Συνολικά το εμπόριο όπλων διεθνώς μπορεί να έχει μειωθεί κατά 3,3%, αλλά οι εισαγωγές της Ευρώπης έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι ΗΠΑ συνεισφέρουν το 55% των εισαγωγών για τους Ευρωπαίους, ποσοστό αυξημένο κατά 30% σε σχέση με την περίοδο 2014-2018. Κατ' αυτόν τον τρόπο οι Αμερικανοί έχουν αυξήσει τις συνολικές εξαγωγές τους κατά 17%, προμηθεύοντας με όπλα συνολικά 107 χώρες σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για έναν ακόμη αριθμό-ρεκόρ.
Ουκρανία: Αύξηση εισαγωγών …6.600%
Μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Ουκρανία καταγράφει αύξηση στις εισαγωγές όπλων κατά …6.600%. Στην περίοδο 2019-2023 είναι η τέταρτη χώρα διεθνώς, μετά την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Μάλιστα για το έτος 2023, η Ουκρανία ήταν η χώρα με τις περισσότερες εισαγωγές όπλων σε όλον τον κόσμο. Βέβαια στην περίπτωση αυτή ο όρος «εισαγωγές» είναι μάλλον παραπλανητικός καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δεν πρόκειται για πωλήσεις αλλά για δωρεάν αποστολή όπλων στην Ουκρανία με στόχο να αντιμετωπιστεί η ρωσική εισβολή.
Συνολικά οι χώρες με τις περισσότερες εξαγωγές όπλων τα τελευταία τέσσερα χρόνια ήταν η ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ρωσία, η Κίνα και η Γερμανία. Όπως εξηγεί ο αναλυτής του Ινστιτούτου SIPRI, Πίτερ Βίζεμαν, «μερικές χώρες που αποτελούν τις πιο σημαντικές αγορές της Ρωσίας την τελευταία εικοσαετία, όπως η Κίνα και η Ινδία, έχουν μειώσει τις παραγγελίες τους. Εν μέρει γιατί παράγουν πλέον και οι ίδιες όπλα, εν μέρει διότι προτιμούν να απευθύνονται πιο συχνά στη Γαλλία, τις ΗΠΑ ή το Ισραήλ- για λόγους τεχνολογικούς, αλλά και πολιτικούς».
Σημαίνει αυτό ότι υπήρξαν πολιτικές πιέσεις από την πλευρά της Δύσης για να μειωθεί η εξάρτηση τρίτων χωρών από τις ρωσικές εξαγωγές; «Για την Ινδία και την Κίνα δεν θα λέγαμε ότι πρόκειται για μία αντίδραση σε όσα διαπράττει η Ρωσία στην Ουκρανία» αναφέρει ο Σουηδός ερευνητής. «Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο οι ΗΠΑ και οι Ευρώπη έχουν πράγματι ασκήσει πιέσεις σε χώρες που είχαν προμηθευθεί ή επιθυμούσαν να προμηθευθούν ρωσικά όπλα. Το είδαμε αυτό πολύ χαρακτηριστικά στην Αίγυπτο, η οποία επρόκειτο να αγοράσει ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη, αλλά μετά από αμερικανικές πιέσεις ανακάλεσε την απόφαση αυτή και στράφηκε στη Γαλλία για την προμήθεια μαχητικών».
Νο 2 στον κόσμο η Γαλλία
Η λίστα των κορυφαίων εξαγωγικών δυνάμεων για την περίοδο 2019-2023 δείχνει μία σημαντική αλλαγή, καθώς η Γαλλία έχει υποσκελίσει τη Ρωσία, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση αμέσως μετά τις ΗΠΑ. Ενώ οι ρωσικές εξαγωγές όπλων μειώθηκαν κατά 53%, οι αντίστοιχες γαλλικές εξαγωγές καταγράφουν αύξηση κατά 47%. Σύμφωνα με τον Πίτερ Βίζεμαν, συνεργάτη του Ινστιτούτου SIPRI, αυτό οφείλεται στο ό,τι η Γαλλία ακολουθεί μία πολιτική με έμφαση στην στρατηγική κυριαρχία.
«Θέλει να είναι ικανή να ασκήσει στρατιωτική βία όποτε το κρίνει σκόπιμο χωρίς να εξαρτάται από εισαγωγές όπλων» λέει ο ίδιος. «Κατά συνέπεια χρειάζεται μία ισχυρή στρατιωτική βιομηχανία, η οποία όμως είναι υπερβολικά δαπανηρή, όταν δεν χρηματοδοτείται μέσω των εξαγωγών. Ιδιαίτερα τα τελευταία δέκα χρόνια η Γαλλία κατάφερε να βρει πολλούς πελάτες για το μαχητικό αεροσκάφος της, το Ραφάλ, αλλά και για μία σειρά άλλων εξοπλισμών, όπως τα υποβρύχια και οι φρεγάτες».
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αυτή τη στιγμή ο μεγαλύτερος πελάτης της Γαλλίας είναι η Ινδία, η οποία όμως επίσης εισάγει τεράστιες ποσότητες όπλων από τη Ρωσία.
Περιζήτητα τα γερμανικά υποβρύχια
Για τη Γερμανία δεν υπάρχει κάποια σημαντική αλλαγή στην κατάταξη του Ινστιτούτου SIPRI. Η χώρα παραμένει στην πέμπτη θέση των μεγάλων εξαγωγικών δυνάμεων στην αμυντική βιομηχανία και τεχνολογία. Οι εξαγωγές της μειώθηκαν κατά 14% την τελευταία τετραετία, αλλά αυτό μάλλον οφείλεται στο ό,τι τα προηγούμενα χρόνια η Γερμανία είχε συνάψει έναν ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό συμφωνιών για την εξαγωγή υποβρυχίων.
Το 2023 πάντως, οι εξαγωγικές επιδόσεις της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας ήταν εξαιρετικές. Όπως εξηγεί ο Πίτερ Βίζεμαν «ο λόγος είναι φυσικά η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, αλλά και άλλες εμπορικές συμφωνίες που αφορούν για παράδειγμα την προμήθεια υποβρυχίων στη Σιγκαπούρη και φρεγατών τόσο στο Ισραήλ, όσο και στην Αίγυπτο».
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
