Η δομή της απασχόλησης είναι ενδεικτική και της ακαμψίας του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, το οποίο αν δεν αλλάξει, η ανάπτυξη θα γίνεται όνειρο απατηλό.
του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Η φυγή, νέων κυρίως, Ελλήνων στο εξωτερικό συνεχίζεται και στην ουσία δεν νομίζουμε ότι είναι θέμα που απασχολεί σοβαρά το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η μικροπολιτική, εξάλλου, δεν έχει τέτοιες ανησυχίες. Οι θώκοι και οι καρέκλες, οι παράτες και τα λοιπά «τραλαλά» είναι πολύ σοβαρότερα θέματα από τους 500.000 σήμερα και πιθανώς ένα εκατομμύριο σε λίγα χρόνια νέους οι οποίοι, απαυδισμένοι και απογοητευμένοι, θα έχουν ρίξει μαύρη πέτρα πίσω τους.
Ένας από τους νέους αυτούς, σε ηλεκτρονική επιστολή του μού υπογραμμίζει ότι «το ελληνικό πρόβλημα είναι η σταδιακή ανατροπή μίας καταστάσεως η οποία δεν έχει ούτε παρόν, ούτε μέλλον. Και όσο κανείς δεν κάνει λόγο για μια τέτοια εξέλιξη, η παραμονή στην Ελλάδα είναι πράξη αφροσύνης».
Ως φαίνεται δε, τα επίσημα στοιχεία επιβεβαιώνουν παρόμοιες εκτιμήσεις. Πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε για το θέμα της φυγής Ελλήνων εκτός Ελλάδος η γνωστή εταιρεία ICAP λέει πολλά. Συγκεκριμένα, η εταιρεία απευθύνθηκε σε 1.268 Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό. Σύμφωνα με τις απαντήσεις τους διαπιστώνεται ότι οι κύριοι λόγοι που τούς οδήγησαν στην μετανάστευση είναι, σε ποσοστό 41%, η έλλειψη αξιοκρατίας στην χώρα και η διαφθορά. Ακολουθούν η οικονομική κρίση (34%) και οι καλύτερες προοπτικές που υπάρχουν στο εξωτερικό (33%).
Ωστόσο, πέρα από τα αίτια που προκαλούν αυτό το πολυσήμαντο κύμα μετανάστευσης –που είναι και μοναδικό σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης– υπάρχουν και άλλοι σοβαροί λόγοι που καθιστούν το φαινόμενο επικίνδυνο.
Κατά πρώτον λόγο, όπως επισημαίνει και ο οικονομολόγος δρ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, η αιμορραγία που προκαλεί το φαινόμενο της μετανάστευσης στην ελληνική οικονομία, σε όρους Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) και εισοδήματος είναι πολύ μεγάλη για το μέγεθος της χώρας και την κοινωνία της.
«Αυτό γίνεται εύκολα αντιληπτό από την ποσοστιαία κατανομή των Ελλήνων που εγκαταλείπουν τα πάτρια εδάφη με κριτήριο το επίπεδο σπουδών τους. Συγκεκριμένα, το 9% διαθέτει διδακτορικό, το 55% κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδών, το 20% πτυχίο πανεπιστημίου (ΑΕΙ), ένα 10% περίπου πτυχίο ΤΕΙ και μόνον το 6% δεν κατέχει πτυχίο. Ηλικιακά, στην ομάδα που έχει τα “ηνία” της μετανάστευσης βρίσκονται σε ποσοστό 35% οι νέοι από 30 έως 35 ετών και στην δεύτερη θέση, σε ποσοστό 28%, οι νέοι από 25 έως 30 ετών.
»Η λαϊκή ρήση ότι από την Ελλάδα φεύγουν τα καλύτερα μυαλά έχει μία δόση αλήθειας, διότι αρκετοί από όσους επιλέγουν να μεταναστεύσουν έχουν διαπρέψει στις ακαδημαϊκές σπουδές τους, διαθέτουν μικρή ή μεγάλη εργασιακή εμπειρία, αλλά οι προσδοκίες τους για επαγγελματική αποκατάσταση διαψεύδονται μόλις διαπιστώσουν την αναξιοκρατία και την γραφειοκρατία που επικρατούν στους περισσότερους κλάδους, αν όχι σε όλους, της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας της χώρας μας.
»Κάποιες φορές, η επιχειρηματικότητα, το υγιές επιχειρείν, η ανταγωνιστικότητα μεταξύ επιχειρήσεων ή μεμονωμένων ατόμων, η επιδίωξη της καινοτομίας και της αριστείας αντιμετωπίζονται με καχυποψία, δογματισμό, ιδεοληπτικά ή και με εχθρότητα. Κατά τη γνώμη ορισμένων διανοουμένων και οικονομολόγων, η Ελλάδα αποτελεί το τελευταίο σοβιετικού τύπου μόρφωμα της Ευρώπης ή και ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού, σε μία σειρά θεμάτων κρατικής οργάνωσης, θεσμικών δομών και λειτουργίας της οικονομίας», αναφέρει ο δρ. Γ. Κωνσταντινίδης.
Κατά συνέπεια, ένας μορφωμένος νέος με εξειδίκευση δεν έχει κανέναν λόγο να μένει στην Ελλάδα όταν, σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία και άλλες μπορεί να βρει αξιοπρεπή εργασία με βάση τις γνώσεις και τις εμπειρίες του, μέσα από αξιοκρατικές διαδικασίες. Αντιθέτως, στην Ελλάδα – όπου, κυρίως λόγω των δομικών προβλημάτων της διοίκησης και της οικονομίας, δεν υπάρχουν επενδύσεις– η όποια απασχόληση είναι ευκαιριακή και άνευ ουσιαστικού περιεχομένου.
Η κυβέρνηση σχεδόν πανηγυρίζει γιατί η ανεργία μειώνεται μερικές μονάδες επί των δικών της ημερών. Προφανώς, όμως, δεν θέλει με κανέναν τρόπο να γίνει συζήτηση για τον τρόπο της μείωσης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των θέσεων εργασίας που δημιουργούνται. Αυτά δυστυχώς είναι τα τραγικά σημεία της υπόθεσης. Όχι φυσικά γιατί ένα μέρος του πληθυσμού βρίσκει, έστω και πρόσκαιρη, απασχόληση και μερικά ευρώ προκειμένου απλώς να επιβιώσει. Αλλά, ακριβώς γιατί ένα μέρος του πληθυσμού βρίσκει πρόσκαιρη απασχόληση και μερικά ευρώ προκειμένου να επιβιώσει χωρίς ελπίδα και προοπτική.
Σημερα λοιπον,αυτό είναι το σοβαρότερο πρόβλημα της χώρας και όχι οι αερολογίες ότι θα βγούμε στις αγορές, για να δανειζόμαστε εκ νέου αλλά πιο ακριβά,για να διαιωνιζεται το συστημα που διωχνει τους νεους και καθιερωνει την παρακμη.