Εδώ και χρόνια εργαζόμενοι στα McDonald´s εντός και εκτός ΕΕ καταγγέλλουν σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Ευρωβουλευτές και συνδικάτα κάλεσαν πρόσφατα τα θύματα στις Βρυξέλλες.Για την Ματίλντ Σιμόν από τη Χάβρη η πρώτη της δουλειά στα McDonald το 2018 εξελίχθηκε σε εφιάλτη. Σήμερα η 23χρονη Γαλλίδα είναι ακτιβίστρια και μιλά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις εμπειρίες της σε υποκατάστημα της αμερικανικής αλυσίδας στη Γαλλία μαζί με άλλα τρία θύματα ρατσισμού, εκφοβισμού και σεξουαλικής παρενόχλησης σε παραρτήματα στη Βραζιλία και τις ΗΠΑ. Χιλιάδες εργαζόμενοι σε όλο τον κόσμο έχουν να διηγηθούν παρόμοιες ιστορίες.
Στην αρχή ήμασταν όλοι σαν οικογένεια, όλα έμοιαζαν φιλικά και ευχάριστα, λέει η Ματίλντ. Λίγο αργότερα όμως όλα άλλαξαν: «Όταν ζήτησα πληροφορίες, ο προϊστάμενος απάντησε: Θα τις λάβεις μόνο αν αγγίξεις τα γεννητικά μου όργανα». Μια εποχή, όταν δούλευα στην κουζίνα, οι συνάδελφοι μου έλεγαν μεταξύ άλλων: «Έχεις κι αυτό τον ωραίο μικρό πισινό».
Φέρει ευθύνη η μητρική εταιρία;
Δύο χρόνια νωρίτερα περίπου δώδεκα εργαζόμενοι στις ΗΠΑ είχαν προσφύγει στην αρμόδια αρχή για σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. Ο Βραζιλιάνος Γκάμπριελ Μίλμπρατ λέει ότι στην πολιτεία Παρανά ήρθε αντιμέτωπος με ρατσιστική συμπεριφορά. Όταν μια φορά αποκοιμήθηκε σε ένα καναπέ κατά τη διάρκεια διαλείμματος, παρατήρησε τον μάνατζέρ του να κάνει από πάνω του σεξουαλικές πράξεις. Τέτοιες και άλλες παρόμοιες εμπειρίες περιγράφουν τα θύματα σε μέλη του ευρωκοινοβουλίου.
Η βαυαρή σοσιαλδημοκράτης ευρωβουλευτής Μαρία Νόιχλ και η αριστερή γαλλίδα ευρωβουλευτής Μανόν Ομπρί θέλουν αυτές οι ιστορίες να ακουστούν στις Βρυξέλλες για να δείξουν ότι η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να αλλάξει. Μέχρι σήμερα, η μητρική εταιρεία McDonald’s κατάφερε σε διάφορες δίκες να αντικρούσει επιτυχώς τις κατηγορίες, ισχυριζόμενη ότι δεν φέρει ευθύνη για τον ρατσισμό, τις διακρίσεις και τη σεξουαλική παρενόχληση. Αντί για τη μητρική εταιρία λογοδοτούν συνήθως δικαιοδόχοι, διευθυντές και μάνατζερ.
Πάνω από το 90% των ταχυφαγείων της αλυσίδας λειτουργούν με καθεστώς δικαιοχρησίας, περισσότερο γνωστό ως franchise. Ενιαίοι κανόνες καταγγελίας απρεπούς συμπεριφοράς ανωτέρων δεν υπάρχουν. Όσοι διαμαρτύρονται χάνουν συχνά τη δουλειά τους ή απομονώνονται από τους συναδέλφους. Σε ορισμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Βραζιλία, δεν είναι δυνατή η συμμετοχή εργαζομένων σε συνδικάτα. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμα και στη Γαλλία δεν υπήρχαν τηλεφωνικές γραμμές επικοινωνίας για καταγγελίες ή διαμαρτυρίες. Και έτσι, όπως λέει ο γερμανίδα ευρωβουλευτής Μαρία Νόιχλ, καθιερώθηκε μια «κουλτούρα αδιαφορίας», όπου τα McDonald’s ξέρουν πως να παρέχουν τις ίδιες χαρτοπετσέτες, τα ίδια μπιφτέκια, τις ίδιες πατάτες, αλλά όχι τα ίδια δικαιώματα».
Τα θύματα δεν παραιτούνται
Σύμφωνα με τον Κρίστιαν Μπράγκασον, Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδικάτων στον κλάδο των Τροφίμων (EFFAT), το πρόβλημα βρίσκεται στο ίδιο το σύστημα δικαιοχρησίας. Συχνά οι νόμοι δεν λαμβάνουν υπόψη τους τέτοιου είδους επιχειρησιακές δομές. Κατά συνέπεια ο Κρίστιαν Μπράγκασον εκτιμά ότι η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει σε βελτιώσεις. Με τη θέση αυτή συμφωνούν οι δύο ευρωβουλευτίνες και ζητούν μια νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τη «δέουσα επιμέλεια», μια στην ουσία υποχρέωση επιμέλειας που θα ισχύει και για πολυεθνικές εταιρείες. Στόχος της οδηγίας είναι να διασφαλιστεί ότι η μητρική εταιρεία φέρει ευθύνη για όλα τα εστιατόριά της. Σύμφωνα με ένα πρώτο νομοσχέδιο, οι μητρικές εταιρείες θα υποχρεώνουν τους εταίρους τους μέσω συμβολαίων να συμμορφώνονται με τους κώδικες δεοντολογίας. Το ζήτημα θα συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέσα στους επόμενους μήνες.
Οι εργαζόμενοι-θύματα ελπίζουν ότι οι νέοι νόμοι θα επιφέρουν σημαντικές αλλαγές στα McDonald’s. Η γερμανίδα ευρωβουλευτής Μαρία Νόιχλ γνωρίζει ωστόσο ότι θα χρειαστούν χρόνια για να κλείσουν όλα τα παραθυράκια στις ευρωπαϊκές οδηγίες και τους νόμους. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τα θύματα ρατσιστικής συμπεριφοράς και σεξουαλικής παρενόχλησης είναι αποφασισμένα να συνεχίσουν τον αγώνα υπέρ των δικαιωμάτων τους έως ότου η McDonald’s καθίσει μαζί τους στο τραπέζι του διαλόγου. .
Κριστίνα Στρουνκ (DW Βρυξέλλες)
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
