Σε ύφεση για δεύτερη χρονιά η γερμανική οικονομία, ωστόσο τα επί μέρους οικονομικά στοιχεία είναι ενθαρρυντικά. Η σύγκριση με το 2003 δεν ευσταθεί, σχολιάζει ο Γιάννης Παπαδημητρίου.Για δεύτερη συνεχή χρονιά το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) στη Γερμανία εμφανίζει αρνητικό δείκτη ανάπτυξης, όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη η Γερμανική Στατιστική Υπηρεσία. Συγκεκριμένα,το σύνολο της αξίας των τελικών αγαθών και υπηρεσιών για το 2024 συρρικνώθηκε κατά 0,2%, ενώ μείωση κατά 0,3% είχε καταγραφεί και το 2023. Και δεν μιλάμε για το ονομαστικό ΑΕΠ, αλλά για αποπληθωρισμένες τιμές.
Η τελευταία φορά που το γερμανικό ΑΕΠ είχε καταγράψει αρνητικό πρόσημο επί δύο συνεχή έτη ήταν στην περίοδο 2002-2003. Την εποχή εκείνη η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Γκέρχαρντ Σρέντερ αναγκάστηκε να παρουσιάσει την «Ατζέντα 2010», επιβάλλοντας οδυνηρές μεταρρυθμίσεις και περικοπές, τις οποίες πλήρωσε στις εκλογές του 2005.
2024, όπως 2003;
Βρίσκεται λοιπόν η σημερινή Γερμανία στην ίδια αξιοθρήνητη κατάσταση, όπως το 2003; Αυτό υποστήριζε στη Βουλή, πριν από την ψηφοφορία του περασμένου Δεκεμβρίου για τη (μη) παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Σολτς, ο επικεφαλής της χριστιανοδημοκρατικής αντιπολίτευσης Φρίντριχ Μερτς. Σε πρόσφατη συνέντευξή του επανήλθε στο ίδιο θέμα, για να ισχυριστεί ότι ο σοσιαλδημοκράτης Όλαφ Σολτς είναι «ο χειρότερος καγκελάριος στα 75 χρόνια της Ομοσπονδιακής Γερμανίας».
Τα οικονομικά στοιχεία μάλλον δεν δικαιολογούν έναν τόσο σκληρό αφορισμό. Η Γερμανία έχει 2,5 εκατομμύρια άνεργους, ενώ το 2003 είχε πάνω από 4 εκατομμύρια. Το δημόσιο έλλειμμα περιορίζεται σήμερα στο 2,6% του ΑΕΠ, κάτω από το όριο του Συμφώνου Σταθερότητας, ενώ το 2003 είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Οι πτωχεύσεις επιχειρήσεων μπορεί να φτάνουν τις 20.000 για το 2024 και να καταγράφουν ρεκόρ δεκαετίας, πλην όμως το 2002 είχαν ξεπεράσει τις 41.500.
Ένα πλεονέκτημα της σημερινής κυβέρνησης σε σύγκριση με το 2003 είναι ότι η Γερμανία έχει πλέον ξεπεράσει τα μεγάλα οικονομικά βάρη της ενοποίησης. Κατά συνέπεια, σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις του Χέλμουτ Κολ ή του Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Όλαφ Σολτς και ο διάδοχός του δεν χρειάζεται να μεταφέρουν κάθε χρόνο το 5% του δυτικογερμανικού ΑΕΠ στα ανατολικά κρατίδια της χώρας, εν είδη επιδότησης. Υπάρχει όμως και μία άλλη διαφορά σε σχέση με το μακρινό 2003 και αυτό είναι κάτι που θα το βρει μπροστά της οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει από τις κάλπες της 23ης Φεβρουαρίου: ποτέ άλλοτε τόσοι πολλοί δεν απαιτούσαν τόσα πολλά από μία κυβέρνηση.
Όλοι απαιτούν χρήματα
Ο νέος καγκελάριος θα πρέπει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η «πράσινη μετάβαση» της οικονομίας, τις νατοϊκές αξιώσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών, τις συνέπειες των «τιμωρητικών δασμών» που εξαγγέλλει ο Ντόναλντ Τραμπ, τις δαπάνες για τον εκσυγχρονισμό απαρχαιωμένων υποδομών (μόνο η ψηφιοποίηση των Γερμανικών Σιδηροδρόμων αποτιμάται στα 69 δις ευρώ), τις νουθεσίες των βιομηχανικών λόμπι για στήριξη στον διεθνή ανταγωνισμό (πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 500 δις ευρώ), αλλά και τις εκκλήσεις των Ευρωπαίων εταίρων για μία πιο γενναιόδωρη συνεισφορά στο νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2028-2034 της ΕΕ (η σχετική διαπραγμάτευση αρχίζει το 2025).
Και όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν, θεωρητικά, χωρίς να περικοπούν οι κοινωνικές δαπάνες που αποτελούν τη μεγαλύτερη γραμμή πίστωσης του προϋπολογισμού, χωρίς να περιοριστεί η βοήθεια προς την Ουκρανία, χωρίς επιπλέον φορολογικές επιβαρύνσεις, αλλά και χωρίς να συναφθούν νέα δάνεια- παρά μόνο εντός του περιορισμένου πλαισίου που προβλέπει το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο του χρέους».
Οι Γερμανοί διστάζουν να ξοδέψουν
Στη δύσκολη αυτή συγκυρία η Γερμανία ζει «από τα έτοιμα». Ασφαλώς υπάρχουν πολλά «έτοιμα». Ο ιδιωτικός πλούτος φτάνει το ποσό-ρεκόρ των εννέα τρισεκατομμυρίων ευρώ και αυτό δεν προκαλεί έκπληξη, καθώς οι Γερμανοί παίρνουν το «χάλκινο μετάλλιο» στην αποταμίευση παγκοσμίως (προηγούνται μόνο οι Ελβετοί και οι Ολλανδοί). Σημειωτέον, ωστόσο, ότι παράλληλα με τον ιδιωτικό πλούτο αυξάνεται και το ιδιωτικό χρέος, που φτάνει πλέον τα 2,15 τρισεκατομμύρια.
