κηδεύουν τους ανθρώπους κρυφά, να μην μπορούν να παντρευτούν. Σεβασμιώτατε υπήρχε άκρα ησυχία. Τα παιδιά δύο ώρες δεν έβγαλαν φωνή . Χειροκρότησαν, πήραν το μήνυμα και μετά έφυγαν. Θέλω να σας πω πως αυτά τα ελληνόπουλα Ποντιακής Καταγωγής αδιάσπαστο κομμάτι του συνόλου της Νεολαίας της Πατρίδας πάει μπροστά και αυτό είναι σημαντικό
ΤΙΜΗΝ ΣΟΝ ΤΙΜΗΜΕΝΟΝ
Για την δουλειά του σε όλο τον χρόνο
Ύστερα από εισήγηση της Οργανωτικής επιτροπής δεχθήκαμε το Σωματείο Παναγία Σουμελά , Σεβασμιώτατε να απονείμει Τιμητική διάκριση στον αγαπητό μας φίλο στον Έλληνα του απόδημου ελληνισμού τον κύριο
ΑΜΑΝΑΤΗ ΤΑΓΚΑΛΙΔΗ
Για τον Αμανάτη Ταγκαλίδη θα παρακαλέσω την Κυριακή Ιμιρτζίδου να μας πει δυο λόγια και στην συνέχει να κάνουμε την απονομή:
Φιλοξενούμε στις εκδηλώσεις μας μεταξύ άλλων παραγόντων έναν από τους χιλιάδες των Ελλήνων συμπατριωτών μας που ζουν στο εξωτερικό μια ξεχωριστή προσωπικότητα που διαπρέπει στην Γερμανία αλλά και προσφέρει την ψυχή του την διάκριση των εκεί Ελλήνων.
Είναι ο κος Αμανάτης Ταγκαλίδης που γεννήθηκε στα Λευκόγεια Δράμας από γονείς ποντιακής Καταγωγής που κατάγονται από την Μπάφρα του Πόντου.
Το 1955 μετοίκησαν οικογενιακώς από τα Λευκόγεια στην Κατερίνη και το 1961 ο κος Αμανάτης ξενιτεύτηκε στην Γερμανία όπου τον ακολούθησε η μνηστή του Μαρία (Ρουλα) Αμπατζίδου επίσης ποντιακής καταγωγής, λίγους μήνες αργότερα.
Μετά τον γάμο τους εργάστηκαν σε διάφορες εταιρίες και από το 1971 το νεαρό ζευγάρι έβαλε πλώρη στον ελεύθερο επαγγελματικό χώρο κάνοντας σειρά εστιατορίων με άλλες παράλληλες επιχειρήσεις στον ίδιο πάντα χώρο. Ανήσυχος όμως και ζωηρός ασχολήθηκε από τα πρώτα χρονια με τα κοινά των Ελλήνων.
Πρωταγωνίστησε στην ίδρυση ελληνικών σχολικών μονάδων σε πόλεις όπου οι επαγγελματικές υποχρεώσεις τον οδήγησαν , αλλά έδωσε και ένα μεγάλο μέρος της ζωή του στο ποδόσφαιρο των Ελλήνων της Γερμανίας όπου διατέλεσε από πρόεδρος ομάδας ως της κορυφαίες θέσεις των επιτροπών της ελληνικής ποδοσφαιρικής ένωσης Βαδης Βυτεβεργης , της ομοσπονδίας Ελλήνων Διαιτητών Ποδοσφαίρου της ιδίας Περιοχής από όπου τιμήθηκε για την επίσης μεγάλη του του προσφορά από ποντιακά Σωματεία και την ομοσπονδία Εθνικοτοπικούς και εκπολιτιστικούς συλλόγους και κυρίως από την ορθόδοξη εκκλησία της Γερμανίας σε πολλές ενορίες της οποίας είναι και Μέγας χορηγός και Ευεργέρης.
Για την μεγάλη του αγάπη, την τεράστια προσφορά και το ανεκτίμητο έργο του στον ελληνισμό της διασποράς και κυρίως στον ποντιακό χώρο, εμείς οι Νέοι των Ποντιακών Σωματείων αποφασίσαμε να τον τιμήσουμε αναγνωρίζοντας το θαυμάσιο κοινωνικό του έργο. Στον ελληνισμό της Διασποράς και κυρίως στο Ποντιακό χώρο,
Εμείς οι Νέοι των Ποντιακών Σωματείων, βαθειά συγκεινημενοι, αποφασίσαμε να τον τιμήσουμε αναγνωρίζοντας το θαυμάσιο κοινωνικό του έργο .
Στην συνέχεια ο πρόεδρος του Ιερού Προσκυνήματος Παναγία Σουμελά Μητροπολίτης Βεροίας Ναούσης και Καμπανίας κκ Παντελήμον κατόπιν παρακλήσεως της Ο.Ε απένειμε το Λάβαρο του 14ου Συναπαντήματος των Ποντιακών Σωματείων.
Μέσα σε δάκρυα χαράς , πίκρας, νοσταλγίας ο ευπατρίδης ευεγέρτης παρέλαβε με την σύζυγο του από τον άγιο Βεροίας την τιμητική διάκριση και αφού ευχαρίστησε από καρδιάς όλους όσους μάχονται στις επάλξεις του Ποντιακού ελληνισμού αγωνίζονται για τα δρώμενα του, προωθούν την αγάπη και την ενότητα κάτω από την χάρη και την προστασία της Παναγίας του Πόντου απηύθυνε ευχές και ευχαριστίες στην Οργανωτική επιτροπή καθώς και επίσης και σε όλους τους Νέους που δίνουν τον δικό τους αγώνα μέσα από τα Ποντιακά Σωματεία».
Καθολική ήταν η αναγνώρισή της Πρότασης της Οργανωτικής επιτροπής και από τους Εκπροσώπους των σωματείων.
Η Οργανωτική Επιτροπή του 14Ου Συναπαντήματος Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων αποτελείται με αλφαβητική σειρά από:
ΑΔΑΜΙΔΗΣ ΤΑΣΟΣ
ΑΜΒΡΟΣΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ ΔΗΜΟΣ
ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΕΣΤΗΣ
ΙΜΙΡΤΖΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΙΜΙΡΤΖΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΚΑΛΑΙΤΖΙΔΗΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ
ΚΑΛΕΣΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΚΑΠΑΚΛΗ ΕΛΕΝΗ
ΚΑΡΑΣΑΒΒΙΔΟΥ ΖΩΗ
ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
ΜΟΥΡΟΥΖΙΔΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ
ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ ΔΑΝΗΣ
ΟΥΡΓΑΝΤΖΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΝΑΝΑ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΡΟΥΛΑ
ΠΑΠΑΡΔΕΛΗ ΦΩΤΕΙΝΗ
ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΓΕΛΗΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΣΤΑΣ
ΠΑΥΛΙΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΣΑΒΒΙΔΗΣ ΑΔΑΜ
ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΣΤΑΥΡΙΑΝΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
ΣΤΕΦΑΝΙΑ ΤΑΝΙΜΑΝΙΔΟΥ
ΤΣΙΡΙΔΗΣ ΜΩΥΣΗΣ
ΤΣΟΛΕΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΣ
ΤΣΟΛΕΡΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
ΦΑΧΟΥΡΊΔΗΣ ΤΆΣΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ ΒΑΣΩ
ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ
ΧΙΟΝΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
ΧΡΥΣΙΔΟΥ ΟΛΓΑ
Έτσι λοιπόν αυτοί οι Νέοι που γράφουν την δίκη τους αγνή ιστορία γίνονται δίδαγμα και παράδειγμα σε πολλούς που απέτυχαν στον ρόλο τους είτε από άγνοια είτε από πρόθεση!
Οι επισκέπτες και οι Νεολαίοι είχα την ευκαιρία να Θαυμάσουν μια πολυμορφική έκθεση ζωγραφικής με αξιόλογα έργα τέχνης στους ελευθέρους χώρους του συναπαντήματος.
Στην συνέχεια των εργασιών ο διακεκριμένος καθηγητής ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Δρ. Κωνσταντίνος Φωτιάδης αναπτύσσοντας την εισήγηση του με θέμα : «Ο Νίκος Καζαντζάκης και οι Έλληνες του Καυκάσου» Φέρνοντας καινούργια ιστορικά στοιχεία τόνισε ότι μεταξύ των άλλων:
ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ
Δι’ Υπουργείον Εξωτερικών . Έχω την τιμήν να παρακαλέσω ανακοινωθή εις τον Κον Υπουργόν Περιθάλψεως κατωτέρω τηλεγράφημα Διευθυντού του αυτού Υπουργείου.
Δια Πρόεδρον Κυβερνήσεως . Έχω την τιμήν να ανακοινώσω υμίν κατωτέρω τηλ/μα ενταυθά ευρισκομένου Διευθυντού Υπουργείου Περιθάλψεως. «Συμφώνως προς εντολήν Κου Υπουργού Περιθάλψεως δοθείσαν μοι εξ Αθηνών. [Και για τους δύο].
