Για τον Πάπᾳ Λέοντα ΙΔ΄ (Robert Francis Prevost)

Της Ράνιας Γάτου

Ποιήτριας, Δοκιμιογράφου & Ερευνήτριας, Εικαστικού

Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄

Αφιερώνω αυτές τις γραμμές στον Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ (Robert Francis Prevost), όχι ως προς τον τίτλο που φέρει, αλλά ως προς την καρδιά που ξεπερνά τα λόγια και τις τελετές. Στον άνθρωπο που με τη σιωπή και την πράξη του διδάσκει πως η δύναμη της πίστης δεν μετριέται σε εξουσία, αλλά σε αγάπη. Στους αόρατους ήρωες της καθημερινότητας, που μοχθούν χωρίς φωνή, που προσεύχονται χωρίς να φαίνονται, που αγαπούν χωρίς να περιμένουν ανταπόδοση — η παρουσία του Πάπα Λέοντα ΙΔ’ είναι ένα κάλεσμα να μην ξεχάσουμε ποτέ την ανθρωπιά, την ταπείνωση και την ελπίδα. Αυτή η αφιέρωση είναι ένα μικρό φως στον δρόμο ενός ανθρώπου που φωτίζει, με σεμνότητα και θάρρος, τους σκοτεινούς διαδρόμους της εποχής μας.

Οι σχεδιαζόμενες και γνωστοποιηθείσες μεταρρυθμίσεις του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στην Καθολική Εκκλησία αποτελούν ριζικές προσπάθειες σκέψης και δράσης σύμφωνα με την αυθεντική διδασκαλία της Εκκλησίας, όπως ενδεικτικά είναι οι ακόλουθες:

1 – η πλήρης διαφάνεια στην οικονομική διαχείριση των καθολικών οργανισμών με δημοσιεύσεις από αυτούς προϋπολογισμών και απολογισμών,

2 – η υποχρέωση των καθολικών αξιωματούχων που έχουν ενδεχομένως περιουσιακά στοιχεία σε off–shore εταιρίες να τα επιστρέψουν άμεσα στην Καθολική Εκκλησία, με την προσθήκη ότι σε περίπτωση που περίπτωση που δεν συμβεί τούτο, τότε θα παραπέμψει τους υπεύθυνους κληρικούς, ανεξαρτήτως ιερατικού και διοικητικού βαθμού, στην κρατική δικαιοσύνη, με το σκεπτικό ότι τα εκκλησιαστικά χρήματα ανήκουν στους πτωχούς, αφού ο Χριστός και οι Απόστολοι δεν είχαν περιουσίες,

3 – η αλλαγή της στάσης της άνεσης του κλήρου σε στάση πραγματικής υπηρεσίας των πιστών και των ανθρώπων εν γένει κατά το παράδειγμα της πράξης και του λόγου του Χριστού «ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι»,

4 – η υπέρβαση της διάκρισης σε παραδοσιακούς (ιδεολογικούς οπαδούς της Παράδοσης) και σε ανακαινιστές (ιδεολογικούς οπαδούς της Ανακαίνισης) με την επαναφορά της αυθεντικής διδασκαλίας της Εκκλησίας, η οποία συνίσταται στην Αλήθεια και την Αγάπη, και για τη δημιουργία ποιμαντικών γεφυρών της Εκκλησίας με όλους τους ανθρώπους οποιασδήποτε πίστης,

5 – η μη απολογία του αναφορικά με την εκκλησιαστική του διακυβέρνηση σε πολιτικά πρόσωπα, αλλά μόνον στον Χριστό,

