Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Οι παρεμβάσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας μας, που εμπεριέχονται στις συγκεκριμένες διατάξεις του σχετικού νομοσχεδίου, θα έχουν και συνέχεια. Η Συμφωνία μεταξύ της ελληνικής Κυβέρνησης και των Θεσμών καταγράφεται με ακρίβεια στο Μνημόνιο, με ειδική αναφορά στα προαπαιτούμενα που θα βοηθήσουν ώστε να συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας να γίνει βιώσιμο.
Σε αυτά υπάρχει ειδική αναφορά για τις ελάχιστες εγγυημένες συντάξεις μετά το 67ο έτος ηλικίας, μέτρο, που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο στην επιβολή εισοδηματικών και περιουσιακών ορίων για την χορήγηση της συγκεκριμένης παροχής.
Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα υπάρξουν συνταξιούχοι, που θα χάσουν το εν λόγω βοήθημα. Στις περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, που πρέπει να κατατεθούν στους θεσμού έως τον Οκτώβριο και να αρχίσουν να ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2016, υπάρχουν οι εξής παρεμβάσεις, που πρέπει να γίνουν και που στην ουσία καθορίζουν την μορφή του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας από το νέο έτος και μετά.
Οι 12 νέες αλλαγές στο Ασφαλιστικό, που θα ισχύουν από το 2016
α) Συγκεκριμένος σχεδιασμός και παραμετρικές βελτιώσεις για την καθιέρωση στενότερης σύνδεσης μεταξύ εισφορών και παροχών. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πιθανό να προκύψουν νέες μειώσεις στις συντάξεις κατά 15% – 20% ανάλογα το ταμείο, με μεγάλους «χαμένους» τους νέους συνταξιούχους του ΟΓΑ και του ΟΑΕΕ.
β) Διεύρυνση και εκσυγχρονισμός της βάσης εισφορών και συντάξεων για όλα τα αυτοαπασχολούμενα άτομα, μεταξύ άλλων με μετάβαση από το ονομαστικό στο πραγματικό εισόδημα, υπό τον όρο της τήρησης των κανόνων για τις ελάχιστες απαιτούμενες εισφορές.
γ) Αναθεώρηση και εξορθολογισμός όλων των διαφορετικών συστημάτων των βασικών συνιστωσών των συντάξεων, που είναι εγγυημένες με βάση τις εισφορές και βάσει ελέγχου των πόρων, λαμβάνοντας υπόψη τα κίνητρα για εργασία και για καταβολή εισφορών.
δ) Καθολική ενοποίηση των Ταμείων Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μεταξύ άλλων μέσω της εναπομένουσας εναρμόνισης των διαδικασιών για την καταβολή των εισφορών και των παροχών σε όλο το φάσμα των ταμείων.
ε) Κατάργηση εντός τριών ετών όλων των εξαιρέσεων, που χρηματοδοτούνται με κρατικούς πόρους και εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με τις εισφορές σε όλα τα Ταμεία Συντάξεων προς την δομή των εισφορών στο κύριο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων υπαλλήλων (ΙΚΑ).
στ) Κατάργηση, από την 31η Οκτωβρίου 2015, όλων των περιττών επιβαρύνσεων κατά την χρηματοδότηση των συντάξεων και την αντιστάθμισή τους, με μείωση των παροχών ή αύξηση των εισφορών υπέρ των συγκεκριμένων Ταμείων. Ουσιαστικά πρόκειται για κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων, μέτρο που επηρεάζει κυρίως τα Ταμεία των δημοσιογράφων, των μηχανικών και των δικηγόρων με τη συνολική επιβάρυνση να μην υπερβαίνει τα 120 εκατομμύρια ευρώ.
ζ) Σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συνταξιοδοτικές παροχές, που καταβάλλει ο Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ) προς το υπόλοιπο συνταξιοδοτικό σύστημα κατ’ αναλογία («pro rata»). Το μέτρο αυτό υποκρύπτει πιθανή νέα μείωση των συντάξεων του ΟΓΑ και επηρεάζει κυρίως αυτούς, που, είτε δεν έχουν καταβάλλει εισφορές, είτε λαμβάνουν την κατώτερη σύνταξη. Επίσης θα γίνει επανυπολογισμός όλων των συντάξεων, που χορηγούνται σε 690.301 άτομα, συνολικά.
η) Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις θα επιβαρύνονται με ποινή για όσους θίγονται από την παράταση της ηλικίας συνταξιοδότησης, που ισοδυναμεί με 10 τοις εκατό επιπλέον της τρέχουσας ετήσιας ποινής του 6%. Αυτό σημαίνει, ότι για κάθε χρόνο πριν από τα γενικά όρια συνταξιοδότησης, που θα επιλέγει ο ασφαλισμένος να βγει στην σύνταξη, θα υπόκειται και σε 16% μείωση του ποσού της σύνταξης, που του αναλογεί.
θ) Βελτίωση της στόχευσης των κοινωνικών συντάξεων αυξάνοντας τις συντάξεις του ΟΓΑ για τους ανασφάλιστους
ι) Σταδιακή κατάργηση του επιδόματος αλληλεγγύης (ΕΚΑΣ) για όλους τους συνταξιούχους έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, αρχίζοντας με το ανώτερο 20% των δικαιούχων τον Μάρτιο του 2016. Το μέτρο αυτό επηρεάζει αρχικά περίπου 60.000 άτομα.