Έχω την τιμήν να υποβάλλω υμίν εν περιλήψει την γνώμη ην εσχημάτισα εξ επιτοπίου και προσεκτικής μελέτης των ευρισκόμενων εν Νοτίω Ρωσσία υπερπεντακοσίων χιλιάδων Ελλήνων είτε προσφύγων των τελευταίων πολέμων είτε εγκατασταθέντων ήδη εκεί από ετών. Οι Έλληνες ούτοι διακρίνονται εις δύο κατηγορίας τους θέλοντας να εγκατασταθώσιν μόνον εν ελευθέρα Ελλάδι. Η εις Πόντον παλιννόστησις επί του παρόντος καθίσταται απολύτως αδύνατος ελλείψει ασφαλείασ. Εφ’ όσον ελληνική ή συμμαχική κατοχή δεν (;) πιθανή ουδέ άλλος τρόπος εξασφαλίσεως ζωής επανερχομένων πληθυσμών εξευρίσκεται οποιαδήποτε παλιννόστησις εις Πόντον καθίσταται εγκληματική. Εγκαταστήσας ήδη υπηρεσίας Υπουργείου Περιθάλψεως Καύκασων και Αντικαύκασον με κέντρα Αικατερινοδάρ και Τυφλίδα μετ΄αντιπροσωπείας λιμέναι Νοβορωσίσκην και Βατούμ διέγραψα αυταίς πλήρους πρόγραμμα προπαρασκευαστικάς εργασίας σκοπόν εχούσης επιτύχη δύο τινά. Αον. Να μη αποθάνωσιν εκ πείνης και κακουχιών Έλληνες πρόσφυγες. Βον. Όταν επιστεί ο καιρός να επιτευχθεί οργανωμένη και ταχεία η παλιννόστησις και εγκατάστασις αυτών εν Πόντω. Η Δευτέρα κατηγορία των Ελλήνων ανερχομένη εις υπερεκατόν χιλιάδαιτων επιθυμούντων εγκατάστασιν μόνον εν ελευθέρα Ελλάδι παρουσιάζει οξύτατα την ανάγκην αμέσου αυτών εξ Αντικαύκασου (;). Ευρισκόμενοι μεταξύ των αλληλοσυγκρουομένων φυλών κινδυνεύουσιν από τους προχωρούντας εκ της Αρμενίας και Αζερμπαϊστάν Κούρδους Τατάρους. Επιτροπαί εξ αυτω΄ν επανειλημμένως σπεύδουσι να εκλιπαρήσωσι δι’ εμού την Ελληνικήν Κυβέρνησιν να μην τους αφήση να χαθώσιν. Οι πλείστοι απώλεσαν ήδη την γλώσσαν των καταστάντες τουρκόφωνοι ή ρωσσόφωνοι και μετά τινά χρόνον δεν θα υφίστανται πλέον ως Έλληνες. Επιτακτική άρα ανάγκη να ληφθή άμεσος πρόνοια υπέρ των Ελλήνων τούτων. Νομίζω επιβεβλημένον να μεταφερθώσιν αμέσως εις Ανατολικήν Μακεδονίαν ήν θα εγκατέλειψαν αι Μικρασιάται και Θράκες πρόσφυγες και εγκαθιστάμενοισε εκκνούμενα κτήματα να πυκνώσωσι τον εκεί αραιόν ελληνικόν πληθυσμόν και να εινσχύσωσιν εξόχως την γεωργικήν παραγωγήν της Ελλάδος. Η εις Ανατολικήν Μακεδονία εν πρώτοις αύτη εγκατάστασις θα συνεχισθή εις Μικράν Ασίαν ευθύς ως η εκεί κατάστασις το επιτρέψει. Προς τούτο ανάγκη από τούδε να εγκατασταθή εκεί η ειδική υπηρεσία μελετώσα αποκλειστικώς και προπαρασκευάζουσα την εγκατάστασιν των εξ Αντικαυκάσου τούτων Ελλήνων. Εκ παραλλήλου θα έχει ήδη απαρτισθή υπό της αποσταλείσης ήδη υπηρεσίας του Υπουργείου Περιθάλψεως πάσα η προπαρασκευαστική εργασία διά την εκ Πόντον εγκατάστασιν των Ελλήνων. Εντός ολίγου θα λάβω την τιμήν να υποβάλλω υμίν λεπτομερίν έκθεσιν του τρόπου της επιλύσεως του όλου προσφυγικού ζητήματος δια να μην χαθή πολύτιμος χρόνος και δια να επιτελεσθή με αυστηράν πλέον οργανώσιν η σημαντικωτάτη…. περισυλλογή των κινδυνευόντων εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων.»
Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ 28-07-1919
Σε άλλο σημείο της Χειμαρρώδους ομιλίας του ο Δρ. Κωνσταντίνος Φωτιάδης και από άλλο έγγραφο αναφέρει: τις Προτάσεις του Νίκου Καζαντζάκη : Τι πρέπει να γίνη δια να μη σωρευθή επί της κεφαλής του υφ’ υμάς Υπουργείου η βαρυτάτη ευθύνη της απωλείας τόσων χιλιάδων ελληνικών ψυχών;
Διπλή παρίσταται ανάγκη ενεργείας:
Α) Εις τον Καύκασον: Να δωθούν εις την Αποστολήν του Υπουργείου της Περιθάλψεως τα υλικά μέσα αφ’ενός μεν να συντηρήση εις την ζωήν του πάσχοντας ελληνικούς πληθυσμούς, αφ’ ετέρου να οργανώση όσον γίνεται ταχύτερον εντός του χειμώνος τούτου, τους πρώτους μέλλοντας να μεταναστεύσουν ( στατιστική, οργάνωσις τρόπου μετατοπίσεως, πώλησης των ακινήτων κτημάτων, προπαγάνδα, συνεννόησης μετά των πολιτικών αρχών, όπου είναι εγκατεστημένοι).
Β) Εις την ελευθέραν Ελλάδα : προπαρασκευαστική εργασία εις τους τόπους της εγκαταστάσεως:
Είναι απολύτος ανάγκη, ασυγχώρητος πάσα αργοπορία, εντός του χειμώνος τούτου να ορισθούν αι γαίαι, τας οποίας θα καταλάβουν αι πρώται χιλιάδες των μελλόντων να μεταναστεύσουν. Να εξευρεθούν ή ν’ ανεγερθούν κατάλληλα οικήματα.
Το ζήτημα του στεγασμού είναι το μέγιστον. Και νομίζω ότι το Υπουργείον της Περιθάλψεως, μη επαναπαυόμενον αποκλειστικώς εις την προταθείσαν λύσιν περί ανεγέρσεως συνοικισμών δι’ οικοδόμων Ελλήνων μεταπεμπομένων εκ της Ν. Ρωσσίας, οφείλει να ζητήση εξεύρη ταχύτερον γενικώτερον τρόπον στεγασμού: ως τοιούτον δε, μοναδικού αληθώς δια τα μεγάλα κοινωνικά του αποτελέσματα, τα οποία προώρισται να έχη εις την ημετέραν χώραν θεωρώ την γενομένην υπο εργοστασίου οικοδομής έν Ελλάδι. Το εργοστάσιον τούτο, κατά τας γενομένας εις το υφ’ υμάς Υπουργείον επισήμου προτάσεως, θα ιδρυθή εν Ελλάδι, εάν παραγγελθώσι 4.000 οικίσκοι ( εκ 4 δωματίων) αναλαμβάνει την υποχρέωσιν να κατασκευάζει τρεις τοιούτους οικίσκους καθ’ εκάστην ώραν.
Εάν αληθώς η Ελληνική Κυβέρνησις απεφάσισε να μεταφέρη τους Καυκάσιους εις την Ελλάδα, να πυκνώση τον Ελληνικόν πληθυσμον με Έλληνες γεωργούς εξαιρέτου εργατικότητος, πρέπει ν’ αντικρύση ακέραιαν την υποχρέωσιν ήν συνεπάγεται μία τοιαύτη απόφασις: Δια να εκριζωθούν, να μεταναστευθούν εις την Ελλάδα τόσαι χιλιάδες ανθρώπων απαιτούνται δαπάναι δια την μεταφοράν των, δια την προσωρινήν συντήρησίν των άμα έλθουν,δια την στέγασιν και την γεωργικήν των αποκατάστασιν.
Αι δαπάναι αύται βεβαίως εντός ολίγων ετών θα καλυφθούν πολλαπλασίως, αλλά είναι ανάγκη να διατεθώσι τάχιστα, διότι μετά τινας μήνας όλα δεικνύουν ότι πιθανώτατα να είναι πολύ αργά πλέον.
Εάν πάλιν η Ελληνική Κυβέρνησις ευρίσκεται επί του παρόντος προ της αδυναμίς να υποστή την δαπάνην των απαιτουμένων δια την σωτηρίαν εκατόν χιλιάδων Ελλήνων, νομίζω ότι θα ήτο αξιοπρεπέστερον δια το γόητρον της Ελλάδος, φιλανθρωπότερον δια τους δυστυχείς εκεί πέραν Έλληνας, τους βαυκαλιζομένους από επισήμως διδόμενας ελπίδας, να δηλώση ότι εγκαταλείπει εις την τύχην των τους Έλληνας τούτους, ν’ ποσύρη εκ του Καυκάσου την ειδικώς δια την περίθαλψιν και μετανάστευσιν εκπεμφείσαν Αποστολήν.
