«ΤΟΡΠΙΛΕΣ ΚΑΙ ΣΥΡΜΑΤΟΠΛΕΓΜΑΤΑ»
Ο Ηλείος δημοσιογράφος Νίκος Πηγαδάς στο προηγούμενο βιβλίο του «Εθελοντές στο κομβόι του θανάτου» από τις εκδόσεις «Το Ποντίκι» 2006, αναφερόταν σε πλοία που τορπιλίσθηκαν κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και στους ναυαγούς ναυτικούς. Παρουσίασε μ’ έναν αυθεντικό δικό του τρόπο ιστορίες που του διηγήθηκαν επιζήσαντες ναυαγοί.
Στο νέο του βιβλίο του « Τορπίλες και Συρματοπλέγματα» από τις εκδόσεις Ν & Σ. Μπατσιούλας 2010, αναφέρεται στους τορπιλισμούς πλοίων του Ελληνικού Εμπορικού Ναυτικού και τις τύχες των Ελλήνων ναυαγών αιχμαλώτων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Είναι το ίδιο δυνατό, αποκαλυπτικό, με συγκίνηση, που κάνει τον αναγνώστη να κρατά την αναπνοή του από την αγωνία. Ένα υπέροχο συναρπαστικό βιβλίο, που ο αναγνώστης ζει κυριολεκτικά τη ζωή και τις περιπέτειες των ναυτικών ναυαγών.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσαρες ενότητες ήτοι: 1) Τα Ιαπωνικά στρατόπεδα συγκεντρώσεων, 3) Τα Γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεων, 3) Τα Ιταλικά στρατόπεδα συγκεντρώσεων και 4) Το Μαρτυρολόγιο, που είναι αλφαβητικός κατάλογος αιχμαλώτων ναυτικών ναυαγών κρατουμένων με σύντομη βιογραφία του καθενός ξεχωριστά.
Το όλο πόνημα είναι αποτέλεσμα μιας πολύχρονης όσο και πολύπονης έρευνας σε αρχεία, με τον εντοπισμό και συνεντεύξεις διασωθέντων ή με συγγενείς των θυμάτων. Το μάζεμα του υλικού και η αυθεντικότητα των πληροφοριών είναι απόρροια υπομονής και σκληρής πρωτότυπης εργασίας, που βεβαιώνεται από τις πηγές και την πλούσια βιβλιογραφία που παραθέτονται.
Οι μαρτυρικές καταθέσεις, των διασωθέντων ναυτικών, οι αφηγήσεις των συγγενών των θυμάτων είναι ανατριχιαστικές και ο αναγνώστης ζει το μαρτύριο τόσο των διασωθέντων όσο και των συγγενών που έμειναν πίσω χωρίς προστάτη. Διερωτάται κανείς αν όλα αυτά τα βασανιστήρια από άνθρωπο σε άνθρωπο μπορούν να προέρχονται από ανθρώπινο νου. Οι εικόνες των κρατουμένων όπως περιγράφονται εκπέμπουν χρωματισμένες φωνές απόγνωσης του ανθρώπινου πόνου. Βέβαια, δεν θα ήταν από το νου κανενός σαρκοφάγου ζώου, που σκοτώνει μόνο για την επιβίωσή του.
Ο Νίκος Πηγαδάς στην κατάθεσή του αυτή δεν περιττολογεί, ούτε παίζει με φανταστικές ιστορίες και φανταχτερές εκφράσεις. Αφήνει την πένα του να ζωγραφίσει με λέξεις απλές την ζωή, τα μαρτύρια, τον πόνο, τις κακουχίες τον θάνατο από πείνα, τον θάνατο από αρρώστιες και τέλος τις εκτελέσεις. Γι αυτούς που διασώθηκαν και αργότερα διηγήθηκαν τη ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ο Νίκος Πηγαδάς σαν να είναι ο ίδιος βουτηγμένος στην αρμύρα της θάλασσας παρουσιάζει τις αφηγήσεις σαν θαλασσινές ιστορίες απίστευτες μεν αληθινές δε.
Συγχαρητήρια στο Νίκο Πηγαδά για τα έργα του αυτά γιατί δεν είναι μόνο μια δικαίωση στους λησμονημένους αυτούς συναδέλφους ναυτικούς, αλλά είναι και ένα μνημόσυνο αιώνιο στην μνήμη των. Ο γράφων, ως ναυτικός διαβάζοντάς το βιβλίο « Τορπίλες και Συρματοπλέγματα » κυριολεκτικά ζώντας την ζωή των ναυτικών αιχμαλώτων η συγκίνηση ήταν τόση που οι σελίδες φέρνουν τα χνάρια από δάκρυα… Αποτέλεσμα αυτής της συγκίνησης ήταν να ξεπηδήσουν τα ποιήματα « Η Φτερωτή Νίκη» και το «Ωδή Αθανάτων ».
Καπετά – Γιώργος Σπηλιώτης
Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
Κεφαλλονιά
***
Η Φτερωτή Νίκη
Απριλίου 23, 2009
Στον Άγνωστο Ναυτικό και φρουρό του βυθού της θαλάσσης
Πανέμορφη Κόρη*,
τα φτερά σου σαΐτες
χτυπούν τους αιθέρες, αέρινη
φτερουγίζεις πα στα πελάγη.
Τα μαλλιά σου βρεγμένα, στολισμένα
με φύκια, κογχύλια και άνθη.
Αστραπή η ματιά σου,
πάνω σε όλα τα μήκη και πλάτη
τ’ αφρισμένο σχίζει του βορρά
και του νότου της θαλάσσης το κύμα.
Ψάχνει, ψάχνει στο διάφανο φως
στο βυθό της θαλάσσης,
για να βρει τα συντρίμμια,
που σπέρνει ξωπίσω η οργή του πολέμου.