ια) Αποκατάσταση του παράγοντα διατηρησιμότητας της μεταρρύθμισης του 2012 ή εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτών εναλλακτικών μέτρων στο συνταξιοδοτικό σύστημα.
ιβ) Η ελληνική Κυβέρνηση θα προσδιορίσει και θα θεσπίσει νομοθετικά έως τον Οκτώβριο του 2015 ισοδύναμα μέτρα για την πλήρη αντιστάθμιση των επιπτώσεων της εφαρμογής της δικαστικής απόφασης σχετικά με τα συνταξιοδοτικά μέτρα του 2012 και θα καταργήσει τις τροποποιήσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα που εισήγαγαν οι Νόμοι 4325/2015 και 4331/2015, σε συμφωνία με τους Θεσμούς. Το κόστος για τα ασφαλιστικά ταμεία μπορεί να αγγίξει τα 2,6 έως 3 δισεκατομμύρια ευρώ, δηλαδή περίπου 1,5 % του ΑΕΠ.
Μέχρι το τέλος του έτους θα γίνει ενοποίηση όλων των Ταμείων Κοινωνικής Ασφάλισης σε μια ενιαία οντότητα
Επίσης η ελληνική Κυβέρνηση δεσμεύεται, ότι έως τον Δεκέμβριο του 2015 θα πρέπει να ενοποιήσει όλα τα Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης σε μια ενιαία οντότητα, θα προβεί σε κατάργηση όλων των υφιστάμενων ρυθμίσεων για την διακυβέρνηση και την διαχείριση, θα συγκροτήσει νέο Διοικητικό Συμβούλιο και ομάδα διαχείρισης χρησιμοποιώντας την υποδομή και οργάνωση του ΙΚΑ, θα εφαρμόσει κεντρικό μητρώο συνεισφερόντων και θα δημιουργήσει κοινές Υπηρεσίες.
Θα εγκρίνει επίσης πρόγραμμα για την δημιουργία κοινού συνόλου κεφαλαίων, που θα τεθεί σε πλήρη λειτουργία μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου 2016. Οι Αρχές θα κινηθούν προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης της δήλωσης, της πληρωμής και της είσπραξης των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης στην φορολογική διοίκηση, πριν από τα τέλη του 2017.
Τα νέα μέτρα που θα ψηφιστούν και θα ισχύσουν άμεσα
Όλα τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά μέτρων, που πρόκειται να ψηφιστούν και να ισχύσουν άμεσα. Αυτά είναι:
α) Έκδοση όλων των εγκυκλίων για να εξασφαλίσουν την εφαρμογή του Νόμου του 2010. Αυτό σημαίνει έμμεσες ή άμεσες περικοπές μέσω του νέου τρόπου υπολογισμού των κύριων συντάξεων. Υπολογίζεται, ότι σε βάθος δεκαετίας, θα υπάρχουν μειώσεις, που θα κυμανθούν από 20 έως 100 ευρώ στην μέση μηνιαία κύρια σύνταξη.
β) Διόρθωση του Νόμου 4334/2015 με σκοπό, μεταξύ άλλων, να εφαρμοστεί ορθά το πάγωμα των μηνιαίων εγγυημένων παροχών (αντί των εισφορών με κρατική επιχορήγηση) και επέκτασή του στον δημόσιο τομέα.
γ) Βαθμιαία κατάργηση των κεκτημένων δικαιώματων συνταξιοδότησης πριν από την νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης και τις δυνατότητες πρόωρης συνταξιοδότησης, προσαρμόζοντας σταδιακά το όριο της νόμιμης ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη, το αργότερο έως το 2022, ή στην ηλικία των 62 ετών και σε 40 έτη εισφορών, που θα ισχύει για όλους όσοι συνταξιοδοτούνται (εκτός από τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και τις μητέρες, που έχουν παιδιά με αναπηρία), με άμεση εφαρμογή.
δ) Υπαγωγή στο ΕΤΕΑ από την 1η Σεπτεμβρίου 2015 όλων των ταμείων επικουρικών συντάξεων και διασφάλιση, ότι όλα τα επικουρικά συνταξιοδοτικά ταμεία θα χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από ίδιες εισφορές από την 1η Ιανουαρίου 2015.
ε) Πάγωμα των μηνιαίων εγγυημένων ανταποδοτικών ορίων συντάξεων σε ονομαστικούς όρους μέχρι το 2021.
στ) Όσοι συνταξιοδοτούνται μετά τις 30 Ιουνίου 2015 θα έχουν πρόσβαση σε βασικές, εγγυημένες συντάξεις με βάση τις εισφορές και με εισοδηματικά κριτήρια, μόνον όταν θα έχουν συμπληρώσει την νόμιμη κανονική ηλικία συνταξιοδότησης, που είναι σήμερα τα 67 έτη.
Σημειώνεται, ότι η ελληνική πλευρά έχει ήδη αυξήσει τις εισφορές υγείας των συνταξιούχων στο 6% για τις κύριες συντάξεις τους και εφάρμοσε επίσης εισφορές υγείας ύψους 6% για τις επικουρικές συντάξεις από την 1η Ιουλίου 2015.