Ήδη τα μέλη της Αποστολής δηλούν ότι αδυνατούν πέραν του χειμώνος τούτου να συγκρατήσουν τους απελπισμένους δεινοπαθούντας Ελληνικούς πληθυσμούς εν εκ των δύο θα συμβή:
Ή θα αφομοιωθούν οι Έλληνες προς τους Γεωργιανούς και τους Ρώσους, χανόμενοι δια την Ελλάδα.
Ή και τούτο είναι πιθανώτατον – πολλοί θα σωρευθούν εις τα πρώτα ατμόπλοια, θα ριφθούν εις τα ελληνικά παράλια, δημιουργούντες νέον προσφυγικόν ζήτημα και υποβάλλοντες το Ελληνικόν Κράτος, εις δαπάνας πολύ μεγαλυτέρας και ακάρπους τώρα, από τας δαπάνας αίτινες θα απητούντο δια την οργανωμένην και κανονικήν αυτών μετανάστευσιν και εγκατάστασιν εις τας πλουσίας και ακαλλιέργήτους εθνικάς γαίας της Μακεδονίας και της Μικράς Ασίας.
Κύριε Υπουργέ,
Αφιερώσας όλους σχεδόν τους κόπους και τα προσπάθειας μου, κατά το έτος τούτο, εις το ζήτημα του Πόντου, αναλαβών απέναντι υμών μέγα μέρος υπηρεσιακής ευθύνης δια την διαχείρισήν του, αισθάνομαι το χρέος όπως τονίσω τον κίνδυνον εφελκήσω ευλαβώς αμέριστον την υμετέραν προσοχήν εις την εξελισσόμενην εις τον Καύακασον, κατά τας τελευταίας εκθέσεως της υπηρεσίας μας, κρίσιμο πλέον φάσιν το ζήτημά του.
Τολμώ να παρακαλέσω Υμάς κ. Υπουργέ όπως, κατά την επικείμενην άφιξιν του κ. Προέδρου της Κυβερνήσεως, υποβάλητε εις αυτόν σαφώς, με απλότητα το δίλημμα:
Να εγκαταλειφθούν ει την τύχην των οι εικατόν χιλιάδες Καυκάσιοι Έλληνες, τότε ν’ ανακληθή η Αποστολή του Υπουργείου Περιθάλψεως ή να μην εγκαταλειφθούν και τότε να αποφασισθή εγκαίρως και να κατατεθή η δαπάνη προς συστηματικήν και κανονικήν μετανάστευσιν, αρξόμενην κατά την πρσεχή άνοιξιν.
Με βαθυτάτου σεβασμού
Ν. Καζαντζάκης
10-11-1919
Τέλος ο ιστοριοδίφης καθηγητής τόνισε για τον κορυφαίο Κρητικό λόγιο και διπλωμάτη Ν. Καζαντζάκη ,
« Η Ελλάδα σήμερα, πέρα από το ηθικό χρέος που έχει να τους φροντίσει, έχει ανάγκη τα αδέλφια μας, τους πόντιους της Σ.Ε. Στις μέρες μας ο ερχομός τους είναι το « Μάνα εξ Ουρανού» . Αρκετοί μουσουλμάνοι της Δ. Θράκης απροκάλυπτα πια δείχνουν τον πραγματικό εαυτό τους. Το ελληνικό κράτος αδύναμο μορφωτικά και ανίσχυρο εθνικοπολιτικά από το 1923 ως σήμερα συνεχίζει να κρατά μια ενδοτική πολιτική στάση και απολογητική σ’ ότι αφορά τις σχέσεις μας με την Τουρκία, και αυτό γιατί λείπουν στην Ελλάδα ιδρύματα και κέντρα Ανατολικών Σπουδών, που θα μας βοηθήσουν να ξαναποκτήσουμε τη χαμένη ιστορική γνώση, μέσα από το αναφαίρετο δικαίωμα κάθε πολίτη στη Μνήμη.
Γι’ αυτούς που έχουν ήδη έρθει ή πρόκειται να ρθούνε το ΚΕ.ΠΟ.ΜΕ. προτείνει στην Πολιτεία τη δημιουργία στη Θράκη μιας παραδοσιακής ποντιακής πόλης, που να στηρίζεται στα κλασικά ποντιακά αρχιτεκτονικά σχέδια με το όνομα «Ρωμανία» γι’ αυτούς. Επίσης να δημιουργηθούν μικρά χωριά στην ίδια περιφέρεια για να μείνει αναλλοίωτη η ποντιακή αρχιτετκτονική παράδοση σ αυτές τις νέες εστίες, όπου στην πλειοψηφία θα κατοικήσουν οικογένειες που συνεχίζουν να διατηρούν τις ιδιαιτερότητες της ελληνοποντιακής κουλτούρας.
Το ΚΕ.ΠΟ.ΜΕ. πιστεύει ότι ο Καύκασος, η Κριμαία, ολόκληρη η Μαύρη Θάλασσα, που ήταν ιστορικά κέντρα της ελληνιστικής πολιτιστικής παρουσίας και εθνικής ζωής θα φτωχύνουν χωρίς τους Έλληνες. Η παρουσία των Ελλήνων θα πρέπει να συνεχιστεί, για να προχωρήσει η συνεργασία φιλίας μεταξύ του ελληνικού λαού και των λαών της ΕΣΣΔ.
Το δράμα των Ποντίων Πρόσφυγων συγκύνισε πολλούς πρόσφυγες λογοτέχνες, Συγκίνησε όμως και το μεγάλο μας Ν. Καζαντζάκη, ο οποίος στο κολισιαίο έργο του « Αναφορα στο Γκρέκο» αφιέρωσε, στους απλούς ανθρώπους που γνώρισε εκεί, ένα ολόκληρο κεφάλαιο με τον τίτλο « Καύκασος». Από το κεφάλαιο αυτό επιλέγω ένα μικρό απόσπασμα : « Το βαπόρι ήταν γεμάτο ψυχές που ξεριζώθηκαν από τα χώματά τους και πήγαινα να τις μεταφυτέψω στην Ελλάδα. Άνθρωποι, αλόγατα, βόδια, σκάφες, κούνιες, στρώματα, άγια εικονίσματα, Βαγγέλια, τσάπες, και αξίνες, έφευγαν τους μπολσεβίκους και τους Κούρδους και δρόμωναν κατά τη λεύτερην Ελλάδα. Δεν είναι ντροπή να πω πως ήμουν βαθιά συγκινημένος : σα να ‘μουν κένταυρος κι όλο τούτο συβάπορο το τσούρμο σα να ‘ταν, από το λαιμό και κάτω, το κορμί μου».
« Κι όταν αντικρίσαμε τα ελληνικά ακρογιάλλια, ο παπάς του Σοχούμι που ταξίδευε κι αυτός μαζί μας, σηκώθηκε, πέρασε το πετραχήλι του και σήκωσε τα γέρικα χέρια του στον ουρανό:
« Κύριε, κύριε», φώναξε δυνατά, για να τον ακούσει ο θεός. « Σώσον το λαό σου, βοήθα τον να ριζώσει στα καινούργια χώματα, να κάμει τις πέτρες και τα ξύλα εκκλησίες και σκολειά και να δοξάζει, στη γλώσσα που αγαπάς, τ’ όνομά Σου».
Από βάθος καρδιάς, αλήθεια την ίδια ευχή κάναμε κι εμείς σήμερα για τους νέους πρόσφυγες, που μας έρχονται καθημερινά. « Η στράτα τουν μέλ και γάλαν στρωμένον να έν. Αβούτο η φωλέα ντο θα χτίζνε το τελευταίον να έν, καμμίαν ‘άλλο φοράν να μη χαλάεται».
Ακολούθησε η εισήγηση του εκδότη του περιοδικού Άμαστρις κου Πιπερίδη Δημήτρη Με θέμα: «Ποντιακή Νεολαία και Ποντιακή Παραδοσιακή Μουσική» για να ζωντανέψει και να πυροδοτήσει στα τραγούδια η συναυλία «Πατρίδες» με την μουσική διεύθυνση από τον κο Θεόδωρο Βερροιότη Η συνέχεια ήταν ακόμη πιο εκρηκτική με χορούς από την Κρήτη από τον λαογραφικό Σύλλογο Κρητών Θεσσαλονίκης «ΤΑ ΑΓΡΙΜΙΑ» ετσι άναψε και η διασκέδαση, η ψυχαγωγία, το παρακάθ, κάθε γωνιά και μια παρεά με λύρα, τραγούδι και χορό όπως τότε στα παρχάρια του Μαρτυρικού Πόντου.
Ανοίγουν τον χορό ο αντιπεριφεριάρχης Ημαθίας γνωστός από την μακροχρόνια καλλιτεχνική του πορεία ως τραγουδιστής Ποντιακών Τραγουδιών που χάρισε και μελωδίες του. Ο καθηγητής κος Κωνσταντίνος Φωτιάδης Ο Πρόεδρος του Σωματείου Παναγία Σουμελά ο Αντιπρόεδρος κος Κωνσταντίνος Ιωακειμίδης οι σύμβουλοι κος Παντελής Ανθρακόπουλος κος Ιωάννης Βιόπουλος. Κος Λάμπης Ναθαναηλίδης και η αντιπρόεδρος της ΠΟΠΣ κα Χριστίνα Σαχινίδου.
