Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη.
Ο Δρ. Ηλίας Καραγιάννης είναι Καθηγητής Επιστήμης, Τεχνολογίας, Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας, όπως επίσης συνιδρυτής και διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Διεθνούς και Επιχειρηματικής Οικονομικής (GEFRI) και Διευθυντής Έρευνας σε Επιστήμη, Τεχνολογία, Καινοτομία και Επιχειρηματικότητα του Ερευνητικού Κέντρου Ευρωπαϊκής Ένωσης, (EURC) στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων (SchoolofBusiness) του Πανεπιστημίου GeorgeWashington, στην Ουάσινγκτον των ΗΠΑ. Οι εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Δρ. Καραγιάννη επικεντρώνονται στις περιοχές των στρατηγικών συνεργασιών Έρευνας και Ανάπτυξης Κυβέρνησης – Πανεπιστημίου – Βιομηχανίας, των τεχνολογικών οδικών χαρτών, μεταφοράς και εμπορευματοποίησης τεχνολογίας, διεθνούς έρευνας και τεχνολογικής πολιτικής, τεχνολογικής επιχειρηματικότητας και περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης. Έχει διατελέσει σύμβουλος πολλών τεχνολογικών δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών. Σήμερα μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ.
Ανάπτυξη ακούμε και ανάπτυξη δεν βλέπουμε… Τι πρέπει να γίνει στη χώρα μας; Ποιες είναι οι βασικές αιτίες ώστε κάποια πράγματα να μην προχωρούν; Πρέπει να αλλάξει κάτι σύμφωνα με την άποψή σας;
«Πρώτα απ’ όλα η διαδικασία αυτή θα πάρει χρόνο – πρέπει να σκεπτόμαστε με ορίζοντα τουλάχιστον δεκαετίας αν γίνουν περισσότερα σωστά παρά λάθος. Το πρόβλημα είναι ότι οι πολιτικοί αλλά και οι ψηφοφόροι έχουν ορίζοντα έτους και όχι δεκαετίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει και μπορεί να δούμε ανάπτυξη πιο άμεσα. Αλλά υπάρχουν διαπλεκόμενα συμφέροντα, γραφειοκρατία και μικροπολιτικές που έχουν κυριολεκτικά απαγάγει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα και τις έχουν δέσει όπως οι νάνοι τον Γκιούλιβερ. Πρέπει όλοι να εμπλακούμε σαν ενεργοί πολίτες όπου και όπως μπορούμε με δράσεις αλλαγής ουσίας και όχι μικρο-πολιτικής. Εν τέλει και σε πραγματικά πλαίσια, η τωρινή κυβέρνηση έχει κάνει θαύματα αλλά κινδυνεύει να πέσει θύμα των ολοένα αυξανόμενων προσδοκιών και επίσης των συσσωρευμένων προβλημάτων και των λεπτών ισορροπιών που πρέπει να συντηρεί. Ίσως τώρα να είναι πραγματικά η ώρα της αρετής και τόλμης που θέλει η καινοτομία όπως έχω γράψει πάρα ποτέ».
Τι αποτελεί για σας η έννοια της καινοτομίας; Πόσο σημαντική είναι να βρίσκει εφαρμογή σήμερα στις επιχειρήσεις;
«Η καινοτομία είναι η καρδιά και ο κορμός της ανάπτυξης σε όλους τους τομείς – ιδιωτικό και δημόσιο. Βιώσιμη, πολυ-συλλεκτική και ευφυής ανάπτυξη μπορεί να προκύψει μόνο μέσω καινοτομίας και επιχειρηματικότητας που βέβαια θα ανθίσουν μετά από επαρκείς και εύστοχες διαρθρωτικές αλλαγές οι οποίες ήδη έχουν αρχίσει».
Τι αποτελεί σήμερα πραγματικά πρόκληση;
«Η πραγματική πρόκληση είναι να μάθουμε να μετατρέπουμε τις αποτυχίες θάρρους και φαντασίας του παρελθόντος σε επιτυχίες του μέλλοντος και τον κυνισμό αντιπαραγωγικής φύσεως σε οράματα που θα μας εμπνέουν, βασισμένα όμως στην πραγματικότητα. Να συγκεκριμενοποιήσουμε και να σκιαγραφήσουμε καθαρά και πειστικά σε όλους τους έλληνες πολίτες (συμπεριλαμβανομένων και αυτών της διασποράς, ως εν δυνάμει συνεταίρων και μεντόρων των εγχωρίων υπαρχόντων και μελλοντικών επιχειρηματιών, ειδικά των νεωτέρων, ένα όραμα για το μέλλον και μια στρατηγική αλλαγής η οποία θα είναι κατανοητή, εφαρμόσιμη και πειστική αρκετά ώστε να ξεπεράσει το επιπλέον τίμημα κυνισμού και δυσπιστίας που η πολιτική στην Ελλάδα, και όχι μόνον, καλείται να πληρώσει για προηγούμενες αποτυχίες ή παραλείψεις. Εν ολίγοις πιστεύω ότι ο τομέας της Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας αποτελεί έναν από τους βασικούς πυλώνες πάνω στον οποίο μπορεί να δομηθεί μια στρατηγική αλλαγής στην οποία οι άνθρωποι μπορούν πραγματικά να πιστέψουν και την οποία όντως έχουν ανάγκη».
