Τον Ιανουάριο ο Σεντρίκ Σουβιά άφησε την τελευταία του πνοή, όπως ο Τζωρτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ, μετά από βίαιο αστυνομικό έλεγχο. Το πρόβλημα της αστυνομικής βίας απασχολεί έντονα και τη Γαλλία.«Δεν μπορώ να αναπνεύσω». Όπως και ο Τζωρτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ έτσι και ο Σεντρίκ Σουβιά επανέλαβε αυτή τη φράση αρκετές φορές πριν ξεψυχήσει, την ώρα που τέσσερις αστυνομικοί τον έσπρωχναν με βία πάνω στο έδαφος, στο πλαίσιο τυπικού αστυνομικού ελέγχου. Αυτό το πόρισμα προέκυψε από την έρευνα που πραγματοποίησαν εμπειρογνώμονες της Γαλλικής Αστυνομίας. Σύμφωνα με την αυτοψία ο Σεντρίκ Σουβιά, 42 ετών, πέθανε από ασφυξία εξαιτίας κατάγματος στον λάρυγγα.
Τα βίντεο που τέθηκαν στη διάθεση των αρχών δείχνουν πώς ξεκίνησε η συζήτηση μεταξύ του Σουβιά και των αστυνομικών που βρίσκονταν σε περιπολία κοντά στον πύργο του Άιφελ. Οι αστυνομικοί φαίνεται ότι σταμάτησαν τον Σουβιά επειδή μιλούσε στο κινητό πάνω στη μηχανή του. Σιγά-σιγά ο διάλογος κλιμακώνεται μέχρι που ο Σουβιά πέφτει στο έδαφος, ακινητοποιείται κι από πάνω του βρίσκονται οι αστυνομικοί.
«Η Γαλλία δεν είναι ΗΠΑ αλλά…»
«Η Γαλλία δεν είναι ΗΠΑ, αλλά τείνει να γίνει σαν τις ΗΠΑ» δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ο Ουίλιαμ Μπουρντό εκ των δικηγόρων της οικογένειας Σουβιά. Η οικογένεια Σουβιά κατηγορεί τους αστυνομικούς ότι «δολοφόνησαν» τον Σεντρίκ και απαιτούν να παυθούν από την αστυνομία. Στο μεταξύ οι αστυνομικοί κατηγορούνται ήδη για ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Ένας από τους δικηγόρους των αστυνομικών ανέφερε ότι δεν μπορούσαν να ακούσουν τα τελευταία λόγια του Σεντρίκ Σουβιά λόγω του θορύβου στον δρόμο.
Οι ομοιότητες με την υπόθεση του Τζωρτζ Φλόιντ είναι πολλές. Και ο Φλόιντ στη Μινεσότα είχε επαναλάβει αρκετές φορές τη φράση «Ι can’t breath». Και στην υπόθεση Φλόιντ υπάρχουν σχετικά βίντεο. Όπως και στις ΗΠΑ έτσι και στη Γαλλία, οι δύο υποθέσεις προκάλεσαν κύμα μαζικών διαδηλώσεων κατά της αστυνομικής βίας και του ρατσισμού. Και στη Γαλλία τις τελευταίες εβδομάδες βγήκαν στους δρόμους δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι ζητώντας να απονεμηθεί δικαιοσύνη για τον Σεντρίκ Σουβιά αλλά και για όλα τα θύματα της αστυνομικής βίας στη Γαλλία.Άλλο ένα σύμβολο των γαλλικών διαδηλώσεων είναι και ο Ανταμά Τραορέ. Ο 24χρονος πέθανε κατά τη διάρκεια αστυνομικής έρευνας το 2016 και έκτοτε η αδερφή του απαιτεί να διερευνηθούν οι συνθήκες, κάτω από τις οποίες άφησε την τελευταία του πνοή. Μέχρι στιγμής οι ιατροδικαστικές έρευνες καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Σύμφωνα με τη μια άποψη ο Τραορέ πέθανε λόγω καρδιακής ανεπάρκειας και προβλημάτων υγείας. Σύμφωνα όμως με την άλλη άποψη ο θάνατός του προήλθε από την άσκηση βίας από αστυνομικούς κατά τη σύλληψή του.