Η Δεύτερη ημέρα των εκδηλώσεων είχε τις δικές της εκπλήξεις . Έτσι η δικηγόρος και μέλος του ΔΣ της Αδελφότητας Κρωμναίων Καλαμαριάς κα Κατερίνα Τσαπικίδου με την εισήγηση της «Η προσφυγική Καλαμαριά» Θύμισε και δίδαξε άγνωστα στοιχεία των Ποντίων που έμειναν εκέι υστερα από την ανταλλαγή του 1922, Ακολούθησε η Παραδοσιακή Κουζίνα «Τσιριχτά» από τα μελής της Οργανωτικής Επιτροπής του 14ου Συναπαντήματος.
Τις απογευματινές ώρες της ίδιας ημέρας ο διάσημος για τον ελληνισμό ηθοποιός Βασίλης Τριανταφυλλίδης (Χαρρυ Κλυνν) αναφέρθηκε στην εισήγηση του «το ποντιακό Θέατρο στο πόντο» τονίζοντας:
ΤΟ ΠΟΝΤΙΑΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες …
Αγαπητές φίλες και φίλοι …
Δέχτηκα με χαρά την τιμητική πρόσκληση της οργανωτικής επιτροπής του Συναπαντήματος του σωματείου της Παναγίας Σουμελά να είμαι ένας από τους ομιλητές στο 14 Συναπάντεμα Ποντιακής Νεολαίας, για να εκθέσω, μαζί με όσα στοιχεία μπόρεσα να συλλέξω κάτω από την πίεση του χρόνου, τις σκέψεις και τις απόψεις μου, για ένα σύγχρονο Ποντιακό θέατρο.
Θέατρο …
Αλήθεια ξέρουμε την σημασία του θεάτρου στην
κοινωνία μας; Ξέρου με πόσα είδη θεάτρου
υπάρχουν; Η απάντηση της πλειοψηφίας των ανθρώπων θα
είναι ΟΧΙ! Τι είναι λοιπόν το θέατρο;
Το θέατρο είναι η παραγωγή ζωντανών
απεικονίσεων συμβάντων παραδοσιακών ή
φανταστικών ανάμεσα σε ανθρώπους με σκοπό την
επιμόρφωση και ψυχαγωγία των θεατών.
Θέατρο είναι επίσης και ο ειδικός χώρος όπου συνκεντρωνετοι αρκετος κοσμος για να παρακολουθήσει ένα ζωντανό θέαμα.
Ο όρος ζωντανό θέαμα απέκτησε ιδιαίτερη σημασία στην εποχή μας, επειδή διακρίνει τις θεατρικές παραστάσεις από τα άλλου είδους θεάματα, όπως
τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, τις εκθέσεις έργων τέχνης κλπ.
Πράγματι, μόνο στη σκηνή του θεάτρου μπορεί κανείς να παρακολουθήσει ανθρώπους να ζωντανεύουν ήρωες, πραγματικούς ή
φοντσση κους. Ο κινηματογράφος και η τηλεόραση μας δείχνουν απλώς εικόνες προσώπων, όχι τα ίδια τα πρόσωπα. Τα πρόσωπα που Συναθροίζονται στο θέατρο, είτε είναι ηθοποιοί, είτε βοηθοί τους, είτε θεατές, έχουν ένα σκοπό, τη θεατρική παράσταση. Μπορούμε να χωρίσουμε αυτά τα πρόσωπα σε δυο κατηγορίες:
Εκείνα που παρακολουθούν το θέαμα κι εκείνα που
το προσφέρουν. Η διάκριση όμως αυτή δεν μπορεί να είναι απόλυτη,
γιατί κατά ένα τρόπο, στο θέαμα συμμετέχει και το κοινο.
Ακόμη κι εμείς οι ίδιοι, μολονότι βρισκόμαστε στα καθίσματα της πλατείας του θεάτρου, είμαστε μέρος του έργου που παίζεται στη σκηνή.
Χωρίς το κοινό κανένα έργο δεν έχει την ατμόσφαιρα. Η συμμετοχή των θεατών με ενθουσιασμό ή απάθεια, με χειροκροτήματα ή αηοόοκιμοσίεο, ανάλογα με το έργο ή τις σκηνές που παίζονται και το επίπεδο της σκηνοθεσίας, είναι το πιο απαραίτητο στοιχείο της θεατρικής παραστασης.
Οι πρώτες μορφές οργανωμένου θεάτρου ανάγονται στον ΣΤ’ αιώνα π.Χ. στην αρχαία Ελλάδα.
Αυτό σημαίνει ότι, σε ακόμη πιο μακρινή εποχή, το θέαμα υπήρχε, αλλά σε μορφή τελετουργικών αναπαραστάσεων, που απείχαν βέβαια πολύ από τις
εξελιγμένες τοπικές μορφές της κλοσικήτ; περιόδου. Οι πρώτες πληροφορίες που έχουμε για ένα είδος εκδήλωσης που μοιάζει με θεατρική παράσταση
ανάγονται στην εποχή που πέρασε στην Ελλάδα η λατρεία του Διόνυσου.
Πρώτη είναι τα κατ’ αγρούς Διονύσια, γιορτή όπου γίνονταν τα φαλλαγώγια, μια πομπή που ακολουθούσε ένα άρμα μ’ ένα τεράστιο φαλλό,
(ανδρικό γεννητικό όργανο) που οι σότυροι έκαναν με διάφορα σχοινιά ν’ ανεβοκατεβαίνει. Στην αρχή μαύριζαν τα πρόσωπά τους, αργότερα άρχισαν να φοροuν μασκες.
ΣΙ αυτές τις γιορτές μικρές ομάδες ατόμων σ’ εύθυμη κατάσταση (κώμοι), κρατώντας ένα προσωπείο, που παρίστανε το Διόνυσο, φωνάζανε,
βγάζανε λόγους για εξωφρενικά θέματα.
Από δω ίσως και να ξεπήδησε η κωμωδία.
Ο Διόνυσος ή, μάλλον, ο άνθρωπος που τον υποδυόταν, έκανε την εμφάνισή του στους δρόμους των ελληνικών πόλεων ιιεριστοιχισμένοτ; από τους οπαδούς του, κρατώντας στα χέρια του σταφύλια και κανάτες με κρασί. Το πλήθος μεθυσμένο επευφημούσε το Θεό του και διοσκέδαζε.
Το ξέσπασμα αυτό ήταν ένας τρόπος διαφυγής από την καθημερινότητα και δημιουργία ενός κλίματος που οδηγουσε στην απομακρυνση απο την καταπίεση της καθημερινής ζωής και, συνεπώς, στην αναψυχη. Κατά τις διονυσια κές τελετές, τα Διονύσια, όπως τα ονόμαζαν οι αρχαίοι, οι όμιλοι τραγουδούσαν το διθύραμβο, ύμνο που βασιζόταν σε αυτοσχεδιασμούς. Σιγά-σιγά ο διθύραμβος πήρε συγκεκριμένη μορφή, αποτελώντας έτσι τα πρώτα δραματικά κείμενα του κόσμου. Αργότερα άρχισαν να τραγουδιούνται από δυο χορωδίες: η μια έλεγε τη μια στροφή κι η άλλη απαντούσε. Οι χορωδίες αυτές λέγονταν χοροί και ειχαν παντα εναν αρχηγο, τον κορυφαίο.
Με τον καιρό οι στίχοι του διθυράμβου πήραν ηρωικό και περιπετειώδη χαρακτήρα. Στο χορό προστέθηκε κι ένας υποκριτής. Ο υποκριτής στην αρχή ήταν ένας, μπορούσε όμως να υποδύεται πολλά πρόσωπα. Ο Αισχύλος αύξησε σε δύο και ο Σοφοκλής αργότερα πρόσθεσε και τρίτο.
Οι παραστάσεις της αρχαίας τραγωδίας άρχιζαν πολύ πρωί και κρατούσαν όλη τη μέρα και μερικές φορές και περισσότερες μέρες. Ο ηθοποιός γινόταν ενας γιγας στη σκηνη και ηταν αγνωριστος κατω απ’ αυτή τη μεταμφίεση. Αλλά το σπουδαίο για τους αρχαίους δεν ήταν να εκτιμηθεί η προσωπικότητα του ηθοποιού, αλλά να εξασφαλιστεί όσο ήταν δυνατό η πιστότερη απεικόνιση του κάθε χαρακτήρα του δράματος, όπως τον είχε συλλάβει με τη φαντασια του ο συγγραφεας. Μεγάλο καλλιτεχνικό γεγονός κάθε χρόνο αποτελούσαν οι δραματικοί αγώνες των ελληνικών πόλεων. Σ’ αυτούς το κοινό εξέφραζε τη γνώμη του για τις τραγωδίες και τις κωμωδίες με ψηφοφορία που ακολουθούσε μετά την παράσταση. Την παράσταση την παρακολουθούσαν χιλιάδες λαού, που μαζεύονταν από την Αθήνα και τα περίχωρα. Η είσοδος ήταν ελεύθερη σ’ όλους.
Πάντα το γεγονός αυτών των αγώνων συνδυάζονταν με γιορτες και πανηγυρια. Μετά την ψηφοφορία ο νικητής συγγραφέας έπαιρνε το βραβείο και στεφανωνόταν δημόσια με δάφνινο στεφάνι. Είναι γνωστό άλλωστε πως οι Έλληνες τιμούσαν περισσότερο τους διανοούμενούς τους παρά τους πολιτι κούς τους. Κατά την περίοδο του μεσαίωνα το θέατρο παίρνει πολύ έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα. Η Εκκλησία απέκτησε μεγάλη επιρροή και πίστευε ότι ήταν αρμόδια να ρυθμίζει τη ζωή σ’ όλες τις εκδηλώσεις της. Οι εκκλησιαστικοί άρχοντες είχαν, σε πολλές περιπτώσεις, μεγαλύτερη δύναμη από τους πολιτικούς και τους στρατιωτικούς. Κατά την περίοδο αυτή του Χριστιανισμού, δεν υπάρχει θέατρο τέτοιο που υπήρχε στην αρχαιότητα. Στο μεσαίωνα δεν υπήρχαν πραγματικές παραστάσεις, αλλά ένα είδος θρησκευτικών απαγγελιών. Πρώτα από όλα, οι θεατές δεν πήγαιναν για να διασκεδάσουν, αλλά για να πάρουν μέρος σε μια θρησκευτική πράξη, σε μια εκδήλωση πίστης.
Έψελναν όλοι μαζί τα κείμενα που περιγράφουν τα Πάθη και τη Σταύρωση του Χριστού.
Ο ουµανισµός και η αναγέννηση ξεκίνησαν από την αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι το σηµαντικότερο δηµιούργηµα της φύσης.
Η πίστη ακριβώς στις ανθρώπινες αξίες έστρεψε την προσοχη στα επιτευγµατα της τεχνης και της πνευµατικής δηµιουργίας. Την περίοδο αυτή παρουσιάστηκε πρωτοφανής ακµή στο θέατρο, τη ζωγραφική και την αρχιτεκτονική. Την εποχή αυτή γράφτηκαν πολλά ενδιαφέροντα θεατρικά έργα µε θέµατα ιστορικά και περιπετειώδη. Είναι έργα που η κεντρική ιδέα τους στρέφεται γύρω από τον άνθρωπο. Γι’ αυτό τα έργα αυτά έµειναν αθάνατα µεχρι τις µερες µας.
Στο θέατρο της Αναγέννησης οφείλει την καταγωγή του το σύγχρονο θέατρο. Σ’ όλα τα θέατρα του κόσµου δεν υπάρχει σκηνή που να µην
απευθύνεται στο θέατρο της Αναγέννησης, να καυχιέται για τις παραστάσεις του µ’ αυτά τα έργα. Σηµαντικά στοιχεία για το Ποντιακό Θέατρο, Το Ρωµαίικο Θέατρο, µπορούµε να αντλήσουµε κυρίως από το εξαίρετο πόνηµα του Ερµή Μουρατίδη «Το άγνωστο ποντιακό θέατρο»
Το ΡΩΜΑΙΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ του Μικρασιατικού Πόντου (Τραπεζούντα, Κερασούντα, Σινώπη, Κοτύωρα, Αµισός), της Νότιας Ρωσίας (Νοβοροσίσκ, Κρασνοντάρ, Ανάπα), της Ουκρανίας (Μαριούπολη, Ροστόφ), του Αζερµπαϊτζάν (Μπακού), της Τσετσενίας (Γκρόζνι) είναι ένα άγνωστο, αλλά πολύτιµο κοµµάτι του νεοελληνικού θεάτρου και της λαογραφίας.
Σε σύγκριση µε άλλα είδη της θεατρικής ιστορίας µας, το Ρωµαίικο Θέατρο, ιδιωµοτικό ή µη, ποτέ δεν είλκυσε την προσοχή των µελετητών!
Αν για το πλατύ κοινό εµπόδιο στάθηκε η διάλεκτος, για τους θεατρολόγους, τους ιστορικούς του θεάτρου και τους -δασκάλους των πανεπιστηµιακών θεατρικών σχολών ποιο ήταν το εµπόδιο; Τι εµπόδισε να γνωρίσουν το Ποντιακό Θέατρο που ήταν γραµµένο στη δηµοτική ή στην καθαρεύσα, όπως «Οι φυγάδες» του Περικλή Τριανταφυλλίδη ή το «Ειµσρµένητ; παίγνια» του Ιωάννου Βαλαβάνη, ή το «Χαρίλαος Κοµνηνός, ή το «Βορράς και ανατολή» του Αλέξανδρου Ζωηρού; Το Ποντιακό Θέατρο εντοπίζεται σε δύο χώρους: Ο πρώτος είναι ο µικροσιοηκότ; Πόντος (Τραπεζούντα, Κερασούντα), όπου ο γεννήθηκε στις αρχές του 180υ αιώνα.
Εκεί έχουµε το πρώτο τυπωµένο ποντιακό θεατρικό έργο, το «Ειµσρµένητ; παίγνια» του Κερασούντιου Ιωάννου Βαλα βάνη, το 1860.
Παραµένει ακόµη άγνωστο το Ποντιακό Θέατρο του 160υ και 170υ αιώνα που οι Πόντιοι δηµιούργησαν στην τουρκική γλώσσα, µαζί µε άλλες εθνότητες, υποχρεωµένοι από τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. Ο δεύτερος χώρος είναι η ρωσική επικράτεια πρωτα, στα χρονια τσαρικης αυτοκρατοριας και µέχρι το 1917, και στη συνέχεια από την Οκτωβριανή Επανάσταση µέχρι και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, οπότε έχουµε την «περίοδο του ποντιακού σοβιετικού θεάτρου» (1917- 1985). Ο µικροσισηκότ; Πόντος, του ενός εκατοµµυρίου Ελλήνων και άλλων τόσων Τούρκων, είναι το ένα δέκατο της Μικρασίας, η οποία είναι πέντε φορές µεγαλύτερη από την Ελλάδα. Αυτό σηµαίνει ότι ο Πόντος είναι σαν τη µισή Ελλάδα. Το Ποντιακό Θέατρο που γεννήθηκε στον χώρο αυτό, προσπάθησε µέσα από τις ρωγµές που άφηνε το τιµαριωτικό σύστηµα στα τέλη της οθωµανικής αυτοκρατορίας, το τανζιµάτ, και αργότερα το τουρκικό κράτος, να δώσει τα πειστήρια της
εθνογνωσίας, της φυλετικής καθαρότητας, της εθνικής επιβίωσης: «Ελληνες εσµέν, απόγονοι ενδόξων προγόνων», γράφει ο Ιωάννης Βαλαβάνης στο «Ειµορµένητ; παίγνια». Οι θεµελισκέο αρχές της ιδεολογικής σύνταξης του Ποντιακού Θεάτρου στην τσαρική Ρωσία είναι: Η µυθολογία του απώτερου ιστορικού παρελθόντος και της αδιάλειπτης συνέχειας του ελληνισµού, ο αρχαίος ελληνικός πολιτισµός, ο ρωµαίικος πολιτισµός της Μικρασίας – γέφυρα προς τις χώρες της τσαρικης αυτοκρατοριας.
Κι ακόµη σηµαντικό ρόλο θα παίξουν τα νεοελληνικά θεατρικά και καλλιτεχνικά κινήµατα που αναπτύχθηκαν από το 1830 και µετά, η µυθολογία της ανατολικής σκέψης και βέβαια η Ορθοδοξία. Το Ποντιακό Θέατρο ήταν και είναι λογοκρaτούµενο. Χρησιµοποίησε κυρίως την ποντιακή διάλεκτο µε τα εκατόν είκοσι ιδιώµστό της ως όργανο εθνογνωσίας. Η ελληνική γλώσσα χρησιµοποιήθηκε µε γνώση, αγάπη και σεβασµό. Πρόγονοι του Ποντιακού Θεάτρου υπήρξαν οι Μωµόγεροl που απαντώνται στον Πόντο σε εξήντα παραλλαγές και παίζονται ακόµη και σήµερα στην Ελλάδα.
Κι ακόµη, οι αρχαίοι θεατρικοί συγγραφείς της Νέας και Μέσης Κωµωδίας, όπως ο Δίφιλος ο Σινωπεύς, ο Διόδωρος ο Σινωπεύς, ο Διογένης ο κυνικότ; ή παραχαράκτης, ο Βάτων ο Σινωπεύς, ο Σπίνθα ο Ηρακλεώτης, ο Ηρακλείδης ο Ποντιακός και ο Χαµοιλέων ο Ηρακλειώτης. Επίσης, στον Πόντο λειτούργησαν τέσσερα θέατρα ανοιχτά µαρµάρινα ή πέτρινα και πέντε κλειστά: Το «Θέατρο της Τραπεζούντας» του Κωστάκη Θεοφύλα κτου, το «Σύγχρονο Θέατρο Κερασούντος» του Αριστοτέλη Νεόφυτου, το «Θέατρο Πάφρας» του Δηµοσθένη Ν. Μακρή και το «Θέατρο Αµισού» του Απόστολου Παλιόγλου. Υπήρχαν και τα αρχαία θέατρα Αµισού, Αµάσειας, Αµάστριδος (Παφλαγονία), Κερασούντος και Σινώπης. Το Ποντιακό Θέατρο αριθµεί σήµερα 340 έργα τυπωµένα ή χειρόγραφα, γραµµένα σε όλα τα ιδιώµατα της ποντιακής διαλέκτου ή ποντιακής καθαρεύουσας, ή ποντιακής και δηµοτικής, ή µόνο καθαρεύουσας. Από αυτά τα 285 γράφτηκαν στην Ελλάδα µετά το 1922, τα υπόλοιπα στον Μικρασιατικό Πόντο και στην τσαρική Ρωσία και ανεξακρίβωτος ακόµη αριθµός στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ενωση.
Η θεατρική κίνηση στον µικρασιατικό Πόντο, Τραπεζούντα, Κερασούντα και στις άλλες πόλεις ήταν έντονη. Παρουσιάζονταν έργα από ντόπιους θιάσους σωµατείων και συλλόγων, αλλά και περιοδεύοντες ελλσδικούτ, κυρίως θηναϊκούς, των Ταβουλάρη- Κοτοπούλη, της Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου, της Αικατερίνης Βερώνη που προκαλούσαν αληθινό συναγερµό. Ο θίασος Τσούκα ΗσαlΌ, Χριστοφορίδη – Κόκκου µε πρωταγωνίστρια την Ανθίππη Κόκκου, είχαν αφήσει εποχη. Οι θίασοι Στεφάνου- Σπυρόπουλου Χέλµη, Βερώνη
– Γεννάδη, Φίλιππου Απέργη, της Κυβέλης και πολλοί άλλοι είχαν περάσει από αυτές τις πόλεις. Οι Αθηναϊκοί θίασοι παρουσίαζαν συνήθως έργα πατριωτικά, όπως, «Αθανάσιος Διάκος», «Μάρκο Μπότσαρης», «Σουλιώτες», «Ο Λεωνίδας εν Θερµοηύλσι», στα ελληνικά, για να µιλήσουν για τα κλέη και τα πάθη των ένδοξων προγόνων, τονώνοντας, έτσι, το εθνικό φρόνηµα. Οι ντόπιοι θίασοι παρουσίαζαν έργα του αρχαίου και του νεοελληνικού θεάτρου, του ευρωπαϊκού αλλά και του ρωσικου.
Επιχειρώντας µια προσέγγιση του Ποντιακού Θεάτρου στην τσαρική Ρωσία, όπου εµφανίζεται µετά την πτώση της Τραπεζούντας (1461) και τους πολλούς ρωσοτουρκικούς πολέµους, στη διάρκεια των οποίων Ελληνες του µικρσσιοηκού Πόντου κατέφυγαν στην οµόδοξη Ρωσία, µεταφέροντας στις πολιτιστικές αποσκευές τους και το θέατρό τους βλέπουµε ότι το Ποντιακό Θέατρο λειτούργησε κυρίως στη Νότια Ρωσία, Γεωργία Ουκρανία, Αζερµπαϊτζάν, Τσετσενία, όπου υπήρχε συµπαγής ποντιακός πληθυσµός.
Δεν γνωρίζουµε τα θεατρικά καθέκαστα πριν από το 1400. Ωστόσο, είναι αποδεδειγµένο ότι το Ποντιακό Θέατρο επηρεάστηκε από το ρωσικό, ως προς τη µορφή και την ιδεολογία. Οι Πόντιοι παρουσίαζαν έργα του ρωσικού δραµατολογίου, από Τουργκιένεφ, Οστρόφσκι, Γκριµηονιέντοφ έως και Τσέχωφ. Ακόµη, έπαιζαν έργα του αρχαίου και του νεοελληνικού θεάτρου. Η µαρξιστική θεωρία όµως που διερευνούσε τις δυνατότητες αλλαγής της κοινωνίας, επηρέασε πολλούς ποιητές και δραµατουργούς. Χαρακτηριστική περίπτωση ο Γεώργιος Κ. Φωτιάδης (1872-1909) µε την τριλογία του «Το σκότος», «Τα µισόφωτα», «Το φως» που τον κατατάσσει στους σπουδαίους του παγκόσµιου θεάτρου. Συµβολιστής, επηρεασµένος από τους Αλεξάντρ Μπλοκ, Αντρέι Μπέλl, Βλαντιµίρ Σολοβιόφ, στοχάζεται στο είναι και στο γίγνεσθαι της κοινωνίας. Το Ποντιακό θέατρο κλήθηκε να συµµετάσχει στο σοσιαλιστικό µετασχηµατισµό της κοινωνίας, για τη δηµιουργία ενός νέου ανθρώπου ενταγµένου στο πλαίσιο της προλεταριακής κουλτούρας και του σοσιαλιστικού ρεαλισµού. Ηταν ένα θέατρο από τον λαό για τον λαό, που υπηρετούσε το δόγµα «εθνικό στη µορφή και σοσιαλιστικό στο περιεχόµενο»!. Την εποχή εκείνη υπήρξε εντονότατη θεατρική κίνηση από ερασιτεχνικούς, επαγγελµατικούς και κρατικούς θιάσους. Παρουσιάστηκαν επίσης έργα του αρχα ίου θεάτρου, του νεοελληνι κού αστι κού θεάτρου, αλλά και ρωσικά, αρµένικα, γεωργιανά. Στους θιάσους συµµετείχαν Ρώσοι, Γεωργιανοί,
Αρµένιοι σκηνοθέτετ; και σκηνογράφοι, ακόµη και µουσικοί.
Ο Οδυσσέας Δηµητριάδης έγραφε µουσική για το θεάτρο. Είναι η εποχή που γράφτηκαν και πολλά έργα. Δεν ήταν λίγοι οι συγγραφείς που
µετουσίωσαν την ιδεολογία σε τέχνη. Ανάµεσά τους, δύο σπουδαίοι θεατρικοί συγγραφείς και ποιητές: ο Γιώργης Αντωνίου Κοστοπράβ (Κωνσταντινίδης) και ο Θόδωρος Γρηγορίου Κανονίδης – Απόλλων. Το σύγχρονο θέατρο ακολουθεί τη νέα µορφή παιδείας που έχει εισαγάγει η σκέψη του Διαφωτισµού, την τάση για συνεχείς καινοτοµίες· παρακολουθεί και συµµερίζεται τις αµφισβητήσεις ης παλαιάς νοοτροπίας και καταγράφει την ανανέωση της κοινωνίας. Το σύγχρονο θέατρο δεν συνεχίζει το αρχαίο· εισάγεται από τη Δύση, και µάλιστα όχι ως σκηνική πράξη αλλά ως ανάγνωσµα, ως λογοτεχνικό είδος: ανήκει στην αστική λογοτεχνία που ανθεί στη Δυτική Ευρώπη. Με τον νέο, τον αστικό τρόπο ζωής, η αφηγηµατική λογοτεχνία και το θέατρο έρχονται στο προσκήνιο.
Αυτό δεν σηµαίνει ρήξη µε την Αρχαιότητα. Αντιθέτως, όπως η Α. Ταµπάκη καταδεικνύει, συνεχίζοντας τη σκέψη του Κ. Θ. Δηµαρά, ο ελληνικός ροµαντισµός περικλείει τη λατρεία της Αρχα ιότητστ; Κυριαρχεί το ξένο ρεπερτόριο σε µετάφραση, γίνεται «φορέας νέων αντιλήψεων» και συγχρόνως «υπόδειγµα αρετής και σύνδεσης µε την αρχαία κλασική κληρονοµιά». Όπως πάντα έτσι και τώρα, το θέατρο είναι πνευµατική εκδήλωση µε εξαιρετική σηµασία. Το κοινωνικό συµφέρον απαιτεί, βέβαια, να παρουσιάζονται έργα µε ευεργετική επίδραση στο πνεύµα και στη διάθεση του κοινού, έργα που καλλιεργούν ευγενικές φιλοδοξίες και ψηλά συναισθή µατα. Φυσικά, όπως µπορεί να ωφελήσει το θέατρο, έτσι µπορεί και να βλάψει το κοινό του, όταν στην επιλογή του ρεπερτορίου του κυριαρχούν απλά και µόνο κριτήρια κερδοσκοπικά από την πλευρά των επιχειρηµατιών και των θιάσων. Στο τελευταίο οφείλει, κατά ένα µέρος και την κρίση που περνά το σύγχρονο θέατρο. Έχει την ανάγκη µιας σωστής και πρέπουσας µεταχείρισης για ν’ ανταποκριθεί στη µεγάλη αποστολή του: τη διαπαιδαγώγηση του ανθρώπου. Το Ποντιακό Θέατρο παραστάθηκε µε θεατρικά έργα που γράφηκαν µετά το 1922, κυρίως στην
Ελλάδα, όλων των ειδών και µορφών: δράµα, κωµωδία, τραγωδία, κωµειδύλιο, επιθεώρηση, µεταφράσεις αρχαίων τραγωδιών και κωµωδιών,
µεταφράσεις και διασκευές ξένων έργων, κυρίως ρωσικων.
