Μια ποιητική απόδραση, «apiroshora» – Νοέμβρης 2020.

 

Γράφει ο Χαράλαμπος Ξυλογιάννης.

 

 Κι ο μόνος δρόμος που σ’ άρπαζε

ήταν αυτός της φυγής και της λύτρωσης 

στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού.

Δημήτρης Βλαχοπάνος

 

Με ιδιαίτερη χαρά πήρα στα χέρια μου πριν μερικές ημέρες τη νέα ποιητική συλλογή τού Δημήτρη Χρ. Βλαχοπάνου «στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού». Πρόκειται για την πέμπτη ποιητική του απόπειρα και το δέκατο τρίτο βιβλίο του.

Αποτελεί ξεχωριστή τιμή για μένα και τον τόπο. Ο Δημήτρης Βλαχοπάνος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο μαρτυρικό Κομμένο Άρτας, μια πανέμορφη περιοχή στις εκβολές του Άραχθου ποταμού, στις εσχατιές του νομού Άρτας, πριν τον Αμβρακικό κόλπο, ένα χωριό πλημμυρισμένο στο πράσινο και στα εσπεριδοειδή, αλλά και πονεμένο, με τη βαριά και βασανισμένη ιστορία που σέρνει, ύστερα από το ολοκαύτωμα που υπέστη από τους Ναζί το έτος 1943.

Ο Δημήτρης Βλαχοπάνος είναι φιλόλογος, αλλά είναι κυρίως ένα ανήσυχο πνεύμα. Στο μυαλό του κυριαρχεί πάντα η ανάγκη να αποτυπώνει στο χαρτί τα συναισθήματά του. Ανάλογος είναι και ο προφορικός του λόγος. Τρανή απόδειξη το μέγα συγγραφικό έργο που έχει να μας επιδείξει σε πεζογραφία, ποίηση, δοκίμια, ιστορικά ντοκουμέντα κλπ., καθώς και η πλούσια αρθρογραφία του και η εν γένει πνευματική του δράση.

Ο τίτλος δεν είναι τυχαίος. Από ψηλά, απ’ τ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού, μπορείς να βλέπεις και να εκφράζεσαι καλύτερα. Για την ακρίβεια, έχεις άλλη εποπτεία και ταξιδεύεις σ’ όλη την πλάση. Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη εποχή και σε μια κακοποιημένη -κυρίως ψυχολογικά- κοινωνία. Τα βλέπεις όλα σ’ αυτόν τον πλανήτη και μπορείς να έχεις σφαιρική ποιητική άποψη. Μέγα προσόν για τον Δημήτρη Βλαχοπάνο, που ξεκινά γράφοντας: «Κι έτσι απλώνεις το βλέμμα σου στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού και στήνεις σε κάποιο του σύννεφο  την κρυφή σου φωλιά».

Αλλά το «στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού» επανέρχεται σαν μοτίβο σε ποιήματα ολόκληρης της συλλογής. Ο ποιητής, επηρεασμένος από τον υπερρεαλισμό, χρησιμοποιεί ελεύθερο στίχο και εκφράζεται με συμβολισμούς μέσω αισθημάτων για συμβάντα και καταστάσεις του παρελθόντος και του παρόντος. Φυσικά η ποίηση κάνει προβλέψεις και για την κοινωνία του μέλλοντος.

Ο υπερρεαλισμός του Δημήτρη Βλαχοπάνου κυλά με στίχους έντονου ρομαντισμού και λυρισμού. Μπορεί ρομαντισμός και ρεαλισμός να μη συμβαδίζουν, ο ποιητής όμως κάνει έναν συγκερασμό για να καταλήξει στην «παραγωγή» ενός λυρικού πονήματος γλυκού και καυτερού συνάμα, που εγγίζει ευαίσθητες χορδές και αφυπνίζει συνειδήσεις. Γενικώς είναι δύσκολο να διαβάσεις ποίηση με πομπώδη και σκοτεινά μηνύματα. Εδώ ο ποιητής περνά τα μηνύματά του με τρόπο που ενθουσιάζει τον αναγνώστη και του αλλάζει τη διάθεση.

Γιατί συναντά μια γραφή με έντονα συναισθήματα, αμεσότητα και λυρισμό. Ο Βλαχοπάνος έχει ένα μοναδικό τρόπο μέσα από τις λέξεις να γεννάει εικόνες που δονούνται από την επιθυμία να διεισδύουν στο μυαλό μας, να μας αγγίζουν και να μας ξυπνούν μνήμες γεμάτες πάθος, πόνο, ορμή, χαρά, λύπη και αισιοδοξία. Η ελπίδα γεννιέται!

Το «στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού» είναι μια υπέροχη Rock ποιητική μπαλάντα, που δε θες να τελειώσει. Ο μαέστρος και ποιητής άλλοτε ροκάρει δυνατά και με θόρυβο, άλλοτε πάει το πόνημα slow, κάνοντας τον αναγνώστη να ριγεί από πλήθος συναισθημάτων.

Ο ποιητής πρωτοτυπεί κομματιάζοντας την καρδιά του. Και την προσφέρει αφιερώνοντάς την σε αγαπημένους φίλους, αλλά και σ’ όλους τους αναγνώστες. Μια ονειρική πλημμυρίδα ανθρώπινων συναισθημάτων κατακλύζει τον αναγνώστη: συγκίνηση, ενθουσιασμός, περισυλλογή. Πτυχές της ζωής τού ποιητή μέχρι σήμερα, που δεν ήταν και τόσο ρόδινες. Το μυαλό του όμως παραμένει διαυγές και αστείρευτο στη δημιουργία πνευματικών αριστουργημάτων.

Θα πρόσθετα πως το «στ’ ανοιχτότερα τ’ ουρανού» συγκροτεί μια ποιητική αλυσίδα με προσεκτικά επιλεγμένους κρίκους, οι οποίοι τελικά δημιουργούν ένα πανέμορφο κόσμημα. Οι απεριόριστες εκφραστικές δυνατότητες της ελληνικής γλώσσας αξιοποιούνται από τον ποιητή κατά τρόπο ολιστικό. Γεγονότα, συναισθήματα, προσδοκίες και όνειρα. Θα ήταν παράλειψη να μη χαρακτηρίσω το πόνημα μια ελεγεία, μια ωδή για τον άνθρωπο.

Εύκολα δεν μπορώ να επιλέξω μεταξύ των ποιημάτων που παρατίθενται στη συλλογή. Θα τολμήσω όμως να μνημονεύσω ιδιαίτερα την ωδή «Μάνες». Ο ποιητής εισέρχεται στις ψυχές μας, στο μυαλό μας και δοξάζει τις μανάδες μας, κλείνοντας το ομώνυμο ποίημα: «Ευλογία τα χέρια σας που μας κράτησαν/ και τα στήθη σας που μας θήλασαν/ και τα χείλη σας που μας φίλησαν».

Μα τόσο πολύ όλοι μας αγαπάμε τις μανάδες μας; Τελικά ναι, ο Βλαχοπάνος όμως έχει τον τρόπο του και μας καλύπτει όλους. Εκφράζεται αριστουργηματικά με τους στίχους για τις μανάδες μας. Συγκίνηση, ευλογία, νοσταλγία, αγάπη, δάκρυα για τη μάνα μας.

Πολυτελέστατη και μοντέρνα η έκδοση, που τιμά τον κόπο και το πνεύμα τού δημιουργού.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