Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ: Τα κοινωνικά προβλήματα της χώρας μας, οι πολιτικές λύσεις, η σημερινή μας κυβέρνηση, η ελληνική οικονομική πραγματικότητα, η συνετή ελαχιστοποίηση του δημοσίου χρέους και οι δυνατότητες ανάπτυξης της Ελλάδα.
Βασίλης Βιλιάρδος *
Αθήνα, 11 Οκτωβρίου 2010
viliardos@kbanalysis.com
Υπάρχει εναλλακτική πολιτική ανάπτυξης και αντιμετώπισης της κρίσης, ή μήπως είναι μονόδρομος (ο οποίος πιθανότατα οδηγεί σε αδιέξοδο), η σημερινή πολιτική της (σκιώδους) κυβέρνησης – του «περιοδικά ανανεώσιμου μνημονίου» καλύτερα, το οποίο υπογράφηκε χωρίς την πλειοψηφία των 180 μελών του Ελληνικού κοινοβουλίου; Υπάρχει κάποιος ρεαλιστικός τρόπος, ο οποίος να μας επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της χώρας μας;
Υπάρχει ελπίδα δηλαδή, έστω με μεγάλες θυσίες εκ μέρους μας, να μηδενίσουμε τα τεράστια ελλείμματα, να ξεφύγουμε από την παγίδα του δημοσίου χρέους, να μην ξεπουλήσουμε τη δημόσια περιουσία, να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία την ύφεση, να καταπολεμήσουμε την ανεργία και να αναδιανέμουμε ορθολογικά τα εισοδήματα; Μπορούμε να ανεξαρτητοποιηθούμε από το ΔΝΤ, να επανακτήσουμε την Εθνική μας κυριαρχία, να μην υποταχθούμε στις οδηγίες του Καρτέλ, να μην «αποικιοκρατηθούμε» από κανέναν ισχυρό (Η.Π.Α., Γερμανία, Κίνα κλπ), καθώς επίσης να επιλύσουμε όλες τις υπόλοιπες «χρόνιες ασθένειες» της Ελλάδας, οι οποίες δεν είναι μόνο οικονομικές, αλλά επίσης πολιτικές, κοινωνικές και πολιτισμικές;
Προφανώς, εάν δεν απαντήσουμε «πειστικά» στα ερωτήματα αυτά, η χώρα μας θα καταστραφεί, αφού «εάν ο κυβερνήτης δεν ξέρει που οδηγεί το σκάφος του, κανένας άνεμος δεν είναι ευνοϊκός», όπως πολύ σωστά ανέφερε ο Σενέκας. Ο διάβολος, το Καρτέλ στην προκειμένη περίπτωση και οι πανίσχυρες χώρες που το υπηρετούν, έχει άπειρα «μέσα» στη διάθεση του, δυσκολεύοντας κατά πολύ τις προσπάθειες μας να αντισταθούμε – πόσο μάλλον όταν οι «ασθένειες» που προκαλεί, διαφθείροντας όλους όσους επιχειρούν να «αντιταχθούν» στα σχέδια του εξελίσσονται, στις περισσότερες των περιπτώσεων, σε ανίατες επιδημίες.
Ολοκληρώνοντας τον πρόλογο, θεωρούμε σκόπιμο να ξεκινήσουμε τη μικρή μας ανάλυση από τα κοινωνικά/πολιτιστικά προβλήματα της Ελλάδας, αφού δεν μπορούμε να εξέλθουμε από την κρίση, χωρίς την «αμέριστη» συμμετοχή της κοινωνίας – του συνόλου των Ελλήνων Πολιτών δηλαδή. Κατά την άποψη μας εάν, όπως συμβαίνει με όλα τα φυσικά φαινόμενα, δεν επικεντρωθούμε στις αιτίες που προκάλεσαν την κρίση, αλλά στα αποτελέσματα της (στο οικονομικό αδιέξοδο της χώρας μας εν προκειμένω), απλά και μόνο θα διαιωνίζεται το πρόβλημα – έστω και προσωρινά «αδρανοποιημένο».
Στη συνέχεια, θα αναφερθούμε στην Πολιτική, αφού δεν αρκεί να βρούμε τις λύσεις, τις εναλλακτικές δυνατότητες δηλαδή για να ξεφύγουμε από τα αδιέξοδα, εάν δεν έχουμε τον τρόπο εφαρμογής τους – ακόμη περισσότερο, από ποιους θα δρομολογηθούν με επιτυχία οι απαιτούμενες ενέργειες «απελευθέρωσης» της χώρας μας. Περαιτέρω, θα περιγράψουμε την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, με τη βοήθεια του προσχεδίου του προϋπολογισμού μας (2011), ενώ στο τέλος θα επικεντρωθούμε στις εναλλακτικές δυνατότητες εξόδου μας από την κρίση.
ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ
Σίγουρα δεν είναι λίγοι αυτοί που γνωρίζουν τι συμβαίνει «εκεί έξω» – στα «γκέτο» της Αθήνας (πέρα από τη συνεχώς διευρυνόμενη «νοητική απαγορευτική γραμμή», όπως την αποκαλούν χαρακτηριστικά οι ταξιτζήδες), αλλά και των μεγάλων ή μικρών άλλων πόλεων της χώρας μας. Ο θυμός, η απογοήτευση, η πίκρα και η (αυτό) καταστροφική μανία συσσωρεύονται μέρα με την ημέρα, προδιαγράφοντας εξελίξεις που αδυνατούμε σήμερα να συλλάβουμε με τα φαντασία μας. Πρόκειται για ένα ηφαίστειο που «βράζει», για μία πηγή πόνου και πίκρας που διαρκώς διευρύνεται – από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα, στα μεσαία και πολύ σύντομα στα υψηλότερα.
Η ανεργία που προδιαγράφεται, πόσο μάλλον η αδυναμία απασχόλησης των νέων στα «πρότυπα» της Ισπανίας (άνω του 40%), θα οδηγήσει σε μία τρομακτική έκρηξη του ηφαιστείου, από την οποία πολύ δύσκολα θα ξεφύγουν όλοι όσοι τελικά δεν θα μεταναστεύσουν. Αρκεί να ακούσει κανείς την «υπό-κοσμική» (underground) μουσική των νεαρών Ελλήνων, ένα συνδυασμό ρεμπέτικων και σύγχρονων ήχων, με εξαθλιωμένους στίχους, γεμάτους πόνο, αυτοκαταστροφικές τάσεις, έντονη πίκρα, αποστροφή, απογοήτευση και αηδία για τα κοινωνικά πρότυπα (Πολιτική, Εκκλησία, ΜΜΕ, Αστυνομία, Δικαστική Εξουσία κλπ), για να καταλάβει πόσο κοντά βρισκόμαστε στην καταστροφή (δια μέσου της απόλυτης κοινωνικής «σήψης»).
Η χώρα μας λοιπόν δεν είναι ψυχικά υγιής, με την έννοια ότι «καθορίζεται» όλο και περισσότερο από την προσαρμογή του ατόμου στις ανάγκες της κοινωνίας του – δυστυχώς όχι από την προσαρμογή της κοινωνίας, στις ανάγκες του ανθρώπου. Μία υγιής κοινωνία δίνει προοπτικές στους νέους, ενώ αναπτύσσει την ικανότητα του ατόμου να αγαπά τους συνανθρώπους του, να μορφώνεται, να καλλιεργείται, να εργάζεται δημιουργικά, να είναι ευτυχισμένος, να εξελίσσει τη λογική του, να διαμορφώνει σωστά την αντικειμενικότητα του και να έχει μία αίσθηση του εγώ, η οποία να βασίζεται στην εμπειρία των δικών του παραγωγικών δυνάμεων (E. Fromm).
Αντίθετα, μία μη υγιής κοινωνία, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, είναι εκείνη που δημιουργεί την αποστροφή, την αμοιβαία εχθρότητα και τη δυσπιστία, η οποία μεταμορφώνει τον άνθρωπο σε άβουλο όργανο χρήσης και εκμετάλλευσης των άλλων – που του αποστερεί την αίσθηση του εγώ, εκτός εάν υποτάσσεται στους ισχυρούς ή γίνεται αυτόματο.
Περαιτέρω γνωρίζοντας ότι, η μη ικανοποίηση των βασικών αναγκών μας (πείνα, δίψα, ύπνος) οδηγεί στην παράνοια, ενώ η περιορισμένη «κάλυψη» τους, η μη ποιοτική και ποσοτική δηλαδή, δημιουργεί νευρώσεις, ανάλογες με το βαθμό της (μη) «εξυπηρέτησης» των αναγκών, τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα α-κοινωνικών πολιτικών, προδιαγράφουν ένα εξαιρετικά ζοφερό μέλλον. Ειδικά ο τομέας της εκπαίδευσης, στον οποίο επικρατεί σχεδόν απόλυτη αδιαφορία, σε συνδυασμό με ένα ανελέητο κυνήγι χρημάτων (φροντιστήρια κλπ), εις βάρος των μαθητών, των σπουδαστών και των γονέων, είναι μία ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της κοινωνίας μας – η οποία αργά ή γρήγορα θα εκραγεί, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τις επόμενες γενιές των Ελλήνων.
Χωρίς να επεκταθούμε περαιτέρω, η διαφθορά, η διαπλοκή, η ανεντιμότητα, η αδικία, η πονηριά, η ανυπαρξία επαγγελματικού ήθους, τα άθλια «κοινωνικά πρότυπα», οι απίστευτα χαμηλής ποιότητας τηλεοπτικές εκπομπές, οι οποίες θυσιάζουν τον πολιτισμό στο βωμό της ακροαματικότητας και του κέρδους, η «εχθρική κοινωνία», η αδιαφορία του ανθρώπου για τον άνθρωπο, η ανυπαρξία «πλαισίου», καθώς επίσης το τέχνασμα και η ευκαιρία που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη Ελλάδα, δεν πρόκειται να επιτρέψουν τη διαφυγή της από τη σημερινή κρίση, ακόμη και αν της χαριστεί το σύνολο του χρέους της – εκτός εάν αλλάξουν ριζικά νοοτροπίες, σαν αποτέλεσμα πολιτικών και κοινωνικών «μεταρρυθμίσεων» προς όφελος του ατόμου (χωρίς να είναι φυσικά εις βάρος του συνόλου).
ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
‘Όπως έχουμε αναλύσει σε προηγούμενα κείμενα μας, η μοναδική προστασία μας απέναντι στην οικονομική εξουσία είναι η Πολιτική – οπότε είμαστε υποχρεωμένοι να την ενισχύουμε όσο καλύτερα μπορούμε. Στην περίπτωση όμως που η Πολιτική υποτάσσεται και υπηρετεί την οικονομική εξουσία, η θέση μας γίνεται εξαιρετικά δύσκολη – αφού παύει πια να λειτουργεί η Δημοκρατία, «ελαχιστοποιούνται» οι διαφορές μεταξύ των κομμάτων εξουσίας, ενώ τα εκλογικά μας δικαιώματα απλά καθορίζουν τους εκάστοτε «μισθοφόρους» των σκιωδών κυβερνήσεων.
Σε διεθνές επίπεδο τώρα, φαίνεται να οδηγούμαστε πίσω στον καπιταλισμό του 19ου αιώνα. Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο του καπιταλισμού εκείνης της εποχής ήταν, πάνω από όλα, η ανελέητη εκμετάλλευση του εργαζομένου. Οι εργοδότες πίστευαν ότι ήταν φυσικός ή κοινωνικός νόμος, το να ζουν εκατοντάδες χιλιάδες εργατών στο μεταίχμιο της λιμοκτονίας – ενώ ο ιδιοκτήτης κεφαλαίου δικαιωνόταν ηθικά εάν, επιδιώκοντας το κέρδος, εκμεταλλευόταν στο μέγιστο δυνατό βαθμό την εργασία που «ενοικίαζε».
Δεν υπήρχε καμία σχεδόν έννοια ανθρώπινης αλληλεγγύης, μεταξύ του ιδιοκτήτη κεφαλαίου και των εργατών – επικρατούσε πέρα για πέρα ο νόμος της οικονομικής ζούγκλας. Ο κάθε επιχειρηματίας προσπαθούσε να πουλήσει φθηνότερα από τις τιμές του ανταγωνιστή του, ενώ η μάχη του ανταγωνισμού ανάμεσα σε ίσους ήταν τόσο ανελέητη και απεριόριστη, όσο και η εκμετάλλευση των εργαζομένων. Ως κύριος ρυθμιστής η αγορά, είχε απαλλαγεί εντελώς από όλους τους μέχρι τότε περιορισμούς και είχε γίνει η μοναδική κοινωνική αξία των καπιταλιστικών κρατών.
Στον 20ο αιώνα όμως οι συνθήκες άλλαξαν ριζικά – ενώ με τη βοήθεια της ανάπτυξης, οι εργαζόμενοι κατάφεραν να κερδίσουν το «κοινωνικό κράτος», καθώς επίσης μία σειρά «παραχωρήσεις» εκ μέρους των ιδιοκτητών κεφαλαίου.
Δυστυχώς στον 21ο αιώνα, σε αυτόν δηλαδή που διανύουμε σήμερα, το Κεφάλαιο, (οργανωμένο σε πανίσχυρα, πολυεθνικά και «συστημικά» επικίνδυνα Καρτέλ), με τη βοήθεια της παγκοσμιοποίησης, της «κατάλυσης» των σοσιαλιστικών κρατών, του ανοίγματος των συνόρων (μετά την πτώση του βερολινέζικου τοίχους), καθώς επίσης της κυριαρχίας του επί της Πολιτικής, κατάφερε να αντιστρέψει τους όρους – εξελίσσοντας το «σύστημα» στο σημερινό μονοπωλιακό καπιταλισμό, με αντίπαλο «δέος» τον απολυταρχικό καπιταλισμό (Κίνα, Ρωσία).
Στα πλαίσια αυτά η Ελλάδα, η Πολιτική της οποίας «αλώθηκε» ανάλογα, έχει μετατραπεί δυστυχώς σε ένα πεδίο μάχης των δύο αντιπάλων συστημάτων, καθώς επίσης των τεσσάρων (η Ρωσία θα ακολουθήσει τις Η.Π.Α., Γερμανία και Κίνα) ισχυρότερων κρατών του πλανήτη.
