Η ιδιότης του ιατρού αποτελεί μία ξεχωριστή ευλογία για όσους την απέκτησαν.
Δεν συμμερίζομαι όμως την άποψη ότι είναι το ένα από τα 2-3 παραδεδεγμένα λειτουργήματα.
Κάθε επαγγελματική δραστηριότητα μπορεί να αποκτήσει τον χαρακτήρα του λειτουργήματος ανάλογα με το πώς την ασκεί ο καθένας. Αυτή η άποψη δεν αναιρεί την προνομιακή δυνατότητα του ιερέως, του εκπαιδευτικού και του ιατρού να κατακτήσουν, εφόσον το επιδιώξουν και το υπηρετήσουν συνειδητά, την τιμητική διάκριση του Λειτουργού.
Η λογοτεχνική ανάλυση του μυθιστορήματος θα γίνει (ή έγινε) από πλέον ειδήμονες και αρμοδίους. Εισαγωγικά θα σας αποκαλύψω ότι ο κ. Σεϊτανίδης αφού μου έκανε την τιμή να με περιλάβει στους παρουσιαστές του έργου του, με ρώτησε, όταν διάβασα το βιβλίο: «Νίκο, νομίζεις ότι αξίζει να κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία;». Επειδή θεώρησα ειλικρινές το ερώτημα, απάντησα ευθέως «Ναι». Kαι στα επόμενα λίγα λεπτά θα προσπαθήσω να πραγματευτώ αυτό που λέει ο τίτλος της εισηγήσεώς μου.
Η πλοκή ενός μυθιστορήματος είναι, εκτός από την καλλιέπεια, αυτή που συντηρεί και κεντρίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη γι’ αυτό και δε νοείται αποκάλυψη στοιχείων που θα έκαναν ενδεχομένως μειωμένου ενδιαφέροντος την ανάγνωση. Στο πλαίσιο αυτό θα κάνω κάποια σχόλια, με αφετηρία κομμάτια του έργου και επιλογή ερεθισμάτων από τις σελίδες του, χωρίς να ακολουθώ την αριθμητική τους πρόοδο μέσα στο έργο.
Ευτυχήσαμε με τον συγγραφέα να έχουμε, σε διαφορετικούς χρόνους, ένα Διδάσκαλο, τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Γαρδίκα ο οποίος άφησε ανεξίτηλα τη σφραγίδα του στην Ιατρική εξέλιξη της Ελλάδος αλλά κυρίως το πνεύμα του σε όσους τυχερούς εμαθήτευσαν κοντά του.
Ενδεχομένως να μην περνά μέρα, που εγώ τουλάχιστον να μην θυμηθώ κάτι από αυτόν.
Για τις ανάγκες διαχειρίσεως της εισηγήσεώς μου ανακαλώ το δόγμα του για τον ολοκληρωμένο ιατρό, ίσως λίγο παραλλαγμένο. Μελετηρός, σεμνός, με αγάπη για τους ανθρώπους, εχέμυθος, καλός διαγνώστης και θεραπευτής, με ερευνητικές ανησυχίες και προθυμία να διδάξει και να μεταδώσει τις γνώσεις του.
Μελέτη, έρευνα, διάγνωση, θεραπεία, διδασκαλία.
Έχω την αίσθηση ότι λίγο πολύ αυτές οι ιδιότητες αναδύονται στην διαπραγμάτευση του συγκεκριμένου έργου. Εμφανίζεται όμως κι ένα στοιχείο που δεν περιλαμβάνεται στη διδακτέα ή εξεταστέα ύλη. Η Πίστη, που μπορεί να είναι εξ αρχής συνοδός και ενίσχυση στο έργο μας αλλά που είναι ενδεχόμενο να εμφανιστεί σε κάποια φάση της διαδρομής και πολλές φορές ένα βήμα πριν την καταστροφή.
Στις δύο πρώτες γραμμές του βιβλίου αποκαλύπτεται ότι ο πρωταγωνιστής είναι ένας 50άρης, επιτυχημένο στέλεχος μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας. Νιώθω ότι δεν απομειώνω το ενδιαφέρον του αναγνώστη με αυτή την αναφορά διότι αποτελεί εξαιρετικά πρώιμη και αποκαλήψιμη πληροφορία.
Όπως όλοι οι θηρευτές της επιτυχίας και της διακρίσεως, ξεκίνησε τη ζωή του με όνειρα και υψηλούς στόχους. Ο ιατρός στην αρχική φάση της σταδιοδρομίας του κατά κανόνα διαπνέεται από αλτρουϊσμό και διάθεση προσφοράς, κάτι που δεν είναι καθοριστικό σε πολλά άλλα επαγγέλματα. Στην πορεία, μαζί με την επαγγελματική και επιστημονική καταξίωση αναμένεται νομοτελιακά, η οικονομική ανταμοιβή και η απόκτηση υλικών αγαθών.