Παλιό ζήτημα η αστυνομική βία στη Γαλλία
Το θέμα της αστυνομικής βίας δεν ήρθε στο προσκήνιο στη Γαλλία με αφορμή το κίνημα «Black Lives Matter». Είχε βρεθεί στο επίκεντρο και κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων των Κίτρινων Γιλέκων. Και τότε πολλοί διαδηλωτές είχαν υποστεί τραύματα από «flashballs» (λαστιχένιες σφαίρες) αστυνομικών. Πολλά βίντεο είχαν έρθει και τότε στη δημοσιότητα. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές έρευνες διαδηλωτές έχασαν την όρασή τους εξαιτίας των μεθόδων καταστολής της γαλλικής αστυνομίας. O δημοσιογράφος Νταβίντ Ντυφράνς κατέγραψε 25 περιπτώσεις διαδηλωτών που τραυματίστηκαν από λαστιχένιες σφαίρες ή θραύσματα χειροβομβίδων δακρυγόνων. Μάλιστα το 2019 οι πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον αστυνομικών αυξήθηκαν κατά 40% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ωστόσο μέχρι στιγμής υπήρξαν λίγες δικαστικές αποφάσεις κατά αστυνομικών.
Σύμφωνα με τον Γάλλο κοινωνιολόγο Φαμπιέν Ζομπάρ είναι υπερβολική η σύγκριση της Γαλλίας με τις ΗΠΑ ως προς τη χρήση αστυνομικής βίας, διότι εκεί τα περιστατικά είναι πολύ περισσότερα. Παρά ταύτα η αστυνομική βία αποτελεί και στη Γαλλία πρόβλημα εδώ και 30 χρόνια. Οι αιτίες είναι σύνθετες. Σύμφωνα με τον Γάλλο κοινωνιολόγο, τα ισχυρά αστυνομικά σωματεία στη Γαλλία βρίσκονται σε ακραίο ανταγωνισμό μεταξύ τους και αγωνίζονται για την υπεροχή αλλά και την σκληρότητα των μεθόδων τους. Επίσης, όπως παρατηρεί, ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η αστυνομία στη Γαλλία εμφανίζει τάσεις «στρατιωτικοποίησης», με αποτέλεσμα απλοί αστυνομικοί περιπολίας να εμφανίζονται βαριά οπλισμένοι. Συχνά αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας, ιδίως όταν έχουν απέναντί τους ανθρώπους με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Πολύ συχνές είναι επίσης οι εξεγέρσεις κατά αστυνομικών στα γαλλικά προάστια, ήδη από τη δεκαετία του 90.
Κατάλοιπα της αποικιοκρατίας
Το αποικιοκρατικό παρελθόν παίζει επίσης ρόλο στη «στρατιωτικοποίηση» της γαλλικής αστυνομίας. Ο Γάλλος κοινωνικός επιστήμονας και ακτιβιστής Ματιέ Ριγκούστ γράφει σε άρθρο του στη γερμανική αριστερή εφημερίδα Der Freitag ότι οι τεχνικές σύλληψης και στραγγαλισμού, που φαίνεται να εφαρμόστηκαν στον Σουβιά και Τραορέ, έχουν τις ρίζες τους στην καταστολή εξεγέρσεων την περίοδο της αποικιοκρατίας πχ. στην Αλγερία.
Τον Μάρτιο του 2019 η Επίτροπος των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπασελέ ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση να διερευνήσει όλες τις περιπτώσεις «υπέρμετρης χρήσης βίας». Η γαλλική κυβέρνηση απέρριψε τους ισχυρισμούς για υπέρμετρη βία από αστυνομικούς. «Μην μιλάτε για ‘καταστολή’ ή ‘αστυνομική βία’ – τέτοια λόγια δεν είναι αποδεκτά σε ένα συνταγματικό κράτος», είχε δηλώσει τότε ο πρόεδρος Μακρόν. Ωστόσο μετά την πίεση των διαδηλώσεων των τελευταίων εβδομάδων η γαλλική κυβέρνηση είναι ανοιχτή σε «συγκεκριμένες προτάσεις» για την επίλυση του προβλήματος.
Ραχήλ Κλάιν
Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη
