του Σεβασ. Μητροπολίτου Ζιμπάμπουε Σεραφείμ Κυκκώτη.
Πέρασαν κιόλας χωρίς να το καταλάβουμε τριανταπέντε ολόκληρα χρόνια απ’ εκείνη τη θλιβερή ημέρα της 3ης Αυγούστου 1977 που πληροφορηθήκαμε ότι ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Εθνάρχης Μακάριος ήταν νεκρός. Ήταν μόλις 64 χρονών. Δυσκολευθήκαμε να το πιστέψουμε. Δακρύσαμε, πονέσαμε, και τελικά, μετά την τραγωδία που ήδη οι περισσότεροι ζήσαμε παιδιά με το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή, μπορέσαμε να αντέξουμε κι αυτή τη δοκιμασία. Οι δύο μεγάλες μαχαιριές στο σώμα της Κύπρου σκότωσαν τελικά πρόωρα και τον Μακάριο και μείναμε ορφανοί. Τα χρόνια περάσανε, κι όσο περνούνε ο χρόνος, τόσο περισσότερο μεγάλωνε το κενό που μας άφησε η άμωμη μορφή του μεγάλου Ηγέτη που ανέδειξεν ο Ελληνισμός στην ιστορική του πορεία.
Ο Εθνάρχης Μακάριος είναι η μεγαλύτερη προσωπικότητα που ανέδειξε στην ιστορική του πορεία για τρεις χιλιάδες χρόνια ο Ελληνισμός της Κύπρου, και ταυτόχρονα κι ο Γεννάρχης του σύγχρονου Κράτους της Κύπρου, που μάλιστα προεδρεύει της Ευρωπαϊκής Ένωσης των πεντακοσίων εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών της Υφηλίου. Όλοι σχεδόν οι Ηγέτες του Ελληνισμού, αρχίζοντας από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή μας, κάπου ήσαν σπουδαίοι και κάπου έσφαλλαν. Ο Εθνάρχης Μακάριος δεν αποτέλεσε εξαίρεση για τους πολλούς. Για τους λίγους όμως που τον γνώρισαν από κοντά, που τον έζησαν ως άνθρωπον, δυσκολεύονται να μη αναγνωρίσουν το μεγαλείο του Εθνάρχη Μακαρίου που συνδύαζε όλα τα αγαθά του Θεού, υπευθυνότητα, συνέπεια, αγάπη, οραματισμό, βαθιά πίστη στο Θεό, πατριωτισμό και πάνω απ’ όλα πολιτικό ήθος και τιμιότητα και νοικοκυριό (μέσα στη μεγάλη μας φτώχεια μετά τις λεηλασίες των αποικιοκρατών βρεττανών και τις δύο φάσεις της βάρβαρης και αιμοβόρου τουρκικής εισβολής με Ηγέτη τον Εθνάρχη Μακάριον ποτέ μας δεν φτωχεύσαμε).
Προσωπικά θεωρώ ότι για τον εαυτό μου ήταν μοναδικό δώρο Θεού που είχα τη δυνατότητα ως μικρό καλογεράκι στη Ιερά Μονή Κύκκου για έξι χρόνια να ζήσω κοντά στο μακαριστό Γέροντα τότε Ηγούμενο Κύκκου Χρυσόστομον, τον άνθρωπον εκείνο που ανέδειξεν τον Εθνάρχη Μακάριο, που από ένα άγνωστο βοσκαροπαίδι ορφανό παιδί της Παναγιάς τον προετοίμασε με τη βοήθεια του Θεού να γίνει ο σύγχρονος εκκλησιαστικός και πολιτικός μας πατέρας. Έτσι η ιδιαίτερη πνευματική πατρική σχέση και συχνή επαφή του Εθνάρχη Μακαρίου με τον μακαριστό Ηγούμενο της Μονής Κύκκου, ήταν ταυτόχρονα και μια προσωπική μαθητεία κοντά στο μεγαλείο της μορφής του Μακαρίου.
