Θεσσαλονίκη: Γράφει ο Γιάννης Δελόγλου.
Με μια αγκαλιά αγάπης που έρχεται από τα βάθη των αιώνων και παραμένει ζωντανή οι ελληνόφωνοι κάτοικοι της Καλαβρίας δέχτηκαν την επίσκεψη της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας εκεί όπου αιώνες τώρα διατηρούν την ελληνική γλώσσα
«Ήρθατε από την Ελλάδα στη Μεγάλη Ελλάδα, στα αδέλφια σας. Εδώ είστε σπίτι σας!».
Με τα θερμά αυτά λόγια, λόγια αγάπης και συγκίνησης, καλωσόρισαν στο αεροδρόμιο του Ρέτζιο Καλάμπρια, στην πρωτεύουσα της επαρχίας της Καλαβρίας, τα μέλη της αντιπροσωπείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, (Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Διονύσης Ψωμιάδης, Αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης Ευθύμης Φωτόπουλος, περιφερειακοί σύμβουλοι Ιωάννα Τζάκη, Χριστίνα Κελεσίδου, Αντώνης Μπάμιατζης, Δημήτρης Βάνης, Γιάννης Ανδρίτσος, Μιχάλης Καραμάνης, Γρηγόρης Παπαχρήστος, εκτελεστικός γραμματέας της Περιφέρειας Δημήτρης Λευκόπουλος) η πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας «Γιαλός του Βούα» κ. Αντονέλα Κασίλε και ο γραμματέας, κ. Τίτο Σκιλάτσι.
Ο σύλλογος που απηύθυνε τη σχετική πρόσκληση στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι από τους πλέον δραστήριους των ελληνόφωνων κοινοτήτων της νότιας Ιταλίας και δραστηριοποιείται εδώ και τέσσερις δεκαετίες στον τομέα της διάσωσης και ανάδειξης της ελληνικής γλώσσας, αλλά και της γκρεκάνικης διαλέκτου, στην οποία επιβιώνουν πολλά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, με δεδομένο πως ο Ελληνισμός στην περιοχή καταγράφει μια συνεχή παρουσία από την εποχή των μεγάλων αποικισμών του 6ου αιώνα π.Χ.
Οι Γκρεκάνοι είναι Ιταλοί πολίτες, που αγωνίζονται ώστε να διατηρήσουν τις ρίζες τους με την αρχαία Ελλάδα και τον Ελληνισμό.
Τα χωριά όπου επιβιώνει η γκρεκάνικη διάλεκτος σήμερα στην Καλαβρία είναι τουλάχιστον επτά -Γκαλιτσιανό, Αμεντολέα ή Αμυγδαλέα, Κοντοφούρι, Ροχούδι, Ροκαφόρτε ντελ Γκρέκο, Μπόβα (Βούα) και Μπόβα Μαρίνα (Γυαλός του Βούα), ενώ στην ευρύτερη ορεινή περιοχή του βουνού Ασπρομόντε, μια εξαιρετικά δύσβατη περιοχή, υπάρχουν αρκετά ακόμη με ελληνικά ονόματα (Σκύλα, Βασιλικό, Στύλος, Πενταδάκτυλο, Καταφόριο, Ιέρακας-Τζεράτσε, κ.ά.).
Την πρώτη ημέρα της επίσκεψης (Παρασκευή 22/6/2012) η αντιπροσωπεία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας έγινε δεκτή από τις τοπικές αρχές του Ρέτζιο Καλάμπρια, τον αιρετό Νομάρχη κ. Τζουζέπε Ράφα και τον διορισμένο Περιφερειάρχη κ. Βιτόριο Πισιτέλι. Οι δύο άντρες καλωσόρισαν τα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας, υπογραμμίζοντας πως η Ιταλία και δη η περιοχή της Καλαβρίας, η Μάγκνα Γκρέτσια (Μεγάλη Ελλάδα), έχουν ιδιαίτερους, ακατάλυτους δεσμούς με την Ελλάδα. «Είμαστε κοντινά αδέλφια, η θάλασσα δεν μας χωρίζει, αλλά μας ενώνει», τόνισαν, σημειώνοντας πως υπάρχει πεδίο συνεργασίας μεταξύ της περιφέρειας τους και της Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ εξέφρασαν τη συμπαράσταση τους στον ελληνικό λαό.
Από την πλευρά του ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Διονύσης Ψωμιάδης σημείωσε στην αντιφώνηση του πως η παρουσία των Γκρεκάνων λειτουργεί ως γέφυρα επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. «Είμαστε υπερήφανοι και συγκινημένοι που βρισκόμαστε στα μέρη όπου άνθησε ο Ελληνισμός και ευχαριστούμε τις αρχές για το ενδιαφέρον που δείχνουν για την προαγωγή και την ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας των ελληνοφώνων», σημείωσε ο Δ. Ψωμιάδης. Είναι πολύ σημαντικό μάλιστα το γεγονός πως το ιταλικό κοινοβούλιο έχει αναγνωρίσει τα γκρεκάνικα ως προστατευόμενη γλώσσα, ώστε να βοηθήσει στη διάσωσή τους.
Το Σάββατο 23 Ιουνίου 2012 η ελληνική αντιπροσωπεία ξεκίνησε την περιοδεία της στα χωριά των ελληνοφώνων, με επίσκεψη στο χωριό Μπιβόντζι, όπου και συνάντησε τα μέλη του ελληνο-ιταλικού συλλόγου φιλίας «Memoria – Μνήμη» στα γραφεία του συλλόγου. Ο πρόεδρος του συλλόγου κ. Νικόλα Λομπάρντο καλωσόρισε εγκάρδια τα μέλη της αποστολής, υπογραμμίζοντας πως η Ευρώπη δεν πρέπει να “σκοτώσει” άλλο την Ελλάδα. «Η Ελλάδα μας είναι η ιστορία της Ευρώπης και το μέλλον της Ελλάδας είναι η Ευρώπη. Τώρα πρέπει να τη βοηθήσουμε όλοι ώστε να ξεπεράσει τα προβλήματα της», τόνισε.
Στη συνέχεια η αποστολή έγινε δεκτή από το δήμαρχο του Μπιβόντζι κ. Εμμανουέλε Βαλέντι στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, ο οποίος στάθηκε στην ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ Κεντρικής Μακεδονίας και Καλαβρίας. «Πρέπει να περπατήσουμε μαζί στο μέλλον», είπε. «Είναι σημαντικό για την Ευρώπη να μην ξεχνά, πως ο Περικλής γεννήθηκε πριν τον Μπίσμαρκ και ο Όθωνας πολύ μετά τους βυζαντινούς Αυτοκράτορες. Δεν μπορούμε να διαγράψουμε την ελληνική ιστορία», επισήμανε. Από την πλευρά του, ο κ. Δ. Ψωμιάδης ευχαρίστησε για την υποδοχή και υπογράμμισε πως «οι θυσίες έχουν αξία, μόνο αν γεννούν την ελπίδα».
Το μεσημέρι η αντιπροσωπεία επισκέφτηκε τη βυζαντινή ορθόδοξη Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεριστή, κτίσμα του 11ου αιώνος και στη συνέχεια μετέβη στο Στύλο, όπου και έγινε δεκτή από την αντιδήμαρχο κ. Μαρία Τροπεάνου και την πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου κ. Ρομίνα Λεότα. «Καλωσορίζουμε τους Έλληνες φίλους μας σε ένα τόπο γεμάτο Ελλάδα», σημείωσε στο χαιρετισμό της η αντιδήμαρχος και ζήτησε να υπάρξει περαιτέρω συνεργασία των δύο πλευρών, κυρίως στον τομέα των τουριστικών ανταλλαγών. «Μόνο μέσα από τη στενότερη συνεργασία των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου μπορούμε να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να εξασφαλίσουμε για τους λαούς μας ελπίδα και ευημερία στο μέλλον», παρατήρησε ο κ. Δ. Ψωμιάδης.
Την Κυριακή 24/6/2012, η αντιπροσωπεία της ΠΚΜ επισκέφτηκε το Γκαλιτσιανό, την «Ακρόπολη», όπως έχει χαρακτηριστεί, των Ελλήνων της Καλαβρίας, λόγω του ότι όλοι οι κάτοικοι του χωριού μιλούν γκρεκάνικα.
Στο χωριό που επισκέφτηκε στο παρελθόν ο τέως πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Στεφανόπουλος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, η αποστολή συνοδευόμενη από τον πρόεδρο του τοπικού συλλόγου ΓΚΟΥΜΕΡΚΑ κ. Ραφαέλε Ρόκκα περιηγήθηκε στη βιβλιοθήκη των «Ελληνοφώνων της Ελλάδας Αν. Καραναστάσης και Ger.Rohlfs», στο εθνολογικό μουσείο, στο αμφιθέατρο του χωριού που φέρει το όνομα του Οικ. Πατριάρχη και στην ορθόδοξη εκκλησία της «Παναγίας της Ελλάδας». Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με μια μικρή γιορτή που ετοίμασαν οι κάτοικοι του χωριού με παραδοσιακά γκρεκάνικα τραγούδια και χορούς της περιοχής.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο αναπληρωτής Περιφερειάρχης και τα μέλη της αποστολής επισκέφτηκαν την Μπόβα (Βούα), την πολιτιστική πρωτεύουσα των ελληνόφωνων της Καλαβρίας. Ο δήμαρχος του χωριού, όπου οι ονομασίες των οδών είναι γραμμένες στα ιταλικά, στα ελληνικά και στα γκρεκάνικα, κ. Σαντίνο Κασίλε, επέδωσε στον Αναπληρωτή Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Δ. Ψωμιάδη ψήφισμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης στον ελληνικό λαό που εξέδωσε το δημοτικό συμβούλιο και έκανε αναφορά σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει για την προστασία της γλώσσας και της πολιτιστικής παράδοσης των Ελλήνων της Καλαβρίας.
Συγκεκριμένα, ο Δήμαρχος της Μπόβα (Βούα) ανέφερε πως έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση για την ίδρυση πανεπιστημιακού τμήματος στη Μπόβα για τη διδασκαλία της γκρεκάνικης διαλέκτου, ενώ έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες για την ίδρυση Μουσείου για τη διατήρηση της ιδιαίτερης ταυτότητας των Ελλήνων της Καλαβρίας. Σημείωσε ακόμη πως κάθε χρόνο η Μπόβα είναι το επίκεντρο του πολιτιστικού φεστιβάλ «Παλαιά Ρίζα», που διοργανώνεται για την προβολή της μουσικής παράδοσης των Ελλήνων της Καλαβρίας και προσελκύει το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών.
«Είδαμε μια Μεγάλη Ελλάδα στην καρδιά της Νότιας Ιταλίας, βλέπουμε τα μακρινά αδέλφια μας», σχολίασε από την πλευρά του ο Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Δ. Ψωμιάδης και ευχαρίστησε το δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο για τις πρωτοβουλίες τους, που στοχεύουν, όπως επισήμανε, «στη διάσωση της ιστορίας και του παρελθόντος, του μοναδικού θησαυρού που λέγεται γκρεκάνικη διάλεκτος» και συμβάλουν σε ένα πιο αισιόδοξο και ελπιδοφόρο αύριο.
Τη Δευτέρα 25/6/2012 η ελληνική αντιπροσωπεία μετέβη στη Μπόβα Μαρίνα (Γιαλός του Βούα) ,καθώς ο σύλλογος που προσκάλεσε την ελληνική αντιπροσωπεία ετοίμασε στο Ινστιτούτο Ελληνόφωνων Σπουδών που εδρεύει στην παραλιακή κωμόπολη, μια ξεχωριστή γιορτή αλληλεγγύης προς τον ελληνικό λαό.
Μετά από μια θερμή υποδοχή από το χορευτικό τμήμα του συλλόγου, που με τις παραδοσιακές στολές τους καλωσόρισαν τα μέλη της ελληνικής αποστολής με χορούς και τραγούδια της Καλαβρίας, ο γραμματέας του συλλόγου κ. Τίτο Σκιλάτσι – παρουσία της εκτελούσας χρέη δημάρχου στη Μπόβα κ. Μαρίνα Τανκρέντι και των δημάρχων Ρηχούδι Αυγουστίνο Ζαβετιέρι και Παλίτσι Σάντρο Αουτολιτάνο, σημείωσε πως οι ελληνικής καταγωγής πολίτες της Ιταλίας αναζητούν διαύλους επικοινωνίας με θεσμικούς φορείς, ώστε να μπορέσουν να διατηρήσουν τις ρίζες τους, την ελληνική τους ταυτότητα, να μην χαθεί η γκρεκάνικη γλώσσα και παράδοση και ευχαρίστησε την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την αποδοχή της πρόσκλησης.
Σημαντικότερο πρόβλημα, σύμφωνα με τον κ. Σκιλάτσι, είναι το γεγονός πως για πρώτη φορά φέτος, λόγω της οικονομικής κρίσης και των περικοπών, το υπουργείο Παιδείας δεν έστειλε καθηγητές – όπως έκανε κάθε χρόνο- στην Καλαβρία για να διδάξουν ελληνικά.
Στη συνέχεια πήραν το λόγο πρόεδροι και εκπρόσωποι ελληνικών συλλόγων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή καθώς και άνθρωποι του πνεύματος, όπως η πρόεδρος του συλλόγου «Παλαιά Γενιά» κ. Μαρία Μαεσάνο, η πρόεδρος του Συλλόγου «Άστρο του Νότου» κ. Παλαμαρά και οι ποιητές κ.κ. Λέο Φότι και Σαβίνο Νουτσέρα, που ζήτησαν την περαιτέρω ενεργοποίηση και συμπαράσταση της ελληνικής Πολιτείας, ώστε να μη σβήσει η ελληνική γλώσσα στη νότια Ιταλία. Παράλληλα, ανέφεραν τις δράσεις στις οποίες έχουν προχωρήσει για να κρατήσουν «ζωντανή την Ελλάδα», όπως την έκδοση της πρώτης γκρεκάνικης γραμματικής, την έκδοση εφημερίδας και ποιητικών συλλογών, καθώς και τις αδελφοποιήσεις με δήμους στην Ελλάδα.
«Θέλουμε να έρχεστε εδώ, να μας δίνετε ελπίδα» ήταν το μήνυμα των ελληνόφωνων. «Είμαστε παιδιά της Καλαβρίας, παιδιά της Ελλάδας, μη μας ξεχνάτε» ήταν το μήνυμα της εκδήλωσης, που έκλεισε με γκρεκάνικα τραγούδια.