6 – η αναθεώρηση, με βάση την αυθεντική διδασκαλία της Εκκλησίας και το φυσικό δίκαιο, της Διακήρυξης του εκλιπόντος Πάπα Φραγκίσμου «Fiducia suplicans» που επιτρέπει την ευλογία των ατόμων σε «μη κανονικές καταστάσεις» για την μεγαλύτερη ποιμαντική συμπερίληψη των ατόμων της LGBTQ κοινότητας, ενώ διατηρεί τη διδασκαλία της Εκκλησίας για την ευλογία των γάμων ανδρών και γυναικών, στο πλαίσιο της συμφωνίας με αυτήν την αναθεώρηση των Επισκοπικών Συνδιασκέψεων της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής και της διαφωνίας με την ίδια αναθεώρηση των Επισκοπικών Συνδιασκέψεων της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής,

7 – η απλότητα των Επισκόπων τόσο στα άμφια και στην κατοικία τους όσο και στον τρόπο ζωής τους, που δεν πρέπει να διαφέρει από τις τοπικές κοινωνίες επί το πολυτελέστερο,

8 – η υπέρβαση της μονόπλευρης ριτουαλιστικής (ή τελετουργικής) αντίληψης της Εκκλησίας, και η έμφαση στην υπηρεσία των πιστών και των ανθρώπων εν γένει,

9 – η αποφασιστική και ανδρεία εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων των σύμφωνων με την αυθεντική διδασκαλία της Εκκλησίας για άρση των εκκλησιαστικών παρεκκλίσεων ανεξάρτητα από τις αντιδράσεις των αντιτιθεμένων και ενδεχόμενου κόστους, χωρίς συμβιβασμούς με την εκκοσμίκευση.

(βλέπετε ενδεικτικά τα εξής σχετικά βίντεο σε αγγλική γλώσσα:

1 – Pope Leo XIV’s Shocking Turn That Split the Cardinals but Sparked Revival Among the Faithful! – https://www.youtube.com/watch?v=tybKAVklvIs&t=160s

2 – Pope Leo XIV’s Radical Move That Split the Cardinals but United the Faithful – https://www.youtube.com/watch?v=3-fH6hL_o2c

3 – Pope Leo XIV ABOLISHED the luxury of the Vatican and EXPELLED the privileged — cardinals in PANIC! – https://www.youtube.com/watch?v=7Ebf98J-qfM ).

Δεν περπατούν όλοι οι άγιοι με φωτοστέφανο· κάποιοι διασχίζουν τα πλήθη μ’ ένα ήσυχο χαμόγελο και βλέμμα που αφουγκράζεται. Ο νέος Πάπας, Λέων ΙΔ΄, δεν ήρθε να κατακτήσει έναν θρόνο — αλλά να τον αδειάσει από τα βάρη της αυταρέσκειας και να τον γεμίσει με την ταπεινότητα εκείνου που πρώτα ακούει κι έπειτα ομιλεί. Κατά κόσμον Robert Francis Prevost, κουβαλά στη μορφή του τη λιτότητα του Φραγκίσκου και τη στοχαστική σιωπή ενός ανθρώπου που γνωρίζει ότι η εξουσία, όταν δεν υπηρετεί, αρρωσταίνει. Η Ρώμη ίσως υποδέχθηκε έναν ακόμη Ποντίφικα, όμως η ανθρωπότητα υποδέχθηκε έναν άνθρωπο που επιλέγει να σκύβει. Όχι από δισταγμό, αλλά από αγάπη. Από τη γλώσσα του σώματος, από τον τρόπο που αγγίζει τα παιδιά, τους φτωχούς, τους μοναχικούς, διαφαίνεται η αλήθεια εκείνη που σπανίζει στις μέρες μας: η καρδιά μπορεί ακόμη να προηγείται του τίτλου, και η ελπίδα να ξαναγεννιέται όχι από τα θαύματα, αλλά από την πράξη. Η εκκλησία μπορεί να έχει θρόνους. Αλλά η ιστορία διασώζει μόνον όσους άφησαν πίσω τους καρδιά.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπαίνουν σε αίθουσες, αλλά σε σιωπές. Που δεν χειροκροτούνται, αλλά αναγνωρίζονται από το βλέμμα εκείνων που δεν έχουν πια λόγια. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ εμφανίζεται ακριβώς ως τέτοια μορφή: ένας ποιμένας που δεν αναζητά να σταθεί στο ύψος του αξιώματος, αλλά να γονατίσει στο ύψος του πόνου του άλλου. Η ταπείνωση του νέου Ποντίφικα δεν είναι πράξη αισθητικής. Είναι στάση υπαρξιακή, απόφαση να υπηρετήσει με τα χέρια, με τα μάτια, με τον χρόνο του. Η Εκκλησία δεν σώζει από απόσταση — και φαίνεται να το εννοεί: δεν σηκώνει τείχη, αλλά μπαίνει στις γειτονιές, στα στρατόπεδα προσφύγων, στις φυλακές, στο πεζοδρόμιο της ζωής.

