(c)ellinikignomi

Από τον Β. Δ. Αναγνωστόπουλο,  Ομότιμο καθηγητή πανεπιστημίου Θεσσαλίας, λάβαμε την παρακάτω ενδιαφέρουσα βιβλιοπαρουσίαση. Το κείμενο έχει ως εξής:

 

“Μέσα στον ερχόμενο χρόνο, το 2021, έχει προγραμματιστεί να γίνουν εκδηλώσεις εορτασμού με τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ, με σκοπό ασφαλώς να συνειδητοποιήσουν οι σύγχρονοι  Έλληνες πώς δημιουργήθηκε το ελληνικό έθνος και πώς αποκτήθηκε η ελευθερία της πατρίδας μας. Για να κατανοήσουμε ότι με αγώνες και ομόνοια  επιτυγχάνονται τα «θαύματα». Για να δούμε τον εαυτό μας μέσα στο σύγχρονο κόσμο και να οραματιστούμε ένα ασφαλέστερο μέλλον.

Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο είμαστε προετοιμασμένοι, μέσα άλλωστε στη θολή ομίχλη της καραντίνας και την πίεση που υφιστάμεθα όλοι από τα διεθνή προβλήματα, αλλά καλό είναι στρέψουμε το βλέμμα μας, με όση προσοχή μπορούμε, και προς  το ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ. Η προσωπική ευθύνη δεν εξαντλείται στην προστασία μόνο της υγείας μας, αλλά επιβάλλεται να γνωρίζουμε και την ιστορία μας.Γι΄ αυτό κρίνω σκόπιμο να εγκύψουμε στα βιβλία, που αναφέρονται σ΄ αυτό το γεγονός. Το βιβλίο που σας προτείνω έχει τίτλο «ΕΛΛΑΔΑ- ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» του RoderickBeaton, μετάφραση Μενέλαου Αστερίου, εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, 2020, σελ.574.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα. Ο Μπίτον  γεννήθηκε στο Εδιμβούργο, σπούδασε Αγγλική φιλολογία στο Κέμπριτζ και έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στη Νεοελληνική ιστορία.  Δίδαξε από το 1981 έως τη συνταξιοδότησή του  σύγχρονη ελληνική και βυζαντινή ιστορία, γλώσσα και λογοτεχνία στο King’sKollege του Λονδίνου. Από το 1988 κατείχε την έδρα Κοραή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών.  Έγραψε πλήθος μελετών για τη σύγχρονη και μεσαιωνική λογοτεχνία, όπως Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία (2015), Γιώργος Σεφέρης: περιμένοντας τον άγγελο (2003), Ο Καζαντζάκης μοντερνιστής και μεταμοντέρνος (2009), Ο πόλεμος του Μπάιρον (2015) κ.ά.Είναι ελληνοθρεμμένος από  μικρή  ηλικία, εξ ου και η αφιέρωση του βιβλίου την οποία αντιγράφω: « Στη λατρευτή μνήμη των γονιών μου, χάρη στους οποίους απέκτησα τις πρώτες γνώσεις μου για την Ελλάδα και οι οποίοι με στήριξαν καθώς ανακάλυπτα όλο και περισσότερα θαύματα του ελληνικού κόσμου».

Τα περιεχόμενα του βιβλίου περιλαμβάνουν την ΕΙΣΑΓΩΓΗ : Το έθνος και οι πρόγονοί του, και ακολουθούν 12 ενότητες ( με υποενότητες), που καλύπτουν χρονολογικά όλα τα γεγονότα (πολιτικά, πολεμικά, οικονομικά, ιδεολογικά) από τον 18ο αι. έως σήμερα. Αποτελεί  μια ευσύνοπτη και καλογραμμένη αφήγηση, βήμα βήμα,  όλων των περιόδων με κριτική και διείσδυση στα γεγονότα και τα πολιτικά πρόσωπα (Κολοκοτρώνης, Καραϊσκάκης, Μαυροκορδάτος,  Κωλέττης,  Τρικούπης, Δηλιγιάννης, Βενιζέλος, Πλαστήρας, Καραμανλής, Παπανδρέου κ.ά.) Οι έξι χάρτες, επίσης,  δείχνουν ανάγλυφα τα κέντρα του ελληνικού πληθυσμού πριν από το ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ, την έκταση του έθνους στην Ευρώπη και το Λεβάντε, τη βαθμιαία επέκταση του κράτους, τους  Έλληνες και τους γείτονές τους, την  Κύπρο μετά το 1974.

