Συνέντευξη στη Ράνια Γάτου Ποιήτρια, Δοκιμιογράφος, Εικαστικός
Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο Δρ. Αυξέντιος Καλαγκός,
Καρδιοχειρουργός | Καθηγητής Παιδιατρικής Καρδιαγγειακής Χειρουργικής – Ιδρυτής και Πρόεδρος του Kalangos Foundation, και Πρόεδρος και συνιδρυτής του Global Heart Network
Ο Δρ. Αυξέντιος Καλαγκός, γεννημένος στις 11 Σεπτεμβρίου 1960 στο Yesilkoy (Άγιος Στέφανος) της Κωνσταντινούπολης, είναι ένας από τους κορυφαίους καρδιοχειρουργούς της γενιάς του, με σημαντική συνεισφορά στην παιδιατρική καρδιοχειρουργική και την έρευνα. Σήμερα, υπηρετεί ως Διευθυντής του Κέντρου Καρδιοχειρουργικής Συγγενών Καρδιοπαθειών και Τραχείας στο Νοσοκομείο Ευρωκλινική στην Αθήνα, καθώς και ως τακτικός Καθηγητής Παιδιατρικής Καρδιαγγειακής Χειρουργικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Koc στην Κωνσταντινούπολη.
Ως ιδρυτής και Πρόεδρος του Kalangos Foundation, και Πρόεδρος και συνιδρυτής του Global Heart Network, ο Δρ. Καλαγκός έχει καθιερωθεί διεθνώς για τη συμβολή του στην ανθρωπιστική ιατρική και την καρδιοχειρουργική. Η ηγεσία του έχει επεκταθεί και σε παγκόσμιες οργανώσεις, καθώς υπηρέτησε ως Πρόεδρος της World Society of Cardiovascular and Thoracic Surgeons για την περίοδο 2014-2015, και σήμερα είναι ο ταμίας της εταιρείας.
Η έρευνά του έχει συμβάλει στη δημοσίευση πάνω από 300 άρθρων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά καρδιολογίας και καρδιοχειρουργικής. Ανάμεσα στα σημαντικότερα επιτεύγματά του, ο Δρ. Καλαγκός είναι ο εφευρέτης του δακτυλίου “Kalangos Βιοαποικοδομήσιμη δακτυλιοπλαστική”, μια καινοτόμο συσκευή που χρησιμοποιείται στην επισκευή της μιτροειδούς και της τριγλώχινας βαλβίδας, με ιδιαίτερη εφαρμογή στην παιδιατρική καρδιοχειρουργική.
Η οικογενειακή του κληρονομιά συνδέεται με ιστορικές φαναριώτικες οικογένειες της Κωνσταντινούπολης, και ο ίδιος αντλεί έμπνευση από τον πατέρα του, Κωνσταντίνο Καλαγκό, ιατρό που διακρίθηκε για τις δωρεάν ιατρικές υπηρεσίες του στους μη προνομιούχους κατοίκους της γενέτειράς του.Ο Δρ. Καλαγκός αποφοίτησε από το Γαλλικό Κολλέγιο Saint Benoit και ολοκλήρωσε τις ιατρικές του σπουδές στην Ιατρική Σχολή Cerrahpasa του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Στη συνέχεια, συνέχισε την εκπαίδευσή του στην καρδιοχειρουργική στο Παρίσι, υπό την καθοδήγηση των Alain Carpentier και Yves Lecompte. Επιπλέον, ο Δρ. Καλαγκός υπηρέτησε ως Διευθυντής της Κλινικής Καρδιαγγειακής Χειρουργικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γενεύης και υπήρξε Διευθυντής του Καρδιαγγειακού Κέντρου του νοσοκομείου αυτού μέχρι το 2015, όταν και ανέλαβε νέες θέσεις στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη. Η επαγγελματική του πορεία, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη έρευνά του και τις διαρκείς συνεισφορές του στην καρδιοχειρουργική, τον καθιστούν μια ηγετική φυσιογνωμία στον τομέα του, με παγκόσμια αναγνώριση και αφοσίωση στην εξαιρετική φροντίδα των ασθενών και στην εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης.
«On ne voit bien qu’avec le cœur. L’essentiel est invisible pour les yeux.»
— Antoine de Saint-Exupéry
Βλέπεις καλά μόνο με την καρδιά. Τα ουσιώδη είναι αόρατα για τα μάτια.
