(c)didacta.de

Βασίλειος Φθενάκης: Ένας Έλληνας στο τιμόνι του μεγαλύτερου εκπαιδευτικού οργανισμού της Γερμανίας DIDACTA 

 

Η μεγαλύτερη εκπαιδευτική έκθεση της Ευρώπης, η γερμανική DIDACTA, πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάϊο στη Στουτγκάρδη και λόγω της πανδημίας για πρώτη φορά καθαρά ψηφιακά.

Το ενδιαφέρον του εξειδικευμένου κοινού ήταν παρόλα αυτά και εφέτος ιδιαίτερα υψηλό. Περίπου 23.000 συμμετοχές και 46.000 επισκέψεις εγγράφηκαν στο πρόγραμμα των 260 και πλέον διαλέξεων σε διάφορα διαδικτυακά φόρα. Κατά τη διάρκεια των τριών ημερών, οι επισκέπτες μπόρεσαν να ολοκληρώσουν ένα εκτεταμένο πρόγραμμα με συναντήσεις και διάλογο τόσο μεταξύ των παραγόντων του εκπαιδευτικού συστήματος όσο και στην γνωριμία νέων τεχνολογιών, προϊόντων και μεθόδων.

O καθηγητής Φθενάκης διαβάζει την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ με τον Φαίδωνα Κοτσαμπόπουλο

Στα πλαίσια της „didacta digital“, η Didacta Association, ως χορηγός της έκθεσης, παρουσίασε ένα ποικίλο πρόγραμμα σε τέσσερα φόρα «Kita/Παιδικοί σταθμοί», «Εκπαιδευτικές προοπτικές», «Didacta DIGITAL / School Practice» και «Επαγγελματική Εκπαίδευση/myQ» μαζί με ειδικούς από την παιδαγωγική, την επιστήμη, την πολιτική και την οικονομία. Στο επίκεντρο του προγράμματος ήταν οι ακόλουθες ερωτήσεις: Πώς μπορούμε να μεταδώσουμε τις δεξιότητες του αύριο σήμερα; Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε τις προοπτικές των παιδιών και των νέων; Πώς γεφυρώνεται το χάσμα μεταξύ της πραγματικότητας και του μέλλοντος;».

Σε άλλες έξι εκθέσεις και παραστάσεις εκπρόσωποι των διαφόρων τομέων της εκπαιδευτικής βιομηχανίας παρουσίασαν ενημερωτικές διαλέξεις, εμπνευσμένες ζωντανές ομιλίες και συζητήσεις για θέματα όπως «πρόωρη εκπαίδευση»,«Σχολείο και Πανεπιστήμιο»,«Επαγγελματική Εκπαίδευση» και «Δια βίου μάθηση» καθώς και «ψηφιακή εκπαίδευση». Τα κύρια θέματα περιελάμβαναν την ψηφιοποίηση, τη συνεργασία μεταξύ γονέων, σχολείων και δασκάλων και την εκπαίδευση για τη δημοκρατία.

Με αφορμή την παραπάνω ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έκθεση που ενδεχομένως να βοηθήσει στην διαμόρφωση νέων ιδεών και προγραμμάτων για την ελληνόγλωσση παιδεία των απανταχού Ελλήνων, ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο τόπο στον κόσμο (π.χ. τηλεκπαίδευση) η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ξαναπαρουσιάζει την συνέντευξη που είχε δώσει στον Φαίδωνα Κοτσαμπόπουλο ο καθηγητής Βασίλειος Φθενάκης το 2016 στην Κολωνία. Να υπενθυμίσουμε ότι ο καθηγητής Φθενάκης υπήρξε για 13 χρόνια, από το 2006 έως το 2019, Πρόεδρος του γερμανικού οργανισμού DIDACTA – Συνδέσμου της Εκπαιδευτικής Βιομηχανίας και από το 2012 έως το 2016 Πρόεδρος της παγκόσμιας ένωσης WoldDidac.