Επί πλέον, ανεξάρτητα από τον εκάστοτε ηγέτη τους, τα κόμματα εξουσίας της χώρας μας είναι υποταγμένα στους εσωτερικούς μηχανισμούς τους – σε αυτή δηλαδή τη διεφθαρμένη και «διαπλεγμένη» υπόγεια εξουσία, η οποία οδήγησε την Ελλάδα στη χρεοκοπία. Οι επαγγελματίες πολιτικοί, αυτοί δηλαδή που παραμένουν αιώνια στα έδρανα της Βουλής ή στους μηχανισμούς των κομμάτων, αποτελούν δυστυχώς τον κανόνα και όχι την εξαίρεση (αφού δεν αλλάζουν, τουλάχιστον ανά 8ετία, ενώ όλοι μας έχουμε δικαίωμα στο εκλέγεσθαι – όχι μόνο οι κομματικοί υπάλληλοι). Τέλος, ο διαχωρισμός των εξουσιών (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική – ελεγκτική, αυτοδιοικητική, ενημερωτική) είναι μάλλον θεωρητικός, αν όχι ανύπαρκτος – γεγονός που δεν επιτρέπει καμία αισιοδοξία, εάν δεν αποκατασταθεί η «τάξη».
Επομένως, το πολιτικό πρόβλημα της Ελλάδας, όπως επίσης αρκετών άλλων χωρών, είναι πολυσύνθετο. Εάν δεν επιλυθεί ριζικά, δια μέσου της δημιουργικής καταστροφής, εάν δηλαδή δεν πάψουν να διαιωνίζονται οι επαγγελματίες πολιτικοί, οι «μισθοφόροι» ευρύτερα της οικονομικής εξουσίας και εάν δεν αντικατασταθούν οι «σάπιοι» κομματικοί και λοιποί μηχανισμοί από καινούργιους, σε νέες βάσεις, είναι αδύνατον να υπάρξει μέλλον για τη χώρα μας – ακόμη και αν μας χαρισθεί ολόκληρο το δημόσιο χρέος μας.
Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ
Όλοι γνωρίζουμε χωρίς καμία αμφιβολία το ότι, η σημερινή μας κυβέρνηση είχε σαφή εικόνα των προβλημάτων της οικονομίας μας, όταν «υπεξαίρεσε» την ψήφο των Ελλήνων, υποσχόμενη «παροχές», τις οποίες δεν είχε την παραμικρή πρόθεση ή, έστω, δυνατότητα να εκπληρώσει. Επομένως, θα πρέπει να υπήρχε κάποιος άλλος λόγος, για χάρη του οποίου αγωνίσθηκε να καταλάβει «πραξικοπηματικά» την εξουσία – πόσο μάλλον όταν αυτού καθεαυτού η αλλαγή μίας κυβέρνησης, στα πρώτα χρόνια της «θητείας» της, εν μέσω διεθνούς και εγχώριας τεράστιας κρίσης, είναι καταστροφική για οποιαδήποτε χώρα.
Ποιος ήταν ο λόγος λοιπόν, για τον οποίο η κυβέρνηση μας επιδίωξε την κατάληψη της χώρας, ζητώντας ένα χρόνο πριν (2008) τις πρόωρες εκλογές την ψήφο των Πολιτών της; Μη έχοντας τη δυνατότητα να γνωρίζουμε, αν και έχουμε αναφερθεί στα στάδια εκείνα που μας οδήγησαν στα νύχια του ΔΝΤ (άρθρο μας), μας απομένει μόνο η απλή καταγραφή μερικών υποθετικών σεναρίων, από τα πολλά που κυκλοφορούν ευρύτερα:
(α) Η Ευρώπη είχε δυστυχώς υποτιμήσει τον κίνδυνο εκ μέρους των Η.Π.Α. ενώ δεν είχε προβλέψει τη σχεδιαζόμενη απόβαση του ΔΝΤ, καθώς επίσης να προβλήματα που θα προκαλούνταν στο κοινό της νόμισμα. Η μοναδική φροντίδα της ήταν η εξόφληση των δανείων που είχαν δώσει οι τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης στην Ελλάδα – κυρίως γερμανικές και γαλλικές. Αντίθετα, ο σκοπός των Η.Π.Α. ήταν η άλωση της Ευρώπης, σε συνδυασμό με την διάλυση της Ευρωζώνης – προς όφελος της «ηγεμονίας» του δολαρίου, σαν παγκοσμίου αποθεματικού νομίσματος, ενόψει της ανάγκης εκτύπωσης νέων δολαρίων σε τεράστιες (πληθωριστικές) ποσότητες.
Έτσι λοιπόν οι Η.Π.Α. (το Καρτέλ καλύτερα), πάντοτε προνοητικές και επιθετικές, τοποθέτησαν τη σημερινή κυβέρνηση μας στη θέση της, σε συνεργασία με την προηγούμενη – στο ρόλο του Δούρειου Ίππου και με ανταλλάγματα, τα οποία ο καθένας μας μπορεί να φαντασθεί. Το ότι αμέσως μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου (έξι μήνες πριν από την υποχρεωτική κατάθεση των στοιχείων) ανακοινώθηκε ο διπλασιασμός του ελλείμματος της χώρας μας, χωρίς την ταυτόχρονη λήψη μέτρων, δεν αναζητήθηκε η λύση του εσωτερικού δανεισμού (Εθνικά Ομόλογα), ενώ τον Ιανουάριο δεν έγινε χρήση δανειακών χρημάτων ύψους άνω των 30 δις € (με επιτόκιο συν 1,8%), παρά το ότι είχαμε ήδη εισέλθει στην κρίση των κρίσεων, είναι ορισμένες μόνο από τις πολλές σημαντικές ενδείξεις, οι οποίες ενδυναμώνουν, μεταξύ άλλων, το υποθετικό αυτό σενάριο της «εκ των έσω» προδοσίας της Ελλάδας.
(β) Η κυβέρνηση μας, άπειρη και ίσως ανεπαρκής, διαχειρίσθηκε εσφαλμένα το πρόβλημα – μετατρέποντας την κρίση χρέους σε κρίση δανεισμού. Έτσι υπέπεσε σε ένα τεράστιο λάθος, το οποίο εκμεταλλεύθηκαν τα μέγιστα οι «αγορές» – αναγκάζοντας την να καταφύγει στο ΔΝΤ και σε ένα μνημόνιο άνευ προηγουμένου. Ταυτόχρονα εκμεταλλεύτηκε την όλη κατάσταση και το Καρτέλ, στην προσπάθεια του να καταλύσει τα δικαιώματα των εργαζομένων, καθώς επίσης να ιδιωτικοποιήσει την εξουσία.
(γ) Η κυβέρνηση μας προγραμμάτιζε, πριν ακόμη να εκλεγεί, την προσφυγή της στο ΔΝΤ (όχι απαραίτητα στο δανεισμό εκ μέρους του), επειδή ήταν δυστυχώς πεπεισμένη ότι, μόνο με την εξειδικευμένη υποστήριξη/εμπειρία του θα κατάφερνε να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα της Ελληνικής οικονομίας. Η «ανοησία» αυτή οδήγησε την Ελλάδα στη χρεοκοπία, από τις επιπτώσεις της οποίας δεν υπάρχει καμία απολύτως περίπτωση να ξεφύγουμε, για τα επόμενα 20 έτη – τουλάχιστον όχι με την ίδια κυβέρνηση, ακόμη και αν αποδεικνυόταν άριστη ή/και ιδιοφυής.
