Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ παρουσιάζει παρακάτω την ομιλία του κ. Δομήνικου Βερίλλη κατά την εκδήλωση που διοργάνωσε (στην αίθουσα της ΤΕΔΚ) η Ένωση Επιστημόνων Ν. Καρδίτσας, σε συνεργασία με την Ένωση Πολιτιστικών, με θέμα «Η συμβολή των δυτικοθεσσαλών στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες τον 20ο αιώνα». Η εκδήλωση έγινε με την ευκαιρία συμπλήρωσης 100 χρόνων από το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων και την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Της ομιλίας του κ. Βερίλλη προηγήθηκαν οι χαιρετισμοί της Προέδρου της Ένωσης Επιστημόνων κ. Βάγιας Σδράλια και του Προέδρου της Ένωσης Πολιτιστικών Συλλόγων κ. Μανώλη Στεργιόπουλου.
«Συμπληρώνονται και γιορτάζουμε εφέτος τα 100 χρόνια από το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων που έδωσαν στην Ελλάδα την Ήπειρο, την Μακεδονία και τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου.
Πριν από 100 χρόνια, στις 10 Αυγούστου 1913 υπογράφηκε η Συνθήκη του Βουκουρεστίου η οποία καθόριζε τα σύνορα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μετά από περίπου 500 χρόνια Οθωμανικής κυριαρχίας.
Η Συνθήκη αυτή υπήρξε το αποτέλεσμα του Β΄ Βαλκανικού Πολέμου, ενός πολέμου που διήρκησε μόλις έναν μήνα, αλλά υπήρξε πολύ πιο φανατισμένος, αιματηρός και καταστροφικός από τον Α ΄ Βαλκανικό Πόλεμο ο οποίος είχε προηγηθεί.
Αλλά συμπληρώνονται επίσης φέτος τα 90 χρόνια μετά την υπ
ογραφή της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης που καθόρισε τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και ρύθμισε το θέμα της ανταλλαγής των πληθυσμών μετά από την ήττα στην Μικρασιατική εκστρατεία και την Μικρασιατική καταστροφή.
Κλείνει τότε – το 1922 – μάι πολύ σημαντική περίοδος εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, για το ελληνικό έθνος που οδήγησαν στην δημιουργία ουσιαστικά των σημερινών συνόρων του νεοελληνικού κράτους.
Μία περίοδος με σημαντικά και καθοριστικά γεγονότα που ξεκίνησαν με την επανάσταση στο Γουδή το 1909, τους δύο νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-1913, της Μικρασιατικής Εκστρατείας το 1919 – 1922, το κίνημα με επικεφαλής τον Ν. Πλαστήρα, την δίκη των έξι – το Γουδή – και έκλεισαν ουσιαστικά το 1923 με την υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάνης. Η μικρή, σχετικά, Καρδίτσα υπήρξε θετικός πρωταγωνιστής όλων εκείνων των γεγονότων.
Συγκεκριμένα :
1ον Στην επανάσταση στο Γουδή το 1909, το οποίο άλλαξε τότε την Ελλάδα στην οικονομία και προετοίμασε τον ελληνικό στρατό για τους απελευθερωτικούς αγώνες που ακολούθησαν με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη λοχαγό του πεζικού και βουλευτή Καρδίτσας. Ήταν επικεφαλής του Συνδέσμου των Υπαξιωματικών. Ενώ αργότερα ήταν αυτός που πρωταγωνιστούσε για να κινείται η επανάσταση σε ριζοσπαστική κατεύθυνση. Υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη βελτίωση του λαϊκού εισοδήματος.
2ον Στους δύο Βαλκανικούς πολέμους οι οποίοι απελευθέρωσαν τη Μακεδονία και την Ήπειρο τα στρατιωτικά τμήματα της δυτικής Θεσσαλίας ήταν αυτά που χωρίς αμφιβολία πρωταγωνίστησαν στις σημαντικότερες μάχες των πολέμων, όπως στα Γιαννιτσά που άνοιξαν το δρόμο για τη Θεσσαλονίκη, τα Γιάννενα και την Ήπειρο, το Λαχανά, τα στενά της Κρέσνας …
3ον Το ίδιο έγινε και στην Μικρασιατική Εκστρατεία όπου η Καρδίτσα συμμετείχε στην τριετή εκείνη περιπέτεια όχι μόνον με τη στρατιωτική προσωπικότητα του Ν. Πλαστήρα αλλά και με το 438 Σύνταγμα Ευζώνων Καρδίτσης το οποίο ανήκε στην 1η Μεραρχία των Θεσσαλών.