Τον περασμένο Φεβρουάριο,  πραγματοποιήθηκε στην Κολωνία η ετήσια έκθεση της γερμανικής βιομηχανίας παιδείας και εκπαίδευσης DIDACTA. Μίας έκθεσης που πραγματοποιείται εκ περιδρομής στις τρεις πόλεις: Κολωνία, Στουτγάρδη (το 2017) και Αννόβερο (το 2018). Ως μεγαλύτερη έκθεση στην Ευρώπη στον τομέα της εκπαίδευσης η DIDACTA είναι το κατ εξοχήν φόρουμ παρουσίασης ό,τι καινούργιου προϊόντος υπάρχει σε όλους τους τομείς της παιδείας από την προσχολική εκπαίδευση μέχρι την εκπαίδευση των ενηλίκων, τις νέες τεχνολογίες και τους φορείς αυτών όλων. Οι 850 εκθέτες από 40 χώρες συνολικά παρουσίασαν στην φετινή DIDACTA των 70.000 τ.μ. έκταση νέα προγράμματα, σύγχρονα εποπτικά μέσα, βιβλία, καινοτομίες και γενικά απαντήσεις στις εκπαιδευτικές προκλήσεις του 21ου αιώνα. 1100 διαλέξεις, σεμινάρια και workshops συμπλήρωσαν το πρόγραμμα των πέντε ημερών. Πολλές αντιπροσωπείες από το εξωτερικό, πάνω από 600 δημοσιογράφοι, πολυάριθμοι Υπουργοί από τη Γερμανία και το Εξωτερικό ως και Αρχηγοί Πολιτικών Κομμάτων ήλθαν να ενημερωθούν στην DIDACTA.

Κινητήριος δύναμη αυτής όλης της διοργάνωσης από το 2006 ο ελληνικής καταγωγής δραστήριος καθηγητής Βασίλειος Φθενάκης, που κατά τα λεγόμενά του κατάφερε από τότε που ανέλαβε την προεδρία να αλλάξει την μορφή της DIDACTA από εκθεσειακή εταιρεία σε μορφωτική εταιρεία διεθνούς βεληνεκούς. «Στην DIDACTA η παιδεία της Γερμανίας συναντάται και συνομιλεί με όλον τον κόσμο πια σήμερα» μας λέει ο καθηγητής Φθενάκης με τον οποίο η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει γι αυτό το σημαντικό πανευρωπαϊκό συμβάν. Το προσωπικό του πρόγραμμα στην φετινή DIDACTA περιελάμβανε 47 ομιλίες, εμφανίσεις, χαιρετισμούς και συμμετοχές σε πάνελ.

Στο επίκεντρο πάντα τα παιδιά

Στην επιστημονική και ακαδημαϊκή του πορεία ο καθηγητής Φθενάκης έχει ασχοληθεί έντονα με τον ρόλο του παιδιού στην σχολική και προσχολική εκπαίδευση. Σαν Έλληνες μας ενδιαφέρει τί το νέο προσφέρει η φετινή DIDACTA στην εκπαίδευση των ξένων μαθητών στην Γερμανία. «Εδώ κάναμε μία επανάσταση» μας λέει. «Φεύγουμε πλέον από το απλό μοντέλο που λέει ότι για την πλήρη ενσωμάτωση χρειάζεται η γνώση αποκλειστικά της γλώσσας. Αυτό ανήκει στο παρελθόν. Σε μία κοινωνία όπως της Γερμανίας όπου σήμερα το 30% αυτής είναι ξένοι και στα επόμενα δέκα χρόνια το ποσοστό αυτό θα εγγίζει το 50% χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο. Ένα μοντέλο που θα λαμβάνει υπόψη και την ετερογένεια των παιδιών. Και δεν εννοώ μόνο την ετερογένεια σχετικά με την εθνικότητα διότι το παλιό μοντέλο ούτε και στα ίδια τα Γερμανόπουλα δεν απέδωσε.» Το νέο πλέον ποιοτικό μοντέλο που προτείνεται επκετείνεται σε όλες τις ικανότητες του παιδιού, θα στηρίζει την ανθεκτικότητά του και θα ενισχύει την αυτοαξία τους. Δεν θα τα απομονώνει δηλ. ώστε να νιώθουν μειονεκτικά και να τα τοποθετεί έξω από το καθημερινό γίγνεσθαι.

