Άγαλμα του Ηρακλή ύψους 18 μ. στην Γερμανία! *
Γράφει ο συγγραφέας-λαογράφος Γιώργος Λεκάκης,
www.lekakis.com.
Το Gelsenkirchen είναι μια πόλη της Γερμανίας, γεμάτη από οπαδούς της ποδοσφαιρικής ομάδος FC Schalke 04, αφού εκεί είναι η έδρα της. Μιας ομάδος που αγωνίζεται στην Bundesliga και ακόμη δονείται στους ρυθμούς του Ραούλ (αλλά και των τριών δικών μας παιδιών, του Άγγ. Χαριστέα, του Κυρ. Παπαδόπουλου και του Β. Πλιάτσικα) και ακόμη χορεύει από την πρόσφατη επιτυχία της ομάδος στο Champions League. Σχεδόν παράλληλα, το 2010, η πόλη ήταν πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης.
Κατά τ’ άλλα, το Γκέλζενκίρχεν είναι μια γερμανική πόλη στο βόρειο τμήμα της κοιλάδος του Ρουρ στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, πάνω στον ποταμό Έμσερ.
Η αρχαιότερη κατοίκησή του έχει εντοπισθεί σε λόφο Β. του Έμσερ, όπου κατοικούσαν, λένε, γερμανικά φύλα (ίσως οι Bructeri) και, ίσως, από την Εποχή του Χαλκού. Αλλά αυτοί δεν ζούσαν εκεί σε οργανωμένους οικισμούς. Πολύ αργότερα, γύρω στο 700 μ.Χ., η περιοχή εποικήθηκε από τους Σάξωνες.
Η ονομασία Gelstenkerken ή Geilistirinkirkin εμφανίζεται για πρώτη φορά γύρω στο 1150 και σημαίνει Εκκλησία των Εποίκων και αντίστοιχα Εκκλησία (στο ρέμα) των Παχέων Ταύρων – κατά τον ιστορικό και φιλόλογο Fr. Darpe.
Όμως το παλαιό Ruhrpott δεν υπάρχει πια. Τα μεταλλουργεία του έκλεισαν. Σήμερα σ’ έναν πύργο, ύψους 60 μ., ενός μεταλλουργείου-ανθρακωρυχείου του Gelsenkirchen ο γλύπτης Markus Lupertz – τ. διευθυντής της Ακαδημίας Τέχνης του Ντύσελντορφ – έστησε ένα γλυπτό άγαλμα του Ηρακλέους, ύψους 18 μ.!.. Λέγεται πως είναι το πιο εντυπωσιακό έργο τέχνης στην περιοχή του Ρουρ! Ένα άγαλμα σε διάφορους τόνους του αλουμινίου. Ένας ασημένιος γίγας – βάρους 20 τ. – από την ελληνική μυθολογία, με ένα μόνο χέρι, βαμμένα γαλάζια μαλλιά και γένια (όπως βλέπουμε και στις τοιχογραφίες της Θήρας!) και κόκκινα χείλη.
Γιατί όλα αυτά;
Επισήμως, ο Ηρακλής συμβολίζει (και εκεί) την ανθρώπινη δύναμη, η οποία αναμόρφωσε τεχνολογικά όλην την περιοχή και κατ’ επέκταση την Κεντρική και Δυτ. Ευρώπη. Ο Ηρακλής είναι (και εκεί) σύμβολο ζωής και δύναμης είναι αναγκαίο στήριγμα για την ζωή, που πρέπει να συνεχισθεί στην περιοχή του Ρουρ, η οποία κλυδωνίζεται από θανάτους: Οι άνθρωποι εξακολουθούν να πεθαίνουν από την μόλυνση των βιομηχανιών άνθρακα και χάλυβα.
Όποιος μπορεί όμως να δει πίσω από τα σύμβολα, θα αναγνωρίσει στο ένα τεταρτημόριο του εμβλήματος της πόλεως του Gelsenkirchen το λιοντάρι – σύμβολο του Ηρακλέους – ενώπιον γαλανόλευκης σημαίας.
Έπειτα η ποδοσφαιρική ομάδα – και μια από τις κεντρικές συνοικίες της πόλεως – λέγεται, όπως είπαμε, Schalke, λέξη που έχει προκύψει από την ελληνική λέξη «αλκή», που σημαίνει σωματική δύναμη, ευρωστία, ευψυχία, ανδρεία – χαρακτηριστικά του Ηρακλέους (έτσι Schalke < εις αλκή).
Στο πρώτο συνθετικό του ονόματος της πόλεως (“Geili”) – όπως το ετυμολογεί ο Darpe – βρίσκει τους ταύρους. Μήπως εκ της ελληνικής λέξεως «αγέλη»;
Μήπως μ’ όλα αυτά οι Γερμανοί προσπαθούν να διατηρήσουν την μνήμη του περάσματος του Ηρακλή από τους τόπους τους, κατά την επιστροφή του με την αγέλη του Γηρυόνη, από την νήσο Ερύθεια, η οποία τοποθετείται από κάποιους στην Ισπανία, από άλλους στον Ατλαντικό και από κάποιους άλλους στον Βορρά; Μητέρα του Γηρυόνη ήταν η Ωκεανίδα Καλλιρρόη, που σημαίνει η έχουσα καλή ροή υδάτων, κάτι για το οποίο φημίζεται η περιοχή της Β. Γερμανίας. Αυτή υπανδρεύθηκε τον Χρυσάορα, δηλ. τον φέροντα χρυσό. Κάτι που επίσης ταιριάζει με τα μεταλλεία της Β. Ευρώπης. Άλλωστε, όταν ο Ηρακλής έκλεψε την geili (αγέλη) των ταύρων του Γηρυόνη, του την έκρυψε η Κελτίνη (θυγατέρα του Βρετανού ή Βρεττανού). Υποσχέθηκε όμως να του την επιστρέψει, εάν ο Ηρακλής ενωθεί μαζί της σαρκικώς! Ο Ηρακλής αναγκάσθηκε να υποχωρήσει κι έτσι εγεννήθη ο Κελτός, από τον οποίο ωνομάσθησαν οι Κελτοί/Κέλτες. Εις ανάμνησιν της ευρέσεως της geili/αγέλης (των ταύρων), προφανώς ο Ηρακλής θα έκτισε ναό (εκκλησία > γερμ. Kirchen) και ιδού το Gelsenkirchen, αφιερωμένο από τότε «εις την αλκή» (Schalke) του Ηρακλέους.
(*) Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 17ης Μαΐου 2011 της εφημερίδος «ΧΡΟΝΟΣ» Κομοτηνής.