Εισήγηση Σ.Ν. Καμπέλη, μηχανικού, πρώην Περιφερειάρχη Κρήτης
Το περιβάλλον και η προστασία του αποτελεί έναν από τους τρείς πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι κρίσιμος παράγοντας με επίπτωση σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής,
Ιδιαίτερα για την Κρήτη, η ποιότητα και προστασία του περιβάλλοντος είναι ιδιαίτερης βαρύτητας, αφού επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό την οικονομία της , κυρίως τον τουρισμό και τον αγροτικό τομέα και βεβαίως την ποιότητα και τον τρόπο ζωής όλων μας. Παρά τις ζημιές που έχει υποστεί , η ποιότητα του περιβάλλοντος στην Κρήτη παραμένει καλή και αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για το νησί μας. Στην εισήγηση αυτή όμως δεν θα αναφερθούμε στα θετικά στοιχεία αλλά στα προβλήματα, τις ελλείψεις και στις δράσεις που απαιτούνται ώστε η προστασία του περιβάλλοντος να διατηρείται σε ισορροπία με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Κρήτης.
Η σημασία του περιβάλλοντος πολλαπλασιάζεται στις μέρες μας, λόγω του προβλήματος των κλιματικών αλλαγών. Στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης, ορισμένες εκτιμήσεις, προβλέπουν το 2050 μείωση της ετήσιας απορροής υδάτων, από 20-30% και σημαντικό περιορισμό στα υδατικά αποθέματα, αύξηση της θερμοκρασίας , μείωση της βροχόπτωσης τους καλοκαιρινούς μήνες, συχνότερους καύσωνες, περιόδους ξηρασίας κλπ.
Τα φαινόμενα αυτά αναμένεται να θα επιδράσουν αρνητικά στο θερινό τουρισμό,. στον αγροτικό τομέα, στην επάρκεια νερού και στις φυσικές καταστροφές.
Είναι προφανές ότι η αντιμετώπιση των θεμάτων περιβάλλοντος και των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών απαιτούν ολοκληρωμένη προσέγγιση και ευρύ φάσμα πολιτικών, που να αναφέρονται
- στην αντιμετώπιση των σημερινών και μελλοντικών περιβαλλοντικών πιέσεων (πχ στερεά και υγρά απόβλητα)
- στη προστασία και διαχείριση των φυσικών πόρων (ατμόσφαιρα, έδαφος, υδατικοί πόροι …)
- στην προστασία της φύσης και τη βιοποικιλότητας
- στην εισαγωγή της περιβαλλοντικής συνιστώσας σε όλους τους τομείς και τις επιμέρους πολιτικές (μεταφορές, ενέργεια, γεωργία ,τουρισμός. κλπ, ιδιαίτερα δε στους τομείς της ενέργειας και χωροταξίας )
Στην ουσία δηλαδή αναφερόμαστε σε ολόκληρο τον σχεδιασμό της βιώσιμης ανάπτυξης της Κρήτης, στην ισορροπία δηλαδή μεταξύ τριών ισοδύναμων πυλώνων, της οικονομικής ανάπτυξης , με μια οικονομία μειωμένων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακος, στην κοινωνική συνοχή και απασχόληση και στην ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Ή με άλλους όρους, στο βασικό σχεδιασμό της Πράσινης Ανά πτυξης.
1. Αντιμετώπιση περιβαλλοντικών πιέσεων , στερεά και υγρά απόβλητα
Η διαχείριση των απορριμμάτων στην Κρήτη , υστερεί δραματικά έναντι άλλων ευρωπαικών περιοχών και μάλιστα τουριστικών. Ξοδεύονται κάθε περίοδο δεκάδες εκατομμύρια ευρώ από δημόσιους πόρους, πληρώνουν τέλη οι πολίτες και το πρόβλημα αντί να επιλύεται, διογκώνεται. Και αυτήν την περίοδο αναμένεται να διατεθούν περισσότερα από 70 εκατομμύρια ευρώ για να μετατεθεί η οξύτητα του προβλήματος κατά μια πενταετία. Ο χρόνος χάνεται σε διαμάχες συμφερόντων , τοπικισμών, εργολάβων και πλασιέ τεχνολογιών. Και όμως η λύση είναι απλή, απλώς απαιτεί πολιτικό θάρρος και περιλαμβάνει τρία βήματα.