Υπάρχουν άνθρωποι που δεν περπατούν, μα διαπερνούν τον κόσμο. Άνθρωποι που δεν προσφέρουν απλώς θεραπεία, αλλά κρατούν στα χέρια τους την εύθραυστη ελπίδα των παιδιών και τη μεταποιούν σε μέλλον. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι ο Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός — ένας χειρουργός καρδιάς, με καρδιά χειρουργημένη από την ίδια τη σιωπηλή κραυγή του πόνου. Η παιδοκαρδιοχειρουργική, στα χέρια του, δεν είναι πράξη τεχνική· είναι πράξη υπαρξιακή. Είναι μία λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην επιστήμη και στη σιωπή που προσεύχεται. Εκεί όπου η ιατρική γίνεται λειτουργία και η κάθε ραφή στην καρδιά, ένας ύμνος στην αξιοπρέπεια του Ανθρώπου. Σε αυτόν τον κόσμο που βιάζεται να μετρήσει, να αξιολογήσει, να κρίνει, ο Αυξέντιος Καλαγκός επιλέγει να ακούσει. Όχι μόνο τον ήχο των αρτηριών, αλλά τον ψίθυρο της ψυχής. Κι όταν αγγίζει την καρδιά ενός παιδιού, το κάνει σαν να του επιστρέφει την ευλογία της ζωής — σαν να προσφέρει πίσω στον Θεό, πιο φωτεινή, τη σπίθα που Του ανήκει.
Αυτή η συνέντευξη δεν είναι απλώς μια καταγραφή λόγων, αλλά ένας εσωτερικός περίπατος με έναν άνθρωπο που δεν θεράπευσε μόνο ασθενείς, αλλά έδωσε σχήμα στο αόρατο: στην πίστη, στην ελπίδα, στην αγάπη.
«Il n’y a pas de hasard, il n’y a que des rendez-vous.»
— Paul Éluard
Δεν υπάρχει τύχη. Υπάρχουν μόνο συναντήσεις.
Ράνια Γάτου:
1. Ερώτηση Κύριε Καθηγητά, μερικές καρδιές έρχονται στη ζωή ραγισμένες — όχι από εμπειρία, αλλά από γέννηση. Κι εσείς, με τα χέρια σας, δεν τις γιατρεύετε απλώς… Τις επανεφευρίσκετε. Όταν αγγίζετε την καρδιά ενός παιδιού, τι αγγίζετε πραγματικά;
Αγγίζετε τη βιολογία; Αγγίζετε τη σωτηρία; Ή μήπως —αν μου επιτρέπετε— το ίδιο το Θεό;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Αγαπητή μου, η ερώτησή σας είναι μια προσευχή με λόγια ανθρώπινα. Αγγίζει βαθιά την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης και της σχέσης μας με το Θείο.
Όταν αγγίζω την καρδιά ενός παιδιού, δεν αγγίζω μόνο τη βιολογία του· η βιολογία είναι απλώς η γλώσσα μέσα από την οποία το Θείο αποκαλύπτεται στον κόσμο. Η κάθε καρδιά, ακόμη και αν έρχεται ραγισμένη στη ζωή, είναι ένας μικρός ναός που περιέχει την αγάπη του Δημιουργού. Αγγίζοντας την, νιώθω πως το χέρι μου δεν είναι μόνο δικό μου· είναι ένα εργαλείο στα χέρια Εκείνου που δίνει ζωή και ελπίδα.
Η σωτηρία, λοιπόν, δεν είναι μόνο θέμα επιδιόρθωσης μιας ανωμαλίας· είναι η επανένωση της ύπαρξης με την ελπίδα, η οποία είναι αθάνατη. Κάθε ραγισμένη καρδιά είναι μια υπενθύμιση πως η ανθρώπινη φύση, αν και πεπερασμένη, περιέχει άπειρες δυνατότητες για αναγέννηση και μεταμόρφωση.
Αν μου επιτρέπετε να το πω, όταν ακουμπώ την καρδιά ενός παιδιού, δεν αγγίζω μόνο το σώμα· αγγίζω την ψυχή, εκεί όπου κατοικεί η θεϊκή σπίθα. Κι εκείνη τη στιγμή, ξέρω πως δεν είμαι εγώ που σώζω· είναι Εκείνος που με οδηγεί.
Η πράξη αυτή δεν είναι μόνο ιατρική· είναι μυστηριακή. Είναι σαν να εισέρχομαι σε έναν ιερό χώρο, όπου ο πόνος γίνεται προσευχή και η επιστήμη γίνεται ένα με την αγάπη. Αγγίζοντας την καρδιά, λοιπόν, νιώθω πως αγγίζω ένα κομμάτι του Θεού, και μέσα από αυτή την επαφή, διδάσκομαι κι εγώ τι σημαίνει πραγματικά να αγαπάς άνευ όρων και να εμπιστεύεσαι την αναγέννηση που Εκείνος φέρνει πάντα στο τέλος της νύχτας.
«Chaque enfant qu’on enseigne est un homme qu’on gagne.»
— Victor Hugo
Κάθε παιδί που καθοδηγείται είναι ένας άνθρωπος που κερδίζεται.
Ράνια Γάτου
2. Ερώτηση Ποιο ήταν το πρώτο παιδί που σας κοίταξε μετά την επέμβαση… με μάτια γεμάτα ζωή που μόλις του χαρίσατε; Το θυμάστε; Και αν ναι — τι έμαθε εκείνο το παιδί από εσάς;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Το πρώτο παιδί… Ναι, το θυμάμαι. Πώς θα μπορούσα να το ξεχάσω; Εκείνα τα μάτια, γεμάτα φως και ελπίδα, με κοίταξαν σαν να κρατούσαν μέσα τους όλη τη δημιουργία. Ήταν μια ματιά που δεν εξέφραζε μόνο ευγνωμοσύνη· ήταν σαν να καθρέφτιζε τη στιγμή που η ζωή ξαναβρίσκει τον σκοπό της.
Δεν ξέρω αν εκείνο το παιδί έμαθε κάτι από εμένα. Αυτό που ξέρω είναι πως εγώ έμαθα από εκείνο. Έμαθα πως η ζωή δεν είναι απλώς ένας βιολογικός παλμός· είναι μια ιερή παρουσία, ένα θαύμα που αναγεννιέται από τη θυσία, την πίστη και την αγάπη. Εκείνη η ματιά μου έδειξε πως, όταν σώζεις μια ζωή, δεν επισκευάζεις απλώς μια καρδιά· συμμετέχεις στο έργο της δημιουργίας, γίνεσαι εργαλείο της θείας πρόνοιας.
Εκείνη η στιγμή ήταν μια σιωπηλή συνομιλία ανάμεσα σε δύο ψυχές: τη δική μου, γεμάτη ευθύνη και αβεβαιότητα, και τη δική του, γεμάτη καθαρότητα και εμπιστοσύνη. Δεν υπήρξαν λόγια· μόνο η σιωπή, που είχε το βάρος μιας προσευχής.
Αυτή η εμπειρία με συνοδεύει ακόμη. Μου θυμίζει πως κάθε ματιά γεμάτη ζωή είναι μια υπενθύμιση της δύναμης της αγάπης που μας καλεί να υπηρετούμε, όχι για να αναγνωριστούμε, αλλά για να είμαστε μια αντανάκλαση της χάρης που Εκείνος μας προσφέρει αδιάκοπα
«Ce n’est pas la force, mais la persévérance, qui fait les grandes œuvres.»
— Samuel Johnson
Δεν είναι η δύναμη, αλλά η επιμονή, που γεννά τα μεγάλα έργα.
Ράνια Γάτου
3. Ερώτηση Υπάρχουν νύχτες, φαντάζομαι, που δεν κοιμάστε. Όχι επειδή πονάτε, αλλά επειδή θυμάστε. Ποιες είναι εκείνες οι σιωπηλές μνήμες που σας επιστρέφουν τη νύχτα; Είναι πάντα παιδιά;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Ναι, υπάρχουν νύχτες που η σιωπή γίνεται πιο ηχηρή από οποιονδήποτε ήχο. Νύχτες που η μνήμη ξυπνά και ξετυλίγει μπροστά μου πρόσωπα, στιγμές, ψυχές. Δεν είναι πάντα παιδιά, αλλά πάντα είναι καρδιές. Κάθε καρδιά που έχω αγγίξει, κάθε ζωή που έχω προσπαθήσει να φέρω πίσω στο φως, αφήνει μέσα μου ένα αποτύπωμα.
Αυτές οι μνήμες δεν είναι μόνο εικόνες του παρελθόντος· είναι ζωντανές προσευχές. Είναι τα βλέμματα που συνάντησα, γεμάτα φόβο, ελπίδα ή ευγνωμοσύνη. Είναι οι στιγμές που ένιωσα την παρουσία του Θείου να με οδηγεί, κάνοντας τα χέρια μου εργαλείο για κάτι πολύ μεγαλύτερο από εμένα.
Όχι, δεν είναι πάντα παιδιά. Είναι οι γονείς που περίμεναν έξω από την πόρτα του χειρουργείου, με τα μάτια καρφωμένα στον ουρανό. Είναι οι στιγμές που συνάντησα τον πόνο, όχι ως εχθρό, αλλά ως δάσκαλο που με δίδαξε την αξία της αφοσίωσης και της υπομονής, όταν η ψυχή καλείται να υπερβεί τα όριά της και να ανακαλύψει τη δύναμη που κρύβει στο βάθος της. Γιατί η αληθινή αξία της προσπάθειας δεν βρίσκεται στην εξωτερική αναγνώριση ή στην επιτυχία, αλλά στην ίδια την αγάπη που τροφοδοτεί τη διαδρομή, στη συνέπεια της καρδιάς που προσφέρει χωρίς όρους και στο πάθος της πρόθεσης που καθοδηγεί το πνεύμα προς τη θεραπεία, την ελπίδα και την αναγέννηση.
Η νύχτα, λοιπόν, γίνεται για μένα ένας ιερός τόπος. Ένας τόπος όπου η μνήμη δεν πονά, αλλά φωτίζει. Με φέρνει αντιμέτωπο με τη θνητότητα και την αθανασία μαζί. Και μέσα σε αυτές τις σιωπηλές ώρες, νιώθω πως Εκείνος που μου εμπιστεύτηκε αυτές τις ζωές, συνεχίζει να με καλεί να θυμάμαι, να προσεύχομαι, να υπηρετώ. Είναι στιγμές που δεν με επιστρέφουν μόνο στο παρελθόν· με φέρνουν μπροστά στο αιώνιο. Κι εκεί, στη σιωπή της νύχτας, βρίσκω το νόημα της αποστολής μου ξανά και ξανά.
«Aimer, c’est agir.»
— Victor Hugo
Ν’ αγαπάς σημαίνει να δρας.
Ράνια Γάτου
4. Ερώτηση Εσείς, που σώζετε καρδιές με τα χέρια σας, ποια είναι η δική σας καρδιά όταν δεν φοράτε την ποδιά; Ποιος είστε όταν σβήνουν τα φώτα του χειρουργείου και μένετε μόνος σας απέναντι στον εαυτό σας;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Όταν σβήνουν τα φώτα του χειρουργείου, όταν απομακρύνεται η στολή και μένω μόνος απέναντι στον εαυτό μου, τότε η καρδιά μου επιστρέφει στην αλήθεια της: ένα εύθραυστο δοχείο που κουβαλά την ευθύνη, την ταπεινότητα και την ανάγκη για χάρη.
Δεν είμαι ήρωας, ούτε θεραπευτής. Είμαι ένας άνθρωπος που προσπαθεί να ακούσει τον ψίθυρο του Θεού μέσα από την αγωνία και την ελπίδα των άλλων. Η καρδιά μου δεν είναι τέλεια· είναι σημαδεμένη από τις αδυναμίες μου, από τις φορές που ένιωσα ανήμπορος μπροστά στο μυστήριο της ζωής και του θανάτου.
Όταν είμαι μόνος, αναρωτιέμαι συχνά: Ποιος είμαι, πέρα από τα χέρια μου που σώζουν; Κι η απάντηση δεν είναι ποτέ ολοκληρωμένη. Είμαι ένας υπηρέτης της αγάπης, αλλά και ένας μαθητής της. Είμαι εκείνος που αγωνίζεται να κατανοήσει την απόλυτη αξία κάθε ανθρώπινης ψυχής, μα και εκείνος που συχνά νιώθει τη δική του μικρότητα.
Η καρδιά μου, όταν δεν φορά την ποδιά, είναι γεμάτη προσευχές. Προσευχές για εκείνους που αγγίζω, αλλά και για εμένα τον ίδιο, να μην χάσω τον προορισμό μου. Είναι γεμάτη ευχαριστίες, γιατί γνωρίζω πως κάθε ζωή που σώζεται δεν είναι αποτέλεσμα της δικής μου δύναμης, αλλά της χάρης Εκείνου που εμπιστεύτηκε τα χέρια μου να γίνουν εργαλεία Του. Η δύναμις του Χριστού του Υψίστου! Η δύναμις του Τριαδικού Θεού. Του Αναστάντος Χριστού!
Στη σιωπή, λοιπόν, η καρδιά μου δεν είναι τίποτε άλλο από ένας καθρέφτης της αποστολής που μου δόθηκε. Και όταν έρχομαι αντιμέτωπος με τη σιωπή της εσωτερικής μου απεραντοσύνης, εκεί που οι ήχοι της καρδιάς μου ηχούν αχνά, λες και ο κόσμος γύρω μου ατονεί, τότε αναζητώ την ουσία του είναι μου, εκεί όπου η ψυχή παραδίδεται στις βαθιές της εκδοχές και ανακαλύπτει το φως που κρύβεται πίσω από κάθε σκοτεινή στιγμή. Εκεί, στο φως της, βρίσκω τη δική μου καρδιά να ξαναγεννιέται.
«Il faut porter du chaos en soi pour accoucher d’une étoile dansante.»
— Nietzsche
Πρέπει να κουβαλάς μέσα σου χάος για να γεννήσεις ένα άστρο που χορεύει.
Ράνια Γάτου
5. Ερώτηση Η παιδοκαρδιοχειρουργική μοιάζει με χορό σε τεντωμένο σκοινί: ανάμεσα στο θάνατο και στο θαύμα. Υπήρξαν στιγμές που νιώσατε πως ένας ψίθυρος μέσα σας —όχι η επιστήμη— σας καθοδήγησε; Υπάρχει κάτι ανώτερο που πιάνει το νυστέρι μαζί σας;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Η παιδοκαρδιοχειρουργική, πράγματι, είναι ένας χορός σε τεντωμένο σκοινί, όπου κάθε βήμα πρέπει να είναι γεμάτο ακρίβεια, πίστη και ταπεινότητα. Υπήρξαν στιγμές, πέρα από κάθε αμφιβολία, που ένιωσα έναν ψίθυρο μέσα μου, έναν ανεξήγητο οδηγό που δεν ήταν προϊόν της γνώσης ή της τεχνικής μου.