Η εκπαίδευση των προσφύγων

Κεντρικό θέμα της φετινής DIDACTA και στο οποίο θα δωθεί ιδιαίτερη έμφαση είναι οι τρόποι πρόσβασης των προσφύγων και των παιδιών τους στην εκπαίδευση και μέσω αυτής η όσον το δυνατόν γρηγορότερη ένταξή τους στην κοινωνία και την αγορά εργασίας. «Στην DIDACTA θα βρείτε νέες και εντελώς καινοτόμες λύσεις για το προσφυγικό. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ψυχολογικά τραυματισμένους ενήλικες και παιδιά. Άρα η ένταξη δεν μπορεί να γίνει αποκλειστικά μέσω της γλώσσας. Η πρότασή μας είναι ένα σύνθετο μοντέλο ένταξης και μόρφωσης. Πώς θα γνωρίσουν τα παιδιά και οι γονείς τους σε ποιό περιβάλλον ζουν, ποιές δυνατότητες έχουν, πώς μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν για να γνωρίσουν κι άλλους και να αναπτύξουν φιλικές σχέσεις, κλπ. Συγχρόνως θα μαθαίνουν και την γλώσσα. Αν κάνετε έναν γύρω στα περίπτερα της DIDACTA θα βρείτε μέχρι και χίλια βιβλία και μέσα για την βοήθεια πρόσβασης στο σύστημα εκπαίδευσης της Γερμανίας μέσω ένταξης στην κοινωνία ακριβώς για τους πρόσφυγες.»

To κεντρικό περίπτερο της DIDACTA, του συνδέσμου της εκπαιδευτικής βιομηχανίας της Γερμανίας

 

Πρωτοποριακές πρωτοβουλίες πόλεων

Μία απλή αλλά πρωτοποριακή ιδέα του καθηγητή Φθενάκη αποφάσισε να υλοποιήσει η πόλη του Heidenheim στην Βάδη-Βυρτεμβέργη. «Με μεγάλη προθυμία δέχθηκε ο δήμαρχος αυτής της προοδευτικής πόλης των 50.000 κατοίκων να εφαρμόσει την δημιουργία ενός σχετικά απλού ηλεκτρονικού προγράμματος εφόσον διαπιστώσαμε ότι σχεδόν ο κάθε πρόσφυγας έχει κινητό. Μέσω του κινητού του ο πρόσφυγας που ζει στο Χάϊντενχαϊμ μπορεί να βρεί οποιαδήποτε υπηρεσία της πόλης καθώς και κάθε εξωσχολικού σημαντικού χώρου όπως π.χ. παιδικής χαράς, γυμναστηρίου, κολυμβητηρίου, μουσείου, βιβλιοθήκης, κλπ. Επίσης μπορεί να βρει συμπολίτες του από την ίδια εθνικότητα ώστε να τους γνωρίσει και να αναπτύξει μαζί τους φιλικές σχέσεις. Το ίδιο για οργανώσεις που δραστηριοποιούνται για την καλλίτερη και γρήγορη ενσωμάτωσή τους στην τοπική κοινωνία. Για τον σκοπό αυτό φτιάχτηκε κι ένα ενημερωτικό φυλλάδιο σε περισσότερες γλώσσες με βασικές την γερμανική, αγγλική και αραβική και το οποίο μοιράζεται στους πρόσφυγες μόλις φθάσουν στην πόλη» μας λέει ο καθηγητής. Το φυλλάδιο αυτό παρουσίασε ο καθηγητής Φθενάκης στην Δήμαρχο της Κολωνίας, Χενριέτε Ρέκερ, που φιλοξενεί την έκθεση και η οποία ενθουσιάστηκε με την ιδέα. Πόσω μάλλον που η Κολωνία έχει άρτια χαρτογράφηση όλων των παραπάνω αναφερθέντων υπηρεσιών, ιδρυμάτων, κλπ.

Η Samsung στηρίζει την διηπειρωτική διαδικτυακή εκπαίδευση και την συνεργατική μάθηση-διδασκαλία

Επ’  ευκαιρία της συνομιλίας μας, να και μία αποκλειστική είδηση για την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ: Ο καθηγητής Φθενάκης πέτυχε την οικονομική και τεχνολογική στήριξη της μεγάλης κορεατικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών SAMSUNG για μία πρωτοποριακή πρωτοβουλία. Αυτή προβλέπει την διαδικτυακή σύνδεση ενός σχολείου στην Κορέα με ένα γυμνάσιο πάλι στο Χάϊντενχαϊμ ώστε να εφαρμοσθεί έτσι η λεγόμενη «συνεργατική μάθηση-διδασκαλία». Συνεργάζομαι, σημαίνει εργάζομαι μαζί με κάποιον άλλο. Η συνεργατική μάθηση σημαίνει ότι τόσο οι καθηγητές όσο και οι μαθητές είναι ενεργοί συμμέτοχοι στη μαθησιακή διαδικασία – η γνώση δεν είναι κάτι που παραδίδεται στους μαθητές, παρά κάτι που προκύπτει από τον ενεργό διάλογο μεταξύ αυτών που προσπαθούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν έννοιες και τεχνικές. Επιπλέον των ακαδημαϊκών επιχειρημάτων, η χρήση της συνεργατικής μάθησης παρουσιάζει αρκετά σημαντικά πλεονεκτήματα, τα κυριότερα από αυτά είναι τα εξής:

  • προώθηση των διαπολιτισμικών σχέσεων και της επαφής με διαφορετικές κουλτούρες, ιδεολογίες, κ.λπ.
  • αύξηση αυτοεκτίμησης: στο πλαίσιο της κοινότητας μάθησης τα μέλη της εργάζονται με κοινό στόχο και συμφωνημένους ρόλους. Αυτό συμβάλλει στην ανάπτυξη αισθήματος κοινής ευθύνης, αλληλοϋποστήριξης και καλλιέργειας ενός φιλικού κλίματος που ενθαρρύνει τη μάθηση. Ένα τέτοιο πλαίσιο ευνοεί την κοινωνικοποίηση των ατόμων και μπορεί να έχει ιδιαίτερα ευεργετικές επιδράσεις στα μέλη εκείνα που για διάφορους λόγους (π.χ. μειωμένη αυτοεκτίμηση) διστάζουν να εκφράσουν τις απόψεις τους.
  • επιπλέον κίνητρα μάθησης: είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να ζουν σε κοινωνικές ομάδες. Παιδιά και έφηβοι σχηματίζουν μικρές ομάδες με κοινούς στόχους (παιχνίδι, διασκέδαση) και από αυτή τη συνύπαρξη αντλούν μεγάλη συναισθηματική ικανοποίηση. Η οργάνωση, επομένως, των μαθητών ή / και επαγγελματιών σε κοινότητες μάθησης με στόχο τη συνεργασία για την επίτευξη κοινών γνωσιακών στόχων είναι απόλυτα προσαρμοσμένη στη φύση και στις ανάγκες τους, ενώ αντίθετα η απομόνωσή τους παραβιάζει τις έμφυτες τάσεις τους για επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Για τους παραπάνω λόγους η εργασία των ατόμων στο πλαίσιο μιας κοινότητας μάθησης μπορεί από μόνη της να αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για μάθηση.
  • προώθηση των δεξιοτήτων που σχετίζονται με την οργάνωση και την εργασία στο πλαίσιο ομάδων.

Η Γερμανία „global player“ σε θέματα παιδείας

Επειδή είναι ταπεινός και σεμνός, ο καθηγητής Φθενάκης αποφεύγει να δοξάζει τον εαυτό του για τις ενέργειες και δραστηριότητές του στην Γερμανία και σε όλο τον κόσμο. Επειδή όμως η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ παρακολουθεί συνεχώς τις κινήσεις του διεθνώς τον ρωτούμε, πώς βλέπει τον ρόλο του σε αυτόν τον τομέα και σε ποιό βαθμό στηρίζεται από τους συναδέλφους του στο ΔΣ της DIDACTA και στην βιομηχανία που την χρηματοδοτεί. Κι εκείνος απαντάει: «Λειτουργώ σαν παγκόσμιος πρεσβευτής της γερμανικής παιδείας. Έχω βάλει την Γερμανία στο διεθνές πεδίο της παιδείας και της εκπαίδευσης με μόνον θετικά και εγκωμιαστικά σχόλια και αποτελέσματα μέχρι τώρα. Και αυτό όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε όλον τον κόσμο: Αφρική, Ασία, Αμερική, κλπ. Μας αντιγράφουν οι Ιταλοί π.χ. και ιδρύουν από του χρόνου την DIDACTA Italy σε συνεργασία με την έκθεση της Φλωρεντίας. Ξεκινά μία μεγάλη συνεργασία με την Ρωσία στην οποία με εντολή του Πούτιν θα μεταφρασθούν γερμανικά σχολικά βιβλία στα ρωσικά. Η Κορέα ξεκινάει σύντομα την πρώτη παρόμοια έκθεση στην Ασία με την επωνυμία EDUCARE. Η Κίνα που έχει 55 μεγάλες εκθέσεις σε αυτόν τον τομέα ζήτησε την συνεργασία μας. Το ίδιο και η Σιγκαπούρη. Μεταφέρουμε δηλαδή την DIDACTA στον κινεζικό χώρο των δισεκατομμυρίων κατοίκων. Και να μην ξεχνούμε τί σημαίνει αυτό για την γερμανική βιομηχανία σχολικής, πανεπιστημιακής και επαγγελματικής εκπαίδευσης αλλά και για τον ίδιο τον οργανισμό της έκθεσης της Κολωνίας KölnMesse που συμμετέχει π.χ. με 55% στην Shanghai/Messen.»

