“Τα ενεργειακά ισοζύγια των καλλιεργειών ήταν θετικά ενώ η οικονομικότητα ήταν συγκρίσιμη ή καλύτερη από τις κύριες καλλιέργειες της περιοχής” δηλώνει ο Ομότιμος καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος σύμφωνα με νεότερα δεδομένα για το Θεσσαλικό κάμπο.

Στο Θεσσαλικό κάμπο υλοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας πρόγραμμα το οποίο μελέτησε  όλο το κύκλωμα από την παραγωγή των ενεργειακών φυτών μέχρι την παραγωγή των τελικών προϊόντων και μελέτη της χρήσης από τους τελικούς χρήστες. Διάφορα σενάρια αναλύθηκαν για να μελετηθούν οι επιπτώσεις στους αγρότες και στην οικονομία της περιοχής, η συμβολή στη συμμόρφωση της χώρας στις διεθνείς της υποχρέωσες και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον της Θεσσαλίας. Για την υλοποίηση του προγράμματος έχουν καλλιεργηθεί μέχρι τώρα  σε διάφορα Θεσσαλικά μικροκλίματα φυτά για παραγωγή υγρών καυσίμων.

 Ποιες είναι οι καλλιέργειες

Από τις καλλιέργειες που δοκιμάστηκαν ο Ηλίανθος (πρώτη ύλη για παραγωγή λαδιού και στη συνέχεια βιοντήζελ) και το γλυκό σόργο (πρώτη ύλη για παραγωγή αλκοόλης πρώτης αλλά και δεύτερης γενιάς με ζύμωση των λιγνινοκυτταρινούχωνουσιών) έδωσαν πολύ καλά αποτελέσματα ενώ η ελαιοκράμβη αντιμετώπισε προβλήματα που πιστεύεται ότι με καλύτερη επιλογή ποικιλιών και καλύτερη γνώση ων τεχνικών της καλλιέργειας μπορούν να ξεπεραστούν. Παράλληλα μελετήθηκε η δυνατότητα δημιουργίας αγροκτημάτων που να παράγουν τα ίδια  τα καύσιμα για την λειτουργία των γεωργικών μηχανημάτων τους. Δηλαδή Ενεργειακά αυτόνομα αγροκτήματα. Η εξαγωγή του λαδιού έγινε στο αγρόκτημα με μικρές χαμηλού κόστους πρέσες. Καθαρίστηκε με φυσικές μεθόδους και χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel με επιτυχία  για την κίνηση γεωργικών ελκυστήρων. Όπως τονίζει ο Ομότιμος καθηγητής Θεοφάνης Α. Γέμτος, απαιτείται συνέχιση αυτής της ερευνητικής προσπάθειας προκειμένου τα αποτελέσματα αυτά να επεκταθούν και προς διάφορους γεωργικούς ελκυστήρες. Ειδικότερα, όπως εξηγεί ο ίδιος στη συνέχεια, οι πειραματικές και πιλοτικές – επιδεικτικές καλλιέργειες επέτρεψαν τη μελέτη της οικονομικότητάς των ενεργειακών φυτών και τη δυνατότητα, επωφελούς εισαγωγής τους στη Θεσσαλία, για να προσθέσει:

 « Τα ενεργειακά ισοζύγια των καλλιεργειών ήταν θετικά ενώ η οικονομικότητα ήταν συγκρίσιμη ή καλύτερη από τις κύριες καλλιέργειες της περιοχής. Στα πλαίσια αυτών των πειραματικών καλλιεργειών  μελετήθηκαν καινοτόμα συστήματα κατεργασίας εδάφους και εγκατάστασης φυτειών, ευφυή συστήματα άρδευσης και εκτίμηση της ποιότητας των σπόρων σε μια προσπάθεια ανάπτυξης συστημάτων γεωργίας ακριβείας. 

Οι ελαιούχοι σπόροι που παρήχθησαν  χρησιμοποιήθηκαν για παραγωγή λαδιού σε επίπεδο αγροκτήματος με ψυχρή συμπίεση. Το λάδι που παράχθηκε στο αγρόκτημα χρησιμοποιήθηκε σε μηχανές Diesel μόνο ή σε μίγματα με πετρέλαιο και διερευνήθηκε η δυνατότητα αυτό-παραγωγής ενέργειας στο αγρόκτημα που μπορεί να το κάνει ενεργειακά αυτάρκες και ο αγρότης θα επωφεληθεί όλη την αποφορολόγηση. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά».