Ήταν κυρίως έργα ηθών και εθίµων, προξενείας, παντρειάς, σύρσιµο (κλέψιµο) της κόρης, ξενιτιάς, αγάπης, έρωτα αλλά και ιστορικά, πατριωτικά και ταυτότητας, οικογενειακής ζωής, “στήµνωµα”, δηλαδή η θέση της γυναίκας στην οικογένεια και στην κοινωνία, το πρόβληµα της κατανοµής των εξουσιών στην οικογένεια και στην κοινωνία.
Οι ηθονροφικέτ; κωµωδίες και τα δράµατα υπερτερούν σε µεγάλο ποσοστό. χαρακτηριστικό όλων σχεδόν των έργων είναι ότι εκφράζουν την ιδεολογία της Ποντιακής Ιδέας, του Ποντιακού Πατριωτισµού, της Ποντιακής Ταυτότητας … Ελάχιστα αφορούν στην ζωή των Ποντίων στην
ελλαδική πραγµατικότητα µετά το 1922. Των περισσοτέρων η ιστορία διαδραµατίζεται σε αστικές περιοχές, σε πόλεις του Πόντου, κυρίως
Τραπεζούντα, Κερασούντα, Αµισό, Κοτύωρα και ελάχιστα σε αγροτικές περιοχές. Η µορφή τους απαιτεί την ιταλική σκηνή, της τέταρτης ανοιχτής πλευράς.
Είναι κυρίως τρίπρακτα, πολυπρόσωπα, αλλά υπάρχουν και πολύπρακτα, µέχρι και έξι πράξεις. Κάθε πράξη αποτελείται από πολλές σκηνές και εικόνες, όσες και οι είσοδο: των προσώπων. Στην ηθογραφική κωµωδία, κυρίως, κάθε πράξη συνοδεύεται από χορό και τραγούδι ή κάποιο χαρµόσυνο γεγονός (γάµο, αρραβώνα). Αυτό συµβαίνει και µέσα στην πράξη. Σπανίως τον µύθο εισάγει ένας πρόλογος και το έργο τελειώνει πάντα µε χορό κα ι τραγούδι.
Στα περισσότερα ο χορός και το τραγούδι περισσεύουν. Όλα, όµως, φυλάπουν ήθη, έθιµα, και όσον δύνανται την ιστορία των ελληνικών
πράξεων και της ελληνικής γλώσσας, εκείθεν και εντεύθεν του Αιγαίου.
ΑΝ, ΠΡΑΓΜΑΤΙ, το θέατρο είναι εξ ορισµού η τέχνη που, περισσότερο από κάθε άλλη, αποτελεί τον καθρέφτη της εποχής της τότε το σύγχρονο Ποντιακό θέατρο πρέπει να παύσει, κατά κύριο λόγο και αποκλειστικότητα, να έχει απλά και µόνο το φορκλορικό και αναµνηστικό του χαρακτήρα, κάτι που παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις του Ποντιακού στοιχείου. Σπαρακτικά ειλικρινής είναι η εξοµολόγηση του ενός πολύ καλού μου φίλου :«Αρχικά, ξεκίνησα όπως όλοι. Να χορεύω. Ωραίοι οι ποντιακοί χοροί, γρήγοροι, δυναµικοί, µε ποικιλία κινήσεων, µε νεύρο, σου ανεβάζουν την αδρεναλίνη, σε «φτιάχνουν», κάνουν το αίµα σου να βράζει στις φλέβες. Κι η λύρα, η γκάιντα, ο ζουρνάς, σε τρυπούν ίσα στην καρδιά, σε κάνουν να ανατριχιασεις.
«Εδώ είµσστε!» είπα. «Εδώ νιώθω καλά». Χορός, τραγούδι, γελαστά πρόσωπα, παρακάθια, γλέντια, εδώ είµαστε! Και να το ένα βήµα, έτσι εκείνη η φιγούρα, «σον τόπον, µίαν κι άλλο, πυρ»! Ζίπκα λεν την βράκα, ταραµπουλούζ το ζωνάρι, όλα καινούργια πράγµατα! Όλα ενδιαφέροντα και καλά! Έτσι είναι πράγµατι, αλλά … αυτό είναι όλο; Θα φοράµε ότι οι παππούδες µας, θα τρώµε σύµφωνα µε τις συνταγές των γιαγιάδων µας, θα χορεύουµε περίπου όπως οι πρόγονοί µας, θα µιλάµε παραδοσιακά ποντιακά-µε ολίγα τούρκικα- θα προσπαθήσουµε να αναπαραστήσουµε και να αναπαράγουµε τη ζωή των παππούδων µας στον Πόντο; Στόχος µας είναι να αντιγράψουµε εκείνους; Αλλά µε τους ρυθµούς και τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής, µήπως περισσότερο κινδυνεύουµε να καταλήξουµε κακέκτυπά τους; Μήπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής ξεθωριάζει ολοένα και περισσότερο το αυθεντικό, το αληθινό, το πηγαίο; Αλίµονο δεν πρέπει, αλλά … µήπως;» Αιτία και σκοπός του νέου Ποντιακού θεάτρου πρέπει να είναι να ξεπεραστούν τα όρια και να καταργηθούν οι περιορισµοί. Οφείλουµε να καταφύγουµε σε στρατηγήµατα, «κόλπα» και εφευρήµατα που θα επιτρέψουν το µέσο θεατή να κατανοεί τα επί σκηνής δρώµενα κι ας µην είναι γνώστης της Ποντιακής γλώσσας … Ας µην ξεχνάµε ότι η πλειονότητα της τρίτης γενιάς Ποντίων δε γνωρίζουν την Ποντιακή γλώσσα … Το σύγχρονο Ποντιακό θέατρο οφείλει να είναι ουσιαστικά δέκτης της εποχής του. Να περικλείει µέσα του όλες εκείνες τις τάσεις και τα ρεύµατα που περνούν µέσα απ’ τη ζωή. Το θέατρο ως πνευµατική λειτουργία απαιτεί συνεργασία και σύµπραξη των αναπτυγµένων
στοιχείων της κοινωνίας. Προϋποθέτει µ’ άλλα λόγια µια συλλογική συνείδηση νια τη συγκρότηση και εκτέλεση θεατρικών παραστάσεων. Αλλά η ενέργεια αυτή δεν είναι αυθαίρετη. Συναρτάται µε τους υλικούς όρους της κοινωνίας και τα πνευµατικά ενδιαφέροντα των ατόµων που δρουν µε τέτοια σκοποθεσία. Κι όλα αυτά µπορούν να γίνουν πράξη µόνο σε µια τουλάχιστον «εν δυνάµει» αφυπνιζόµενη κοινωνία. Η γέννηση του θεάτρου θεωρείται ως τεκµήριο της αναπτυξιακής δυναµικής µιας κοινωνίας ανθρώπων, έστω κι αν αυτή βρίσκεται ακόµα στην αφετηρία της χειραγώγησης της. Το θέατρο παρουσιάζεται ως προποµπος των τασεων και ανησυχιων της. Είναι ο καθρέφτης µιας εκκολαπτόµενης και διαµορφούµενης κοινωνικής ψυχολογίας. Τα κοινωνικά στρώµατα, που ασχολούνται µε τις νέες οικονοµικές κι επαγγελµατικές δραστηριότητες, δεν αρκούνται πλέον στην επιβίωση και στην απόκτηση ή συσσώρευση υλικού πλούτου. Διεκδικούν και την παρουσία τους στο χώρο των πολιτιστικών λειτουργιών.
Εκείνα τα ακούραστα παιδιά της Οργανωτικής Επιτροπής κάνανε πάλι το θαύμα τους, με αλυσίδες νέων να χορεύουν τόσο με την Ποντιακή όσο και με την Κρητική λύρα, Παράλληλα, αγαπημένα και αδελφωμένα να αντηχεί στους λογγούς του Βερμίου η φωνή του Ποντιου Καλλιτέχνη Θ. Βερροιότη και να σιγοτραγουδούν τα βλαστάρια του Ποντιακού Ελληνισμού.
Ποιος Μπορεί να σταματήσει αυτήν την Ομορφιά! ποιος Μπορεί να διαβάλει, να επηρεάσει και να πονέσει αυτά τα Ποντιόπουλα? που σηκώνουν το λάβαρο της αυτογνωσίας, ποιος έχει το δικαίωμα να χωρίσει αυτήν την ομορφιά των νέων που μάχεται για τις ρίζες του ? Αλήθεια Ποιος ?
Ακολούθησε η βυζαντινή παραδοσιακή χορωδία του Μορφωτικού Ποντιακού Συλλόγου «Αλέξανδρος Υψηλάντης» Νέας Τραπεζούντας Πιερίας με την συνεργασία του συλλόγου ιεροψαλτών νομού Πιερίας και χοραρχη κο Λάζαρο Τζορμπαζίδη.
Η συνέχεια του πλούσιου Προγράμματος πέρασε στην ψυχαγωγία με την Θεατρική παράσταση «Βαρκίζ ό κλέφτες»μεταφορά στην ποντιακή Διάλεκτο του έργου του Δημήτρη Ψαθά «Φωνάζει ο κλέφτης» από την ένωση ποντίων Ωραιοκάστρου και Φίλων με σκηνοθέτη τον κο Γιάννη Γεωργιάδη.