Συμπερασματικά λοιπόν, για να καταφέρουμε να εφαρμόσουμε οποιαδήποτε από τις εναλλακτικές λύσεις που προτείνονται από αρκετούς Έλληνες, χρειαζόμαστε μία καινούργια πολιτική ηγεσία – ειδικότερα, έναν καινούργιο μηχανισμό διαχείρισης του καταστροφικού δημοσίου τομέα της χώρας μας. Επειδή όμως δεν έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου, ο οποίος απαιτείται συνήθως από την «φυσική δημιουργική καταστροφή», είμαστε μάλλον αναγκασμένοι να υποχρεώσουμε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας μας να συνεργασθούν μεταξύ τους, με στόχο την «κατασκευή» μίας καινούργιας, μικρής αλλά λειτουργικής «κρατικής μηχανής». Πρέπει κάποια στιγμή (και ειδικά εδώ η κρίση αποτελεί μία πραγματικά μοναδική ευκαιρία) να πάψουν οι πολιτικοί μας να συμπεριφέρονται σαν «πιγκουίνοι που χειροκροτούν άλλους πιγκουίνους, επάνω σε πάγο που λιώνει» – επίσης, να πάψουν οι δημοσιογράφοι μας να ενεργούν σαν τα βατράχια, τα οποία με τους αηδιαστικούς ήχους τους σκεπάζουν την αλήθεια.
Στην αντίθετη περίπτωση, δεν πρόκειται να ξεφύγουμε από την κρίση, αλλά θα ακολουθήσουμε δυστυχώς τα ίχνη της Αργεντινής – στην οποία επιβλήθηκε «αναίμακτα» το ΔΝΤ, εξαθλιώθηκαν οι μάζες, κατέρρευσε η μεσαία τάξη, κυριάρχησε η εγκληματικότητα, «αλώθηκαν» οι κοινωφελείς επιχειρήσεις, ξεπουλήθηκε η δημόσια περιουσία και τελικά χρεοκόπησε, πριν αποφασίσουν οι πεινασμένοι πλέον Πολίτες της, πολλά χρόνια αργότερα, να εξεγερθούν επιτέλους για την υπεράσπιση των παιδιών και της πατρίδας τους.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σε γενικές γραμμές, η δανειοδότηση μας από το ΔΝΤ, αφενός μεν μεταθέτει απλά το πρόβλημα επαυξημένο στο μέλλον (στη χρονική στιγμή δηλαδή που θα κληθούμε να πληρώσουμε τα 110 δις €, επιβαρυμένα με τοκογλυφικά επιτόκια), αφετέρου «επιδεινώνει» σημαντικά τις αιτίες που το προκάλεσαν – δηλαδή, τις πολιτικές, τις κοινωνικές και τις πολιτισμικές «δυσλειτουργίες» της χώρας μας. Ο Πίνακας Ι, ο οποίος συμπεριλαμβάνει τη λήξη των ομολόγων του Ελληνικού δημοσίου και τα δάνεια των ΔΝΤ-ΕΕ είναι χαρακτηριστικός:
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Λήξη Ομολόγων 2010-2013, με ημερομηνία καταγραφής τις 29.04.2010, σε δις € – προγραμματισμός εκταμίευσης μηχανισμού στήριξης
| Έτος | Λήξη ομολόγων συνολικά | Δάνεια ΔΝΤ-ΕΕ |
| 2010 | 15,80 | 38,00 |
| 2011 | 31,30 | 40,00 |
| 2012 | 31,70 | 24,00 |
| 2013 | 24,90 | 8,00 |
| Σύνολο | 103,70 | 110,00 |
Πηγή: Bloomberg – Υπουργείο Οικονομικών (προσχέδιο προϋπολογισμού)
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σύμφωνα με τον Πίνακα Ι, ο δανεισμός της Ελλάδας από το μηχανισμό στήριξης για τα έτη 2010-2013, εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο την αποπληρωμή των πιστωτών της – αφού λήγουν ομόλογα συνολικής αξίας 103,7 δις € και δανείζεται 110 δις € (τα 110 δις € του ταμείου στήριξης, είναι ουσιαστικά τα 103,7 δις € που χρωστάμε, συν τους τόκους τους). Επομένως, όλα όσα ακούγονται περί δανεισμού της χώρας μας για την πληρωμή συντάξεων, μισθών κλπ. είναι απολύτως ανακριβή και σκόπιμα ψευδή. Τα χρήματα παρέχονται εμφανώς με στόχο τη διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών – αφού αυτές είναι οι κύριοι δανειστές μας (ακριβώς για τα λόγο αυτό συμμετέχει στα 110 δις € με 73% η Ευρωζώνη, ενώ το ΔΝΤ μόλις με 27% – πιθανότατα με άλλα ανταλλάγματα).
Συμπερασματικά λοιπόν η Ελλάδα θα χρειασθεί, απλά για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου δανεισμού της έως το 2013, το ποσόν των 103,7 δις €. Το 2014, θα χρειασθεί ακόμη 31,6 δις € για τα επόμενα ομόλογα που λήγουν, συν τα 110 δις € (συνολικά 141,6 δις € πλέον τόκους) για την αποπληρωμή της εκταμίευσης του μηχανισμού στήριξης. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να δανείζεται ποσά αντίστοιχα με τα ετήσια ελλείμματα της, τα οποία θα διαμορφωθούν, σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, ως εξής:
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: ΑΕΠ, ύφεση και έλλειμμα σε εκ. €
| Μεγέθη/έτη | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 |
| ΑΕΠ** | 237.494 | 227.994 | 222.066 | 224.508 | 229.223 | 234.037 |
| Ύφεση %* | -4,0% | -2,6% | 1,1% | 2,1% | 2,1% | |
| ‘Έλλειμμα %** | -13,6% | -8,1% | -7,6% | -6,5% | -4,9% | -2,6% |
| ‘Έλλειμμα | 32.299 | 18.467 | 16.877 | 14.593 | 11.231 | 6.084 |
Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών – Προσχέδιο προϋπολογισμού 2011
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
* Πρόβλεψη υπουργείου οικονομικών
** Έλλειμμα με την εφαρμογή του προγράμματος, σύμφωνα με το υπουργείο – ΑΕΠ όχι από τους πίνακες, αλλά από την αφαίρεση της προβλεπόμενης από το υπουργείο ύφεσης
Σημείωση: Δεν υπολογίζουμε την επί πλέον επιδείνωση του ελλείμματος από τα δημόσια ιδρύματα, όπως ανακοινώθηκε.
Τα συνολικά ελλείμματα της Ελλάδας για την περίοδο 2010-2014 (Πίνακας ΙΙ), θα διαμορφωθούν (αισιόδοξα) στα 67,252 δις €, τα οποία πρέπει επίσης να χρηματοδοτηθούν. Όμως, ακόμη και αν δεχθούμε ότι θα βρεθούν πρόθυμοι δανειστές, κάτι για το οποίο αμφιβάλλουμε, η εξόφληση των 110 δις € το 2014 είναι εκτός κάθε πραγματικότητας. Απλούστερα, το 2014 η Ελλάδα θα χρειαζόταν 110 δις € (ΔΝΤ-ΕΕ δάνειο), συν 31,6 δις € (ομόλογα δημοσίου), συν 67,25 δις € (ελλείμματα): συνολικά λοιπόν 208,85 δις € ή το 89% του ετησίου ΑΕΠ της – κάτι που προφανώς ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια της φαντασίας.
