Διπλωματικό επεισόδιο προκάλεσε η σύλληψη δύο Ισραηλινών στην Τουρκία με την κατηγορία της κατασκοπείας. Αίσιο τέλος μετά από παρέμβαση του ισραηλινού πρωθυπουργού.Η αναμνηστική φωτογραφία δείχνει ότι όλα πήγαν καλά, τελικά: Η Νάταλι και ο Μόρντι Οκνίν φωτογραφίζονται μαζί με υπαλλήλους του υπουργείου Εξωτερικών σε ιδιωτικό αεροσκάφος κατά την επιστροφή τους στο Ισραήλ. Μία ολόκληρη εβδομάδα κράτησε η οδύσσεια του ζεύγους, που βρέθηκε για τουρισμό στην Κωνσταντινούπολη. Οι τουρκικές αρχές τους συνέλαβαν, καθώς έβγαζαν φωτογραφίες και βίντεο από τον πύργο τηλεπικοινωνιών Τσάμλιτζε. Οι δύο επισκέπτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με την κατηγορία της στρατιωτικής κατασκοπείας.
Στην υπόθεση παρενέβη ακόμη και ο τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού: «Στις 9 Νοεμβρίου δύο άτομα που ήρθαν στην Τουρκία έβγαζαν βίντεο από τον πύργο Τσάμλιτζε. Μεταξύ άλλων έχουν πάρει πλάνα από την κατοικία του Προέδρου, εστιάζοντας μάλιστα σε αυτόν τον χώρο», ανέφερε. Στο Ισραήλ η υπόθεση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, αλλά και τεράστια έκπληξη. Γιατί ειδικά αυτοί οι δύο Ισραηλινοί να κατασκοπεύουν με τόσο εξώφθαλμο τρόπο τον πρόεδρο της Τουρκίας, εάν ευσταθούν οι κατηγορίες; Πάντως, το γεγονός ότι ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν δεν έκανε κάποιο σχόλιο, δημιούργησε προσδοκίες ότι η «παρεξήγηση» θα μπορούσε να διευθετηθεί.
Κινητοποίηση των Ισραηλινών
Έτσι έγινε τελικά. Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νάφταλι Μπένετ παρενέβη αμέσως, ξεκαθαρίζοντας ότι «πρόκειται για δύο αθώους πολίτες, που άθελά τους ενεπλάκησαν σε μία περίπλοκη υπόθεση. Μίλησα με τους συγγενείς τους, κάνουμε τα πάντα για να επιλύσουμε το ζήτημα, αλλά δεν μπορώ να πω περισσότερα αυτή τη στιγμή». Λίγο αργότερα ο πρωθυπουργός, από κοινού με τον υπουργό Εξωτερικών Γιαίρ Λαπίντ, ανακοίνωσαν ότι το ζεύγος είναι ελεύθερο και επιστρέφει στο Ισραήλ.
Ήταν ένα ακόμη επεισόδιο στις «δύσκολες» σχέσεις των δύο χωρών. Για πολλά χρόνια Τουρκία και Ισραήλ ήταν σύμμαχοι, κάτι που άλλαξε άρδην στα χρόνια του Ταγίπ Ερντογάν. Κάθε τόσο ο ίδιος ο Ερντογάν ξιφουλκούσε κατά της ισραηλινής πολιτικής στη Μέση Ανατολή και εμφανιζόταν ως συνήγορος των Παλαιστινίων. Ηγετικά στελέχη της ριζοσπαστικής οργάνωσης Χαμάς ζούσαν στην Τουρκία. Τον Μάιο του 2018, στη διάρκεια αιματηρών ταραχών στα σύνορα προς τη Λωρίδα της Γάζας, Ισραηλινοί στρατιώτες σκότωσαν δεκάδες Παλαιστίνιους και η ΄Αγκυρα ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στο Τελ Αβίβ, ενώ το Ισραήλ απάντησε με το ίδιο νόμισμα.
Αποκαθίστανται οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ;
Τον τελευταίο καιρό γίνεται λόγος για αποκλιμάκωση στις σχέσεις των δύο χωρών. Πρόσφατα ο πρόεδρος της Τουρκίας είχε μακρά τηλεφωνική επικοινωνία με τον ισραηλινό ομόλογό του. Σύντομα αναμένεται ότι οι πρεσβευτές σε Άγκυρα και Τελ Αβιβ θα επιστρέψουν στα καθήκοντά τους. Σε αυτή την εικόνα επαναπροσέγγισης σίγουρα δεν θα ταίριαζε ένα διπλωματικό επεισόδιο με κατηγορίες περί κατασκοπείας. Όπως τονίζει η Γκάλια Λίντενστραους, συνεργάτις του ισραηλινού ερευνητικού ινστιτούτου INSS, «η σύλληψη και η ανάκριση του ζεύγους ήταν μάλλον σύμπτωση. Μετά την απελευθέρωσή του, οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να συνεργάζονται».
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Νάφταλι Μπένετ δεν παρέλειψε να ευχαριστήσει δημοσίως τον πρόεδρο Ερντογάν για την παρέμβασή του. Το ερώτημα είναι τώρα, εάν η διευθέτηση της «παρεξήγησης» θα επιταχύνει και τις διαδικασίες για μία ευρύτερη προσέγγιση ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ.
Μπένιαμιν Χάμερ
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
