Μετά το σφράγισμα του βαλκανικού προσφυγικού διαδρόμου η ΕΕ θέλει να κλείσει και τις οδούς διέλευσης μεταναστών μέσω Λευκορωσίας. Στόχος η κατασκευή κέντρων υποδοχής στην κατά πολλούς τελευταία δικτατορία της Ευρώπης.Παλιά κέντρα υποδοχής προσφύγων στη Λευκορωσία θα εκσυγχρονιστούν ενώ πρόκειται να κατασκευαστούν και νέα. Τον «οβολό» της στο έργο θα συμβάλει και ΕΕ, η οποία προτίθεται να διαθέσει 7 εκατομμύρια ευρώ έως το 2020 μέσω του προγράμματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Στόχος είναι η καλύτερη διασφάλιση των εξωτερικών συνόρων της Λευκορωσίας με την Πολωνία και τη Λιθουανία.

Από πού προέρχονται όμως οι άνθρωποι που θέλουν να εισέλθουν στην ΕΕ μέσω Λευκορωσίας; Σύμφωνα την ευρωβουλευτή των Πρασίνων Μπάρμπαρα Λοχμπίλντερ, «κατάγονται κυρίως από την Τσετσενία, τη Συρία, αλλά και από την Ουκρανία». Πρόκειται επομένως για άτομα που αναζητούν προστασία από τον εμφύλιο στη Συρία και τις εμπόλεμες συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία. Είναι επίσης άνθρωποι που πλήττονται από την οικονομική κρίση στη Ρωσία και ψάχνουν εργασία στην ΕΕ, που κατάγονται, για παράδειγμα από τη Γεωργία, την Τσετσενία και το Νταγκεστάν.

Σίγαση κριτικής με αντάλλαγμα την προστασία των συνόρων

Τα κέντρα υποδοχής προσφύγων στη Λευκορωσία θα διαχειρίζεται το υπουργείο Εσωτερικών ή η Υπηρεσία Προστασίας των Συνόρων. Θα υπάρχουν τόσο ανοιχτά όσο και κλειστά κέντρα που θα δέχονται 30 έως 50 άτομα και στα οποία θα έχουν πρόσβαση ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Το σχέδιο αυτό είναι στη βάση του χρήσιμο, εκτιμά η Μπάρμπαρα Λοχμπίλντερ, εξηγώντας ότι μέχρι σήμερα οι μετανάστες που θεωρούνταν παράτυποι κρατούνταν συχνά σε φυλακές, χωρίς καμία δυνατότητα να αιτηθούν ασύλου και απλά απελαύνονταν. Άλλωστε η Λευκορωσία δεν έχει λειτουργικό σύστημα ασύλου, η δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη, ενώ πολίτες και δημοσιογράφοι που επικρίνουν την κυβέρνηση, αλλά και οι πρόσφυγες υφίστανται καταστολή και διώξεις, τονίζει η «πράσινη» ευρωβουλευτής.

Όπως επισημαίνει, «αν θέλει κάποιος να οργανώσει τέτοια πράγματα πρέπει να θεωρήσει τη Λευκορωσία ασφαλή τρίτη χώρα, όπως έγινε και με την Τουρκία, αλλά αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο να το πει κανείς».

Η Κομισιόν αρνείται προς το παρόν να τοποθετηθεί σχετικά με τα κέντρα προσφύγων στη Λευκορωσία.

Επικριτές από την πλευρά τους κατηγορούν την ΕΕ ότι κατασκευάζοντας τέτοια κέντρα εκεί, υποστηρίζει τις φυλακές απέλασης στην «τελευταία δικτατορία της Ευρώπης». Ο πρόεδρος Λουκασένκο κυβερνά με αυταρχικό τρόπο από το 1994 και έχει δεχθεί κατ' επανάληψη ευρωπαϊκή κριτική. Ωστόσο, όπως παρατηρεί η Μπάρμπαρα Λοχμπίλντερ, οι επικριτικοί τόνοι έχουν πέσει προκειμένου να διασφαλιστεί η προστασία των εξωτερικών συνόρων.

Κάριν Μπενς (ARD) / Άρης Καλτιριμτζής