Μεταξύ των πολλών άλλων η πρώτη Μεραρχία πρώτη αποβιβάσθηκε στη Σμύρνη το Μάϊο του 1922 και γενικότερα ήταν αυτή που διέσπασε την άμυνα του Τουρκικού Στρατού στις μεγαλύτερες και κρισιμότερες μάχες του πολέμου οι οποίες έγιναν το 1921.
Δυστυχώς, χωρίς να γίνει από την Στρατιωτική Διοίκηση εκμετάλλευση αυτών των επιτυχιών. Συγκεκριμένα αυτό έγινε, 3 φορές μάλιστα, στη λεγόμενη «Μάχη του Σαγγάριου», η οποία έκρινε την τελική έκβαση του πολέμου, όπου ο Ελληνικός στρατός καθηλώθηκε λίγα χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Κεμάλ που ήταν και ο αντικειμενικός στόχος του.
4ον Μετά από αυτό ο ελληνικός στρατός υποχώρησε και κατευθύνθηκε προς τα νησιά του Αιγαίου. Τον Σεπτέμβριο του ίδιους χρόνου μπροστά στην ανικανότητα των κυβερνήσεων να διαχειριστούν την κρίση ξέσπασε το Κίνημα της 11ης Σεπτεμβρίου 1922 στην Χίο και τη Λέσβο υπο τον Νικόλαο Πλαστήρα. Στις 13 Σεπτεμβρίου ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στο Λαύριο και η επαναστατική επιτροπή ανέλαβε την διακυβέρνηση του κράτους.
Η επαναστατική Κυβέρνηση του Ν. Πλαστήρα κατόρθωσε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να αναδιοργανώσει τον Ελληνικό στρατό και να παρατάξει απέναντι από τους Τούρκους στον Έβρο μια αξιόμαχη Στρατιά.
5ον Αυτό αποτέλεσε ίσως και το ισχυρότερο επιχείρημα της ελληνικής αντιπροσωπείας, της οποίας ηγούνταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στο συνέδριο της Λωζάνης και ο βουλευτής Καρδίτσας Απόστολος Αλεξανδρής ως Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, απέναντι στις υπερβολικές απαιτήσεις του Κεμάλ μετά την νίκη του στο μικρασιατικό μέτωπο.
Κατά την εκτίμηση των περισσοτέρων η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης θεωρείται ένας έντιμος συμβιβασμός.
Μία σκληρή διαπραγμάτευση και μια θετική, ρεαλιστική διέξοδος κάτω από δύσκολες συνθήκες. Τελικά η συνθήκη αυτή υπογράφθηκε το απόγευμα της 24ης Ιουλίου του 1923 αφού η Τουρκία άλλαξε κάπως κατεύθυνση μετά την απόφαση της Ελλάδας να καταγγελθεί η ανακωχή και να προχωρήσει σε επίθεση στον Έβρο.
Γράφηκε έτσι ο επίλογος μιας περιόδου σκληρών αγώνων με μεγάλες επιτυχίες κατά την οποία απελευθερώθηκαν η Μακεδονία, η Ήπειρος, η Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου, αλλά και το τέλος μιας διαδρομής
Ο 20ος αιώνας μπορεί να χαρακτηριστεί αβίαστα ως ο αιώνας των ελληνικών πολέμων. Ιδιαίτερα το πρώτο μισό του «παρήγαγε» έξι συνολικά πολέμους, από τους οποίους ο ένας εμφύλιος. Από τους έξι συνολικά, οι δύο υπήρξαν οι μεγαλύτεροι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας : ο Α ΄ και ο Β ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Είναι ο αιώνας των πολέμων των Ελλήνων για την Ελευθερία, για Ανεξαρτησία. Τότε κάτω από αυτές τις συνθήκες, αυτές τις συγκυρίες, από το μικρό τότε βασίλειο της Μελώνας (μεταξύ Τυρνάβου και Ελασσόνας) το 1912 δημιουργήθηκε ουσιαστικά το σημερινό ελληνικό κράτος.
Πάνω όμως από συγκυρίες, διορατικότητα και κατάλληλη εξωτερική πολιτική, το επίτευγμα αυτό οφείλεται στους Έλληνες που πολέμησαν και πέθαναν στα πεδία των μαχών.
Οι απόγονοι τους του 21ου αιώνα, τους οφείλουν απέραντη ευγνωμοσύνη και μια υποχρέωση.