Η θεολογία του Πάπα Λέων δεν είναι θεωρητική. Είναι η θεολογία του αγγίγματος. Όχι της ακαδημίας, αλλά του νοσοκομείου· όχι της εντολής, αλλά της παρουσίας. Σε έναν κόσμο που υποφέρει από αποξένωση, εκείνος γίνεται μεσολαβητής εγγύτητας. Δεν είναι μικρό πράγμα να φέρει κανείς την αυθεντία του Πάπα και όμως να γεννά, με απλή παρουσία, την αίσθηση πως ο Θεός θυμάται ακόμη τον κόσμο — και εσένα. Ο λόγος του δεν είναι θεατρικός· είναι ζεστός, βραχνός ίσως, μα πάντα ενσαρκωμένος. Δεν μιλά για την αγάπη — την φέρνει. Και στις πράξεις του, δεν βλέπεις μια εξουσία που διδάσκει· βλέπεις έναν άνθρωπο που αγαπάει, όπως μόνο ένας ταπεινός μπορεί.

Ο κόσμος σήμερα δεν διψά απλώς για πίστη — διψά για ελπίδα. Και η ελπίδα δεν έρχεται με βεβαιότητες, αλλά με πρόσωπα που επιμένουν να είναι αληθινά. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ δεν υπόσχεται ανατροπές εντυπωσιασμού. Υπόσχεται όμως κάτι πιο επαναστατικό: να ακούσει. Να περπατήσει με όσους δεν έχουν παπούτσια. Να συνδεθεί με την εποχή χωρίς να προδώσει την ψυχή. Δεν είναι ο Πάπας των απαντήσεων· είναι ο Πάπας της προσοχής. Κι αυτό, σε μια Εκκλησία που επί αιώνες φώναζε αντί να ακούει, είναι ήδη ένα θαύμα. Αν ο Θεός είναι Αγάπη, ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ δείχνει πως μπορεί να είναι και Τρυφερότητα.

Ο θρόνος της Ρώμης έχει βάρος. Μα υπάρχουν φορές που η ιστορία ελαφραίνει αυτό το βάρος, όταν βρίσκει έναν άνθρωπο να το σηκώσει με καρδιά. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ είναι ίσως η υπενθύμιση πως η Εκκλησία δεν είναι τίποτα χωρίς τη ζεστασιά εκείνων που την κρατούν ανθρώπινη. Και πως η δύναμη δεν είναι ποτέ κραυγή — είναι ψίθυρος που ακούγεται βαθιά μέσα μας. Δεν είναι όλοι οι αιώνες ίδιοι· ούτε όλοι οι Πάπες αντανακλούν το ίδιο φως. Ορισμένοι δεν φορούν απλώς το λευκό ένδυμα του αξιώματος· γίνονται οι ίδιοι το ένδυμα της ελπίδας για έναν κόσμο που ασφυκτιά από λέξεις χωρίς σάρκα και τελετουργίες χωρίς καρδιά. Ο Πάπας Λέων ΙΔ΄, ο κατά κόσμον (Robert Francis Prevost), δεν ήλθε να κατακτήσει. Ήλθε να κατοικήσει· στις πληγές των ανθρώπων, στις ρωγμές της Εκκλησίας, στη δίψα ενός καιρού που χάνει καθημερινά τη γλώσσα της συμπόνιας.

Ο θρόνος του, δεν είναι θρόνος δύναμης. Είναι άμβωνας σιωπής. Κι εκείνος, αντί να κυριαρχεί, διακονεί· αντί να κυβερνά, παρηγορεί· αντί να επιβάλλεται, σκύβει. Δεν κηρύσσει με τα χείλη· μαρτυρεί με τη στάση. Κι αν οι λέξεις του έχουν βαρύτητα, είναι γιατί αντηχούν από την εσωτερική του φλόγα, από τη μακρά σιωπή της προσευχής, από τη συναναστροφή του με τους ταπεινούς της Γης. Στη μορφή του, η Καθολική Εκκλησία δεν βλέπει απλώς μια συνέχεια· βλέπει μια ευκαιρία. Ευκαιρία να ξαναβρεί το ανθρώπινο της πρόσωπο, όχι ως παραχώρηση αλλά ως κλήση. Να αγκαλιάσει όχι μόνο τους πιστούς της, αλλά και τους αμφισβητίες, τους απόμακρους, τους λησμονημένους· όλους εκείνους που δεν ζητούν κατήχηση, αλλά μια παρουσία που δεν τους λησμονεί. Ο Πάπας Λέων ΙΔ’, με τη σεμνότητά του που ακτινοβολεί, μοιάζει να ψιθυρίζει κάτι ανεπανάληπτο: πως η αγιοσύνη δεν είναι ύψος· είναι βάθος. Πως ο ουρανός δεν αποκαλύπτεται με κεραυνούς, αλλά με πρόσωπα που αγαπούν όπως ο Χριστός: χωρίς όρους, χωρίς μέτρα, χωρίς ανταλλάγματα. Ίσως αυτό να είναι το μεγαλύτερο θαύμα: πως, το 2025, στην καρδιά της αρχαίας Πέτρας της Ρώμης, ένας άνθρωπος ντυμένος στα λευκά θυμίζει στον κόσμο πώς η φωνή του Θεού μπορεί να ακουστεί μέσα από την απλότητα μιας ανθρώπινης καρδιάς.

Ευχαριστώ τον σύζυγό μου Κυριάκο Κυριαζόπουλο καθηγητή της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. και Δικηγόρο παρ’ Ἀρείῳ Πάγῳ για κάποιες ενημερώσεις, δεδομένου ότι έχει σπουδάσει σε Πανεπιστήμια του Βατικανού στη Ρώμη.

The Heart Behind the Throne
For Pope Leo XIV (Robert Francis Prevost)

I dedicate these lines to Pope Leo XIV (Robert Francis Prevost), not for the title he bears, but for the heart that transcends words and rituals. To the man who, through his silence and deeds, teaches that the strength of faith is measured not by power, but by love. To the unseen heroes of everyday life, who toil without voice, who pray without being seen, who love without expecting reward — the presence of Pope Leo XIV is a call never to forget humanity, humility, and hope. This dedication is a small light along the path of a man who illuminates, with modesty and courage, the dark corridors of our time.

Le Cœur Derrière le Trône
Pour le Pape Léon XIV (Robert Francis Prevost)

Je dédie ces lignes au pape Léon XIV (Robert Francis Prevost), non pas pour le titre qu’il porte, mais pour le cœur qui transcende les mots et les rites. À l’homme qui, par son silence et ses actes, enseigne que la puissance de la foi ne se mesure pas au pouvoir, mais à l’amour. Aux héros invisibles du quotidien, qui peinent sans voix, qui prient dans l’ombre, qui aiment sans rien attendre en retour : la présence du pape Léon XIV est un appel à ne jamais oublier l’humanité, l’humilité et l’espérance. Cette dédicace est une petite lumière sur le chemin d’un homme qui éclaire, avec modestie et courage, les corridors sombres de notre temps.