Η Τρίτη και τελευταία ημέρα των εκδηλώσεων είχε και αυτήν την διαφορετικότητα της. Ύστερα από τον εκκλησιασμό όλων των νέων και των συνόδων τους έγινε κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Μακαριστού Μητροπολίτη Τραπεζούντος και μετέπειτα Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρύσανθου.
Ενθουσιασμένοι οι νεολαίοι επέστρεψαν στην τεράστια αίθουσα εκδηλώσεων όπου έγινε η ανάγνωση και η πανηγυρική έγκριση του ψηφίσματος. Μετά από την επίσημη ανακοίνωση του ψηφίσματος έγινε η επίδοση και τιμητικών διακρίσεων και συγκροτήθηκε η Νέα Οργανωτική επιτροπή για το 2013.
Με την καθιερωμένη αναμνηστική φωτογραφία και τον αποχαιρετιστήριο χορό και ύστερα από το γεύμα αποχώρησαν οι αποστολές μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού και ικανοποίησης για την άρτια οργάνωση και την πληθώρα του Προγράμματος σε θέματα που πλούτισαν σημαντικά τις γνώσεις τους. Σε αυτό άλλωστε βοήθησαν και όλα τα παιδιά δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον σε όλη την δείαρκεια του συναπαντήματος, Με την πρώτη συνεδρίαση της Νέας Οργανωτικής Επιτροπής του Συναπαντήματος για το 2013 αποχαιρέτησαν όλοι την Παναγία Σουμελά του Πόντου και αναχώρησαν για τις έδρες τους.
14o ΣΥΝΑΠΑΝΤΗΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ
ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ
19-22 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012
ΨΗΦΙΣΜΑ
Εμείς οι 650 νέες και νέοι , εκπρόσωποι Ποντιακών Σωματείων από την Ελλάδα και το εξωτερικό συγκεντρωθήκαμε από τις 19 έως τις 22 Ιουλίου 2012 στα υψώματα του Βερμίου για το « 14ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων». Μέσα από ποικίλες παρουσιάσεις και εισηγήσεις με θεματικές όπως η διατήρηση της ιστορικής μνήμης, η παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα, ο πολιτισμός μέσα από το θέατρο, τη μουσική και το χορό, εκθέσεις ζωγραφικής και αγιογραφίας , αλλά κυρίως μέσω της διαλεκτικής και δημοκρατικής μεταξύ μας συζήτησης, της δημιουργικής ανταλλαγής απόψεων με κατάθεση ιδεών και προβληματισμού καταλήξαμε μέσα από γόνιμο διάλογο στα παρακάτω:
Για τον Πολιτισμό
Μέσα από τη μουσική, το χορό , την ποίηση, τη ζωγραφική και το θέατρο μπόρεσαν πόντιοι καλλιτέχνες να εξωτερικεύσουν την αγάπη τους για την ποντιακή παράδοση και το ποντιακό πνεύμα και να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους τόσο σε εμάς τους νεότερους πόντιους , όσο και μέσα από τα έργα τους στους υπόλοιπους Έλληνες , αλλά και στο εξωτερικό.
Ελπιδοφόρο συμπέρασμα από όλες τις εισηγήσεις και συνεδρίες είναι η αγάπη των νέων ποντίων για την παράδοσή τους ,τα ήθη και τα έθιμα των προγόνων τους. Η βούληση αυτή δημιουργεί και τη δυναμική για το μέλλον, για την συνεχή και αδιάλειπτη δυναμική παρουσία του ποντιακού στοιχείου μέσα στους αιώνες.
Για την 19η Μαΐου – ημέρα μνήμης
Θεωρούμε υποχρέωσή και καθήκον μας να δηλώσουμε και από αυτό το βήμα την απαίτησή μας να καθιερωθεί η 19η Μαΐου ως ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης των θυμάτων του Κεμαλισμού, μιας εξοντωτικής πολιτικής πρακτικής που οδήγησε στις γενοκτονίες των λαών του Ευξείνου Πόντου και της Μικράς Ασίας .
Για την Ποντιακή νεολαία
Αποτελεί για μας, το Συναπάντημα νεολαίας ποντιακών σωματείων στην Παναγία Σουμελά, που μετράει φέτος δεκατέσσερα χρόνια (14) χρόνια συνεχούς, ζωντανής και δυναμικής παρουσίας και δράσης , ένα θεσμό, μία σταθερά, γύρω από τον οποίο συγκεντρωνόμαστε κάθε χρόνο εκατοντάδες νέες και νέοι. Είναι εκπληκτικό, αλλά και αναμενόμενο, ότι ο αριθμός αυτός αυξάνεται κάθε χρόνο. Είναι συγκινητικό το πάθος με το οποίο προστρέχουν νέοι από κάθε γωνιά της Ελλάδας , αλλά φέτος και των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αυστραλίας και της Ρωσίας.
Αποτελεί ένα θεσμό πρότυπο, για τον οποίο οι νεολαίοι δουλεύουμε ομαδικά, με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης, αγωνιζόμαστε συσπειρωμένοι, αδιάσπαστοι, ακηδεμόνευτοι και πιστοί στις αξίες και τα ιδανικά της ποντιακής παράδοσης. Και θα είμαστε εμείς οι συνεχιστές της αδιάλειπτης παρουσίας του Ποντιακού Ελληνισμού , από κάθε μετερίζι της κοινωνικής μας δραστηριότητας.
Βρισκόμαστε στην καρδιά του ποντιακού ελληνισμού, στο φάρο των απανταχού Ποντίων , την Παναγία Σουμελά που μας ενώνει, όπου τα οράματα και οι αξίες των κτητόρων, Φίλωνα Κτενίδη και Παναγιώτη Τανιμανίδη, συνεχίζουν και σήμερα να μας εμπνέουν και να αποτελούν οδηγό σε κάθε πτυχή της ζωής μας.
Για την ενότητα του Ποντιακού χώρου
Εμείς οι νέοι, με τις ευλογίες του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Βεροίας- Ναούσης και Καμπανίας, κ.κ.Παντελεήμονα στηρίζουμε το αδιάκοπο έργο των Δ.Σ. του Ιερού Προσκυνήματος και του Σωματείου της Παναγίας Σουμελά, επιμένουμε στη διατήρηση του νομοθετικού καθεστώτος, που το διέπει , στο αυτοδιοίκητο του Ιερού Προσκυνήματος , πάντα με τη συμμετοχή, την παρουσία και την ευλογία της εκκλησίας της Ελλάδος.
Έτσι, ζητάμε από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, από την πολιτική και ηγεσία να συνεχίσουν να στέκονται αρωγοί στο έργο που επιτελείται στο Όρος Βέρμιο, έργο που με τόσο κόπο και αγώνα όλες οι διοικήσεις, με τους εκατοντάδες εθελοντές του προσέφεραν διαχρονικά, διακονώντας την Παναγία μας , την Κυρά του Πόντου.
Ενισχύουμε το έργο που συντελείται στο Προσκύνημα της Παναγία Σουμελά, με τη συνεχή παρουσία και δράση μας στο όρος Βέρμιο, υποστηρίζουμε και προωθούμε με κάθε δυνατό τρόπο την ενότητα του οργανωμένου ποντιακού χώρου στην πράξη και προβάλλοντας την αντίθεση μας σε κάθε προσπάθεια διάσπασης και καπήλευσής του και καλούμε όλους με αγάπη να συμπορευτούν.
Έτσι πιστεύουμε ότι θα μπορέσει ο Ποντιακός Ελληνισμός, ενωμένος και αδιάσπαστος να προοδεύσει και να εξελιχθεί αφήνοντας το δικό του στίγμα, τις ιδέες, το ήθος, και τις αρχές του ,μέσα από δράσεις, όπως και το 14ο Συναπάντημα Νεολαίας Ποντιακών Σωματείων , συμβάλλοντας σε ένα καλύτερο αύριο , σε μία περίοδο δύσκολη για την Ελλάδα και τους Έλληνες, όπου η αξιοπιστία της πατρίδας μας , αλλά και η αξιοπρέπεια των Ελλήνων δοκιμάζονται , πορευόμαστε αναζητώντας και καταθέτοντας μέσα και από τον πολιτισμό μας με δημιουργικές προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, ώστε να ξαναχτίσουμε μία κοινωνία αντάξια των προσδοκιών μας.
ΟΙ 700 ΝΕΕΣ ΚΑΙ ΝΕΟΙ ΤΗΣ NΕΟΛΑΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΑΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ
ΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΣΚΕΦΘΗ ΚΑΝΕΙΣ ΠΟΣΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΠΟΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΧΕΙ ΔΑΠΑΝΗΘΗ ΔΙΑ ΝΑ ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΟΤΕ
ΑΞΙΖΕΙ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ = ΕΥΓΕ = ΕΙΣ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ
ΓΙΑΝΝΗ ΔΕΛΟΓΛΟΥ.
ΜΕ ΤΙΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΟΛΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΕ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΛΕΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΠΤΗΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΥΝ.
ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ = ΕΥΓΕ = ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΜΟΥ ΜΕ ΤΑ ΠΟΙΟ ΘΕΡΜΑ
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ .
ΜΦΧ
Konstantin Schnell