Όσον αφορά τώρα την ανεργία, θεωρούμε εγκληματική την αποδοχή της αύξησης της από την κυβέρνηση μας (Πίνακας ΙΙΙ), η οποία και εδώ «εμπορεύεται» στην κυριολεξία το θάνατο της Ελληνικής κοινωνίας – ιδιαίτερα της μεσαίας τάξης, η οποία «ευθύνεται» για την κοινωνική συνοχή.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Ανεργία επί συνολικά απασχολουμένων 4.940.000 ατόμων
| Μεγέθη | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
| Ποσοστό | 11,6% | 14,5% | 15,0% | 14,6% |
| Άνεργοι | 573.040 | 716.300 | 741.000 | 721.240 |
Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών – Προβλέψεις
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Η μείωση της απασχόλησης, την οποία έχουμε παρουσιάσει αναλυτικά στο άρθρο μας «Ο εφιάλτης της ανεργίας» προκαλεί, μεταξύ άλλων, τεράστιες ψυχικές «νευρώσεις», οδηγώντας με ασφάλεια στην αύξηση της εγκληματικότητας, στην εξαθλίωση των ανθρώπων των πόλεων, στη δημιουργία τρομακτικών γκέτο, στη δίνη των ναρκωτικών, στην ανάπτυξη μίας ανεξέλεγκτης παραοικονομίας και σε τόσα πολλά άλλα, τα οποία είναι αδύνατον να αποδεχθεί κανείς αδιαμαρτύρητα.
Περαιτέρω, τα «παραδείγματα» των χωρών, στις οποίες δραστηριοποιήθηκε στο παρελθόν («φορο-εισπρακτικά») το ΔΝΤ, όπως τα έχουμε παρουσιάσει (Η άλωση της Βραζιλίας κλπ), δεν επιτρέπουν καμία απολύτως αμφιβολία, σε σχέση με τη σκόπιμη δημιουργία ανεργίας (συμπίεση των μισθών κλπ), καθώς επίσης με τα αποτελέσματα της στις ανθρώπινες κοινωνίες. Με τους φόρους να αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αιτίες της ύφεσης, του (φορολογικού) πληθωρισμού και της ανεργίας (υπολογίζεται ότι σε σύνολο 800.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα κλείσουν μέχρι το τέλος του 2011 περίπου 175.000, αυξάνοντας τους ανέργους κατά 300.000, δηλαδή στ0 20% των απασχολουμένων και όχι στο 15% που θεωρεί η κυβέρνηση μας), θεωρούμε ότι, η μεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο (και από εκεί στο ΔΝΤ), με τον τρόπο αυτό (χωρίς καμία απολύτως πιθανότητα διάσωσης της χώρας μας από τη χρεοκοπία), είναι τουλάχιστον εγκληματική.
Ολοκληρώνοντας τη μικρή περιγραφή μας, θεωρούμε σκόπιμη την επανάληψη του Πίνακα IV, διαμορφωμένου σύμφωνα με τα μεγέθη που προκύπτουν από το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2011.Τουλάχιστον από την αύξηση των δαπανών, φαίνεται καθαρά η αποκλειστική ευθύνη της Πολιτείας – αφού είναι η μοναδική υπεύθυνη για την «εκτροπή» τους. Δυστυχώς (άρθρο μας), αφού οι κυβερνήσεις έχουν στη διάθεση τους ένα ορισμένο «budget», έτσι όπως εμφανίζεται στον εκάστοτε ετήσιο προϋπολογισμό, δεν ξοδεύουν, όπως ο κάθε συνετός «οικογενειάρχης», το ποσόν που ευρίσκεται στα ταμεία τους, αλλά δανείζονται πολύ περισσότερα – χωρίς καθόλου να ρωτήσουν τους Πολίτες που εκπροσωπούν (κάτι που συμβαίνει συνεχώς, τουλάχιστον τα τελευταία 30 χρόνια).
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙV: Εξέλιξη ΑΕΠ, εσόδων, δαπανών και ελλειμμάτων (των ζημιών δηλαδή του κράτους) σε εκ. €, στην Ελλάδα
| ΕΤΟΣ | ΑΕΠ* | Έσοδα | Δαπάνες | Έλλειμμα | Δημόσιο Χρέος** | Ποσοστό επί ΑΕΠ |
| 2003 | 153.045 | 37.500 | 40.735 | -3.235 | 179.008 | 117,00% |
| 2004 | 164.421 | 40.700 | 45.414 | -4.714 | 198.832 | 120,90% |
| 2005 | 196.609 | 42.206 | 48.685 | -6.479 | 209.723 | 118,90% |
| 2006 | 213.085 | 46.293 | 50.116 | -3.823 | 224.162 | 105,10% |
| 2007 | 228.180 | 49.153 | 55.733 | -6.580 | 237.742 | 104,20% |
| 2008 | 239.141 | 51.680 | 61.642 | -9.962 | 260.439 | 108,90% |
| 2009 | 237.494 | 48.491 | 71.810 | -30.866 | 298.524 | 125,68% |
| 2010 | 231.000 | 52.700 | 66.188 | -19.473 | 340.680 | 147,48% |
Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών (εκτιμήσεις σελ. 49 και 64)
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
* ΑΕΠ 2005 αναθεωρημένο, δηλαδή 20% περίπου αυξημένο σε σχέση με το 2004, μετά την πρόσθεση εσόδων από την «μαύρη οικονομία» εκ μέρους της κυβέρνησης, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα να μειωθεί το ποσοστό του ελλείμματος και να βρεθεί εντός του συμφώνου σταθερότητας της Ε.Ε. για πρώτη και τελευταία φορά (ουσιαστικά, υποθετικό ΑΕΠ).
** Χρέος κεντρικής κυβέρνησης
Το ΑΕΠ μας αυξήθηκε από το 2003 έως το 2009 κατά 51% περίπου, ενώ τα δημόσια έσοδα κατά 40%, οι δαπάνες κατά 62% και το έλλειμμα σχεδόν κατά 7 φορές. Η διαφορά της αύξησης των εσόδων, σε σχέση με την αύξηση του ΑΕΠ, είναι σε τέτοιο βαθμό «μη ισορροπημένη», επειδή η μεγέθυνση του ΑΕΠ προήλθε κυρίως από την προς τα πάνω «αναθεώρηση» των στοιχείων (παρά το ότι σήμαινε αυξημένες «εκροές» προς τα ταμεία της Ε.Ε., αφού προσδιορίζονται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ) και όχι από «φυσιολογικές» προϋποθέσεις (ανάπτυξη).
Παραδόξως, σύμφωνα με τον Πίνακα IV, το δημόσιο χρέος μας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 42 δις € περίπου, όταν μας ανακοινώνεται έλλειμμα για το 2010, το οποίο δεν υπερβαίνει τα 20 δις € (18.467 €). Όμως, εάν προσθέσουμε το έλλειμμα του 2010 στο χρέος του 2009 (298.524 €), καταλήγουμε στα 316.991 εκ. € και όχι στα 340.680 εκ. €, τα οποία αναφέρει η κυβέρνηση στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Πρόκειται λοιπόν για μία ανησυχητική διαφορά, ύψους 23,7 δις €, η οποία μάλλον δεν θα περάσει απαρατήρητη από τις «αγορές». Για το 2011, η κυβέρνηση καταγράφει το δημόσιο χρέος της κεντρικής κυβέρνησης στα 360.080 εκ. € – μία αύξηση δηλαδή κατά 20 δις € (έλλειμμα 2011 στα 17 δις € περίπου), στο 155,1% του ΑΕΠ.
Ανεξάρτητα τώρα από τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, θεωρούμε απαραίτητη μία μικρή αναφορά μας στη φοροδιαφυγή – την οποία επικαλούνται δυστυχώς όλες οι κυβερνήσεις, στις ατυχείς προσπάθειες τους να αιτιολογήσουν τις συνεχείς αποτυχίες τους. Σε σχέση λοιπόν με τη φοροδιαφυγή, με τη «βοήθεια» της οποίας οι κυβερνήσεις προσπαθούν πιθανότατα να «μετακυλήσουν» την ευθύνη στους Πολίτες, θεωρούμε ότι αποτελεί μία ακόμη «αυθαιρεσία». Αφενός μεν πρόκειται κυρίως για τους άμεσους φόρους (το 30% των συνολικών), αφετέρου δε τα «διαφυγόντα» αυτά έσοδα, «όφειλαν» πρώτα να εισπραχθούν και μετά να δαπανηθούν – σε καμία περίπτωση το αντίθετο. Για παράδειγμα, η Πολιτεία θα έπρεπε να κατασκευάζει δρόμους ή άλλα έργα, μετά την είσπραξη των εσόδων από την (όποια) πάταξη της φοροδιαφυγής και όχι πριν.
Εκτός αυτού, οι συντελεστές φόρων στην Ελλάδα είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Σε λίγες μόνο χώρες, όπως στις Σκανδιναβικές, οι άμεσοι φόροι είναι υψηλότεροι. Εκεί όμως στους φόρους συμπεριλαμβάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές, οι καταβολές για την υγεία, καθώς επίσης τα τέλη κυκλοφορίας. Αν υπολογισθούν και αυτά στην Ελλάδα, τότε το ποσοστό της άμεσης φορολογίας θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο – πόσο μάλλον όταν, οι υπηρεσίες εκ μέρους του δημοσίου, οι οποίες προσφέρονται στους Έλληνες φορολογουμένους, δεν έχουν απολύτως καμία σχέση, με αυτές των υπολοίπων ευρωπαϊκών κρατών.
Συμπερασματικά λοιπόν, αφενός μεν έχει εξαντληθεί η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων, αφετέρου η συνεχώς μεγαλύτερη φορολόγηση οδηγεί με ασφάλεια σε μία κλιμακούμενη ύφεση η οποία, σε συνδυασμό με το φορολογικό πληθωρισμό ύψους 6% (ελάχιστα), με τα τοκογλυφικά επιτόκια (ύψους επίσης 6%), με τις μειωμένες ονομαστικές και πραγματικές αμοιβές των εργαζομένων, με την τεράστια ανεργία, με το κλείσιμο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με την απελευθέρωση των αγορών μας (ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ) στους ξένους, με το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων προς όφελος των πολυεθνικών, καθώς επίσης με την ανυπαρξία αναπτυξιακών προγραμμάτων, θα καταστρέψει εντελώς την Ελλάδα.
Επομένως, η πιστή τήρηση του μνημονίου θα μας οδηγήσει χωρίς την παραμικρή αμφιβολία σε ένα σκόπιμα μονοδρομημένο αδιέξοδο, το οποίο οφείλουμε πάση θυσία να αποφύγουμε – πληρώνοντας αμέσως το ΔΝΤ, από το οποίο έχουμε λάβει 8 δις € μέχρι σήμερα και αναζητώντας νέους δρόμους.
ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ
Εάν υποθέσουμε ότι είμαστε πρόθυμοι να αντιμετωπίσουμε παράλληλα τα λοιπά προβλήματα της χώρας μας (κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά), τα οποία είναι φυσικά «επιλύσημα», τότε αυτά που απομένουν είναι τα οικονομικά. Θεωρώντας, όπως θα τεκμηριώσουμε στη συνέχεια ότι, η ελαχιστοποίηση του δημοσίου χρέους αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα, θα εξετάσουμε συνοπτικά τις δυνατότητες μας, επιλέγοντας την, κατά την άποψη μας, καλύτερη δυνατή. Στα πλαίσια αυτά, ο Πίνακας V που ακολουθεί βοηθάει στην κατανόηση τους θέματος, για το οποίο αναζητούνται λύσεις:
ΠΙΝΑΚΑΣ V: ΑΕΠ 2009-2011, τόκοι δημοσίου χρέους, ποσοστό τους επί του ΑΕΠ, ελλείμματα και ποσοστό των τόκων επί των ελλειμμάτων
| ΑΕΠ | Ποσόν | Τόκοι | Ποσοστό* | Έλλειμμα | Τόκοι/Έλλειμμα** |
| ΑΕΠ 2009 | 237.494 | 12.325 | 5,19% | 32.299 | 38,15% |
| ΑΕΠ 2010 | 227.994 | 13.209 | 5,79% | 18.467 | 71,53% |
| ΑΕΠ 2011 | 222.066 | 15.800 | 7,12% | 16.877 | 93,62% |
* Ποσοστό των τόκων επί του ΑΕΠ
** Ποσοστό τόκων ως προς το έλλειμμα
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Πηγή: Προσχέδιο προϋπολογισμού 2011
Όπως φαίνεται από τον Πίνακα V, οι τόκοι του 2011 αντιστοιχούν σχεδόν στο σύνολο των ελλειμμάτων. Επομένως, ένας ενδεχόμενος μηδενισμός του χρέους, θα σήμαινε την ίδια στιγμή ανάλογο μηδενισμό των ελλειμμάτων και είσοδο της χώρας μας στην κερδοφορία. Το ενδεχόμενο αυτό και μόνο θα επέλυε «ως δια μαγείας» όλα τα υπόλοιπα προβλήματα της Οικονομίας μας – δανεισμός από τις αγορές, ανάπτυξη κλπ. Επομένως, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο πρόβλημα του χρέους – αν και δεν θα έπρεπε να περιοριστούμε μόνο σε αυτό. Οι δυνατότητες τώρα «διαχείρισης» του χρέους μας είναι κυρίως οι εξής:
(α) Η ολοκληρωτική άρνηση χρέους: Η άρνηση αυτή έχει υπάρξει στο παρελθόν σε άλλες χώρες, αναφέρεται στην οικονομική βιβλιογραφία (A.Smith, D.Ricardo), «τιμωρείται» πολύ αυστηρά από το διεθνές κεφάλαιο («αιώνια» απαγόρευση πρόσβασης στις δυτικές αγορές) και έχει πάρα πολλές παρενέργειες. Η (νομική) αιτιολογία της μπορεί να είναι το ότι, τα χρήματα που έχει δανειστεί το κράτος, δεν χρησιμοποιήθηκαν προς όφελος του λαού. Σε κάθε περίπτωση, είναι μία λύση που δεν μπορεί κανείς να την παραβλέψει.
(β) Η διαγραφή μέρους του χρέους από τους δανειστές: Έχει επίσης λειτουργήσει στο παρελθόν, όπως για παράδειγμα στην Αργεντινή. Εν τούτοις, η συγκεκριμένη χώρα δεν παραχώρησε την εθνική της κυριαρχία, όπως η Ελλάδα με την υπογραφή του μνημονίου, εναντίον του οποίου δεν μπορεί να καταφύγει στα Ελληνικά δικαστήρια (!), αλλά σε αυτά του Λουξεμβούργου, με το αγγλικό Δίκαιο – το μοναδικό «Δίκαιο» στον κόσμο, το οποίο εξασφαλίζει αποκλειστικά και μόνο τους δανειστές, εις βάρος των οφειλετών. Κατά την άποψη μας, δεν αποτελεί την ιδανική λύση – ενώ δεν είναι σε καμία περίπτωση ριζική, εάν υποθέσουμε ότι είναι ακόμη εφικτή, μετά τις απίστευτες ενέργειες της κυβέρνησης μας, «ερήμην» της (δήθεν;) ανεξάρτητης Ελληνικής Δικαιοσύνης.
(γ) Ο μηδενισμός του χρέους, με τη δική μας συμμετοχή: Είναι ουσιαστικά ένας ωφελιμιστικά έντιμος τρίτος δρόμος, ο οποίος όμως απαιτεί πειθώ και μεγάλες διαπραγματευτικές ικανότητες από την κυβέρνηση που θα το επιχειρήσει – πόσο μάλλον πατριωτικά συναισθήματα, επιμονή, ήθος και επάρκεια. Στη λύση αυτή έχουμε αναφερθεί αναλυτικά σε ιδιαίτερο άρθρο μας («Ο μηδενισμός του χρέους»).
(δ) Η απλή «αναδιάρθρωση» του χρέους: Η επιμήκυνση δηλαδή του χρόνου πληρωμής των υποχρεώσεων μας, με χαμηλότερα επιτόκια. Ίσως οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ το ότι, μία μείωση του επιτοκίου δανεισμού μας κατά 1%, θα σήμαινε λιγότερη επιβάρυνση του προϋπολογισμού μας κατά 3,4 δις € ετήσια.
(ε) Η εθνικοποίηση του χρέους: Θεωρώντας πολύ πιο εφικτό το δανεισμό του κράτους μας εκ μέρους των Πολιτών του (σε σχέση με την εθελούσια παρακράτηση των καταθέσεων κλπ, έτσι όπως την αναλύσαμε στο άρθρο μας «Ο μηδενισμός του χρέους»), καθώς επίσης γνωρίζοντας ότι, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιμετωπίσθηκε με επιτυχία το χρέος από την Ιαπωνία, η έκδοση Εθνικών Ομολόγων με ελάχιστο επιτόκιο, καθώς επίσης η πώληση μέρους της δημόσιας περιουσίας σε Έλληνες, θα μπορούσε να λύσει ριζικά το πρόβλημα – χωρίς να απαιτηθεί η παραμικρή συμμετοχή ξένων. Σε κάθε περίπτωση, η αποδοχή αυτής της λύσης εκ μέρους των Ελλήνων είναι κατά πολύ πιο συνετή, από την ήδη επιχειρούμενη μεταβίβαση της ιδιοκτησίας τους στο δημόσιο, μέσω των φόρων – ακόμη και αν χρειαστεί να πουλήσουν μέρος της ακίνητης περιουσίας τους, για την αγορά των εθνικών ομολόγων.
Προφανώς είναι δυνατόν να υπάρξουν και άλλες λύσεις, ο οποίες να αποτελούνται από επιλεκτικούς «συνδυασμούς» των παραπάνω ή άλλων δυνατοτήτων. Κατά την άποψη μας όμως ο προτιμότερος συνδυασμός, η πλέον εφικτή καλύτερα λύση από όλες τις άλλες, θα ήταν
(α) η «εθνικοποίηση» ενός μέρους του χρέους – για παράδειγμα, η σταδιακή έκδοση 30ετών εθνικών ομολόγων, συνολικού ύψους 150 δις €, με επιτόκιο 1%, με την ταυτόχρονη
(β) «αναδιάρθρωση» (αναδιαπραγμάτευση) του υπολοίπου – για παράδειγμα, με επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των υποθετικά 190 δις € που θα απέμεναν, σε 30 έτη, με επιτόκιο επίσης 1% (είτε από τους υφιστάμενους κατόχους των ομολόγων μας, είτε από νέους δανειστές – Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσία κλπ – με χαμηλό επιτόκιο και εξόφληση των προηγουμένων).
Στην περίπτωση αυτή, το κόστος για την Ελληνική οικονομία θα ήταν περίπου 3,4 δις € ετήσιοι τόκοι, συν 6,33 δις € χρεολύσια (δόσεις) για τους ξένους δανειστές μας – συνολικά λοιπόν περίπου 10 δις €, εκ των οποίων μόνο τα 3,4 δις € θα επιβάρυναν τον προϋπολογισμό μας.
Θεωρούμε ότι μία τέτοια λύση θα μπορούσε να «επιβληθεί» τόσο στους Έλληνες Πολίτες, όσο και στους ξένους τοκογλύφους, από μία ικανή φυσικά κυβέρνηση, αφού είναι κατά πολύ πιο συμφέρουσα από οποιαδήποτε άλλη. Για τους Έλληνες Πολίτες είναι προτιμότερη από τη χρεοκοπία ή τη μεταβίβαση (μέσω των φόρων) της περιουσίας τους στους ξένους (παράλληλα με την ύφεση, την ανεργία κλπ), ενώ για τους ξένους δανειστές είναι καλύτερη από τη διαγραφή μέρους του χρέους, η οποία θα ακολουθήσει αργά ή γρήγορα (την υπολογίζουμε τουλάχιστον στο 40%) – πόσο μάλλον από την άρνηση του χρέους, στην οποία ίσως αναγκαστούμε θα καταφύγουμε (ειδικά εάν δεν εξοφλήσει η Γερμανία τα χρέη της απέναντι μας, τα οποία αποφεύγει να πληρώσει – βραβεύοντας ακόμη και τον Πρωθυπουργό μας, προφανώς για την παράδοξη απροθυμία του να τα απαιτήσει).
Ειδικά για τους Ευρωπαίους (εκτός της Γερμανίας ίσως), η λύση αυτή είναι προτιμότερη από τη διάλυση της ΕΕ, καθώς επίσης από την κατάρρευση του κοινού νομίσματος – το οποίο, εάν καταφέρει να αναδειχθεί τελικά σε παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, θα ωφελήσει υπέρ-πολλαπλάσια ολόκληρη την Ευρώπη.
Τέλος, η συγκέντρωση των 150 δις € από τους Έλληνες είναι απολύτως εφικτή, ενώ εάν παρ’ ελπίδα κινδυνεύσουν κάποιες τράπεζες, δεν αποτελεί «βαρύνων» πρόβλημα (αρκεί μία κρατική για τη λειτουργία της Οικονομίας, ενώ υπάρχουν και οι ξένες). Οι καταθέσεις υπερβαίνουν τα 200 δις € εντός Ελλάδας, η ακίνητη περιουσία τα 600 δις €, ενώ υπάρχουν αρκετές, πολύ εύπορες οικογένειες, εντός και εκτός της Ελλάδας, οι οποίες δεν θα δίσταζαν να διαθέσουν αυξημένα μέσα για τη χώρα τους – αρκεί φυσικά, κάτι που ισχύει για όλους, να υπήρχε απόλυτη εμπιστοσύνη τόσο στην πολιτική ηγεσία, όσο και στο Κράτος Δικαίου.
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Μία επιχείρηση, η οποία απασχολεί 5.000.000 συνειδητούς και παραγωγικούς εργαζομένους, διαθέτει ικανή διοίκηση και διακρίνεται από «φυσικά» ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, απέναντι στους «αντιπάλους» της, μπορεί να κάνει στην κυριολεξία θαύματα – να δραστηριοποιηθεί δηλαδή κερδοφόρα, ακόμη και σε συνθήκες ασύμμετρης παγκοσμιοποίησης. Αυτό ισχύει φυσικά και για μία ολόκληρη χώρα – αρκεί να λειτουργήσει σύμφωνα με τα γνωστά πρότυπα των επιτυχημένων επιχειρήσεων, υπό κάποιες προϋποθέσεις, τις οποίες περιγράψαμε εν μέρει στα κείμενα μας: Το δημόσιο χρέος, η ΕΕ και αλληλεξάρτηση, καθώς επίσης Πολιτική Οικονομία.
Η ανάλυση του τι ακριβώς σημαίνει επιτυχημένη επιχείρηση, εν προκειμένω της Ελλάδας ΑΕ, πιστεύουμε ότι δεν είναι απαραίτητη – απλά εξειδικεύουμε ξανά στην απόλυτη ανάγκη καθιέρωσης του διπλογραφικού λογιστικού συστήματος για το δημόσιο, στην δημοσίευση ετησίων Ισολογισμών με Ενεργητικό και Παθητικό, στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας (περί τα 300 δις €), καθώς επίσης στη στελέχωση του στενότερου Δημοσίου, με το ανώτερο 400 χιλ. δημοσίους (8% των εργαζομένων) και όχι «κομματικούς» υπαλλήλους – προφανώς επαρκείς με αξιοκρατικά κριτήρια πρόσληψης και παραμονής. Επίσης, στην ανάγκη ύπαρξης σταθερού πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων – το βασικότερο «όπλο» της Γερμανίας.
Περαιτέρω, θεωρούμε περιττή την επανάληψη των μεγάλων πλεονεκτημάτων που εντοπίσαμε για τη χώρα μας, τα οποία αφορούν κυρίως το γεωργικό τομέα, τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Εν τούτοις, ίσως θα έπρεπε να διαφοροποιήσουμε τις κατευθύνσεις μας, αναζητώντας πλέον αγορές όχι στη «δύση», αλλά στο Νότο, στην Κίνα και στην αναπτυσσόμενη «υπόλοιπη» Ανατολή – καθώς επίσης στο Ρωσικό Βορρά. Σε κάθε περίπτωση, νέες αγορές για τα προϊόντα μας, εξαγωγές δηλαδή και όχι επενδύσεις – όπως δυστυχώς μετονομάζονται οι επιθετικές εξαγορές των επιχειρήσεων μας. Αν μη τι άλλο, ο ιδιωτικός τομέας της χώρας μας, παρά την ασυδοσία του δημοσίου, παραμένει υγιής, όπως φαίνεται από τον Πίνακα VI που θεωρούμε σκόπιμο να επαναλάβουμε.
ΠΙΝΑΚΑΣ VI: Συνολικό χρέος, δημόσιο και ιδιωτικό
| Χώρα | Συνολικό Χρέος* | Δημόσιο Χρέος** | Ιδιωτικό Χρέος |
| Ελλάδα | 252% | 128,90 | 123,1% |
| Γερμανία | 285% | 76,70 | 208,3% |
| Ιταλία | 315% | 116,70 | 198,3% |
| Γαλλία | 323% | 82,50 | 240,5% |
| Πορτογαλία | 323% | 84,60 | 238,4% |
| Μ. Βρετανία | 466% | 80,00 | 386,0% |
Πηγή: Συνδυασμός στοιχείων από Κομισιόν, McKinsey Global Institute και μελέτη της Deutsche Bank, σύμφωνα με την οποία το ιδιωτικό χρέος της Ελλάδας είναι 123% του ΑΕΠ, ενώ της Πορτογαλίας 239%
Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
* Δημόσιο και ιδιωτικό, εσωτερικό και εξωτερικό
** Πρόβλεψη 2010
Όπως φαίνεται καθαρά από τον Πίνακα VΙ, η Ελλάδα, με συνολικό χρέος 252% του ΑΕΠ της το 2008, ήταν σε καλύτερη θέση από όλες τις υπόλοιπες Οικονομίες – ενώ δεν εμφανίστηκαν ανυπέρβλητα προβλήματα στις τράπεζες ή στον κλάδο των ακινήτων της. Σε σχέση δε με την Ιρλανδία (πρόβλημα τραπεζών και ακινήτων – συνολικό χρέος άνω του 1.100%), με την Ισλανδία (χρεοκοπία τραπεζών – συνολικό χρέος 1.189%), με την Ισπανία (ανεργία 20%, τεράστια προβλήματα τραπεζών, ακινήτων – συνολικό χρέος 342%), με τη Μ. Βρετανία (πρόβλημα τραπεζών και συνολικό χρέος 466%) και την Πορτογαλία, ευρίσκεται σε μία απίστευτα πλεονεκτική θέση.
Συνεχίζοντας, οφείλουμε να πάψουμε να υποτασσόμαστε ανόητα στις εντολές του Καρτέλ (στο οποίο υπακούει και η ΕΕ), για άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων στις πολυεθνικές, για απελευθέρωση των αγορών στους ξένους, για υποχρεωτική εκποίηση των κοινωφελών μας επιχειρήσεων (η Καλιφόρνια χρεοκόπησε από την απελευθερωμένη αγορά ενέργειας της, από την Enron – από την ανάλογη ΔΕΗ δηλαδή, την οποία εκποίησε στο Καρτέλ) και για όλα τα υπόλοιπα. Θα ήταν σίγουρα καλύτερο να ασχοληθούμε με τις πρακτικές συμφωνίας τιμών εκ μέρους των πολυεθνικών, οι οποίες δυστυχώς καταδυναστεύουν πολλά χρόνια τώρα τους Έλληνες καταναλωτές – καθώς επίσης με τις μεθόδους φοροαποφυγής τους, όπως επίσης των τραπεζών, φορολογώντας το τζίρο τους.
Χωρίς να επεκταθούμε τώρα σε λεπτομέρειες, είμαστε δυστυχώς υποχρεωμένοι, λόγω της άναρχης παγκοσμιοποίησης, να αυξήσουμε την ανταγωνιστικότητα μας – όχι όμως με τη μείωση των μισθών, όπως μας αναγκάζει το ΔΝΤ, έτσι ώστε να μετατραπούμε σε φθηνούς εργάτες των «εισβολέων» (φυσικά δεν θέλει να διακινδυνεύσουν τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των επιχειρήσεων που το χρηματοδοτούν, ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζουν την εξαγορά των δικών μας).
Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας άλλωστε δεν προϋποθέτει μονοδρομημένα τη μείωση των μισθών, αφού η εσωτερική υποτίμηση, η οποία απαιτείται, μπορεί να επιτευχθεί με την αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικότητας μας, την οποία δεν θα ακολουθήσουν υψηλότεροι μισθοί – επίσης, με την αύξηση του χρόνου εργασίας, με τη χρήση κεφαλαίων, με καλύτερα μηχανήματα κλπ.
Αυτό όμως που θα φέρει ανάπτυξη στη χώρα μας (και επομένως θα επιλύσει όλα τα υπόλοιπα οικονομικά της προβλήματα – ανεργία, πληθωρισμό κλπ), δεν είναι άλλο από το άνοιγμα μας σε νέες αγορές, από τις εξαγωγές των ασυναγώνιστων γεωργικών προϊόντων μας, από την εκμετάλλευση του τεράστιου φυσικού πλούτου μας, από την εξέλιξη του (εκτός κάθε ανταγωνισμού) τουριστικού προϊόντος μας, καθώς επίσης από την προσέλκυση της Ελληνικής Ναυτιλίας στην πατρίδα της.
Απαιτείται βέβαια η συμμετοχή όλων μας σε μία καινούργια Ελλάδα ΑΕ, η οποία θα έχει διαχειρισθεί σωστά το χρέος της, μηδενίζοντας τις δυσμενείς συνέπειες του, θα έχει αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της, θα έχει «θεμελιώσει» το κοινωνικό κράτος της και θα διοικείται από μία ικανή κυβέρνηση – η οποία θα στηρίζεται σε έναν λειτουργικό κρατικό μηχανισμό, σε έναν ανταγωνιστικό ιδιωτικό τομέα και σε μία υγιή, πολιτισμένη κοινωνία.
Βασίλης Βιλιάρδος ©
viliardos@kbanalysis.com
* Ο Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, σύμβουλος επιχειρήσεων, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.
