Επιμέλεια: Βάσω Β. Παππά
Η Ελένη Γκίκα γεννήθηκε στο Κορωπί. Δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός στο Αντί, στις Εικόνες, στο Έθνος και στο Έθνος της Κυριακής από το 1983 έως σήμερα, έχει ασχοληθεί με το μυθιστόρημα, το διήγημα, την ποίηση, το παραμύθι, έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις και έχει επιμεληθεί βιβλία και σειρές. Κυκλοφορούν τριάντα τρία βιβλία της. Δεκαπέντε μυθιστορήματα, έντεκα ποιητικές συλλογές, δύο συλλογές με διηγήματα, ένας τόμος με συνεντεύξεις και τέσσερα παραμύθια. Άρθρα, συνεντεύξεις και κριτικές της έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά. Ανήκει στην εκδοτική ομάδα του διαδικτυακού περιοδικού Fractal. Σήμερα μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ.
-Κυρία Γκίκα, ποιος βασικός λόγος σάς οδήγησε στη δημοσιογραφία; Ποια ανάγκη σας εκφράζετε μέσα από αυτή;
«Την ανάγκη μου να γράφω και να μαθαίνω συνέχεια. Είμαι από τη στόφα της μαθήτριας, ξέρετε. Βέβαια, στα πολύ νιάτα μου και η διάθεση που υπάρχει στους νέους, να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Σήμερα εκείνο που υπερτερεί είναι η ανάγκη μου να κάνω ό,τι μπορώ για το βιβλίο. Να μοιραστώ τα όσα διαβάζω, ναι μ’ αρέσει να μοιράζομαι, να δώσω χώρο σε καινούργιες λογοτεχνικές φωνές. Διψώ για ό,τι καινούργιο και είμαι απ’ εκείνους που ένα βιβλίο μπορεί ως και να μου αλλάξει ζωή».
-Έχετε συνεργαστεί όλα αυτά τα χρόνια με το “Αντί”, τις “Εικόνες”, το “Έθνος της Κυριακής”, με λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ ανήκετε και στην εκδοτική ομάδα του διαδικτυακού περιοδικού Fractal. Αν γυρνούσατε το χρόνο πίσω, θα αλλάζατε κάποιες από τις επιλογές σας;
«Κυρία Παππά, τις επιλογές τις κάνουμε με ό,τι είμαστε κάθε εποχή. Κατά συνέπεια τέτοια που ήμουν έκανα και εκείνες τις επιλογές, δεν ωφελούν οι εκ των υστέρων διορθωτικές κινήσεις. Αφήστε και το ότι αισθάνομαι πως υπήρξα ιδιαιτέρως τυχερή. Με πολλή, σκληρή, αφοσιωμένη δουλειά πάντοτε, εξάλλου είχα την τύχη να κάνω ό,τι αγαπώ στη ζωή, αλλά υπήρξα ταυτοχρόνως και τυχερή. Έζησα μεγάλες εποχές όσον αφορά την δημοσιογραφία, έμαθα από σπουδαίους ανθρώπους γι’ αυτήν. Και η νέα εποχή με έφερε στο διαδίκτυο με συναδέλφους που εκτιμώ πολύ, το fractal έγινε γιατί μαζί τους θέλω να μεγαλώνω, μαζί τους να γερνώ, να είναι μαζί μου για πάντα, με ό,τι σημαίνει ετούτο το «για πάντα», σ’ αυτή την τόσο εφήμερη ζωή. Καλά ήταν. Τίποτε δεν θα άλλαζα και είμαι ανοιχτή για όλα τα παρακάτω».
-Aσχολούμενη με το χώρο του βιβλίου ως βιβλιοκριτικός, πώς, κατά τη γνώμη σας, θα μπορούσε το ελληνικό κράτος να συνεισφέρει, ώστε να ενισχυθεί η παρουσία του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό; Ποιες οι προτάσεις σας;
«Έχουν κανένα νόημα πια οι προτάσεις; Ελλιπής η κρατική παρουσία όσον αφορά το βιβλίο μια ζωή. Και τώρα ούτε καν ΕΚΕΒΙ. Με όλα τα λάθη του εντάξει, αλλά υπήρχε. Μόνο «παρέες» υπάρχουν σ’ αυτή τη ζωή. Και σε προσωπικό επίπεδο αυτό ακριβώς προσπαθώ να σπάσω, να είμαστε ανοιχτοί σε ό,τι αξίζει και όχι στον κολλητό μας. Όσον αφορά τις προτάσεις, να μεταφραστεί ό,τι αξίζει παντού. Αυτό δεν θέλουμε όλοι μας; Να υπάρχει παντού το ελληνικό βιβλίο, να φτάσει παντού κάθε άξια νέα φωνή και δεν το λέω ηλικιακά. Το νέο δεν έχει ηλικία».
-Στην εποχή μας, με την επικράτηση των social media και της ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας, το βιβλίο, ως έντυπη καταγραφή, πιστεύετε ότι θα μπορέσει να επιβιώσει;
«Μια χαρά θα επιβιώσει και το αποδεικνύει διαρκώς! Και μια χαρά μπορούν και όλα να συμβιώσουν, αυτό εξάλλου είναι η δική μας εποχή. Το βιβλίο σαν αίσθηση είναι ανυπέρβλητο. Οι νέες εκδόσεις, πολλές έργο τέχνης, το αποδεικνύουν διαρκώς».
-Ποιους από τους σημερινούς συγγραφείς και ποιητές θεωρείτε σπουδαίους;
«Θα μπορούσα να πω ότι δεν μου επιτρέπεται να πω γιατί θα αδικήσω και σίγουρα θα αδικήσω, αλλά θα το τολμήσω κι αυτό: Μαρία Ξυλούρη, Δημοσθένης Παπαμάρκος, Αγγέλα Γαβρίλη, Μιχάλης Γενάρης, Σπύρος Γιανναράς, Ευτυχία Παναγιώτου, Άκης Παπαντώνης, Γιάννης Αστερής, Βασιλική Πέτσα, Θωμάς Τσαλαπάτης, Γιάννης Παλαβός, ο Δημήτρης Σωτάκης πια θεωρείται νέος; δεν ξέρω, έχουμε σημαντικούς συγγραφείς και ποιητές».
-Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μεγάλη έκπτωση αξιών… Βλέπουμε ανθρώπους, είτε από το χώρο τoυ θεάτρου και της τηλεόρασης είτε της δημοσιογραφίας, που απέκτησαν μία αναγνωρισιμότητα μέσα από την τηλεόραση να γίνονται βουλευτές, χωρίς την ικανότητα άρθρωσης πολιτικού λόγου. Μήπως αυτή είναι και η αιτία που η πολιτική/πολιτικοί εξέπεσε/αν από το βάθρο άλλων εποχών; Εσείς προσωπικά θα βλέπατε τον εαυτό σας να ασχολείται με τα κοινά;
«Μου αρκεί ό,τι κάνω, ήδη μου πέφτει πολύ. Έχω βοηθήσει τον τόπο μου (Κορωπί) για πάνω από μια επταετία με μια ομάδα βιβλίου, πολύ πριν αρχίσει η μόδα με τις λέσχες ανάγνωσης και αυτό μου αρκεί. Το fractal μου δίνει την ψευδαίσθηση του «μαζί» και «μόνη». Μου αρέσει και μου ταιριάζει. Αγαπώ πολύ τους ανθρώπους αλλά προτιμώ τα σχολεία και τα νηπιαγωγεία που επισκέπτομαι με τα παραμύθια μου. Τα παιδιά μού δίνουν ελπίδα, ζωή. Μου μαθαίνουν την ζωή ξανά από την αρχή. Εκείνα τα «αυτονόητα» και αόρατα γιατί τα συνηθίσαμε, μου υποδεικνύουν το θαυμαστό στη ζωή. Η πολιτική είναι άλλο σπορ, μου αρκεί η λογοτεχνία και η δημοσιογραφία, αφήστε που και αυτά τα δυο πια μου πέφτουν πολύ!».
-Ποιοι είναι οι λόγοι που η ευτέλεια πουλάει στη σημερινή εποχή; Υπάρχει τρόπος να επανακτήσουμε τη σχέση μας με τον πολιτισμό;
«Εάν δεν επανακτήσουμε τη σχέση μας με τον πολιτισμό, δεν υπάρχει ελπίδα. Απ’ εκεί ξεκινά η κρίση και καταλήγει και πάλι εκεί. Όμως είμαι αισιόδοξη, αν δείτε την καινούργια εκδοτική παραγωγή, κάτι αλλάζει, έτσι δεν είναι; Και νομοτελειακά κάτι θ’ αλλάξει, και το βλέπουμε ήδη αυτό στη γραφή. Τώρα γιατί πουλά η ευτέλεια; Γιατί έγινε το βιβλίο ή η τέχνη προϊόν κι εμείς αναλώσιμοι; Αλλά ο καθένας επιλέγει αν θα το επιτρέψει να γίνει προϊόν ή αναλώσιμος, έτσι δεν είναι; σ’ αυτή τη ζωή».
-Έχετε μια γεμάτη ζωή. Γευθήκατε και γεύεστε την επιτυχία και την αναγνώριση. Είστε ευχαριστημένη με όλα αυτά που σας έδωσε η ζωή μέχρι σήμερα; Τι άλλο θα θέλατε να σας προσφέρει;
«Δόξα τω Θεώ, είχα την πραγματικά δική μου ζωή. Με τις δικές μου επιλογές και τα ολοδικά μου λάθη. Καλά ήταν και καλά είναι. Αυτό που θα’ θελα είναι πια να ξημερώσει η μετά-κρίση-εποχή. Να δω ό,τι καινούργιο πια να γεννιέται. Να μάθω απ’ τους νέους, διψώ πάντα ξέρετε για ζωή. Και να συνεχίσω να ζω ήσυχα με ολιγάρκεια κοντά σε ανθρώπους που με αγαπούν «γιατί έτσι», χωρίς σκοπιμότητες, δίχως ρόλους, επειδή βλέπουν εμένα στην καθημερινότητά μου, ξέρετε η ποίηση της καθημερινότητας είναι μια διαρκής γιορτή. Η φασαρία στο δρόμο, το μπακάλικο απέναντι, ο ήλιος που λούζει την τζαμαρία, η βουκαμβίλια στην αυλή, η σπανακόπιτα και οι τηγανίτες της μάνας μου, τα τσουρεκάκια της Νανάς, ο καφές το απόγευμα, οι εγγονές της κυρίας Ελευθερίας δίπλα μας, ο Γιάννης και οι μεταφράσεις του, τα καινούργια βιβλία, η ουρίτσα της ιστορίας που φανερώνεται μέσα στη νύχτα, τα πορτοκάλια, τα παγωτά τον χειμώνα, το παραμύθι που περιμένω να βγει…
-Τι ή ποιοι είναι η μεγαλύτερη αγάπη της ζωής σας;
«Η βαφτιστήρα μου η Νεφέλη, είναι όλη μου η ζωή, και οι φίλοι μου. Η δική μου ιδιότυπη οικογένεια. Άντε και τα βιβλία. Αλλά με αυτή τη σειρά. Η αγκαλιά της Νεφέλης είναι όλα τα βιβλία της γης».
-Είμαστε προ των πυλών της εορτής των Χριστουγέννων, της μητρόπολης των εορτών. Θα θέλατε να απευθύνετε τις ευχές σας προς τους αναγνώστες της εφημερίδας μας;
«Να μη χάνουν την πίστη τους σε ό,τι τους κάνει καλύτερους και γαλήνιους. Να είναι πάντοτε μέσα στη δική τους αυθεντική ζωή. Άλλη ευτυχία απ’ τη δική μας πραγματική ζωή δεν έχει! Να γεννιέται κάθε μέρα στη ψυχή τους το θαύμα της καθημερινότητας. Το θείο δώρο αυτής της ζωής. Να είναι κάθε μέρα για όλους Χριστούγεννα και Ανάσταση μαζί, γιατί στις καρδιές μας είναι και φάντη και γολγοθάς και αιώνια ζωή.
Καλά Χριστούγεννα και σε σας, σας ευχαριστώ πολύ!».