Α) Ανάληψη της ευθύνης – επί ποινή μείωσης των χρηματοδοτήσεών-, από κάθε νέο Δήμο για μείωση της παραγόμενης ποσότητας των απορριμμάτων και εφαρμογή του στόχου της ανακύκλωσης ,σε όλα τα συστήματα. (συσκευασίες,, αυτοκίνητα , ελαστικά, ηλεκτρικές συσκευές, υλικά εκσκαφών κλπ)
Β) Χωροθέτηση με νόμο –όπως έγινε στη Αττική- του σημερινoύ και του μελλοντικού χώρου φιλοξενίας της κεντρικής μονάδας και του ΧΥΤΥ της Κρήτης (πλην νομού Χανίων)
Γ) Διεθνής διαγωνισμός και δημόσια διαβούλευση για την επιλογή της βέλτιστης οικονομικά και περιβαλλοντικά λύσης στην δεδομένη πραγματικότητα.
Αν αυτά τα βήματα είχαν ήδη γίνει ,σήμερα, σε καιρό κρίσης, οι ευκαιρίες χρηματοδότησης θα ήταν μεγαλύτερες από την απαιτούμενη δαπάνη υλοποίησης του έργου ( ΠΕΠ, ΕΠΕΡΑΑ, JESSIKA κλπ)
Σημαντικά καλύτερη είναι η κατάσταση στον τομέα των υγρών αστικών αποβλήτων όπου σταδιακά εκπληρώνονται οι απαιτήσεις της σχετικής κοινοτικής οδηγίας ενώ παραμένει οξύ το πρόβλημα των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων αλλά και των σφαγείων ,παρά το γεγονός ότι σήμερα υπάρχουν λύσεις.
2. Προστασία και διαχείριση των φυσικών πόρων (ατμόσφαιρα, έδαφος, υδατικοί πόροι …)
Για τα θέματα των εκπομπών και ατμόσφαιρας, περιοριζόμαστε λόγω χρόνου σε όσα παρακάτω αναφέρονται στην ενέργεια, σε ότι δε αφορά το έδαφος για την Κρήτη το θέμα εντοπίζεται στην αποκατάσταση ρυπασμένων εδαφών π.χ. από απορρίμματα, φυτοφάρμακα ή νιτρικά, αποκατάσταση ρυπασμένων χώρων από υγρά απόβλητα (π.χ. κατσίγαροι), αποκατάσταση ΧΑΔΑ, λατομείων, εδαφών σε καμένες περιοχές κ.α.
Παράδειγμα θετικής πρωτοβουλίας μπορεί να αποτελέσει η δράση για την αποκατάσταση των εγκαταλελειμμένων και ανενεργών λατομείων της Κρήτης με υλικά εκσκαφών με παράλληλη φύτευση και δημιουργία χώρων πολιτισμού.
Στον τομέα των υδατικών πόρων, για να επιτευχθεί ο στόχος της επάρκειας των υδατικών αποθεμάτων δεν απαιτείται η μονόπλευρη, εξασφάλιση ολοένα και περισσότερων υδατικών αποθεμάτων, αλλά αντιθέτως, η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της προσφοράς και της ζήτησης του νερού. . Το ζητούμενο δηλαδή είναι ο σχεδιασμός και η εφαρμογή μιας υδατικής πολιτικής για την εξισορρόπηση των ισοζυγίων προσφοράς και ζήτησης του νερού στις υδρολογικές λεκάνες και τα υδατικά διαμερίσματα.. Απαιτείται επομένως να ολοκληρωθεί και να εφαρμοσθεί το
Σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων Περιφέρειας Κρήτης ώστε να ληφθούν υπόψη οι περιβαλλοντικές συνθήκες και ανάγκες, για να εξασφαλιστεί η προστασία των οικοσυστημάτων, αλλά και η διατήρηση των υδάτων σε υψηλό ποιοτικό και ποσοτικό επίπεδο.
3. Φύση και βιοποικιλότητα
Γενικά σε ότι αφορά τις προστατευόμενες περιοχές, στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια υπάρχει στασιμότητα. Διαπιστώνεται ότι επικρατεί αδράνεια ακόμη και στην υπόθεση των 27 προστατευόμενων από φορείς διαχείρισης οικοσυστημάτων της χώρας.. Στην Κρήτη υπάρχουν 60 προστατευόμενες περιοχές (βλέπε Παράρτημα), αλλά μόνον ένας φορέας διαχείρισης, εκείνος του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς και της ευρύτερης περιοχής του,
Για όλες τις υπόλοιπες περιοχές, απαιτούνται Σχέδια Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών που να περιλαμβάνουν μέτρα για την προστασία, την κοινωνική συναίνεση, την περιβαλλοντική εκπαίδευση, την διαχείριση της επισκεψιμότητας με σκοπό την ανάπτυξη αειφόρου τουρισμού και ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες.