Πανέμορφη Κόρη* ,
η αγκαλιά σου γεμάτη λουλούδια
και δάφνης στεφάνια, να στολίσεις εκείνους
που εδώσαν τη ζωή τους
για την άλλη την Κόρη*,
να χαιρόμαστε ’μείς λευτεριά.
Αστραπή η ματιά σου,
πάνω σε όλα τα μήκη και πλάτη
τ’ αφρισμένο σχίζει του βορρά
και του νότου της θαλάσσης το κύμα.
Να τα! Να τα! Σ’ όλα τα πλάτη
και σε βάθος χιλιάδων λευγών
μύρια με σημαίες καράβια
στολίζουν το βυθό της θαλάσσης.
Κτυπούν οι πλωριές οι καμπάνες,
όλα σφυρίζουν, λες και είναι γιορτή!
Σκουριασμένο τ’ όνομά τους,
κάπου διαβάζεις
Αιγεύς, Αικατερίνη, Αλιάκμων,
Άνδρος, Αστέρια, Αττική.
Και πιο πέρα το Ιθάκη, το Ρόκος,
το Καλυψώ και Ανδρέας Βεργωτής,
Να το Στράτης, το Κεφαλλονιά,
το Φλώρα, το Άρης, το Πολέμης,
να το Πηλεύς.
Και πιο βόρεια ακόμη να το Ελένη,
το Ιωάννης, Κύμα, Διαμαντής …
Ωχ Θεέ μου! Τόσα συντρίμμια
άφησε πίσω η οργή του πολέμου
και χιλιάδες ακόμη με ξένη σημαία.
Μα τι βλέπω! Τι θαύμα!
Οι ναύτες όλοι παρόντες στα πόστα
τραγουδάνε, παραμένουν φρουροί,
«Ωκεανίδες Θερμοπύλες» φυλάνε.
Νάτος, ο καπετά Παναγής**
στου «Ανδρέας» την πλώρη.
Νάτος, ο Αργύρης*** σηκώνει γαλάζια σημαία
στου «Νεμέα» την πρύμη.
Τιμονιέρης ο Γιάννης στο «Κύμα»,
να ο Νικολής****, ο Χριστόφορος***** στο «Ιθάκη».
Νάτοι, κάποιοι ναύτες στου «Πηλέα» τα ξάρτια
αγναντεύουν μακριά … μακριά …
Αγναντεύουν και προσμένουν εσένα
πότε θα ’ρθεις, Πανέμορφη Κόρη*,
για να στήσουν γιορτή.
Όλοι παρόντες οι ναύτες στα πόστα
με σφρίγος και νέοι,
όπως ήτανε τότε, στην οργή του πολέμου,
όπου ’δώσαν ό,τι πολύτιμο είχαν σε μας.
Τρέξε, τρέξε Κόρη Λευκάτη,
τρέξε στην Κίμωλο, στη Χιό,
στον Αίνο, στην Ύδρα, στην Κρήτη,
τρέξε στην Ελλάδα παντού.
Τρέξε και πες το μαντάτο στη μάνα.
Τρέξε, τρέξε και πες το στη χήρα,
στο παιδί και στον Άη – Νικόλα
ότι ΖΕΙ ο πατέρας, ότι ΖΕΙ το παιδί!
Όλοι παρόντες οι ναύτες
στα πόστα, με σφρίγος και νέοι,
όπως ήτανε τότε στην οργή του πολέμου,
όπως ήτανε τότε την ημέρα που γίνανε φως.
Τρέξε, Κόρη, πες το στη Δόξα
ότι είναι παρόντες οι ναύτες στο πόστο.
Ήλθε η ώρα να στολίσεις το πέτο με δάφνη,
με μυρτιές και λουλούδια,
έτσι τιμημένοι να μείνουν στολισμένοι,
και νέοι για πάντα, με μάτια που λάμπουν,
αέρινες μορφές, με χείλη που ψάλλουν,
οι φρουροί του βυθού της θαλάσσης.
Έτσι που να μένουν μυρωμένοι
στην ψυχή, στην καρδιά
και στη σκέψη μας πάντα,
γιατί ζούμε με την Κόρη* την άλλη,
που χαρίσαν δώρο σε μας
του βυθού της θαλάσσης οι Ναύτες.
*Κόρη: η Φτερωτή Νίκη, η Δόξα, η Ελευθερία,
**Καπετά Παναγής Λευκόκυλος πλοίαρχος στο «Ανδρέας Βεργωτής από Κουρκουμελάτα, Κεφαλλονιά,
***Αργύρης Πελοπονήσιος ναύτης «Νεμέα » από την Κίμωλο,
***** Νίκος Κουμπενάς , θερμαστής «Ιθάκη». από την Αίγινα,
******Χριστόφορος Μπενετάτος, λοστρόμος «Ιθάκη» από τα Φάρσα, Κεφαλλονιάς
Καπετά – Γιώργος Σπηλιώτης
Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
Κεφαλλονιά
***
Ωδή Αθανάτων 22/11/09
Αφιερωμένο στη Μούσα Καλλιόπη
΄Ελα, Μούσα, να ψάλλεις τη Δόξα
των φρουρών του βυθού της θαλάσσης.
Έλα, έλα σιγανά – σιγανά
μην ξυπνήσεις κανέναν.
Δες τους, όλοι κοιμούνται
με δάφνης στεφάνια στο πέτο,
με κλωνάρια ελιάς στολισμένοι.
Δες τους, πόσο όμορφοι είναι
στον ανθό της ωραίας της νιότης.
Έλα, έλα Μούσα, να ψάλλεις
της Δόξας την αθάνατη ωδή.
Καπετά – Γιώργος Σπηλιώτης
Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
Κεφαλλονιά