Όσο νωρίτερα αντιληφθεί ο κάθε εργαζόμενος ότι (λόγια του συγγραφέως) «ο άκρατος υλισμός, το κυνήγι του πλούτου, ο ανταγωνισμός, η απληστία και η χωρίς όριο κατανάλωση που είναι τα δομικά στοιχεία του συστήματος, οδηγούν σε σύγχυση, σε ψευδαισθήσεις, σε αποπροσανατολισμό και αλλοτρίωση».
Εάν δεν γίνει νωρίς αντιληπτό αυτό το μήνυμα, το τίμημα είναι πολύ βαρύ για την οικογενειακή ηρεμία και ισορροπία. Οι σχέσεις μεταξύ των μελών της μπορεί να οδηγηθούν σε ακραίες καταστάσεις και κρίσεις.
Ο συγγραφέας, επιστρατεύοντας το διεισδυτικό μάτι του διαγνώστη ιατρού, ανιχνεύει και αποκαλύπτει τους παθολογικούς μηχανισμούς των σχετικών κοινωνικών φαινομένων, και κάνοντας ακολούθως χρήση της ιδιότητας του θεραπευτού, προτείνει και δίνει λύσεις.
Αντίστοιχα, με την ευρύτητα πνεύματος που οφείλει να έχει ο ιατρός και να μην περιορίζεται στο στενό πλαίσιο της ειδικότητός του και ο αφηγητής του μυθιστορήματος δεν παραλείπει να συσχετίσει μία οικογενειακή ιστορία με το γενικότερο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον της πατρίδος μας αυτών των χρόνων.
Αυτό οδηγεί σε μία εξαιρετικά ενημερωτική ανάλυση του φαινομένου της παγκοσμοιοποίησης και αναδεικνύει με πολλή ενάργεια το μέγεθος του δημογραφικού κατηφόρου της σύγχρονης Ελλάδος. Κάπου, σ’ αυτή τη διερεύνηση μας αναλύει το αίσθημα παντοδυναμίας από το οποίο διακατέχονται οι «πετυχημένοι» και πόσο χιμαιρικό είναι όταν παρουσιαστούν τα πραγματικά προβλήματα και πόσο σπουδαία αποδεικνύονται τα μικρά καθημερινά στοιχεία που συχνά υποτιμούμε.
Σε στενή συνάφεια μ’ αυτό βρίσκεται το χωρίς περιορισμούς κυνηγητό της σταδιοδρομίας ή καριέρας όπως επικράτησε να λέγεται, που αγκαλιάζει ισότιμα πλέον, άνδρες και γυναίκες. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι με τέτοιες προτεραιότητες διαλύεται ο ιστός της οικογένειας, αναστέλλεται ή ακυρώνεται η τεκνοποίηση και το μεγάλωμά της, με προφανές αποτέλεσμα τη συρρίκνωση και τον απώτερο κίνδυνο εξαφάνισης του Ελληνισμού.
Η ιδιότης του ιατρού-συγγραφέα είναι πανταχού παρούσα στο βιβλίο. Μέσα από το ξεδίπλωμα της πλοκής αναδύεται η σπουδαιότερη, που είναι του θεραπευτού. Κακά τα ψέματα, όσο κι αν αξίζει ένα ερευνητικό επίτευγμα ή η διάγνωση μιας σπάνιας νόσου ή συνδρόμου, αυτό που δικαιώνει και δίνει κουράγιο στον ιατρό να συνεχίσει είναι η επιτυχής αγωγή και η περιπόθητη ίαση, η θεραπεία.
Τα βήματα αυτά δεν είναι περίπατος σε στρωμένο βατό δρόμο. Πολλές φορές ακόμα και η διαδικασία της θεραπείας είναι τραυματική και αμφίρροπη και εκεί είναι που αναδεικνύεται το μεγαλείο και η ανεκτίμητη συνδρομή της οικογένειας στον πάσχοντα. Στο βιβλίο τονίζεται επαρκώς και με βρίσκει απολύτως σύμφωνο ότι ο ισχυρότερος καταλύτης για την θεραπεία, και εκ μέρους του ιατρού, αλλά και της οικογένειας είναι η Αγάπη.
Ευχαριστώ για την τιμή να λάβω μέρος στην παρουσίαση του πονήματος του κ. Σεϊτανίδη κι εύχομαι να είναι καλοτάξιδο, διδακτικό και θεραπευτικό.
Νίκος Ερρ. Ιωάννου
Καρδιολόγος
