Την Παρασκευή 61 εκ. ψηφοφόροι καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν νέα Βουλή και νέο Συμβούλιο Εμπειρογνωμόνων. Αλλά οι περισσότεροι είναι απoγοητευμένοι και δεν θα πάνε να ψηφίσουν.Σύμφωνα με έρευνα ινστιτούτου προσκείμενου στην κυβέρνηση, την οποία επικαλείται το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Αζέρ Καλά, η προσέλευση των ψηφοφόρων στις κάλπες δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 30%. Στην Τεχεράνη μόνο το 15% προτίθεται να συμμετάσχει στις εκλογές. Οι κύριοι λόγοι που επικαλούνται όσοι ρωτήθηκαν για να μην ψηφίσουν είναι η ανικανότητα του Κοινοβουλίου, η διαφθορά και η μικρή ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Σύμφωνα με το επίσημο πρακτορείο ειδήσεων Ιρνα περίπου 15.200 υποψήφιοι έχουν εγγραφεί για τις 290 έδρες του νομοθετικού σώματος. “Οι περισσότεροι από τους υποψηφίους, ιδίως στις μικρές εκλογικές περιφέρειες, είναι γιατροί, μηχανικοί, δημόσιοι υπάλληλοι και εκπαιδευτικοί που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα”, δήλωσε ο δημοσιογράφος Μασιάρ Τσοσράβι στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων AFP. Η κυβέρνηση επέτρεψε σε μεγάλο αριθμό υποψηφίων να θέσουν υποψηφιότητα, επειδή ήθελε να “δημιουργήσει τοπικό ανταγωνισμό και να αυξήσει την προσέλευση των ψηφοφόρων”, πρόσθεσε ο ίδιος.
Κανείς δεν πιστεύει σε αλλαγές
Η επίσημη προεκλογική εκστρατεία ξεκίνησε στις 22 Φεβρουαρίου. Βίντεο από προεκλογικές συγκεντρώσεις σε διάφορα μέρη της χώρας κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συχνά συνοδεύονται από δυνατή μουσική και εορταστική ατμόσφαιρα. Ως συνήθως πριν από τις εκλογές, η αστυνομία ηθών ή οι ομάδες τραμπούκων της πολιτοφυλακής Basij παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αόρατοι. “Ως απλός στρατιώτης που υπηρετεί μόνο τον λαό, καλώ το ιρανικό έθνος να δει τις επερχόμενες εκλογές ως εξαιρετικά σημαντικές” δήλωσε ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης Χοσεΐν Σαλαμί στους δημοσιογράφους για να ενισχύσει την προσέλευση στις κάλπες. “Οι εκλογές δεν αφορούν μόνο την ψήφο για έναν υποψήφιο σε ένα συγκεκριμένο τμήμα της χώρας. Ο αντίκτυπός τους είναι παγκόσμιος. Η μεγάλη συμμετοχή των ψηφοφόρων δείχνει ότι το Ιράν βασίζεται στη θέληση και τις ψήφους του λαού εν μέσω δυσκολιών”. Ο Σαλαμί και ολόκληρη η ηγεσία της χώρας φαίνεται να συνειδητοποιούν ότι το χάσμα μεταξύ των κυβερνώντων και του ιρανικού λαού είναι μεγαλύτερο από ποτέ.
Μετά τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων σε ολόκληρη τη χώρα με το σύνθημα “Γυναίκα, ζωή, ελευθερία” το 2022, σχεδόν κανείς δεν πιστεύει πλέον σε αλλαγές στο πολιτικό σύστημα. Αλλά γιατί πολλοί δεν θέλουν πλέον να ψηφίσουν; “Όσο περισσότερο η ηγεσία της Ισλαμικής Δημοκρατίας καταφέρνει να καταστείλει την αντιπολίτευση και να εδραιώσει το ισλαμικό σύστημα κηδεμονίας, τόσο λιγότερη επιρροή και σημασία είχε η Δημοκρατία στο πολιτικό σύστημα της χώρας”, λέει ο κοινωνιολόγος Μεχρντάντ Νταρβισπούρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Mälardalen της Σουηδίας. “Στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας, από το 1979 και μετά, υπήρξαν φάσεις κατά τις οποίες ο πληθυσμός πίστευε στις μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των νόμων και των κανόνων του συστήματος και χρησιμοποιούσε τις εκλογές ως έναν εύκολο τρόπο διαμαρτυρίας” λέει ο Νταρβισπούρ, μιλώντας στη Deutsche Welle. „Στόχος ήταν να απωθηθούν οι θρησκευτικοί ηγέτες και να ενισχυθούν τα δημοκρατικά στοιχεία. Ωστόσο, το αποτέλεσμα δεν οδήγησε ποτέ σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις, γιατί το σύστημα δεν ακολουθούσε τη βούληση της κοινωνίας”.
„Παιχνίδι εξουσίας και πλούτου”
Με την πάροδο του χρόνου, το πολιτικό σύστημα στο Ιράν έγινε όλο και πιο ριζοσπαστικό και ασυμβίβαστο και την ίδια ώρα ο χώρος για κριτική έγινε όλο και πιο στενός. Πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 1ης Μαρτίου αρκετοί υποψήφιοι που άσκησαν κριτική στην κυβέρνηση αποκλείστηκαν. Η εκλογική επιτροπή απέκλεισε ακόμη και νυν βουλευτές λόγω “ανεπαρκών ιδεολογικών προσόντων”. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του 2020 πολλοί μεταρρυθμιστικοί και μετριοπαθείς υποψήφιοι απορρίφθηκαν χωρίς καμία εύλογη εξήγηση. Σύμφωνα με πολιτικούς που προσανατολίζονται στις μεταρρυθμίσεις, μόλις 20 έως 30 υποψήφιοι από τις τάξεις τους έχουν γίνει δεκτοί στις εκλογές. Η ψηφοφορία αναμένεται να εδραιώσει την εξουσία των κυβερνώντων συντηρητικών. “Οι εκλογές στην Ισλαμική Δημοκρατία δεν εξυπηρετούν τη δυνατότητα πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών ή αλλαγών εξουσίας που βασίζονται στη βούληση της πλειοψηφίας και διασφαλίζουν τα θεμελιώδη δικαιώματα της μειονότητας”, λέει ο Aλί Αφσαρί. Ο ειδικός σε θέματα Ιράν, που ζει εξόριστος στις ΗΠΑ, είναι πρώην φοιτητής και ηγήθηκε της εκστρατείας για μεταρρυθμίσεις στο Ιράν τη δεκαετία του 1990. “Οι εκλογές στο Ιράν είναι ένα μέσο για την εδραίωση της παράνομης εξουσίας της κυβερνώσας μειονότητας και τη διατήρηση ενός συστήματος άδικης κατανομής των πόρων, είναι ένα παιχνίδι εξουσίας και πλούτου”, καταλήγει ο Αφσαρί.
Πάνω από 275 γνωστοί πολιτικοί ακτιβιστές και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών στο Ιράν ανακοίνωσαν ότι θα μποϊκοτάρουν τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Κάνουν λόγο για “αξιοθρήνητη” κατάσταση του εκλογικού συστήματος και καταδικάζουν τη “στασιμότητα των μεταρρυθμίσεων”, την “πλήρη εξάλειψη της φωνής των επικριτών” και τον “εκτεταμένο αποκλεισμό υποψηφίων”. Όσοι υπέγραψαν μια κοινή δήλωση την περασμένη Κυριακή επικρίνουν ότι αυτοί οι παράγοντες σε συνδυασμό με την έλλειψη διαφορετικών πολιτικών φωνών, υπονομεύουν τη νομιμότητα των εκλογών. Η φυλακισμένη κάτοχος του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης Ναργκίς Μοχαμαντί έχει επίσης προσχωρήσει στο μποϊκοτάζ. “Στέκομαι στο πλευρό του λαού και μποϊκοτάρω αυτές τις εικονικές εκλογές για να τονίσω την παρανομία της Ισλαμικής Δημοκρατίας και το χάσμα μεταξύ του καταπιεστικού αυταρχικού καθεστώτος και του λαού”, ανέφερε σε δήλωσή της από τη φυλακή.
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