Ενώ μελετούσα το βιβλίο, συνεχώς ένιωθα την ανάγκη να   υπογραμμίζω μικρά  αποσπάσματα, αράδες με  κάποιες χρονολογίες, κρίσεις, συμπεράσματα,ονόματα πρωταγωνιστών, τοπωνυμίες μέσα κι έξω από τον ελληνικό χώρο, διευρύνοντας  τη γνώση και κατανοώντας  τα παιχνίδια που παίζονται στη διεθνή σκηνή, αλλά προπαντός πώς δημιουργήθηκε βαθμιαία το ελληνικό κράτος και το ελληνικό έθνος. Σκέψεις καθαρές, ανεπηρέαστες, υπεύθυνες, ενήμερες, νηφάλιες- με αγάπη προς την αλήθεια. Κάποιες απ΄αυτές με πίκραναν, αλλά ο Σολωμός δεν έλεγε;  «Το έθνος πρέπει να μάθει να θεωρεί εθνικό  ό,τι είναι αληθινό»;Επίσης, να θυμίσω ότι το 1971 κυκλοφόρησε του Γιάννη Σκαρίμπα (1893-1984) το βιβλίο «Το 21 και η Αλήθεια», βιβλίο αξιοπρόσεχτο, γιατί ανοίγει ορίζοντες στη σκέψη και το στοχασμό για τις εγκαθιδρυμένες ιστορικές παραδοχές, όσο και αν δεν είναι αρεστά όλα όσα γράφει.

Είναι πολλά τα σημαντικά στοιχεία που διαπιστώνει ο αναγνώστης στην βιογραφική εξιστόρηση της Επανάστασης και της «παλιγγνεσίας» του Ελληνισμού : Πρώτο, δεν επιμένει σε λεπτομέρειες (ανούσιες, πολλές φορές), αλλά αναζητείτο κύριο και βαθύτερο στοιχείο, πώς δηλαδή διαμόρφωσαν την ταυτότητά τους οι Έλληνες, πριν και μέσα στον εθνικό αγώνα .Ένα  δεύτεροστοιχείο είναι η ανάλυση του πώς αντιλαμβάνεται το νέο κράτος (και το έθνος) τη θέση του μέσα στον κόσμο, πώς βλέπουν στον καθρέφτη οι Έλληνες τον εαυτό τους σε σχέση με τους άλλους λαούς. Ο συγγραφέας στον Πρόλογο του βιβλίου σημειώνει : « Η ιστορία ενός έθνους πρέπει επίσης να είναι η ιστορία του πώς αντιλαμβάνεται ένας λαός τον εαυτό του, τον κόσμο και τη θέση του μέσα σε αυτό». Επίσης, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι  η ερμηνεία των ιστορικών φαινομένων  αρχίζει με την  ανίχνευση ονομάτων και λέξεων που έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία ενός ψυχοδιανοητικού και πατριωτικού κλίματος στο λαό. Τέτοιες λέξεις που εξελίχτηκαν σε ισχυρά λαϊκά αφηγήματα και μύθους  είναι : Παλιγγενεσία, Αναγέννηση, Ανάσταση,συνέχεια του έθνους, επιβιώσεις, Έλλην, Γραικός, Ρωμιός, ελληνισμός, πολιτισμός, Διαφωτισμός,Μεγάλη ιδέα, Ανατολικό ζήτημα, Νέα Ρώμη, Βυζάντιο, Ορθόδοξη κοινοπολιτεία, Φιλική Εταιρεία κ.ά.

Το βιβλίο «ΕΛΛΑΔΑ-ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΝΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΘΝΟΥΣ» μάς περιγράφει, με εξαιρετικό ύφος,  κάτι μοναδικό μέσα στην παγκόσμια ιστορία, τη δημιουργία δηλαδή ενός έθνους-κράτους από την τέφρα του.Όπως διαβάζουμε  «στη διάρκεια των τελευταίων τριακοσίων ετών ένα σύγχρονο έθνος οικοδομήθηκε, στη βάση, κυριολεκτικά σχεδόν, των ερειπίων ενός εξαφανισμένου πολιτισμού». Αυτό είναι το θαύμα της Ανάστασης του ΕΙΚΟΣΙΕΝΑ.Και το βιβλίο  καταλήγει στην ακροτελεύτια παράγραφό του: « Όμως,καθώς οι Έλληνες προετοιμάζονται  για να γιορτάσουν το 2021 τα διακοσιοστά γενέθλια του ελληνικού έθνους-κράτους, μπορούν να υπερηφανεύονται για ένα επίτευγμα που εξαρχής και από τη φύση του δεν πραγματοποιήθηκε με την απομόνωση αλλά σε συνεργασία με άλλους Ευρωπαίους σε κάθε δύσκολο βήμα αυτού του δρόμου.Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά.Και αυτό γιατί η «Ελλάδα», όπως και αν την κατανοούμε ή την παρανοούμε, ήταν πάντα μέρος της σύγχρονης ταυτότητας της Ευρώπης».

Οφείλουμε λοιπόννα γνωρίζουμε τι πέρασε αυτή η πατρίδα ώσπου να σταθεί στα πόδια της,   πόσα κερδίζουμε ενωμένοι και πόσα χάνουμε διχασμένοι. Είναι ένα βιβλίο «εθνικό», με σωστή δομή και αφήγηση, με ιστορική επάρκεια, επίγνωση και αλήθεια”.

 

 

 

 

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