Δεν μπορώ να πω με σιγουριά τι ήταν αυτός ο ψίθυρος. Ίσως ήταν η φωνή της ίδιας της ζωής, που αρνείται να εγκαταλείψει την ελπίδα. Ίσως ήταν η παρουσία του Θεού, που ήρθε να μου θυμίσει πως, ακόμη και όταν οι δικές μου δυνάμεις εξαντλούνται, Εκείνος συνεχίζει να εργάζεται μέσα από εμένα.
Υπάρχουν στιγμές στο χειρουργείο που η επιστήμη φαίνεται να αγγίζει τα όριά της. Κι όμως, κάτι πέρα από αυτά τα όρια επεμβαίνει — μια έμπνευση, μια διαίσθηση, μια αίσθηση πως δεν κρατώ το νυστέρι μόνος μου. Εκείνες τις στιγμές νιώθω σαν να συνεργάζομαι με κάτι ανώτερο, μια θεία παρουσία που με καθοδηγεί με απαλότητα και σιγουριά.
Το νυστέρι δεν είναι απλώς εργαλείο στα χέρια μου· γίνεται μια γέφυρα ανάμεσα στο ανθρώπινο και το θεϊκό. Νιώθω πως Εκείνος που έπλασε την πρώτη καρδιά βρίσκεται δίπλα μου, υποδεικνύοντας τον δρόμο σε ένα έργο που ξεπερνά την ανθρώπινη κατανόηση.
Δεν τολμώ να αποδώσω τη σωτηρία μόνο στις ικανότητές μου, καθώς η ίδια η εμπειρία έχει χαράξει στην ψυχή μου την αλήθεια, ότι η πραγματική σωτηρία δεν είναι παρά ένα άρρητο μυστήριο, μια σιωπηλή συμφωνία ανάμεσα στην επιστήμη, την πίστη και την άυλη χάρη που διατρέχει τα πάντα. Και όταν, μέσα στην απόλυτη σιωπή του κόσμου, βλέπω μια καρδιά να ξαναχτυπά, τότε καταλαβαίνω πως δεν είμαι παρά ένα μικρό σωματίδιο σε έναν κόσμο που δεν υπακούει σε νόμους, αλλά σε θαύματα που ξεπερνούν τη λογική και την κατανόηση. Εκεί, στο άνοιγμα της ζωής, συνειδητοποιώ ότι δεν είμαι δημιουργός, αλλά μάρτυρας ενός τόσο μεγάλου θαύματος, που ο ίδιος ο χρόνος στέκεται ακινητοποιημένος μπροστά του, αφήνοντας το δάκρυ να κυλήσει ως απόδειξη ότι, παρά τις ατέλειές μας, η ζωή συνεχίζει, αντλώντας δύναμη από κάτι πιο βαθύ, πιο μυστικό, από την ίδια την ύπαρξή μας.
«L’âme qui s’élève, élève le monde.»
— Gandhi
Η ψυχή που ανυψώνεται, ανυψώνει τον κόσμο.
Ράνια Γάτου
6. Ερώτηση Αν σας ζητούσε ένα παιδί —όχι να του σώσετε την καρδιά— αλλά να του μάθετε τι σημαίνει να έχει κανείς καρδιά, τι θα του λέγατε;
Θα του μιλούσατε για επιστήμη, για σιωπή, για πίστη, ή για Αγάπη που δεν λογίζεται, αλλά προσφέρεται;
Και τελικά… τι νόημα έχει μια καρδιά που χτυπά, αν δεν χτυπά για τον άλλον;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Αν ένα παιδί με ρωτούσε τι σημαίνει να έχει κανείς καρδιά, δεν θα ξεκινούσα από την επιστήμη. Η επιστήμη μπορεί να εξηγήσει τον παλμό, αλλά όχι το νόημα. Θα του μιλούσα για τη σιωπή, εκείνη τη βαθιά εσωτερική γαλήνη όπου η καρδιά δεν είναι μόνο όργανο, αλλά φωνή της ψυχής.
Θα του έλεγα πως η καρδιά δεν μετριέται από τον αριθμό των χτύπων της, αλλά από το πόσες φορές χτυπά για τους άλλους. Είναι το κέντρο της ύπαρξης, όχι επειδή κρατά το σώμα ζωντανό, αλλά επειδή κρατά την Αγάπη ζωντανή.
Θα του μιλούσα για την πίστη — πίστη όχι ως δόγμα, αλλά ως τη βεβαιότητα ότι κάθε χτύπος της καρδιάς μας είναι ένα δώρο, μια πρόσκληση να ζούμε με πληρότητα, να μοιραζόμαστε, να δημιουργούμε. Και πάνω από όλα, θα του μιλούσα για την Αγάπη, την Αγάπη που δεν λογίζεται, που δεν ζυγίζει, που δεν μετρά το κόστος ή το κέρδος. Είναι η Αγάπη που δίνεται απλόχερα, γιατί μόνο έτσι βρίσκει τον σκοπό της.
