Της Ράνιας Γάτου
Ποιήτριας, Δοκιμιογράφου, Εικαστικού
Στην καρδιά του κόσμου, όπου οι ήχοι είναι παντού, ποιος είναι ο πιο επικίνδυνος θόρυβος; Εκείνος που δεν ακούγεται. Σκεφτείτε για μια στιγμή: τι συμβαίνει όταν όλα γύρω μας γίνονται θορυβώδη, αλλά η αλήθεια παραμένει σιωπηλή, καλά κρυμμένη πίσω από την ασφυκτική επικοινωνία; Και αν αυτή η σιωπή, αυτή η άγνωστη φωνή της αδιαφορίας, είναι το πιο ισχυρό εργαλείο εξουσίας που έχουμε αποδεχτεί χωρίς να το γνωρίζουμε; Ίσως να είναι η πιο επιτυχημένη μορφή χειραγώγησης: ο θόρυβος της σιωπής που μας καλεί να ζήσουμε, να σκεφτούμε, να αντιδράσουμε — ή να παραμείνουμε σιωπηλοί. Η ερώτηση παραμένει: τι κάνουμε όταν συνειδητοποιούμε ότι ο κόσμος μας δεν είναι αυτό που ακούμε, αλλά αυτό που έχουμε μάθει να μην ακούμε;
Ζούμε σε μια εποχή όπου οι φωνές του κόσμου πολλές φορές φαίνονται να σωπαίνουν μπροστά στην αδικία. Κι όμως, υπάρχει μια σιωπή που είναι πιο εκκωφαντική από οποιονδήποτε θόρυβο: η σιωπή της αντίστασης, η σιωπή της αδιαφορίας. Όταν η αλήθεια διαστρεβλώνεται, όταν η φωνή των αδυνάτων πνίγεται στον καταιγισμό της καθημερινότητας, τι απομένει για να φέρει την αλλαγή; Η απάντηση βρίσκεται στην απραξία, εκεί όπου η αντίσταση εκλείπει και η κοινωνία υποκύπτει στη δύναμη της αδιαφορίας.
Ο πολιτισμός μας έχει γίνει ένας κόσμος όπου η πληροφορία κατακλύζει τα πάντα. Μια πληροφορία που συχνά δεν φτάνει ποτέ στην καρδιά της αλήθειας, αλλά φιλτράρεται μέσα από τον θρόισμα του θορύβου και της υπερπληροφόρησης. Εν μέσω αυτής της πλημμύρας, είναι εύκολο να καταπιεστεί η αληθινή φωνή της αντίστασης, να πνιγούν οι φωνές που ζητούν δικαιοσύνη, ισότητα και ανθρωπιά. Ωστόσο, η σιωπή αυτή δεν είναι παθητική. Είναι μια σιωπή γεμάτη από επιλογές, από σιωπηρές αποφάσεις που γίνονται από την κοινωνία μας για να αποφευχθεί η σύγκρουση, να αποφευχθεί η αλήθεια. Αν ο πολιτισμός μας έχει κάτι να μας διδάξει, είναι η δύναμη του να παραμένεις σιωπηλός όταν όλα γύρω σου φωνάζουν για αλλαγή. Είναι η ικανότητα του ανθρώπου να κλείνει τα μάτια, να σφίγγει τα χείλη και να παρακολουθεί, σαν παρατηρητής ενός κόσμου που συνεχώς αποδομείται.
Αυτή η σιωπή δεν είναι μια απλή έλλειψη φωνής. Είναι η συνειδητή απόφαση να μην αντιδράσουμε, να μην αμφισβητήσουμε. Είναι μια μορφή πολιτισμικής αποδοχής, που επιτρέπει στην κοινωνία να κυλά σε ένα ρυθμό, χωρίς να βλέπει τα βαθιά προβλήματα που την ταλανίζουν. Όταν η αλήθεια φαίνεται δυσάρεστη, απωθούμε τη γνώση και προσποιούμαστε ότι δεν υπάρχει. Αυτή η αποδοχή της αδιαφορίας είναι ο πυρήνας της σύγχρονης κοινωνίας.Ο κόσμος της σιωπής της αντίστασης είναι ένας κόσμος που φοβάται την αλήθεια. Είναι ο κόσμος που αποδέχεται την κοινωνική αδικία ως κάτι αναπόφευκτο, τη φτώχεια, την ανισότητα και την καταπίεση ως κάτι που δεν μπορεί να αλλάξει. Αυτή η παραίτηση από την αντίσταση είναι εκείνη που επιτρέπει στην κοινωνία να παραμένει σε μια κατάσταση άγνοιας, χωρίς να αμφισβητεί τη δομή της εξουσίας και των κοινωνικών κανόνων.
Η αδιαφορία αυτή δεν είναι μόνο προσωπική. Είναι ένα σύνολο πολιτικών και κοινωνικών αποφάσεων που επιτρέπουν στις εξουσίες να συνεχίζουν τη διαχείριση της πραγματικότητας, αγνοώντας τις φωνές που ζητούν αλλαγή. Είναι η κοινωνία που προτιμά την ευκολία της αποδοχής και της στασιμότητας, παρά την προσπάθεια για βελτίωση. Και ενώ οι φωνές αυξάνονται, η σιωπή της αντίστασης μεγαλώνει, με κάθε άτομο που επιλέγει να μην μιλήσει, να μην αντιδράσει, να μην διαμαρτυρηθεί. Η αλήθεια, όμως, δεν μπορεί να παραμείνει σιωπηλή για πάντα. Κάποια στιγμή, η σιωπή αυτή θα σπάσει. Η ελπίδα για αλλαγή βρίσκεται στην αναγνώριση της δύναμης της αντίστασης, στην αποδοχή της δυσκολίας της αλήθειας, και στην ενεργή συμμετοχή στην κοινωνία. Όταν η αδιαφορία βασιλεύει, οι άνθρωποι πρέπει να τολμήσουν να διαταράξουν αυτή τη σιωπή. Η αντίσταση δεν απαιτεί πάντα κραυγές ή επαναστάσεις, αλλά μπορεί να είναι η μικρή πράξη αμφισβήτησης, η άρνηση της αποδοχής των δεδομένων, η κριτική σκέψη και η διάθεση να φέρουμε στην επιφάνεια τις σιωπηλές αδικίες που διαρκούν στον χρόνο.
Αν θέλουμε να ζήσουμε σε έναν πολιτισμό που θα αναπτύσσεται και θα εξελίσσεται, πρέπει να μάθουμε να σπάμε τη σιωπή της αδιαφορίας και της άγνοιας. Η αλλαγή ξεκινά με την αναγνώριση της δύναμης που κρύβεται πίσω από τις σιωπηλές πράξεις της αντίστασης. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου η αλήθεια δεν θα παραμένει σιωπηλή και η ανθρώπινη αξία θα αναγνωρίζεται σε κάθε της πτυχή. Στον κόσμο μας, η σιωπή της αντίστασης είναι η μεγαλύτερη πρόκληση. Η αλλαγή, όμως, έρχεται με τη διάθεση να μιλήσουμε, να αμφισβητήσουμε και να κατανοήσουμε ότι η σιωπή δεν είναι η απουσία ήχου, αλλά η παραίτηση από το να επιδιώξουμε κάτι καλύτερο.
