Από τότε που επιχειρήθηκε το πραξικόπημα, περισσότεροι από 100.000 δημόσιοι υπάλληλοι έχασαν τη δουλειά τους, ανάμεσά τους εκατοντάδες πανεπιστημιακοί. Νομικά εμπόδια δεν τους επιτρέπουν να εξεταστούν οι υποθέσεις τους.H Τουρκία μετατρέπεται σε ένα αυταρχικό κράτος. Η διαπίστωση αυτή αναφέρεται όλο και συχνότερα στα σχόλια των γερμανικών εφημερίδων. Η σύλληψη του ανταποκριτή της εφημερίδας Die Welt Ντενίζ Γιουτζέλ είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, αλλά δεν είναι το μόνο. Από τότε που επιχειρήθηκε το αποτυχημένο πραξικόπημα τον περασμένο Ιούλιο, 4.811 μέλη ΔΕΠ απομακρύνθηκαν από τα τουρκικά πανεπιστήμια. Επιπλέον 2.800 συμβάσεις δεν ανανεώθηκαν ή καταγγέλθηκαν πρόωρα και απολύθηκαν 1.100 διοικητικοί υπάλληλοι. Η κατηγορία είναι ότι ήταν φίλα προσκείμενοι προς τους πραξικοπηματίες. Ανάμεσα σε αυτούς που έχασαν τη δουλειά τους είναι και ο επιφανής συνταγματολόγος Ιμπραήμ Καμπόγλου:
«Το 99% του τουρκικού πληθυσμού αντιστάθηκε στους πραξικοπηματίες. Κι εμείς επίσης – με όλη μας τη δύναμη. Αλλά όπως διαπιστώνει κανείς τώρα, αυτοί που αντιστάθηκαν στους πραξικοπηματίες αντιμετωπίζουν αντίποινα».
Περίπου 300 ακαδημαϊκοί υπέγραψαν το 2016 μια διακήρυξη που ζητά την ειρήνη ανάμεσα σε Κούρδους και Τούρκους. Η κίνηση αυτή ερμηνεύθηκε από την κυβέρνηση ως τρομοκρατική. Ο νομικός επιστήμονας Μεχμέτ Τζεμίλ Οτσανζού δεν κατάφερε καν να ενημερωθεί για τις κατηγορίες που τον βαραίνουν. Απλά απολύθηκε και του αφαίρεσαν το διαβατήριο. Έμαθε αργότερα για της κατηγορίες από μια υπηρεσιακή ανακοίνωση.
Αυθαιρεσία και κωλυσιεργία
Οι δύο πανεπιστημιακοί κάνουν λόγο για αυθαιρεσία, αλλά δυστυχώς όπως επισημαίνουν η νομική οδός αντίστασης είναι κλειστή. Δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν κατά της απόφασης απόλυσής τους. Για το σκοπό αυτό έχει δημιουργηθεί μια ειδική επιτροπή, όπως λέει ο Σεβεράλ Μπαλικαγιά από το Δικηγορικό Σύλλογο Κωνσταντινούπολης:
«Μια πενταμελής επιτροπή είναι αρμόδια να εξετάζει όλες τις ενστάσεις. Είναι υπεύθυνη για όλη την Τουρκία από την απόλυση ενός καθηγητή μέχρι το κλείσιμο ενός συλλόγου. Μια εξέταση της προσφυγής από το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν υπάρχει. Αυτομάτως λοιπόν δεν υπάρχει και η δυνατότητα περαιτέρω εξέτασης της υπόθεσης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μπορεί κανείς να απευθυνθεί μόνον εφόσον έχει εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα στη χώρα του. Με το ρυθμό όμως που εργάζεται η συγκεκριμένη επιτροπή ελέγχου στην Τουρκία, ο ενδιαφερόμενος ενδεχομένως να χρειαζόταν και δέκα χρόνια μέχρι να φθάσει η υπόθεσή του στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πρακτικά δηλαδή είναι σχεδόν αδύνατον.
Επιπλέον, υπάρχουν ακόμα πολλά ανοιχτά θέματα σχετικά με τη λειτουργία της επιτροπής, όπως για παράδειγμα με ποια κριτήρια αποφασίζει και εάν οι πέντε δικαστές επαρκούν. Ο Σεβεράλ Μπαλικαγιά πιστεύει ότι ο ρόλος της επιτροπής είναι να εμποδίζει τις υποθέσεις να φθάνουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Για το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο η λειτουργία αυτής της επιτροπής είναι δίκοπο μαχαίρι. Από τη μια πλευρά βλέπει ότι χωρίς αυτή την επιτροπή δεν μπορούν να φθάσουν υποθέσεις σε αυτό και από την άλλη, η μη λειτουργία της επιτροπής θα είχε σαν αποτέλεσμα ένας ποταμός από υποθέσεις να κατακλύσει το δικαστήριο.
Κρίστιαν Μπουτκεράιτ / Μαρία Ρηγούτσου