Επειδή δεν υπάρχουν σήμερα τα μέσα για δημιουργία φορέων προστασίας όλων αυτών των περιοχών, έχομε προτείνει να προστατεύονται μέσω προγραμματικών συμβάσεων Δήμων-Περιφέρειας και ΥΠΕΚΑ και να λειτουργούν ως Δίκτυο Προστατευομένων Περιοχών Κρήτης.
4. Εισαγωγή της περιβαλλοντικής συνιστώσας στους επιμέρους τομείς
4.1 Μεταφορές, συγκοινωνίες, προσπελασιμότητα και βιώσιμη κινητικότητα
H προώθηση της ισόρροπης προσβασιμότητας παντού, είναι στόχος της βιώσιμης ανάπτυξης. απαιτούνται καλές διασυνδέσεις, υψηλού επιπέδου μεταφορικά δίκτυα, , φιλικά προς το περιβάλλον μέσα, εναλλακτικοί τρόποι διακίνησης για τον αστικό χώρο και τους οικισμούς της υπαίθρου, πεζόδρομοι και ποδηλατόδρομοι για σύνδεση χώρων διαμονής και κατοικίας με τους χώρους συγκέντρωσης , εργασίας, τα σχολεία, τα κέντρα υγείας, τους αθλητικούς χώρους και τις λοιπές υπηρεσίες.
4.2 Ενέργεια
Η ευρύτερη δυνατή χρήση τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική, η ηλιακή, η υδραυλική, η βιομάζα, η γεωθερμία, η χρήση υδρογόνου και κυψελών καυσίμου, εκτός από το γεγονός ότι αποτελεί κρίσιμο παράγοντα μείωσης των εκπομπών, συμβάλλει στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, αλλά και στην ανάπτυξη νέων οικονομικών τομέων και νέων θέσεων εργασίας Ο τομέας της Ενέργειας και μάλιστα της Πράσινης ενέργειας, μπορεί να αποτελέσει μοχλό Πράσινης Ανάπτυξης στην Κρήτη, προωθώντας την οικονομική μεγέθυνση με «καθαρές» επενδύσεις, την κοινωνική συνοχή με τη δημιουργία πολλών νέων και αποκεντρωμένων θέσεων εργασίας και συμπληρωματικών εισοδημάτων , την προστασία του περιβάλλοντος με τη μείωση της μικρής αλλά υφιστάμενης ατμοσφαιρικής ρύπανσης και την ανάπτυξη τοπικής τεχνογνωσίας και τεχνολογίας.
Η Κρήτη, παρόλα αυτά, με πλούσιο δυναμικό και δυνατότητες επενδύσεων και ανάπτυξης τεχνολογιών, είναι κατ εξοχήν αδικημένη γιατί με το αιτιολογικό ότι ανήκει στα μη διασυνδεμένα νησιά , συχνά αποκλείεται από τα ευνοικά κίνητρα για τις ΑΠΕ .Η αιτιολογία αποτελεί πρόφαση όσων δεν θέλουν να σκύψουν πάνω από το πρόβλημα, γιατί εκτός από την ακριβή και δύσκολη λύση της διασύνδεσης, υπάρχουν πολλές άλλες δυνατότητες ,όπως η αναθεώρηση του πλαφόν που έχει τεθεί για τα φωτοβολταικά -που είναι ελάχιστο μπροστά στις πραγματικές δυνατότητες του δικτύου – , η εγκατάσταση συστήματος άντλησης ταμίευσης, η μεταφορά των κινήτρων που ισχύουν για τη σύνδεση των παραγωγών ΑΠΕ με το δίκτυο της ΔΕΗ στους αυτοπαραγωγούς και η χρηματοδότηση των σχετικών τεχνολογιών αυτοκατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ.
Σε περίοδο επενδυτικής άπνοιας και κρίσης στην αγορά, σημαντικές επενδύσεις στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθυστερούν αδικαιολόγητα κυρίως στις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις , προβληματίζοντας ή και πανικοβάλλοντας τους υποψήφιους επενδυτές. Παρά τις προσπάθειες του αρμόδιου υπουργείου και τις θετικές ρυθμίσεις του νέου νόμου ,οι αρμόδιες κεντρικές υπηρεσίες δεν αλλάζουν νοοτροπία.
Πέρα από την άμεση πολιτική παρέμβαση για την απεμπλοκή των έργων και των επενδύσεων της Κρήτης, απαιτείται η οριστική επίλυση του θέματος των αδειοδοτήσεων, που δεν είναι άλλη παρά η αποκέντρωση ΟΛΩΝ και ανεξαρτήτως μεγέθους των διαδικασιών αδειοδότησης, σε πρώτη φάση στις 7 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις .Οι Κεντρικές Υπηρεσίες πρέπει επικεντρωθούν στην ενημέρωση, εκπαίδευση και έλεγχο , στο να απλοποιούν δηλαδή ,εκπαιδεύουν, επιτηρούν και να ελέγχουν δειγματοληπτικά το έργο των Περιφερειακών Υπηρεσιών
4.3 Ανάπτυξη της υπαίθρου
Με την ένταξη της ελληνικής υπαίθρου στην προοπτική της βιώσιμης ανάπτυξης, με ισόρροπη έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την οικολογική προστασία και διατήρηση., οι στόχοι της αγροτικής ανάπτυξης μετασχηματίζονται και διευρύνονται, στην προοπτική που ανοίγει η ολοκληρωμένη ανάπτυξη της ελληνικής υπαίθρου, που είναι ικανή να εξασφαλίζει ευημερία και ποιότητα ζωής στους κατοίκους και να συντηρεί ένα δυναμικό αγροτοδιατροφικό τομέα, με ποιοτικά ή και βιολογικά προιόντα, με ταυτότητα και ορθές γεωργικές πρακτικές που σέβονται το περιβάλλον.
4.4 Αστική ανάπτυξη
Η σπουδαιότητα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης υπογραμμίζεται από τη λογική ότι οι βιώσιμες πόλεις αποτελούν προϋπόθεση για κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και ότι η περιβαλλοντική υποβάθμιση εμποδίζει τη συμβολή των πόλεων στην αναπτυξιακή διαδικασία..
Μέσα από τη θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον προωθείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για τη διαχείριση του αστικού χώρου με την υιοθέτηση μέτρων που βελτιώνουν την ποιότητα του αστικού περιβάλλοντος και καθιστούν τις πόλεις πιο ελκυστικές και πιο «υγιείς» ως τόπους διαβίωσης, εργασίας και επένδυσης .Πρόβλημα για την Κρήτη και για ολόκληρη τη χώρα είναι το ξεπερασμένο αλλά πανίσχυρο συνταγματικά κατοχυρωμένο θεσμικό πλαίσιο πολεοδομικής οργάνωσης, που λειτουργεί έτσι ώστε στην πράξη να αυτοκαταργείται ο πολεοδομικός σχεδιασμός.
4.5 Χωροταξία και λοιπές άυλες αναπτυξιακές υποδομές
Ο χωροταξικός σχεδιασμός που ενσωματώνει τις αρχές ης βιώσιμης ανάπτυξης και τις χρήσεις γης, είναι κρίσιμη υποδομή για την Κρήτη .Σημαντικές συμπληρωματικές υποδομές είναι το κτηματολόγιο, οι δασικοί χάρτες, οι γραμμές αιγιαλού-παραλίας, η οριστικοποίηση και ζωνοποίηση των προστατεύμενων περιοχών και βεβαίως ο πολεοδομικός σχεδιασμός.
Οι ελλείψεις και καθυστερήσεις σε αυτόν τον τομέα είναι πολύ μεγάλες και στην Κρήτη, παρά το γεγονός ότι είναι η πρώτη ελληνική Περιφέρεια με θερμοθετημένο από το 2003 Περιφερειακό Χωροταξικό.
Ο Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι η χωρική συνιστώσα του συνολικού σχεδιασμού της βιώσιμης ανάπτυξης, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Προϋποθέτει επομένως την ύπαρξη συνολικού, ολοκληρωμένου αναπτυξιακού σχεδιασμού
Το ζητούμενο είναι ένας χωροταξικός σχεδιασμός με αποτελέσματα για το χώρο, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Για να μπορεί να εφαρμοσθεί ο σχεδιασμός αυτός πρέπει:
- να θεσμοθετείται έγκαιρα (απαιτούνται γι’ αυτό διοικητικές και θεσμικές αλλαγές και απλουστεύσεις)
- να είναι δυναμικός και όχι στατικός (υποχρεωτική η ανά εξαετία αναθεώρηση)
- να μπορεί να εφαρμόζεται από τη δημόσια διοίκηση κάθε επιπέδου και αρμοδιότητας και όχι μόνο από το ΥΠΕΚΑ
- να είναι κατανοητός από τους πολίτες, φιλικός στις διαδικασίες, λειτουργικός και δίκαιος (δημοκρατικός σχεδιασμός στο σωστό επίπεδο, με συνεχείς απλουστεύσεις, εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας, χωρίς πολυετείς καθυστερήσεις) και να προκύπτουν από την εφαρμογή του ορατά θετικά αποτελέσματα.
- να συνδέεται με προγράμματα χρηματοδότησης και διασφαλισμένους πόρους (εκτός δηλαδή από την άμεση σύνδεση με το γενικότερο σχεδιασμό, να συνδέεται ευθέως και με τα χρηματοδοτικά προγράμματα και μέσα)
- να διασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον, να τηρεί δηλαδή τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Στην Κρήτη, η άμεση προτεραιότητα είναι η ολοκλήρωση του τοπικού σχεδιασμού δηλ των ΣΧΟΟΑΠ ή ΓΠΣ που περιλαμβάνουν και τις χρήσεις γής και η μέσω αυτών επίλυση των θεμάτων που αφελώς προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν με κεντρικές ρυθμίσεις (μέσω ειδικών χωροταξικών πλαισίων), δηλαδή της χωροθέτησης των τουριστικών δρααστηριοτήτων και των ΑΠΕ
Στον τομέα αυτόν ο Νομός Λασιθίου πρωτοπορεί , οι υπόλοιποι νομοί ακολουθούν σε απόσταση.
Σε καιρούς κρίσης δυό μεγάλα έργα υποδομής δεν χρειάζονται δημόσιους πόρους γιατί είναι αυτοχρηματοδοτούμενα. Αυτά είναι το Κτηματολόγιο και ο πολεοδομικός σχεδιασμός (οι πολίτες που εντάσσονται στα σχέδια πόλης πληρώνουν εισφορά σε γή αλλά και σε χρήμα , που επαρκεί για τις μελέτες και για ένα μικρό μέρος των υποδομών). Επομένως μπορούν να προχωρήσουν και τα δύο άμεσα σε όλη την Κρήτη (ασφαλώς και στην υπόλοιπη Ελλάδα ) και να προκαλέσουν κινητικότητα στην αγορά , επενδύσεις , αλλά και νοικοκύρεμα στη χώρα ,στο χώρο και το περιβάλλον.
Προυπόθεση για να προχωρήσει σχετικά γρήγορα ο πολεοδομικός σχεδιασμός είναι να έχουν ολοκληρωθεί τα ΣΧΟΟΑΠ ή ΓΠΣ .Σε αυτές τις περιπτώσεις προτείνεται η άμεση ολοκλήρωση όσων σχεδίων είναι σε εξέλιξη και η άμεση χρηματοδότηση -έστω και με δάνειο -όλων των υπολοίπων .Το συνολικό κόστος άλλωστε για την Κρήτη δεν υπερβαίνει το κόστος 4ή 5 χιλιομέτρων εθνικού δρόμου …..
Στην Ελλάδα και την Κρήτη ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν θα είναι ποτέ αποτελεσματικός αν παραμείνει σε επίπεδο πλαισίων (εθνικού, περιφερειακών ή των λεγομένων ειδικών χωροταξικών πλαισίων) όπως είναι σήμερα. Απαιτείται η συμπλήρωσή του με σχέδια τοπικού επιπέδου (ΣΧΟΟΑΠ και ΓΠΣ) και κυρίως με τον μέσω αυτών καθορισμό χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης, σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο. Άλλωστε τα πλαίσια υποτίθεται ότι αποτελούν κατευθύνσεις προς «υποκείμενα» επίπεδα σχεδιασμού.
Λόγω των πολυετών καθυστερήσεων, προτεραιότητα για τη χώρα αποτελεί η ολοκλήρωση σε μικρό χρόνο ενός πρώτου, έστω και ατελούς χωροταξικού σχεδιασμού και ενός διοικητικού συστήματος χωρικού σχεδιασμού και εφαρμογής του , που περιλαμβάνει:
- τα θεσμοθετημένα σήμερα, εθνικό και περιφερειακά πλαίσια
- όλα τα τοπικού επιπέδου σχέδια (ΣΧΟΟΑΠ και ΓΠΣ) που πρέπει να ολοκληρωθούν και να θεσμοθετηθούν με έκτακτες διαδικασίες και χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2007-2013 και άλλες πηγές χρηματοδότησης.
- την ενίσχυση του υφισταμένου και τη λειτουργία ενός σύγχρονου σε αντιλήψεις και εξοπλισμό διοικητικού μηχανισμού εφαρμογής του χωροταξικού σχεδιασμού σε εθνικό, περιφερειακό και νομαρχιακό επίπεδο, που θα αναλάβει συντονισμένα την ολοκλήρωση των σχεδίων και την τακτική αναθεώρηση και εφαρμογή των χωροταξικών και τοπικών σχεδίων.
Στη συνέχεια και παράλληλα όπου είναι δυνατόν θα πρέπει να υπάρξουν οι δράσεις βελτίωσης και απλούστευσης διαδικασιών και θεσμικού πλαισίου, καθώς και οι διαδι κασίες τακτικής ανά πενταετία αναθεώρησης του χωροταξικού σχεδιασμού, χωρίς την οποία μετατρέπεται από εργαλείο σε τροχοπέδη της ανάπτυξης..
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Προστατευόμενες Περιοχές Κρήτης
Σε εθνικό επίπεδο, καθοριστικός σταθμός στην εξέλιξη της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος ήταν ο νόμος – πλαίσιο 1650/86, ο οποίος περιέχει ιδιαίτερο κεφάλαιο για την «Προστασία της Φύσης και του Τοπίου», όπου και γίνεται αναφορά στην θεσμοθέτηση προστατευόμενων περιοχών. Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις ως προς αυτό το αντικείμενο του νόμου 1650/86 είναι η κατηγοριοποίηση των προστατευόμενων περιοχών σε πέντε κατηγορίες (περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης, εθνικά πάρκα, προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί, προστατευόμενα τοπία και στοιχεία του τοπίου, περιοχές οικοανάπτυξης), καθώς και ο καθορισμός ειδικής διαδικασίας κήρυξης και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών (άρθρα 18, 19, 21, 22). Οι προστατευόμενες περιοχές στην Κρήτη του Δικτύου Φύση είναι οι παρακάτω.
A/A | ΚΩΔΙΚΟΣ | ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ | ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΠΟΥ | ΕΚΤΑΣΗ (ha) |
ΗΡΑΚΛΕΙΟ | ||||
318 | GR4310002 | SCI | ΓΙΟΥΧΤΑΣ: ΦΑΡΑΓΓΙ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ | 716,05 |
319 | GR4310003 | SCI/SPA | ΝΗΣΟΣ ΔΙΑ | 1188,02 |
320 | GR4310004 | SCI | ΔΥΤΙΚΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ (ΑΠΟ ΑΓΙΟΦΑΡΑΓΓΟ ΕΩΣ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΥΡΓΟ) | 2650,79 |
320 | GR4310005 | SCI | ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ (ΚΟΦΙΝΑΣ) | 16173,89 |
322 | GR4310006 | SCI | ΔΙΚΤΗ: ΟΜΑΛΟΣ ΒΙΑΝΝΟΥ (ΣΥΜΗ – ΟΜΑΛΟΣ) | 3939,68 |
323 | GR4310007 | SPA | ΔYΤIΚΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣIΑ (ΑΠΌ ΑΓΙΟΦΑΡΑΓΓΟ ΕΩΣ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΥΡΓΟ) | 3275,23 |
324 | GR4310008 | SPA | ΑΝΑΤΟΛIΚΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣIΑ | 25083,66 |
325 | GR4310009 | SPA | ΚΡΟΥΣΩΝΑΣ – ΒΡΩΜΟΝΕΡΟ IΔΗΣ | 7877,02 |
326 | GR4310010 | SPA | ΟΡΟΣ ΓIΟYΧΤΑΣ | 411,94 |
327 | GR4310011 | SPA | ΚΟΡYΦΗ ΚΟYΠΑ (ΔYΤΙΚΗ ΚΡΗΤΗ) | 1993,16 |
328 | GR4310012 | SPA | ΕΚΒΟΛΗ ΓΕΡΟΠΟΤΑΜΟΥ ΜΕΣΑΡΑΣ | 684,52 |
ΛΑΣΙΘΙ | ||||
329 | GR4320002 | SCI | ΔΙΚΤΗ: ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΛΑΣΙΘΙΟΥ, ΚΑΘΑΡΟ, ΣΕΛΕΝΑ, ΚΡΑΣΙ, ΣΕΛΕΚΑΝΟΣ, ΧΑΛΑΣΜΕΝΗ ΚΟΡΥΦΗ | 34007,16 |
330 | GR4320003 | SCI | ΝΗΣΟΣ ΧΡΥΣΗ | 546,54 |
331 | GR4320004 | SCI | ΜΟΝΗ ΚΑΨΑ (ΦΑΡΑΓΓΙ ΚΑΨΑ & ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗ) | 974,43 |
332 | GR4320005 | SCI | ΟΡΟΣ ΘΡΥΠΤΗΣ & ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΗ | 8528,56 |
333 | GR4320006 | SCI | ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΑΚΡΟ ΚΡΗΤΗΣ: ΔΙΟΝΥΣΑΔΕΣ, ΕΛΑΣΑ ΚΑΙ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΣΙΔΕΡΟ (ΑΚΡΑ ΜΑΥΡΟ ΜΟΥΡΙ – ΒΑΪ – ΑΚΡΑ ΠΛΑΚΟΣ) ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ | 13072,7 |
334 | GR4320008 | SCI | ΝΗΣΟΣ ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ | 804,94 |
335 | GR4320009 | SPA | ΒΟΡΕIΟΑΝΑΤΟΛIΚΟ ΑΚΡΟ ΚΡΗΤΗΣ | 3760,36 |
336 | GR4320010 | SPA | ΛΑΖΑΡΟΣ ΚΟΡYΦΗ – ΜΑΔΑΡΑ ΔIΚΤΗΣ | 13157,93 |
337 | GR4320011 | SPA | ΔIΟΝYΣΑΔΕΣ ΝΗΣΟI | 532,22 |
338 | GR4320013 | SPA | ΦΑΡΑΓΓI ΣΕΛΗΝΑΡI-ΒΡΑΧΑΣI | 2313,5 |
339 | GR4320014 | SPA | ΝΟΤIΟΔYΤIΚΗ ΘΡYΠΤΗ (ΚΟΥΦΩΤΟ) | 1617,29 |
340 | GR4320015 | SPA | ΝΗΣIΔΕΣ ΚΑΒΑΛΛΟI | 4,17 |
341 | GR4320016 | SPA | ΟΡΗ ΖΑΚΡΟΥ | 3914 |
ΡΕΘΥΜΝΟ | ||||
342 | GR4330002 | SCI | ΟΡΟΣ ΚΕΔΡΟΣ | 4700,27 |
343 | GR4330003 | SCI | ΚΟΥΡΤΑΛΙΩΤΙΚΟ ΦΑΡΑΓΓΙ – ΜΟΝΗ ΠΡΕΒΕΛΗ – ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ | 3642,73 |
344 | GR4330004 | SCI | ΠΡΑΣΙΑΝΟ ΦΑΡΑΓΓΙ – ΠΑΤΣΟΣ – ΣΦΑΚΟΡΥΑΚΟ ΡΕΜΑ – ΠΑΡΑΛΙΑ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΗ ΓΕΡΟΠΟΤΑΜΟΥ, ΑΚΡ. ΛΙΑΝΟΣ ΚΑΒΟΣ – ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ | 13121,42 |
345 | GR4330005 | SCI | ΟΡΟΣ ΙΔΗ (ΒΟΡΙΖΙΑ, ΓΕΡΑΝΟΙ, ΚΑΛΗ ΜΑΔΑΡΑ) | 39913,06 |
346 | GR4330006 | SPA | ΣΩΡΟΣ – ΑΓΚΑΘΙ – ΚΕΔΡΟΣ | 8128,93 |
347 | GR4330007 | SPA | ΚΟYΡΤΑΛIΩΤIΚΟ ΦΑΡΑΓΓI, ΦΑΡΑΓΓI ΠΡΕΒΕΛΗ | 7595,21 |
348 | GR4330008 | SPA | ΠΡΑΣΣΑΝΟ ΦΑΡΑΓΓI | 1121,5 |
349 | GR4330009 | SPA | ΟΡΟΣ ΨΗΛΟΡΕIΤΗΣ (ΝΟΤIΟΔYΤIΚΟ ΤΜΗΜΑ) | 10632,24 |
ΧΑΝΙΑ | ||||
350 | GR4340001 | SCI | ΗΜΕΡΗ & ΑΓΡΙΑ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ – ΤΙΓΑΝΙ & ΦΑΛΑΣΑΡΝΑ – ΠΟΝΤΙΚΟΝΗΣΙ, ΟΡΜΟΣ ΛΙΒΑΔΙ – ΒΙΓΛΙΑ | 5781,32 |
351 | GR4340002 | SCI | ΝΗΣΟΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΖΩΝΗ | 271,75 |
352 | GR4340003 | SCI | ΧΕΡΣΟΝΗΟΣ ΡΟΔΟΠΟΥ – ΠΑΡΑΛΙΑ ΜΑΛΕΜΕ | 8797,27 |
353 | GR4340004 | SCI | ΕΛΟΣ – ΤΟΠΟΛΙΑ – ΣΑΣΑΛΟΣ – ΑΓΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ | 7351,95 |
354 | GR4340005 | SCI | ΟΡΜΟΣ ΣΟΥΓΙΑΣ – ΒΑΡΔΙΑ – ΦΑΡΑΓΓΙ ΛΙΣΣΟΥ ΜΕΧΡΙ ΑΝΥΔΡΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ | 3039,87 |
355 | GR4340006 | SCI | ΛΙΜΝΗ ΑΓΙΑΣ – ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ – ΡΕΜΑ ΚΑΙ ΕΚΒΟΛΗ ΚΕΡΙΤΗ – ΚΟΙΛΑΔΑ ΦΑΣΑΣ | 1211,83 |
356 | GR4340007 | SCI | ΦΑΡΑΓΓΙ ΘΕΡΙΣΣΟΥ | 497,73 |
357 | GR4340008 | SCI | ΛΕΥΚΑ ΟΡΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ | 53363,64 |
358 | GR4340010 | SCI | ΔΡΑΠΑΝΟ (ΒΟΡΕΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ) – ΠΑΡΑΛΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥΠΟΛΗΣ – ΛΙΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ | 4511,13 |
359 | GR4340011 | SCI | ΦΡΕ – ΤΖΙΤΖΙΦΕΣ – ΝΙΠΟΣ | 1217,6 |
360 | GR4340012 | SCI | ΑΣΦΕΝΔΟΥ – ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΖΩΝΗ | 14022,54 |
361 | GR4340013 | SCI | ΝΗΣΟΙ ΓΑΥΔΟΣ ΚΑΙ ΓΑΥΔΟΠΟΥΛΑ | 6290,57 |
362 | GR4340014 | SPA | ΕΘΝIΚΟΣ ΔΡYΜΟΣ ΣΑΜΑΡIΑΣ – ΦΑΡΑΓΓI ΤΡYΠΗΤΗΣ – ΨIΛΑΦI – ΚΟΥΣΤΟΓΕΡΑΚΟ | 13979,76 |
363 | GR4340015 | SCI | ΠΑΡΑΛΙΑ ΑΠΟ ΧΡΥΣΟΣΚΑΛΙΤΙΣΣΑ ΜΕΧΡΙ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΚΡΙΟΣ | 2202,53 |
364 | GR4340016 | SPA | ΜΕΤΕΡIΖIΑ ΑΓIΟΣ ΔIΚΑIΟΣ – ΤΣΟΥΝΑΡΑ – ΒIΤΣIΛIΑ ΛΕΥΚΩΝ ΟΡΕΩΝ | 6875,01 |
365 | GR4340017 | SPA | ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ ΚΑI ΝΗΣIΔΕΣ ΗΜΕΡΗ ΚΑI ΑΓΡIΑ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ, ΠΟΝΤIΚΟΝΗΣI | 2839,56 |
366 | GR4340018 | SPA | ΝΗΣIΔΑ ΑΓIΟI ΘΕΟΔΩΡΟI | 81,52 |
367 | GR4340019 | SPA | ΦΑΡΑΓΓI ΚΑΛΛIΚΡΑΤΗΣ-ΑΡΓΟYΛIΑΝΟ ΦΑΡΑΓΓI-ΟΡΟΠΕΔIΟ ΜΑΝIΚΑ | 4232,53 |
368 | GR4340020 | SPA | ΛIΜΝΗ ΑΓIΑΣ (ΧΑΝIΑ) | 66,71 |
369 | GR4340021 | SPA | ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΡΟΔΟΠΟΥ | 2920,24 |
370 | GR4340022 | SPA | ΛIΜΝΗ ΚΟΥΡΝΑ ΚΑI ΕΚΒΟΛΗ ΑΛΜYΡΟΥ | 199,7 |
371 | GR4340023 | SPA | ΝΟΤIΟΔYΤIΚΗ ΓΑΥΔΟΣ ΚΑI ΓΑΥΔΟΠΟΥΛΑ | 1563,73 |