Μπορεί ένα κουτάλι να ενσαρκώνει τον έρωτα; Κι όμως, τα πολύ παλιά χρόνια είχε σεξουαλικό υπονοούμενο. Σήμερα κυριαρχεί το εμπορικό στοιχείο στην ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.Κουτάλια και γάντια ως δώρο την ημέρα των ερωτευμένων; Δεν ηχεί και τόσο ρωμαντικό και ερωτικό. Στο 19ο αιώνα ωστόσο ήταν ανάμεσα στα πιο δημοφιλή δώρα γι αυτήν την τόσο ιδιαίτερη ημέρα, όπως ανακάλυψε η ιστορικός Ελίζαμπεθ Νέλσον. Τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Στη Γερμανία η ημέρα ήταν μια συνηθισμένη όπως όλες οι άλλες. Άλλαξε όμως προς την αγγλοσαξονική κατεύθυνση μόλις πριν από 30 χρόνια.
Ο έρωτας τρόπους εκδήλωσης δεν κοιτά
Η απαρχή της γιορτής χάνεται κάπου σε βάθος χρόνου. Σε έναν από τους μύθους αναφέρεται ότι κάποιος επίσκοπος ονόματι Βαλεντίνος παρά την αυτοκρατορική απαγόρευση πάντρευε ζευγάρια και τους χάριζε λουλούδια. Λέγεται ότι στις 14 Φεβρουαρίου τον 3ο αιώνα αποκεφαλίστηκε. Γύρω στα 1200 χρόνια αργότερα καταγράφηκαν στην Αγγλία ενδείξεις για χειρονομίες που παραπέμπουν σε ερωτικά συναισθήματα. Τον 18ο αιώνα, πάλι στην Αγγλία, τυπώθηκαν οι πρώτες κάρτες την ημέρα του Αγίου Βαλνετίνου για να πουληθούν, κάτι “που δρομολόγησε χιονοστιβάδα που εξαπλώθηκε μέχρι τις ΗΠΑ”, όπως σημειώνει σε άρθρο του για τα ήθη και έθιμα της ημέρας ο Γκίντερ Χιρσφέλντερ, ιστορικός του πολιτισμού.
Στις ΗΠΑ ήδη από το 1840 υπήρχαν παράπονα για τον εμπορικό χαρακτήρα της ημέρας, αναφέρει η ιστορικός Νέλσον. Παρόλα αυτά, ενώ ορισμένοι αντέγραφαν ερωτικούς στίχους από τα βιβλία ποίησης, άλλοι έβαζαν το χέρι βαθιά στην τσέπη και αγόραζαν μεταξύ άλλων κουτάλια και γάντια. “Τα κουτάλια ήταν προφανώς επάργυρα, άρα αξίας” έλεγε σε τηλεοπτική εκπομπή η ιστορικός. Αλλά προφανώς επρόκειτο για σεξουαλικό υπονοούμενο που κρύβονταν πίσω από το „spooning“, δηλαδή όταν ένα ζευγάρι βρίσκεται σφιχταγκαλιασμένο, όπως τα κουτάλια στη θήκη τους, και ερωτοτροπεί.
Τα γάντια δεν είχαν κάποιο ερωτικό υπονοούμενο, ήταν όμως ένα κομψό δώρο, “Tότε όλοι φορούσαν γάντια” θυμίζει η Νέλσον. Από τη δεκαετία του 50 η ημέρα πήρε πολύ σταδιακά στη Γερμανία τη σημασία που έχει σήμερα. “Μέχρι τη δεκαετία του 80 η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου δεν διαδραμάτιζε κάποιο ρόλο” λέει στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο ο Γκίντερ Χιρσφέλντερ, ιστορικός πολιτισμού στο Πανεπιστήμιο του Ρέγκενσμπουργκ. Αλλά η αλλαγή έγινε γρήγορα. “Το 1990 καταγράφηκε ένα μεγάλο πολιτισμικό κενό, η αντίθεση Ανατολής -Δύσης δεν υπήρχε ξαφνικά, η ψηφιοποίηση και η παγκοσμιοποίηση ενισχύθηκαν και εξαπλώθηκε με εκρηκτικό ρυθμό το στοιχείο της κατανάλωσης γύρω από τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου”.
“Με κόκα κόλα και ποπ κορν”
Ιδιαίτερα νέοι, δραστήριοι και φρεσκοερωτευμένοι εκμεταλλεύτηκαν την ημέρα ή άνθρωποι που ήθελαν να δείξουν το ερωτικό τους ενδιαφέρον σε κάποιον για να ξεκινήσουν σχέση μαζί του. Η σημασία της ημέρας δεν συνδέθηκε με την επέτειο γάμου, που προϋποθέτει συνήθως μεγαλύτερο χρονικά δεσμό με το άλλο πρόσωπο. “Τότε η ημέρα είχε κάτι το αποκλειστικό, το ιδιαίτερο, σήμερα η σημασία έχει ξεχειλώσει κατά μια έννοια” παρατηρεί ο Χιρσφέλντερ. “¨Η 14η Φεβρουαρίου έχει γίνει τμήμα μιας ημέρας με ευγενικές χειρονομίες προς συγγενείς ή φίλους. Έγινε ένας αριθμός υποκινούμενος από το εμπόριο”. Η πανδημία δημιουργεί βέβαια προβλήματα. Δεν είναι και τόσο εύκολο να βρει κανείς μπουκέτο από τριαντάφυλλα έξω από εστιατόρια. Αλλά και η αναζήτηση από χρυσοχοείο σε χρυσοχοείο του κατάλληλου χρυσαφικού δεν γίνεται.
Άρα να καταργηθεί η ημέρα των ερωτευμένων φέτος; Η Ζίγκριντ Ζονενχόλτσερ, σύμβουλος ζευγαριών, δεν το συμμερίζεται, κυρίως για όσους συνήθως την εορτάζουν. ”Για μερικά ζευγάρια είναι η μοναδική ημέρα που ο ένας δείχνει ενδιαφέρον για τον άλλο”. Τι συστήνει; “Αντί για εστιατόριο, μπορεί να γίνει το μαγείρεμα για το δείπνο στο σπίτι, κι αν δεν είναι εφικτό, να επιμεριστεί η ευθύνη για το ποιος θα ετοιμάσει τα πιάτα. Για παράδειγμα, ο ένας το ορεκτικό και το επιδόρπιο, και ο άλλος το κύριο πιάτο. Την ευθύνη για το στρώσιμο του τραπεζιού και την καθαριότητα της κουζίνας αναλαμβάνουν στο τέλος και οι δύο. Έτσι το βράδυ μπορεί να μείνει αξέχαστο”. Ιδέες έχει κι άλλες η Ζονενχόλτσερ. Για παράδειγμα, σε όποιον αρέσει ο χορός, μπορεί στο Youtube να βρει βίντεο με οδηγίες για ένα ρομαντικό χορευτικό βράδυ. Την εποχή της πανδημίας οι κινηματογραφικές προβολές γίνονται φυσικά στο … σαλόνι, μια καλή ιδέα για ένα αξέχαστο βράδυ, με κόκα κόλα και ποπκορν, εννοείται”.
Αν-Κρίστιν Βέντσελ, dpa
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
