Σε τούτ’ την τάβλα που ’μαστε, σε τούτο το τραπέζι,
τον άγγελο φιλεύουμε και το Χριστό κερνάμε
και την Παρθένο Δέσποινα τη διπλοπροσκυνάμε,
να μας χαρίσει τα κλειδιά, κλειδιά του παραδείσου,
ν’ ανοίξω τον παράδεισο, να ιδώ τι έχει μέσα:
δεξιά μεριά η φτωχολογιά κι αριστερά οι πλούσιοι.
Φτωχοί κρατούν στα χέρια τους λαμπάδες αναμμένες,
πλούσιοι κρατούν στα χέρια τους σακούλες μπαλωμένες.
Γράφει ο Σπύρος Νεραϊδιώτης*
Παλιότερα οι άνθρωποι ασχολούνταν με γεωργικές δουλειές και την κτηνοτροφία. Δούλευαν σκληρά και όταν ερχόταν η ώρα να ξαποστάσουν και να χαλαρώσουν λίγο, χόρευαν και τραγουδούσαν. Χόρευαν και τραγουδούσαν με μεράκι. Κι όταν αντάμωναν στο τραπέζι, ξεχνούσαν τις διαφορές που τους χώριζαν, ξεχνούσαν τα μίση και τις φαγωμάρες και μόνοιαζαν.
«Δεν τραγουδούσαν για να ξεχωρίσουν απ’ τον κόσμο,
τραγουδούσαν για να σμίξουνε τον κόσμο».
Τους ένωναν τα κοινά βιώματα, τα ίδια ήθη και έθιμα, τα ίδια μουσικά ακούσματα, τα ίδια προβλήματα και δυσκολίες της ζωής.
Από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα των ορεινών ήταν η φιλοξενία. Ευλογημένη είναι η φιλοξενία έλεγαν, από τον ίδιο το Χριστό και ευλογημένος είναι ο άνθρωπος που φιλοξενεί, γιατί έχει το Χριστό μέσα του. Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχε περίπτωση ξένος, περαστικός ή διαβάτης να ξημερώσει έξω ή να μείνει νηστικός. Ήταν προσβολή για το ίδιο το χωριό.
Το τραγούδι «σε τούτη ’ν τάβλα» μαρτυράει το μέγεθος της Τζουμερκιώτικης φιλοξενίας. Φτωχοί οι άνθρωποι της ορεινής πατρίδας, αλλά πλούσιοι σε αισθήματα και αρετές, άρχοντες σε αξίες της ζωής και σε ιδανικά. Είναι αυτοί που στον παράδεισο κρατούν λαμπάδες αναμμένες. Το φως τους συμβολίζει την αγνότητα της ψυχής τους, σε αντίθεση με τους πλούσιους που είναι κυριευμένοι και εξαρτημένοι από κάθε είδους πάθη, την απληστία και τη φιλαργυρία.
Το τραγούδι αυτό τραγουδιέται στις παρέες σε κάθε κοινωνική εκδήλωση και κυρίως στους γάμους. Είναι ένα αρχοντικό τραγούδι.
*ο Σπύρος Νεραϊδιώτης είναι
χοροδιδάσκαλος, λαογράφος,
τηλεοπτικός παραγωγός –
τα κείμενα είναι από το βιβλίο του
ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ
