Χιλιάδες Εβραίοι εγκατέλειψαν τη Γάζα το 2005, όταν ο ισραηλινός στρατός αποχώρησε από την περιοχή. Παρακολουθούν με αγωνία τις εξελίξεις, ενώ κάποιοι θα ήθελαν να επιστρέψουν.Η εικόνα της πόλης έχει αλλάξει στην οδό Κάπλαν, στο κέντρο του Τελ Αβίβ. Εδώ συνέρρεαν, μέχρι πρότινος, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδηλώνοντας την αγανάκτησή τους για την αποκαλούμενη «δικαστική μεταρρύθμιση» του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, που ψαλιδίζει τις αρμοδιότητες της Δικαιοσύνης. Σήμερα στον ίδιο δρόμο έχει στηθεί ένα αυτοσχέδιο Τείχος των Δακρύων με ονόματα και φωτογραφίες αγνοουμένων μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς.
Δεν συμφωνούν όλοι για το ποια είναι η ενδεδειγμένη αντίδραση. Κάποιοι συνιστούν εγκράτεια, ώστε το Ισραήλ να κερδίσει χρόνο για να διαπραγματευθεί με τη Χαμάς την απελευθέρωση όσο το δυνατόν περισσότερων ομήρων. Υπάρχουν όμως και διαδηλωτές όπως η Ντίτσα Ορ, μέλος συντηρητικής οργάνωσης εποίκων. Κραδαίνει ένα πλακάτ διαμαρτυρίας με τη φωτογραφία του γιου της, που μάλλον κρατείται στη Γάζα, αλλά πιστεύει ότι το Ισραήλ πρέπει να δώσει σκληρή απάντηση.
«Δεν πρέπει να υποχωρήσουμε και να ξεχάσουμε τους στόχους αυτού του πολέμου, που είναι να αφανιστεί η Χαμάς», λέει. «Πρόκειται για μία κτηνώδη τρομοκρατική οργάνωση. Δεν θέλω να σταματήσει η επιχείρηση του ισραηλινού στρατού. Η απελευθέρωση του γιου μου και των φίλων του είναι και αυτή ένας από τους στόχους του πολέμου…»
«Δεν θα ήταν έξυπνο να επιστρέψουμε…»
Διαφορετική γνώμη έχει ο Ναχσόν Χαλίλι, αγρότης στην παραμεθόρια περιοχή κοντά στη Λωρίδα της Γάζας. Για περισσότερα από 20 χρόνια είχε ζήσει και ο ίδιος στη Γάζα, μέχρι το 2005, όταν ο ισραηλινός στρατός αποχώρησε από την περιοχή. Περίπου 15.000 Εβραίοι έποικοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στη Γάζα την εποχή εκείνη, είτε εθελοντικά, είτε μετά από παρέμβαση των ισραηλινών αρχών. Ο ίδιος λέει ότι αισθάνεται νοσταλγία για την παλιά του ζωή.
Πολλοί εθνικιστές έποικοι θέλουν να επιστρέψουν. Ελπίζουν μάλιστα ότι ο πόλεμος που μαίνεται στη Γάζα θα διαμορφώσει τις κατάλληλες συνθήκες. Ο Ναχσόν Χαλίλι δεν συμφωνεί πάντως. «Η αποχώρηση, η εκδίωξη από τη Γάζα ήταν μεγάλο λάθος, αυτό είναι ξεκάθαρο», λέει. «Αλλά νομίζω ότι δεν θα ήταν έξυπνο να επιστρέψουμε στην παρούσα φάση. Πιστεύω ότι τα σύνορα με τη Γάζα πρέπει να κλείσουν ερμητικά, να μην μπαίνει και να μην βγαίνει κανείς. Να μην υπάρχει καμία επαφή με αυτούς εκεί…»
Ο Ναχσόν Χαλίλι σκέφετεται και την προσωπική του επιβίωση. Ο ίδιος έχει έξι παιδιά και προσπαθεί να ζήσει την οικογένειά του με όσα βγάζει η γη του, αλλά ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή έχει ανατρέψει τα πάντα. «Ο πόλεμος έπεσε ακριβώς στην εποχή της σοδειάς» λέει. «Είχαμε επενδύσει τόσα χρήματα, αλλά τώρα δεν μπορούμε να μαζέψουμε τίποτα. Οι ζημιές φτάνουν το 90%. Και δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος. Μας συμφέρει να σπείρουμε για του χρόνου ή δεν έχει νόημα;»
Γάζα, όπως …Γερμανία;
Ακόμη και οι ξένοι εργάτες, που συνήθως προέρχονται από την Ταϋλάνδη και δουλεύουν στη συγκομιδή, δεν έχουν έρθει φέτος, λέει ο Ναχσόν Χαλίλι. Κάποιοι νεαροί από τη γειτονιά τον βοηθούν όσο μπορούν, για να μη χάσει τα πάντα. Στο θερμοκήπιο δίνει ένα χέρι βοήθειας και ο Ματάνια Σβαρτς, άλλοτε διευθυντικό στέλεχος πολυεθνικού ομίλου, συνταξιούχος εδώ και δύο μήνες.
«Η μόνη λύση είναι να ξεριζώσουμε τις δυνάμεις του κακού από τη Γάζα και να ανοικοδομήσουμε την περιοχή», λέει ο Ματάνια Σβαρτς. «Πρέπει να αλλάξουν τα πάντα: η διοίκηση, η νοοτροπία, το εκπαιδευτικό σύστημα. Πιστεύω ότι οι νέοι άνθρωποι μπορούν να αλλάξουν, αν τους προσφέρεις την κατάλληλη εκπαίδευση. Όπως είχε γίνει μετά τον πόλεμο στη Γερμανία και στην Ιαπωνία…»
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