Τελικά, μια καρδιά που χτυπά μόνο για τον εαυτό της είναι σαν ένα φως που καίει μέσα σε ένα κλειστό δωμάτιο — υπάρχει, αλλά δεν φωτίζει κανέναν. Το νόημα της καρδιάς είναι να χτυπά για τον άλλον, να χτυπά για να ζεσταίνει, να παρηγορεί, να προσφέρει.
Θα του έλεγα πως η αληθινή ζωή αρχίζει όταν η καρδιά μας δεν είναι πλέον μόνο δική μας. Είναι τότε που το κάθε χτύπημα γίνεται ένας ψίθυρος του Θεού, μια κλήση προς το άπειρο, μια πράξη Αγάπης που ενώνει εμάς με τον κόσμο γύρω μας. Και μέσα σε αυτή την ένωση, βρίσκουμε το αληθινό νόημα της ύπαρξής μας.
Si un enfant vous demandait, non pas de sauver son cœur, mais de lui apprendre ce que cela signifie avoir un cœur, que lui diriez-vous?”
Ράνια Γάτου
7. Ερώτηση Θα σας ζητούσε ένα παιδί, όχι να του σώσετε την καρδιά, αλλά να του μάθετε τι σημαίνει να έχει κανείς καρδιά, τι θα του λέγατε;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Αν ένα παιδί με ρωτούσε τι σημαίνει να έχει κανείς καρδιά, θα άφηνα για λίγο το βάρος των λέξεων και θα του μιλούσα σαν να μιλώ σε μια ψυχή που κουβαλά το φως του κόσμου.
Θα του έλεγα πως η καρδιά είναι το πρώτο μας τραγούδι, αυτό που χτυπά μέσα στη σιωπή πριν ακόμη γνωρίσουμε τον ήχο. Είναι ο ρυθμός που μας κρατά ζωντανούς, αλλά και ο παλμός που μας δίνει σκοπό. Η καρδιά δεν είναι απλώς το κέντρο του σώματος — είναι ο καμβάς όπου η ζωή ζωγραφίζει τα πιο βαθιά της χρώματα, τα πιο σιωπηλά της όνειρα.
Θα του έλεγα πως μια αληθινή καρδιά δεν είναι εκείνη που χτυπά μόνο για να κρατήσει τον εαυτό της ζωντανό. Είναι εκείνη που ραγίζει για τον πόνο του άλλου, που ανοίγει διάπλατα σαν μια πόρτα στο κρύο για να χωρέσει όσα οι άλλοι αποφεύγουν. Είναι το μέρος όπου τα δάκρυα γίνονται βροχή που ποτίζει τον κόσμο και η ελπίδα βλασταίνει ξανά, ακόμη και πάνω στην πιο σκληρή πέτρα.
Θα του μιλούσα για μια Αγάπη που δεν ζητά, αλλά υπάρχει, όπως το φως του ήλιου που πέφτει το ίδιο γενναιόδωρα στα λουλούδια και στην έρημο. Θα του έλεγα πως η καρδιά που αγαπά χωρίς όρους δεν είναι αδύναμη· είναι εκείνη που έχει τη δύναμη να αλλάξει το άπειρο, γιατί κάθε χτύπος της είναι ένα αντίλαλος του Θεού.
Και αν με ρωτούσε τι σημαίνει να έχει κανείς καρδιά, θα του έλεγα πως η καρδιά δεν είναι εκεί για να φυλακίζει τα συναισθήματα, αλλά για να αφήνει τον κόσμο να περνά μέσα της. Είναι μια γέφυρα που ενώνει τη γη με τον ουρανό, μια πυξίδα που μας δείχνει τον δρόμο όχι για την ασφάλεια, αλλά για την αλήθεια.
Τελικά, θα του έλεγα πως μια καρδιά που χτυπά μόνο για τον εαυτό της είναι σαν ένας άνεμος που στροβιλίζεται σε έναν άδειο τόπο. Η καρδιά αποκτά νόημα όταν δίνει τον ρυθμό της για τον άλλον. Όταν γίνεται τραγούδι στα χείλη ενός παιδιού, όταν γίνεται ελπίδα στα μάτια ενός ανθρώπου που πονά, όταν γίνεται σιωπή που απαντά με ευγνωμοσύνη στο δώρο της ζωής.