Γιατί οι Έλληνες διαπρέπουν επιστημονικά και επιχειρηματικά εκτός τηςμχώρας; Πού οφείλεται η συχνότητα τέτοιων περιπτώσεων και παραδειγμάτων;
«Είμαστε σαν λαός οι “σωστοί” άνθρωποι στην “λάθος” χώρα. Τα συστήματα και οι υποδομές έχουν διαφθαρεί διαχρονικά από την πολιτική διαπλοκή και λειτουργούν κατά και όχι υπέρ της ανάπτυξης σε ατομικό, ομαδικό η και τομεακό επίπεδο. Είναι αυτό επίσης η πηγή μιας νοοτροπίας που λειτουργεί αποτρεπτικά ώστε να μην δρουν οι Έλληνες στην Ελλάδα όπως κάνουν περισσότερο αλλού – πιο υπεύθυνα, πιο συστηματικά και πιο αποτελεσματικά (πληρωμή φόρων, εργασία ποιοτική και ποσοτική, κοινωνική συνείδηση, κτλ)».
Μπορείτε να αναφερθείτε στις μέχρι τώρα ενέργειες και πρωτοβουλίες που έχετε αναλάβει στην Ελλάδα για να προωθήσετε στην πράξη τέτοιες πρωτοβουλίες; Τι σχεδιάζετε το επόμενο χρονικό διάστημα;
«Υπάρχουν υπό εξέλιξη δράσεις σε συνεργασία με φορείς και μέσα και έξω από την Ελλάδα για την περαιτέρω διασύνδεση Ελληνικών πανεπιστημίων με τις αγορές του κόσμου και την υλοποίηση της “παράκαμψης καινοτομίας” (INNOVATIONBYPASS) για την οποία έχω γράψει εδώ και χρόνια. Με άλλα λόγια προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να αναδείξουμε και αναπτύξουμε την ελληνική καινοτομία και επιχειρηματικότητα σε παγκόσμια κλίμακα με εστιασμένο και διακριτικό τρόποσε πρώτη φάση μέχρις ότου να υπάρξει κρίσιμη μάζα αποτελεσμάτων που θα σιωπήσει τους κυνικούς και επίβουλους. Αυτό αποτελεί δυνητικά μια προσπάθεια με έντονες Ευρωπαϊκές καταβολές όπου η Ελλάδα θα αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση και όχι προς χλευασμό σε αντίθεση με τα τελευταία χρόνια και θα είναι τότε η κατάλληλα απάντηση στους “εταίρους” μας. Το όραμα είναι μερικές χιλιάδες τεχνοβλαστοί ανά την Ευρώπη με δράση και εμβέλεια παγκόσμια. Μια πρόσφατη και ενδιαφέρουσα περίπτωση όσον αφορά την ικανότητα αλλά και την απαιτούμενη χαλκέντερη φύση επιχειρηματία με οράματα παγκόσμιας κλίμακας είναι αυτή του δημιουργού του ηλεκτρικού αυτοκινήτου TESLA (Elon Musk) αλλά και άλλων δράσεων με τεράστιες θετικές συνέπειες για την οικονομία και το περιβάλλον. Υπάρχουν κατ’ αντιστοιχία πολλοί Έλληνες ανά τον κόσμο με αντίστοιχη ενόραση και δράση (για παράδειγμα, Διαμαντής / XPrize)».
Και μια τελευταία ερώτηση… Θα τα καταφέρει η Ελλάδα να βγει χωρίς μεγάλες απώλειες από αυτή την οικονομική κρίση;
«Η Ελλάδα θα ζήσει και θα μεγαλουργήσει και πάλι ακόμα και χάριν στις απώλειες. Είναι επώδυνο και λυπηρό που συμβαίνουν αλλά για αυτό ακριβώς πρέπει όλοι να αλλάξουν τρόπο ζωής, σκέψης και δράσης. Δεν υπάρχουν κεκτημένα αλλά μόνο επανακτόμενα σε καθημερινή βάση γιατί τα πάντα ρει και σημασία έχει όχι να προσπαθούμε να φράξουμε τον ποταμό, αλλά να επηρεάσουμε και προβλέψουμε την ροή του, όσο μπορούμε υπέρ μας. Αυτό σημαίνει αρετή, τόλμη, δράση, επιμονή και υπομονή, αλλά και μνήμη, συνέπεια, ακεραιότητα και δικαιοσύνη κοινωνική, οικονομική και ιδίως πολιτική».
