Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Ένας από τους διασημότερους “βετεράνους” αρχαιολόγους του κόσμου και ειδικός για τα Ελληνιστικά ευρήματα στην Κεντρική Ασία , ο Εντγκαρ Ρετβελάτζε, μίλησε πάλι, κάνοντας αποκαλύψεις για νεα ευρήματα της Ελληνιστικής εποχής στο νότιο Ουζμπεκιστάν και στις όχθες του ποταμού Αμπού Ντάρια, που αφήνουν άφωνη την ανθρωπότητα.
“Νότια του Ουζμπεκιστάν, στις όχθες του Αμπού Ντάρια βρήκαμε μια Ελληνική περιοχή που ονομαζόταν «Πανδοχείο» .
Εκεί ήταν το περίφημο » Ελληνικό Πέρασμα» γιατί απο κεί περνούσαν οι πάνοπλοι, επιφανείς στρατηγοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται το σημείο Τερμέζ (από την ελληνική ονομασία «Θερμές»), ακριβώς επάνω στα σύνορα με το Αφγανιστάν…” αναφέρει ο επιφανής αρχαιολόγος και επικεντρώνεται στην σημασία μιάς σειράς πολύτιμων ευρημάτων της Ελληνιστικής περιόδου, όπως είναι η βιβλιοθήκη παπύρων στο Καμπίρ Τεπέ, με γραφή βασισμένη στο Ελληνικό αλφάβητο, αλλά και ένα πλήθος νομισμάτων της εποχής εκείνης, που έκοψαν Έλληνες βασιλείς, όπως είναι αυτά του βασιλιά Ευθύδημου από την Μαγνησία, του Ευκρατίδη και των Σελεύκου και Αντιόχου.
Ο Έντγκαρ Ρετβελάτζε, που είναι Ακαδημαϊκός στο Ουζμπεκιστάν και γερουσιαστής, έχει ασίγαστο πάθος για τον μεγάλο Έλληνα στρατηλάτη. “Ο Μέγας Αλέξανδρος άνοιξε δρόμους στην Ιστορία και έφερε σε συνεννόηση, σε συνάντηση, την Δύση με την Ανατολή….Γι’ αυτόν τον λόγο αλλά και για 10.000 άλλους λόγους, που μαθαίνουμε κάθε ημέρα, παραμένει και θα είναι μεγάλος”!
Στο προσωπικό του θησαυροφυλάκιο, στην Ακαδημία Επιστημών της Ουζμπεκικής πρωτεύουσας υπάρχουν σήμερα μεταξύ άλλων, χιλιάδες νομίσματα με ελληνικές επιγραφές αλλά και μια λευκή λήκυθος, που επάνω της γράφει «ΜΕΓΑΡΑ». Επάνω σε Πεντελικό μάρμαρο είναι χαραγμένο το όνομα της ελληνικής πόλης από τους στρατιώτες, που ακολουθούσαν τον ένδοξο στρατηλάτη στη μοναδική εποποιία στην μεγάλη έρημο της Κεντρικής Ασίας….