Και η Ελλάδα;

Είπαμε και άλλα πολλά, σημαντικά και πρωτάκουστα. Έτσι είναι πάντοτε όταν κάθεσαι μαζί με τον καθηγητή Φθενάκη, αυτόν τον ζωντανό άνθρωπο με τόσα θέματα, τόσες προτάσεις, τόσες σκέψεις και τόσες πρωτοβουλίες στο κεφάλι του. Οραματίζεται ακόμη να αλλάξει τους σημερινούς χώρους διδασκαλίας που θεωρεί απηρχαιομένους, μαζί με τον αρχιτέκτονα υιό του φτιάχνει σχέδια για το σχολείο του μέλλοντος, κηρύσσει τον πόλεμο στην Μαρία Μοντεσσόρι για την ξεπερασμένη, όπως λέει, αγωγή της, και άλλα πολλά που για να τα καταγράψει κανείς χρειάζεται πολλές σελίδες. Αποχαιρετώντας τον, του θέτουμε μία τελευταία ερώτηση, ολίγον τί μελαγχολικά. Και με την Ελλάδα, τί γίνεται, κύριε καθηγητά; «Είδα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πριν από μερικές εβδομάδες στο Βερολίνο και μιλήσαμε ανοικτά και φιλικά. Εξεπλάγην όταν λίγες μέρες αργότερα ο πρόεδρος της αρμόδιας για την παιδεία επιτροπής της Βουλής με κάλεσε να τους κάνω μία σφαιρική εισήγηση για τις σκέψεις μου για την παιδεία στην Ελλάδα. Η πρόσκληση ήταν για σήμερα που είναι τα εγκαίνια της έκθεσης και όπως καταλαβαίνετε δεν ήταν δυνατόν να γίνει. Περιμένω νέα πρόταση. Για να δούμε……» Για να δούμε! Του ευχηθήκαμε καλή δύναμη, υγεία και επιτυχία στο δύσκολο έργο του και αποχωρήσαμε θαμπωμένοι και συγκινημένοι από την προσωπικότητα, την ευγένεια, την σεμνότητα και την κοσμοπολίτικη συμπεριφορά αυτού του εξαιρετικού και υποδειγματικού Έλληνα της Διασποράς.

Ο Βασίλειος Φθενάκης γεννήθηκε το 1937 στο Κιλκίς με καταγωγή από το Βραχάσι της Κρήτης. Ο Πρόεδρος της DIDACTA κατέχει περισσότερα από τρία διδακτορικά και υφηγεσία στην κοινωνική ανθρωπολογία, έχει δε διδάξει στα πανεπιστήμια Μονάχου, Μύνστερ, Βερολίνου, Ρέγκενσμπουργκ, Άουγκσμπουργκ, Νιούκαστλ άπον Τάϊρ και Μπολτσάνο στα μαθήματα της Παιδαγωγικής, της Ψυχολογίας, της Ανθρωπολογίας και της έρευνας σε θέματα οικογένειας και παιδικής ηλικίας. Διηύθυνε γνωστά παιδαγωγικά ινστιτούτα στην Γερμανία και ανήκει σήμερα σε μεγάλο αριθμό επιτροπών και πολιτικών συμβουλευτικών οργάνων που ασχολούνται με τα θέματα οικογένεια, παιδεία και το καλό των παιδιών σε όλον τον κόσμο. Είναι σύμβουλος πολλών ευρωπαϊκών και ασιατικών κυβερνήσεων σε θέματα παιδείας, παιδαγωγικής και διδασκαλίας.

 

(Foto: PC und Fthenakis)

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