Και τότε, θα σταματούσα να μιλώ. Γιατί τα λόγια δεν μπορούν να περιγράψουν τη δύναμη μιας καρδιάς που ξέρει να αγαπά. Θα άφηνα το παιδί να ακούσει τη δική του καρδιά, να νιώσει τον χτύπο της. Και μέσα σε εκείνη τη σιωπή, θα ήξερε. Γιατί η καρδιά δεν διδάσκεται· μόνο ανακαλύπτεται, όπως ο ήλιος που δεν περιμένει να του πουν πως φωτίζει. Είναι απλά εκεί — για να ζεσταίνει τον κόσμο.
Le cœur d’un enfant est un univers tout entier, suspendu dans un souffle d’espoir.”
Η καρδιά ενός παιδιού είναι ολόκληρο το σύμπαν, κρεμασμένο σε μια ανάσα ελπίδας.
Ράνια Γάτου
8. Ερώτηση
Όταν αγγίζετε την καρδιά ενός παιδιού, νιώθετε ότι σε αυτή τη στιγμή, ολόκληρο το σύμπαν κρέμεται από το χτύπο της; Και πώς, σε αυτόν τον αναστεναγμό της αναμονής, βρίσκεται η ίδια η ουσία της ζωής;
Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός Όταν αγγίζω την καρδιά ενός παιδιού, αισθάνομαι πως κρατώ στα χέρια μου όχι μόνο μια ζωή, αλλά ολόκληρο το μυστήριο της ύπαρξης. Είναι σαν να αγγίζω το πρώτο κύμα που ανέτειλε μέσα στο χάος, τον χτύπο που γέννησε το φως. Στη στιγμή εκείνη, όπου κάθε χτύπος μοιάζει με ψίθυρο από το άπειρο, αισθάνομαι πως ολόκληρο το σύμπαν ακουμπά πάνω σε αυτή τη μικρή καρδιά, σαν να εξαρτάται από την απάντησή της για να συνεχίσει να υπάρχει.
Σε εκείνον τον αναστεναγμό της αναμονής, όταν η καρδιά παλεύει να χτυπήσει ξανά, δεν υπάρχει επιστήμη, δεν υπάρχει χρόνος, δεν υπάρχει κόσμος. Υπάρχει μόνο η ζωή, γυμνή, ευάλωτη, αγωνιζόμενη, αλλά γεμάτη νόημα. Νιώθω πως κάθε χτύπος είναι μια αποκάλυψη, ένα αόρατο νήμα που ενώνει εμένα, το παιδί, και το άπειρο με έναν δεσμό που δεν μπορεί να σπάσει.
Η ουσία της ζωής βρίσκεται σε αυτή την παύση ανάμεσα στους χτύπους, εκεί όπου αναρωτιέμαι: Ποιος είμαι εγώ, ένας θνητός, που μου δόθηκε το προνόμιο να αγγίξω κάτι τόσο ιερό; Εκεί, στη σιωπή, ακούω έναν ψίθυρο —ίσως είναι η ίδια η φωνή της Δημιουργίας— να μου λέει πως η ζωή δεν είναι κάτι που ελέγχεις, αλλά κάτι που υπηρετείς.
Κάθε χτύπος της καρδιάς είναι ένα θαύμα, μια απάντηση σε μια ερώτηση που κανείς μας δεν τολμά να διατυπώσει. Είναι η απόδειξη πως, παρά τον πόνο, την αγωνία και τον φόβο, η ζωή πάντα επιλέγει να συνεχίσει. Σε αυτή τη στιγμή, αισθάνομαι όχι τη δύναμή μου, αλλά τη βαθιά μου αδυναμία μπροστά στο θείο.Και όταν η καρδιά αρχίσει ξανά να χτυπά, είναι σαν να ακούω τον ίδιο τον Θεό να ψιθυρίζει μέσα μου: “Δες! Το φως νίκησε το σκοτάδι.” Και εκεί, στην ταπεινότητα αυτής της νίκης, βρίσκω την ουσία της ζωής. Είναι η Αγάπη που δίνεται απλόχερα, χωρίς να ζητά τίποτα, και είναι αυτή η Αγάπη που κρατά το σύμπαν ζωντανό.
Όπως το ιερό μυστήριο της ύπαρξης, έτσι και κάθε χτύπος της παιδικής καρδιάς είναι μία προσευχή. Μια σιωπηλή ιεροτελεστία, όπου κάθε ανάσα είναι μια πύλη προς το θείο, κάθε παλμός μια ευλογία, κάθε στιγμιαία ανάπαυλα της καρδιάς, μια αναμονή για το υπέρτατο φως που καθοδηγεί τον άνθρωπο.Το χτύπημα της καρδιάς δεν είναι απλώς ήχος – είναι η κραυγή του κόσμου που αναζητά την απάντηση στην αθωότητα. Κάθε παιδική καρδιά είναι σαν να κρατάει τον ίδιο τον κόσμο, σαν να καταδύεται στην απεραντοσύνη του σύμπαντος, εκεί όπου το άπειρο και το πεπερασμένο αγκαλιάζονται και γίνονται ένα. Αυτή η αναμονή, η προσμονή του αυριανού, φέρει την ίδια τη ζωντανή ουσία της ζωής, την αληθινή εκείνη πληρότητα που ανυψώνει την ψυχή. Η καρδιά του παιδιού, άδολη και αγνή, είναι το μυστήριο που διαπερνά το σύμπαν. Κάθε της χτύπος είναι ένα μυστήριο που περιμένει την αποκάλυψη, μια υπέρβαση της φυσικής τάξης, όπως η ίδια η ζωή. Και το θείο – το φως που ανατέλλει από την αθωότητα – βρίσκει τη μορφή του σε κάθε αναστεναγμό, σε κάθε σιωπή που αναζητά την πλήρωσή της.Και εκεί, σε αυτή τη ροή του χρόνου, η ουσία της ζωής δεν είναι τίποτα άλλο παρά το άγγιγμα της παιδικής καρδιάς, που αποκαλύπτει την αλήθεια του κόσμου και την αιωνιότητα που υπάρχει μέσα σε κάθε αναπνοή της.
–Κάποιες καρδιές δεν μετριούνται με παλμούς.
Μετρώνται με το πόσα παιδιά αγάπησαν τη ζωή χάρη σε έναν Άνθρωπο που δεν μίλησε ποτέ δυνατά για τον εαυτό του — αλλά έκανε τον Αδύνατο να χτυπά
Όχι με αίμα —
αλλά με φως.
Κι εκεί, στο μεταίχμιο επιστήμης και πίστης, στέκει ο Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός.
Με μια γαλήνη που μοιάζει με φλόγα.
Και με μια ζωή που είναι προσευχή εν κινήσει,
…αλλά έφερε στην καρδιά την απίθανη αναγέννηση.
Όχι από τη δύναμη της γης,
αλλά από την άυλη πνοή που ανασταίνει κάθε ψυχή.
Με το φως της αθωότητας που καθαρίζει το σκοτάδι,
με τη σιωπηλή ευλογία της αγάπης που ανασταίνει το αδύνατο.
Κάθε χτύπος, είναι το άνοιγμα του ουρανού στην αόρατη γη,
μια μεταμόρφωση της ύπαρξης σε θεϊκή πράξη.
Όταν ο Καθηγητής Αυξέντιος Καλαγκός αγγίζει το σώμα ενός παιδιού, δεν θεραπεύει απλώς τις πληγές του. Αγγίζει τη σιωπηλή ουσία της ύπαρξης, εκείνο το αδιόρατο πέρασμα ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, που κανένας λόγος δεν μπορεί να αποδώσει με πληρότητα. Κάθε ραφή, κάθε επέμβαση, είναι μια απόπειρα να αποκατασταθεί όχι μόνο το σώμα, αλλά και το πνεύμα, το ανθρώπινο στοιχείο που ξεπερνά τα όρια του υλικού κόσμου. Είναι σαν να αγγίζει το απείρως μικρό και το απείρως μεγάλο, ενώ ταυτόχρονα ενώνει τον χρόνο και το άπειρο.Στον κόσμο της επιστήμης, που τόσο συχνά προσπαθεί να αναλύσει και να κατανοήσει, ο Καθηγητής δεν αναζητά μόνο τις τεχνικές λύσεις. Αναζητά την πνευματική αναγέννηση του ανθρώπου, τον τόπο όπου η αγάπη για τον συνάνθρωπο δεν περιορίζεται στην εμβάθυνση του νοητικού πεδίου, αλλά ενοποιεί την άρρητη σύνδεση ψυχής και σώματος.
Όταν ενώνεται με το σώμα του παιδιού, δεν προσπαθεί απλώς να το αποκαταστήσει. Επιχειρεί να επαναφέρει την αυθεντική του ενότητα, τη συνειδητότητα της ζωής, αυτήν τη μεταφυσική χάρη που δεν μπορεί να συλληφθεί με τα εργαλεία της λογικής, αλλά μόνο μέσω της συνείδησης της απόλυτης αλήθειας. Ο Καθηγητής δεν είναι απλώς ο θεραπευτής, αλλά ο αγγελιοφόρος του κόσμου που βρίσκεται πέρα από το κατανοητό — της προσευχής που έχει τη δύναμη να φέρει και να κρατήσει τη ζωή κοντά στην αρχική της φύση. Και ίσως, το μεγαλύτερο δώρο του δεν είναι η αποκατάσταση της καρδιάς, αλλά η υπενθύμιση ότι η θεραπεία είναι μόνο η αφετηρία. Εκεί όπου η ιατρική τεχνολογία σιωπά, η αλήθεια της αγάπης επανέρχεται. Κι αυτή η αλήθεια είναι η αληθινή θεία λειτουργία της ύπαρξης — μια λειτουργία που αποκαλύπτει, πάνω από όλα, την ιερότητα του κάθε ανθρώπου, σαν ένα πέρασμα προς το άπειρο φως.