Να μην ξεχνάνε ποτέ τις θυσίες των προγόνων τους και να διατηρήσουν, όπως και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, στην ειρήνη όσα εκείνοι κέρδισαν με αίμα και δάκρυα στον πόλεμο !
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η Καρδίτσα υπήρξε ο μεγάλος πρωταγωνιστής σε όλους τους εθνικοαπελευθερωτικούς και κοινωνικούς αγώνες της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας. Καλία άλλη πόλη, καμία άλλη περιοχή της Ελλάδας δεν είχε την συνεισφορά της Καρδίτσας στους αγώνες των Ελλήνων για την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία. Είναι δε, χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει απελευθερωτικός πόλεμος αλλά και κοινωνικός αγώνας, ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα, τα τελευταία 100 χρόνια στους οποίους να μην πρωταγωνίστησαν οι Καρδιτσιώτες και γενικότερα οι Δυτικοθεσσαλοί.
Πάντα ήταν παρόντες και πρωταγωνιστές στους αγώνες του ελληνικού λαού για ελευθερία και πρόοδο. Άσχετα βέβαια αν σήμερα εμείς αγνοούμε, είτε αδιαφορούμε για όλα αυτά, ενώ παράλληλα η περιοχή μας σταδιακά μετά τον Β ΄ Παγκόσμιο πόλεμο έχει ήδη υποβαθμιστεί αναπτυξιακά και κοινωνικά.
Επιβάλλεται επομένως όλοι μας να αλλάξουμε νοοτροπία. Να προσπαθήσουμε για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής μας και συγχρόνως να προβάλουμε την σημαντική αλλά ουσιαστικά άγνωστη συμβολή της Καρδίτσας στους εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες.
ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα 100 χρόνια μετά , σε όλες τις επετειακές εκδηλώσεις που έγιναν στις πόλεις της Μακεδονίας και της Ηπείρου που τότε ελευθερώθηκαν, καθώς και σε αυτές που διοργάνωσε η πολιτεία κανένας δεν θυμήθηκε τους ήρωες της νεότερης ιστορίας. Καλώς, ενδεχόμενα, αναφέρθηκαν για παράδειγμα στα Γιάννενα και στον Αλή Πασσά και στην Θεσσαλονίκη στην πολυπολιτισμική σύνθεσή της … αλλιώς έστω και μία λέξη για τους πρωταγωνιστές των γεγονότων δεν θα έπρεπε να υπάρξει ;
Αξιοσημείωτο είναι τέλος το γεγονός ότι οι περισσότεροι εδώ στην Καρδίτσα αγνοούν την δράση των παππούδων τους καθώς και την μεγάλη συμβολή τους στην απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Ούτε επίσης υπάρχει κάποιο Σύνταγμα ή κάποια μεγάλη στρατιωτική μονάδα (όπως ήταν τότε το Ευζωνικό και το Σύνταγμα Ιππικού) που να έχει έδρα την πόλη μας. Τα κριτήρια στην Ελλάδα της εποχής μας, στην Ελλάδα της μεγάλης κρίσης σε όλους τους τομείς, δυστυχώς είναι μικροπολιτικά και τοπικιστικά και υπερισχύουν πάντα οι σκοπιμότητες και τα διάφορα συμφέροντα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 9ο Τ.Ε. υπήρξε αυτό που ξεκίνησε και ολοκλήρωσε νικηφόρα τον Β ΄ Βαλκανικό Πόλεμο στη Μακεδονία και συγκεκριμένα στις μάχες του Λαχανά (όπου τέθηκε εκτός μάχης το 20% της δύναμής του) και στη μάχη του υψώματος 1378 στα στενά της Κρέσνας (όπου πάλι το ίδιο τάγμα νίκησε αλλά από τους 1000 περίπου ευζώνους του παρέμειναν «σώοι και αβλαβείς» 75 στρατιώτες του και ένας υπολοχαγός).
Το μεγαλύτερο ιστορικό ατόπημα αυτή την περίοδο δεν είναι μόνον οι «ανιστόρητες» αναφορές της κας. Ρεπούση αλλά ότι κανένας δεν θυμήθηκε, δεν τίμησε στους δυτικοθεσσαλούς Εύζωνους των Βαλκανικών Πολέμων που και θυσιάσθηκαν και πέτυχαν τόσα πολλά για την Ελλάδα όσο κανένας άλλος και στη νεότερη ιστορία του Ελληνικού Έθνους.