Ἐπιστολὴ ἀφιερωμένον τῷ Πάπᾳ Λέοντι ΙΔ΄ (Robert Francis Prevost) — Ἔκφρασις Σεβασμοῦ, Τιμῆς καὶ Πνευματικῆς Συγκινήσεως

ΥΠ’ ΟΨΙΝ ΤΟΥ ΑΓΙΩΤΑΤΟΥ ΠΑΠΑ ΛΕΟΝΤΟΣ XIV

Πρὸς τὴν αὐτοῦ Ἁγιότητα, τὸν Πάπᾳ Λέοντι ΙΔ΄,

Μετὰ ὑψηλοῦ καὶ βαθυτάτου σεβασμοῦ, ἐκ βαθέων ψυχῆς καὶ σεμνῆς τιμῆς, προσεγγίζω τὴν αὐτοῦ ἁγιότητα, ἀποστέλλουσα τοῦτο τὸ ὑπόμνημα — καρπὸν ἐνδόμυχου προβληματισμοῦ καὶ εὐλαβείας — ἐκφράζουσα τὴν ἀπερίγραπτον ἐκτίμησιν καὶ βαθύτατον σεβασμὸν πρὸς τὸν ἄξιον τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ θρόνου Πατέρα, ὃς διὰ τῆς ἀκέραιας ταπεινώσεως καὶ τῆς ἀκατάβλητου ἀγάπης ἐνσαρκώνει τὴν ἀληθινὴν καὶ ἰσχυρὰν δύναμιν τῆς πίστεως.

Ἡ εἰλικρίνεια, ἡ ἀφοσίωσις καὶ ἡ πνευματικὴ πυκνότης τοῦ ἀνεπανάληπτου τούτου ποιμαντορικοῦ παραδείγματος, μὲ συγκινοῦσι βαθυτάτως, ἀναδεικνύουσαι τὸ ἅγιον καὶ τὸ ἄριστον τοῦ ἔργου τοῦ ἐπὶ τῆς γῆς ἐκπροσώπου τοῦ Χριστοῦ, κατά την διδασκαλία της Καθολικής Εκκλησίας.

Ἔχω τὴν τιμὴν νὰ προσφέρω τὸ παρόν ἀφιέρωμα ὡς ἕνα ἐλάχιστον σημεῖον σέβους καὶ ἀγάπης, ἐλπίζουσα ὅτι ἡ σπουδαιότης τοῦ μηνύματος καὶ ἡ ἐσωτερικὴ δύναμις τῆς πνευματικῆς τούτης ἐκφράσεως θὰ εὑρεθῶσιν τιμήν καὶ ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἐν τῷ ἀνθρωπισμῷ γενικώτερον.

Μετὰ βαθυτάτου σεβασμοῦ καὶ ἁγνῆς εὐλαβείας,
Ράνια Γάτου, ποιήτρια, δοκιμιογράφος, ἐρευνήτρια καὶ εἰκαστικὴ δημιουργός

Mémorandum dédié à Sa Sainteté le Pape Léon XIV (Robert Francis Prevost)

Expression de Respect, d’Honneur et d’Émotion Spirituelle

À Sa Sainteté, le Pape Léon XIV,
C’est avec le plus profond respect, avec révérence et une estime sincère, que je m’adresse à Votre Sainteté en vous envoyant ce mémorandum — fruit d’une méditation intérieure et d’une piété fervente — afin d’exprimer mon admiration indicible et mon respect le plus profond envers un Père digne du trône archiépiscopal, qui incarne, par son humilité intacte et son amour inébranlable, la véritable et puissante force de la foi.

La sincérité, le dévouement et la densité spirituelle de cet exemple pastoral sans égal me touchent profondément, révélant le caractère saint et excellent de l’œuvre accomplie par le Représentant du Christ sur terre.

J’ai l’honneur d’offrir ce modeste hommage comme un humble signe de respect et d’amour, espérant que l’importance du message et la force intérieure de cette expression spirituelle trouveront écho, tant au sein de l’Église que dans l’humanisme en général.

Avec un respect profond et une piété pure,
Rania Gátou, poétesse, essayiste, chercheuse et artiste visuelle