Γράφει ο
Θεοδόσης Κυριακίδης, Υποψ. Δρ. Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας.
Δεν χρειάζεται νομίζω, να επεκταθούμε ιδιαίτερα στην προσφορά του Βησσαρίωνα στα γράμματα και στον ευρωπαϊκό πολιτισμό καθώς ο ίδιος επηρέασε τόσο σημαντικά την ευρωπαϊκή σκέψη που είναι από τους γνωστότερους ουμανιστές και λογίους του ύστερου Μεσαίωνα. Είναι γνωστό ότι ο Βησσαρίων υπήρξε ένας από τους κορυφαίους έλληνες λόγιους του 15ου αιώνα. Γεννήθηκε στις αρχές του 1400 στην Τραπεζούντα του Πόντου και πέθανε ως ρωμαιοκαθολικός καρδινάλιος στη Ραβέννα. Η συμβολή του στην Αναγέννηση είναι σημαντική και ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή του στη διαμόρφωση του πλατωνικού ανθρωπισμού της Ιταλίας.
Το κύριο μέλημά του ήταν η διάσωση της κλασσικής ελληνικής κληρονομιάς και άρχισε να συγκεντρώνει ελληνικά χειρόγραφα και να προωθεί τις ελληνικές σπουδές στη Δύση, ενώ φρόντισε για την αντιγραφή και για τη μετάφραση στα λατινικά πολλών έργων της ελληνικής κλασσικής γραμματείας. Παράλληλα βοήθησε πολλούς έλληνες να σπουδάσουν στα ιταλικά πανεπιστήμια και δημιούργησε έναν κύκλο λογίων γνωστό ως Ακαδημία Βησσαρίωνος, στον οποίο συμμετείχαν σημαντικότατοι έλληνες αλλά και ιταλοί λόγιοι της εποχής. Την πολύ πλούσια βιβλιοθήκη του δώρισε το 1468 στην πόλη της Βενετίας και αποτέλεσε τον πυρήνα της περίφημης Μαρκιανής Βιβλιοθήκης. Μέσα στα χειρόγραφα βρισκόταν και το περίφημο χρονικό του Πανάρετου που ανακάλυψε τη δεκαετία του 1820 ο Fallmerayer.
Όλη αυτή η δράση και η σκέψη του Βησσαρίωνα ενέπνευσε μια σειρά από Ιταλούς επιστήμονες και ίδρυσαν τη δεκαετία του ’70 μια νέα Ακαδημία προς τιμή αλλά και για μελέτη του μεγάλου έλληνα λογίου. Στην παρούσα δημοσίευση αξίζει να παρουσιάσουμε την Ακαδημία του Βησσαρίωνα και τις δράσεις της με αφορμή ένα συνέδριο που οργανώνει στα μέσα Μαρτίου στη Ρώμη.
Η Ακαδημία του Καρδινάλιου Βησσαρίωνα (Academia Cardinalis Bessarionis) είναι ένας επιστημονικός οργανισμός που ιδρύθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1975 στο μοναστήρι του Αγίου Ιακώβου της Λουνγκάρα στη Ρώμη (Convento di San Giacomo alla Lungara di Roma) από μια ομάδα επιστημόνων οι οποίοι ήθελαν να εντρυφήσουν στη διδασκαλία και την παράδοση του μεγάλου Τραπεζούντιου ουμανιστή Βησσαρίωνα (1403-1472).
Στην ίδρυση της νέας αυτής Ακαδημίας για τη μελέτη του έργου και της προσωπικότητας του Βησσαρίωνα πρωταγωνίστησαν αρκετές προσωπικότητες. Μεταξύ άλλων πρωτοστάτησε ο καρδινάλιος Pietro Palazzini, γνωστός για τη δράση του στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά τη διάρκεια του οποίου έσωσε πολλούς Εβραίους καθώς και για το επιστημονικό και πολιτιστικό του έργο. Επίσης ο καθηγητής Antonio Quacquarelli ιδρυτής του Ινστιτούτου Χριστιανικής Φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Μπάρι και του περιοδικού Vetera Christianorum. Εμπνευστής της Ακαδημίας ήταν ο πάτερ Antonio Coccia, της ρωμαϊκής επαρχίας των Frati Minori Conventuali, ένα από τα μοναχικά τάγματα του Ρωμαιοκαθολικού δόγματος.
Η δραστηριότητα της Ακαδημίας είναι ιδιαιτέρως αξιόλογη. Μόνο κατά τη διάρκεια των ετών 1976-1979 πραγματοποιήθηκαν 33 διαλέξεις και 4 διαθεματικά συνέδρια σχετικά με την παλαιοχριστιανική της περιοχής του Λάτσιο που είναι η επαρχία της Ρώμης. Καρπός όλης αυτής της επιστημονικής δραστηριότητας είναι η δημοσίευση δέκα τόμων με επιστημονικές μελέτες.
Η Ακαδημία χρησιμοποιεί τις δυνατότητες και τις εγκαταστάσεις που της προσφέρει το ακαδημαϊκό κέντρο της Ποντιφικής Θεολογικής Σχολής του Αγίου Μποναβεντούρα (San Bonaventura) “Seraphicum” και η αίθουσα της Αμώμου Συλλήψεως της Βασιλικής των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων. Η Βασιλική αυτή είναι ο Ναός στον οποίο βρίσκεται σήμερα ο τάφος του Καρδινάλιου Βησσαρίωνα.
Τον Μάρτιο του 2012 πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο με τον τίτλο: Ο Βησσαρίων και η Ακαδημία του (Bessarione e la sua Academia). Παράλληλα ο καθηγητής Francesco Sisinni, πρόεδρος της Ακαδημίας Βησσαρίωνα και Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου της Πολιτιστικής Κληρονομίας της Ιταλίας μίλησε για τη γέννηση, τη δράση αλλά και τις προοπτικές της Ακαδημίας. Έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον η παρακολούθηση της δραστηριότητας της συγκεκριμένης Ακαδημίας, όχι μόνο διότι ο εμπνευστής για την δημιουργία της είναι ο έλληνας τραπεζούντιος ουμανιστής Βησσαρίωνας, αλλά και γιατί οι προσωπικότητες που συμμετέχουν ως μέλη στην Ακαδημία αυτή, έχουν να επιδείξουν σοβαρή και σημαντική επιστημονική αλλά και πολιτιστική δραστηριότητα.
