Το ευρώ «δεν είναι απλώς ένα νόμισμα, αλλά μια στρατηγική απόφαση» που ενισχύει τη θέση της Βουλγαρίας στην Ευρώπη, όπως δήλωσε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Ρόζεν Ζελιάσκοφ.
Όπως εξηγεί πάντως στην DW η Ροσίτσα Ρανγκελόβα, καθηγήτρια στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών (BAS), οι υποστηρικτές της ένταξης της χώρας στο ευρώ «παρουσιάζουν την κατάσταση σαν να πρόκειται να αυξηθεί αυτόματα το βιοτικό επίπεδο και η ευημερία της χώρας. Όμως δεν είναι σαφές πώς μπορεί να συμβεί αυτό, δεδομένων των αναγκαίων και καθυστερημένων μεταρρυθμίσεων, χωρίς τις οποίες η Βουλγαρία δεν θα είναι ισότιμο μέλος στην Ευρωζώνη».
Πώς τα πηγαίνει η βουλγαρική οικονομία;
Τα τελευταία χρόνια η βουλγαρική οικονομία χαράσσει μία σταθερή πορεία: ο πληθωρισμός έχει μειωθεί, το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος παραμένουν χαμηλά και υπάρχουν θετικές προοπτικές ανάπτυξης.
«Η οικονομική κατάσταση ήταν σταθερή τις τελευταίες δεκαετίες, ακόμα και αν η ανάπτυξη και η σύγκλιση δεν εξελίχθηκαν με τον βέλτιστο τρόπο», δηλώνει στην DW ο Γκούντραμ Βολφ, ειδικός στη δημοσιονομική πολιτική της Ευρωζώνης στο ευρωπαϊκό οικονομικό ινστιτούτο Bruegel.
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο Νόρμπερτ Μπέκμαν, επικεφαλής του γραφείου του Ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ (KAS) στη Βουλγαρία. Όπως ανέφερε στην DW, η χώρα πληροί όλα τα κριτήρια σύγκλισης για την ένταξη στην Ευρωζώνη, επισημαίνοντας ιδίως το χαμηλό επίπεδο δημόσιου χρέους. «Ωστόσο, η βουλγαρική οικονομία έχει ακόμη δρόμο να καλύψει ως προς τη δομή και την παραγωγικότητά της».
Οι ειδικοί προειδοποιούν την κυβέρνηση να μη χαλαρώσει τη δημοσιονομική πειθαρχία μετά την υιοθέτηση του ευρώ. «Ο κύριος κίνδυνος είναι να θεωρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία λιγότερο δεσμευτική μετά την ένταξη στην Ευρωζώνη και έτσι να αυξηθούν τα ελλείμματα», τονίζει ο Βολφ. «Λόγω του χαμηλού χρέους θεωρώ πάντως αυτόν τον κίνδυνο περιορισμένο».
Ο Μπέκμαν υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη αποφυγής στρεβλώσεων στην αγορά: «Είναι σημαντικό τα εισοδήματα να αντικατοπτρίζουν πάντα την παραγωγικότητα της οικονομίας και οι άνθρωποι να μη ζουν πέρα από τις δυνατότητές τους. Αν τα εισοδήματα αποσυνδεθούν και διογκωθούν τεχνητά μέσω δανεισμού, μπορεί να προκύψουν στρεβλώσεις, όπως είδαμε στην Ελλάδα».
Η πρόκληση της πολιτικής αστάθειας
Μεγάλη πρόκληση φαίνεται να αποτελεί πάντως η πολιτική αστάθεια, καθώς η οργή και η απογοήτευση της κοινωνίας για την οικονομική κακοδιαχείριση και τη διάχυτη διαφθορά είναι έκδηλες.
Η Βουλγαρία – μία από τις φτωχότερες χώρες της ΕΕ – συγκαταλέγεται σύμφωνα με τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς της Transparency International μεταξύ των πιο διεφθαρμένων κρατών-μελών. Η χώρα των 6,4 εκατομμυρίων κατοίκων έχει διεξαγάγει επτά βουλευτικές εκλογές από το 2021 και ενδέχεται να οδηγηθεί σε νέα εκλογική αναμέτρηση μέσα στους επόμενους μήνες.
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρόζεν Ζελιάσκοφ παραιτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου εν μέσω μαζικών διαδηλώσεων κατά της διαφθοράς και των κυβερνητικών δημοσιονομικών σχεδίων, που προέβλεπαν μεταξύ άλλων αυξήσεις φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αν και ο προϋπολογισμός αποσύρθηκε, η λαϊκή οργή δεν έχει κοπάσει.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, οι Βούλγαροι είναι διχασμένοι για την εισαγωγή του ευρώ. Οι σκεπτικιστές φοβούνται άνοδο του πληθωρισμού λόγω της μετατροπής των τιμών από το βουλγαρικό λεβ στο ευρώ και ανησυχούν πως θα χαθεί μέρος των δυνατοτήτων αυτόνομης άσκησης νομισματικής πολιτικής.
«Η διαδικασία ένταξης στη ζώνη του ευρώ δεν θα ωφελήσει τη βουλγαρική οικονομία. Η Βουλγαρία θα καταλήξει περιφερειακό κράτος της Ευρωζώνης, λιγότερο ευέλικτο, και ανίκανο να απορροφά ή να διαχειρίζεται κρίσεις», επισημαίνει η Ρανγκελόβα. Η ειδικός ασκεί επίσης κριτική στις βουλγαρικές αρχές για το ότι δεν διεξήγαγαν δημοψήφισμα για την ένταξη στο ευρώ. «Σε τόσο θεμελιώδη ζητήματα οι κυβερνήσεις δημοκρατικών χωρών λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της κοινωνίας», λέει, προσθέτοντας ότι «οι βουλγαρικές αρχές επί χρόνια απορρίπτουν κατηγορηματικά τα δημοψηφίσματα ως μέσο έκφρασης της λαϊκής βούλησης και εξακολουθούν να βρίσκουν τρόπους να τα αγνοούν».
Παρεμβάσεις από τη Μόσχα
Παρ' ότι υπάρχουν θεμιτές ανησυχίες, εξηγεί από την πλευρά του ο Βολφ, ο ευρωσκεπτικισμός γύρω από την ένταξη οφείλεται και στις εκστρατείες παραπληροφόρησης και τις θεωρίες συνωμοσίας, με «τη Ρωσία να προσπαθεί ξεκάθαρα να επαναφέρει τη χώρα στη σφαίρα επιρροής της».
Κατά τον Μπέκμαν, πάντως, οι ευρωσκεπτικιστικές θέσεις «ήταν πάντοτε μειοψηφικές στη Βουλγαρία και δεν πιστεύω ότι αυτό θα αλλάξει». Παρά τις συχνές κυβερνητικές αλλαγές των τελευταίων ετών, «τα κόμματα και οι πολιτικοί που επιδιώκουν την ένταξη στο ευρώ και την ενσωμάτωση της χώρας στη Δύση διέθεταν πάντοτε πλειοψηφία στο κοινοβούλιο».
Η Ρανγκελόβα προειδοποιεί τέλος πως η ένταξη στην Ευρωζώνη «με οποιοδήποτε κόστος» δεν οδηγεί στην ευημερία. «Αντί για άμεση ένταξη, η Βουλγαρία θα έπρεπε να επικεντρωθεί στη σταθεροποίηση της πολιτικής κατάστασης, σε μια συνετή μακροοικονομική πολιτική που στηρίζεται σε ισχυρούς εγχώριους θεσμούς και στη χρηστή διακυβέρνηση».
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
