Μέσα σε λίγα χρόνια το συγκεκριμένο κόμμα εξελίχθηκε σε μία ακραία, αλλά ισχυρή πολιτική δύναμη, με διασυνδέσεις σε ακροδεξιούς ή ακόμη και νεοναζιστικούς πυρήνες. Ξιφουλκεί εναντίον του Ισλάμ, της μετανάστευσης, της παροχής ασύλου. Αμφισβητεί την κλιματική αλλαγή. Υιοθετεί την τακτική του Ντόναλντ Τραμπ για να συκοφαντήσει πολιτικούς αντιπάλους και να διαδώσει θεωρίες συνωμοσίας.
Φαντασιώσεις για «εκτοπισμό» αλλοδαπών
Η «σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι» και έδωσε το έναυσμα για τις μαζικές κινητοποιήσεις ήταν οι μυστικές προετοιμασίες για τον «εκτοπισμό» αλλοδαπών, αλλά και Γερμανών πολιτών που έχουν μεταναστευτικό υπόβαθρο, τις οποίες αποκάλυψε η δημοσιογραφική πλατφόρμα Correctiv στις 10 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες στελέχη της AfD, ακροδεξιοί παράγοντες και επιχειρηματίες συναντήθηκαν πρόσφατα, απεργαζόμενοι σχέδια για μαζικές απελάσεις.
«Χρειάζεται θάρρος» για μία διαδήλωση
Ήταν η αφορμή για τις πρώτες μαζικές διαδηλώσεις, οι οποίες «αποτελούν ενθαρρυντική ένδειξη για τις αντιδράσεις της γερμανικής κοινωνίας», όπως λέει στην DW ο Ντάβιντ Μπέγκριχ, στέλεχος της ΜΚΟ «Μαζί» (Miteinander e.V.) με έδρα το Μαγδεμβούργο, που δραστηριοποιείται κατά της Ακροδεξιάς και παρέχει βοήθεια σε θύματα ρατσιστικών συμπεριφορών. «Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε», επισημαίνει, «ότι σε μία μικρή πόλη χρειάζεται θάρρος για να τοποθετηθεί κανείς δημοσίως εναντίον της AfD, εναντίον της Ακροδεξιάς».
Ένα παράδειγμα είναι η πόλη Ζάαλφελντ στο ανατολικογερμανικό κρατίδιο της Θουριγγίας, που θεωρείται προπύργιο της Ακροδεξιάς. Η Καταρίνα Κένιχ-Πρόις, μέλος της νεολαίας του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke), λέει ότι, όταν πλησιάζει νέους ανθρώπους, κάποιοι από αυτούς της απευθύνουν τον χαρακτηριστικό χιτλερικό χαιρετισμό. Η ίδια πάντως επιμένει και συμμετέχει στη διοργάνωση των κινητοποιήσεων. «Κάποια στιγμή είπαμε ότι πρέπει να κάνουμε κάτι, πρέπει να υψώσουμε το ανάστημά μας» λέει η Καταρίνα Κένιχ-Πρόις στην DW. «Έτσι δημιουργήσαμε μία ευρεία κοινωνική συμμαχία με διαφορετικές πολιτικές καταβολές, ώστε όσο το δυνατόν περισσότερος κόσμος να κινητοποιηθεί και να βγει στους δρόμους».
Το Ζάαλφελντ έχει σκοτεινή προϊστορία. Ήδη στα μέσα της δεκαετίας του '90 σχηματίστηκαν στην πόλη οι πρώτοι πυρήνες νεοναζί. Αργότερα δημιούργησαν την «Ομάδα Προστασίας της Πατρίδας», από την οποία προήλθε η τρομοκρατική οργάνωση NSU, που ευθύνεται για δέκα δολοφονίες με ρατσιστικά κίνητρα. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ένας Έλληνας μετανάστης, ο Θεόδωρος Βουλγαρίδης. Η Δικαιοσύνη έχει αποδώσει ευθύνες, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι στο Ζάαλφελντ διατηρείται άθικτο ένα ολόκληρο δίκτυο υποστηρικτών της οργάνωσης.
Κι όμως, τον Ιανουάριο του 2024 περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην κεντρική πλατεία της πόλης, για να διαδηλώσουν την αγανάκτησή τους για την άνοδο της Ακροδεξιάς. Παρά το τσουχτερό κρύο, παρά τις απειλές που δέχονται συχνά στη Θουριγγία διαδηλωτές, πολιτικοί και δημοσιογράφοι που αντιδρούν. Όπως λέει ο Άιρικ Ότο, επικεφαλής της νεολαίας του συντηρητικού Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) στην περιοχή, «ο κόσμος αρχίζει να συνειδητοποιεί σιγά σιγά ότι το πρόβλημα της Ακροδεξιάς δεν μπορεί να λυθεί από μόνο του. Πρέπει να αντιδράσουν και οι ευρύτερες κοινωνικές ομάδες, ακόμη και εκείνοι που συνήθως δεν πηγαίνουν σε διαδηλώσεις…»
Αριστεροί και Συντηρητικοί μαζί στους δρόμους
Αυτός είναι ο λόγος που ο Άιρικ Ότο και η χριστιανοδημοκρατική νεολαία έδωσαν το παρών στη διαδήλωση του Ζάαλφελντ. Το αποτέλεσμα ήταν μία τουλάχιστον ασυνήθιστη εικόνα: μέλη της αριστερής «Αντιφασιστικής Δράσης» (Antifa) να διαδηλώνουν δίπλα-δίπλα με συντηρητικούς πολιτικούς αντιπάλους. Πολλοί εγκωμιάζουν τον ρόλο της «Αντιφασιστικής Δράσης» στον αγώνα κατά της Ακροδεξιάς, άλλοι ωστόσο την κατηγορούν ότι ανήκει και εκείνη, από την πλευρά της, στην «Ακροαριστερά». Ο Άιρικ Ότο παραδέχεται ότι δεν ήταν εύκολη η απόφαση για σύμπλευση στο συγκεκριμένο ζήτημα.
«Φυσικά το θέμα προκάλεσε πολλές συζητήσεις και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν θα διαδηλώνουμε μαζί κάθε μέρα», λέει ο ίδιος στην DW. «Αλλά όταν τίθεται ζήτημα προστασίας της Δημοκρατίας, της στοιχειώδους αξιοπρέπειας και της κοινής μας συμβίωσης, τότε θα πρέπει να δείξουμε ποιος κινείται μέσα στα όρια του 'δημοκρατικού τόξου' και ποιος βρίσκεται εκτός ορίων…»
(Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου)