Όταν λοιπόν ως δόκιμος υπηρετούσα αυτή την πολυσήμαντη, άγνωστη για πολλούς εκκλησιαστική προσωπικότητα του μακαριστού Ηγουμένου Χρυσοστόμου, είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά μερικές πτυχές της ζωής του Εθνάρχη Μακαρίου που μπορεί κανείς να βρει μόνον όταν διαβάζει βίους μεγάλων αγίων ή μεγάλων ιστορικών ανδρών που σπάνια αναδυκνύει η Παγκόσμια Ιστορία. Παρόμοια χαρακτηριστικά της πληθωρικής προσωπικότητας του Μακαρίου διέκρινα όταν συνάντησα προσωπικά, έστω και ελάχιστον προσωπικότητες όπως η Ιντίρα Γκάντι, ο Νέλσων Μαντέλα, ο Νταλάϊ Λάμα, τον Γέροντα Παϊσιο τον Αγιορείτη, τον Γέροντα Ιάκωβο Τσαλίκη και τον νυν Ηγούμενον της Μονής Σταυροβουνίου Γέροντα Αθανάσιο.
Ο μακαριστός Ηγούμενος Κύκκου Χρυσόστομος, που προετοίμασε με το όλο του εκκλησιαστικό έργο και τον σημερινό αναστυλλωτή της Ιεράς Μονής Κύκκου, τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτη Κύκκου και Τηλλυρίας κ. Νικηφόρος, καμάρωνε τον Μακάριον, όχι τόσο γιατί δικαιώθηκε ο ίδιος για την επιλογή του να μείνει στο παρασκήνιο, στηρίζοντας με κάθε τρόπο το αμούστακο ορφανό παιδί της Παναγιάς, όσο γιατί έβλεπε ότι ο Θεός είχε προικίσει τον νεαρόν διάκονον Μακάριο Κυκκώτη με θεία χαρίσματα που στην καρδιά του χωρούσαν όλοι οι άνθρωποι και μάλιστα οι πονεμένοι. Το μυστικό της ακτινοβολίας του Μακαρίου ήταν η άδολη αγάπη του για τον κάθε άνθρωπο. Ο Μακάριος δεν αγαπούσε μόνο τους Παναγιώτες, τους Παφίτες, τους Κυπραίους και τους Έλληνες ή τον πατέρα του και τη θετή μητέρα του, τους συγγενείς του και τους φίλους του. Αγαπούσε όλους τους ανθρώπους, λευκούς, μαύρους, ακόμη κι αυτούς που τον μισούσαν θανάσιμα. Ο ίδιος δεν μίσησε κανένα. Πληγώθηκε όμως από πολλούς κι ιδιαίτερα από μερικούς που ήσαν πολύ κοντά του κι απ’ εκείνους τους πολιτικούς της Παγκόσμιας Κοινωνίας που μπορούσαν να κάνουν πολλά πράγματα για την παγκόσμιο ειρήνη και τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν έκαναν τίποτα.
Ο Μακάριος ως άνθρωπος, αλλά κι ως κληρικός και ως πολιτικός, αντιπαθούσε τρομερά τα αρρωστημένα μυαλά που θυσίαζαν την αγάπη για την ευημερία του ανθρώπου για λίγα αργύρια και ατομικά μικροσυμφέροντα. Ο Μακάριος έβλεπε την υπόθεση της Κύπρου ως κλήση και αποστολή της πρόνοιας του Θεού να εργαστεί για τα αναφαίρετα δικαιώματα ενός ανυπεράσπιστου αδικημένου λαού. Δεν έπαψε όμως να αγωνιά και για τις αδικίες σε βάρος άλλων λαών κι εκεί που μπορούσε να πράξει κάτι να το κάνει.
Έτσι κοντά στα πολλά εκκλησιαστικά και πολιτικά του καθήκοντα στο χώρον της Κύπρου, πάντοτε έβρισκε ευκαιρία να τοποθετηθεί επίσημα σε διεθνή βήματα για βαρυσήμαντα περιφερειακά και διεθνή προβλήματα που απειλούσαν την παγκόσμια ειρήνη και την ασφάλεια των λαών. Στα Ηνωμένα Έθνη ο λόγος του ήταν πάντα σεβαστός και το πέρασμά του από την Αίθουσα Συνδιασκέψεως Κορυφής των Αρχηγών των Κρατών Μελών των Ηνωμένων Εθνών έκανε τους πάντες να σηκώνονται όρθιοι και να στρέφουν το βλέμμα τους στο Ρασοφόρον της Κύπρου. Πρωτοστατεί με μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες, όπως η Ιντίρα Κάντι, για το Κίνημα των Αδεσμεύτων, που μάχονται να πείσουν την Παγκόσμια Κοινωνία να μη εγκλωβιστεί στον ξέφρενο και παράλογον ψυχρό πόλεμο του Δυτικού και του Ανατολικού Μπλόκ.