 

Αναλυτικά

Ειδικότερα σύμφωνα με τον κ. Γέμτο:

 

 

-Η ελαιοκράμβη καλλιεργείται ως χειμερινή, ξηρική (σημαντικό προσόν τουλάχιστον για την Ανατολική Θεσσαλία που αντιμετωπίζει έλλειψη νερού) έχει μελετηθεί συστηματικά σε πολλές χώρες της ΕΕ τα τελευταία έτη και έχουν παραχθεί πολλές ποικιλίες ενώ οι προδιαγραφές για το βιοντήζελ της ΕΕ έχουν στηριχθεί στο λάδι της. Το ξηροθερμικό κλίμα της περιοχής και οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της καλλιέργειας δημιούργησαν προβλήματα με αποτέλεσμα να υπάρξουν αποτυχίες. Η ελαικράμβη πρέπει να σπαρθεί  πριν από τα μέσα Οκτωβρίου και να φυτρώσει μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου για να περάσει χωρίς απώλειες τις παγωνιές του χειμώνα. Αυτό είναι δύσκολο να επιτευχθεί στη Θεσσαλία και σε συνδυασμό με τις εξαιρετικά ξηρές χρονιές έδωσε μικρή παραγωγή και γενικά πτωχά αποτελέσματα. Θα πρέπει ίσως να δοκιμαστούν άλλες ποικιλίες προσαρμοσμένες σε συνθήκες της περιοχής ή άλλες τεχνικές εγκατάστασης που ίσως αυξήσουν πολύ το κόστος παραγωγής.

 -Ο ηλίανθος αντίθετα έδωσε πολύ καλά αποτελέσματα. Οι ποικιλίες και τα υβρίδια που δοκιμάστηκαν έδωσαν πολύ καλά αποτελέσματα με παραγωγές που ξεπέρασαν τα 350 κιλά το στρέμμα με μέγιστη στην Καρδίτσα το 2008 τα 600 κιλά το στρέμμα. Μια καλλιέργεια με μικρές απαιτήσεις σε εισροές (κυρίως σε αρδευτικό νερό, περάτωση αρδεύσεων στο τέλος Ιουλίου, μεγάλη ανταγωνιστικότητα με τα ζιζάνια, συγκομιδή με υπάρχουσες θεριζοαλωνιστικές)και εξασφαλισμένη διάθεση (εταιρείες της περιοχής προσφέρουν συμβόλαια αγοράς) δίνει σημαντικά περιθώρια να εισαχθεί σε αμειψισπορές της περιοχής. Ήδη από την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο υπάρχει ενδιαφέρον καλλιέργειας ηλίανθου καθώς υπάρχει εξασφαλισμένη διάθεση σε υψηλές σχετικά με τα σιτηρά τιμές ενώ το εισόδημα είναι ανταγωνιστικό καθώς το κόστος παραγωγής είναι πολύ χαμηλότερο από άλλες καλλιέργειες όπως το βαμβάκι και το καλαμπόκι.

 

 -Το σακχαρούχο σόργο απαιτεί συστηματική άρδευση για καλές αποδόσεις. Έδωσε αποδόσεις που έφτασαν τους 3,3 τόνους ξηρής ουσίας το στρέμμα  με εισροές ανάλογες του καλαμποκιού. Το σημαντικό στοιχείο της έρευνας, σύμφωνα με τον κ. Γέμτο είναι ότι το σόργο έδωσε με ζύμωση όχι μόνο των σακχάρων αλλά και της λιγνινοκυτταρινούχων υλικών αλκοόλη με καλές αποδόσεις και επομένως μπορεί να συμβάλει στη παραγωγή βιοκαυσίμων δεύτερης γενεάς. Απαιτείται σημαντική χρηματοδότηση της έρευνας παραγωγής  βιο-καυσίμων δεύτερη γενιάς που θα λύσουν πολλά προβλήματα τροφοδοσίας της αγοράς με χαμηλού κόστους βιοκαύσιμα ενώ θα ενισχύσει την ανάπτυξη της περιφέρειας καθώς οι μονάδες μετατροπής θα γίνουν αναγκαστικά λόγω υψηλού κόστους μεταφοράς στους χώρους παραγωγής της πρώτης ύλης.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