Γράφει ο Ν. Λυγερός.
Η ανάγκη της αλλαγής του νοητικού σχήματος της Θράκης γίνεται όλο και πιο αισθητή σε ελληνικά δεδομένα λόγω των πιέσεων που υπάρχουν σε διακρατικό επίπεδο. Με έναν παράλογο τρόπο, πολλοί συνεχίζουν να βλέπουν τη Θράκη μας απλώς ως μία περιθωριακή περιοχή. Τα προβλήματά της δεν απασχολούν πραγματικά τα κέντρα εξουσίας παρά μόνο της Τουρκίας. Ενώ η ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας έχει ενισχύσει το ευρωπαϊκό πλαίσιο της Θράκης. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες στην περιοχή, που παραμένουν δυνατότητες, διότι δεν υλοποιούνται. Από την άλλη πλευρά, η Θράκη αποτελεί έναν ιστορικό στόχο, που ακολουθεί σταθερά την πορεία της Ίμβρου, της Τενέδου και της Κύπρου. Γεωστρατηγικά το όλο θέμα είναι μια επέκταση της Ανατολικής Θράκης, η οποία θυσιάστηκε στο βωμό της ελληνικής στρατηγικής. Τοποστρατηγικά, το πεδίο δράσης είναι ξεκάθαρο και απομένει μόνο και μόνο ο μετασχηματισμός του σε πεδίο μάχης. Κατά συνέπεια, αναρωτιόμαστε γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη αδράνεια σκέψης όσον αφορά στο μέλλον της Θράκης. Ένας ολόκληρος λαός δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι οι συνθήκες που υπάρχουν, είναι ικανές να προκαλέσουν μια αλλαγή φάσης. Κανείς πια δεν θυμάται πώς χάθηκε η Ανατολική Θράκη; Κανείς δεν βλέπει γιατί μιλάμε για Δυτική Θράκη; Κανείς δεν υπολογίζει τα πληθυσμιακά δεδομένα; Ποια είναι τα κριτήρια που πρέπει να ενεργοποιηθούν για να κατανοήσει κανείς σε ευρύτερο πλαίσιο ότι σιγά-σιγά η Θράκη μετατρέπεται σε θρακικό πρόβλημα; Η αλλαγή φάσης που έγινε στην Κύπρο το 1974, ποιος την είχε προβλέψει ακόμα κι ένα χρόνο πριν; Πρέπει απαραίτητα να εμφανιστεί η κρίση για ν’ αρχίσουμε να την αντιμετωπίζουμε; Υπάρχουν διαχρονικά γεωστρατηγικά δεδομένα που αναδεικνύει η τοποστρατηγική. Γιατί να μην τα συμπεριλάβουμε στη νοόσφαιρά μας για να εξελιχθεί η σκέψη μας και να γίνουν αποτελεσματικές οι αποφάσεις μας; Γιατί να περιμένουμε αθώα από το πολιτικό καθεστώς που εξετάζει την περίπτωση της Θράκης παρά μόνο όταν υπάρχουν εκλογές και ποτέ μετά; Η Θράκη είναι ένας θησαυρός για την Ελλάδα, θα πρέπει όμως να το ανοίξουμε και όχι να τον βλέπουμε μόνο και μόνο ως ένα παλιό μπαούλο. Επιπλέον, μιλάμε γενικά για τη Θράκη και δεν εξετάζουμε του Θρακιώτες. Όχι ότι το πρόβλημα βρίσκεται σε τοπικό επίπεδο, αλλά υπάρχει κι ο ανθρώπινος παράγοντας. Αυτό το νοητικό σχήμα αποδεικνύει κι η ύπαρξη του Αρτσάχ σε σχέση με τους Αρμένιους κι ενάντια των Αζέρων. Η περιοχή χρειάζεται και τους ανθρώπους της. Όχι μόνο για να ζουν και να καλλιεργούν τη γη, αλλά και για να θυσιαστούν όταν υπάρχει ανάγκη. Αν δεν υπήρχαν άνθρωποι που να πιστεύουν στη γη των προγόνων τους στο Αρτσάχ, δεν θα υπήρχε πια κανένα αρμενικό στοιχείο σε όλη την περιοχή. Όταν ένας λόχος καταδρομέων είναι ικανός να σταθεί ανάμεσα στον εχθρό κι ένα μοναστήρι πολλών αιώνων, το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Όταν το σύμβολο του Αρτσάχ είναι τα κεφάλια του παππού και της γιαγιάς, υπονοώντας ότι τα κορμιά είναι ριζωμένα μέσα στη γη, ο εχθρός ξέρει τι έχει να αντιμετωπίσει αν προκαλέσει οποιαδήποτε μάχη. Αν η Ελλάδα θα έχει το ίδιο νόημα για μερικούς ακόμα και δίχως τη Θράκη, ας μας το εξηγήσουν, διότι εμείς τα βλέπουμε αλλιώς τα πράγματα.