Ο Εθνάρχης Μακάριος με λάβαρον τη δύναμη του Ευαγγελικού λόγου ομιλεί για την απελευθέρωση των λαών, γίνεται το ζωντανό σύμβολο κατά της αποικιοκρατίας. Αγωνίζεται με τους αγωνιστές του κάθε αγωνιζόμενου λαού. Μάχεται κατά της εκμεταλλεύσεως των λαών. Στηρίζει τα απελευθερωτικά κινήματα. Εξορίζεται από τους ισχυρούς της γης τους κοσμοκράτορες.
Σε συνεργασία με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής οργανώνει με επιτυχία την σύγχρονη Ορθόδοξη Ιεραποστολική δράση. Γίνεται μάλιστα θα λέγαμε ο σύγχρονος Ιεραπόστολος, με την έννοια ότι για πρώτη φορά εισάγει την σύγχρονη μορφή της υποδομής της Ιεραποστολής με το κτίσιμο και τη λειτουργία Ιερατικής Σχολής που προετοιμάζει από τον τοπικό πληθυσμό ιθαγενείς κληρικούς και λαϊκούς κατηχητές. Η Πατριαρχική Ιερατική Σχολή στην Ναϊρόμπι της Κένυας «Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’» αποτελεί πλέον πνευματικό κόσμημα για την σύγχρονη Ιεραποστολή και παράδειγμα προς μίμηση για την συναδέλφωση των λαών και την ειρηνική συνύπαρξή τους. Παραχωρεί μάλιστα ένα λαμπρό νέο της Εκκλησίας της Κύπρου ως διάκονο του τότε Πατριάρχη Αλεξανδρείας Νικολάου για να δραστηριοποιηθεί στο χώρο της Ιεραποστολής που με τη πρόνοια του Θεού αναδείχθηκε Πατριάρχης ολόκληρης της Αφρικανικής Ηπείρου, ο μακαριστός Πέτρος που δραστηριοποιήθηκε επάξια με την εξάπλωση του Ορθόδοξου Ιεραποστολικού έργου όπως το οραματίστηκε ο Μακάριος και το συνεχίζει σήμερα ο γνωστός Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, ο Πατριάρχης των ορφανών παιδιών, κ. Θεόδωρος.
Έτσι ο Μακάριος με το έργο του έχει καταστεί εκεί που άφησε τη σφραγίδα του ο σύγχρονος πατέρας του πολιτικού ήθους, ο διδάσκαλος της κοινωνικής ευθύνης του εκκλησιαστικού άνδρα, ο θεμελιωτής της σύγχρονης Ορθοδόξου Ιεραποστολής.
Όσοι έζησαν από κοντά τον Εθνάρχη Μακάριο, αλλά και όσοι διαβάζουν λεπτομέρειες από το βίο της ζωής του, αγάπησαν και αγαπούν το μεγαλείο της πληθωρικής προσωπικότητας του Μακαρίου, θαυμάζουμε την αφοσίωσή του, την συνέπεια του, την ανιδιοτέλειά του, την ευθύνη του, την αυτοθυσία του, την απλότητά του, την αγνότητά του, την βαθιά του πίστη στον Θεό, την άδολη αγάπη του για την Εκκλησία και την Πατρίδα και την ευαισθησία του για την υπόθεση της ειρήνης και τη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Εθνάρχης Μακάριος είχε υπερβεί τα ανθρώπινα όρια της αρετής κι έφτασε στα ύψη του αγίου και του ιερού.
Στο προσωπικό του δωμάτιο στην Αρχιεπισκοπή βλέπει κανείς το μικρό-στενό κρεβάτι του, το μικρό τραπεζάκι που χρησιμοποιούσε ως γραφείον και τόσα άλλα μικρά προσωπικά πράγματα που χρησιμοποιούσε ο Μακάριος, και καταλαβαίνει αμέσως την πραγματικότητα που ζούσε ο Μακάριος να δίνει ελάχιστη σημασία στα υλικά πράγματα και να δίνει πάντοτε προτεραιότητα στην αγάπη και στις πνευματικές αξίες. Ποτέ του δεν σκέφτηκε να γίνει πλούσιος και σε όλη του τη ζωή παρέμεινε φτωχός ή μάλλον λιτός και απλός. Ο Θεός του τα έδινε όλα μέσω των ανθρώπων που τον αγαπούσαν. Όλα τα άφηνε στα χέρια του Θεού όταν ο ίδιος δεν μπορούσε να πετύχει αυτό που ήθελε, έστω κι αν ήταν έτοιμος ακόμη να δώσει και τη ζωή του.
