Τα εγκαίνια της έκθεσης με τιτλο «κολλήγοι και τσιφλικάδες» πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας. Τα ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας και η ΛΔ’ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων, ειδικότερα, διοργανώνουν αυτή την έκθεση με αρχειακό υλικό που αφορά στους Κολλήγους και τους Τσιφλικάδες της περιοχής της Καρδίτσας. Ενώ, γίνεται στα πλαίσια της προσπάθειας των ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας για μια πρώτη γνωριμία του κοινού με το έργο που επιτελούν και τον ρόλο τους. 
Το Σάββατο 22 Μαρτίου ημέρα των εγκαινίων αρχικά παρουσιάστηκε το αρχειακό υλικό των ΓΑΚ Αρχεία Ν. Καρδίτσας από την Προϊσταμένη κα. Ελπινίκη Αγγελίνα. Πιο αναλυτικά, έγινε μια γενική επισκόπηση το πλούσιο αρχειακό υλικό της υπηρεσίας το οποίο σε αρκετές περιπτώσεις παρουσιάζει πανελλαδικό ενδιαφέρον. Παρουσιάστηκαν επίσης εκτός από χειρόγραφα συμβόλαια και φωτογραφικό υλικό καθώς και αρχειακό υλικό που αφορά την εκπαίδευση και άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής γενικότερα.
Στην συνέχεια την ίδια μέρα των εγκαινίων Σάββατο 22 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε εισήγηση με θέμα : Κολλήγοι και Τσιφλικάδες από τον Καθηγητή – Σύμβουλο του Ανοιχτού Πανεπιστημίου κ. Αντώνη Α. Αντωνίου.
Στην εισήγησή του ο ομιλητής αναφέρθηκε σε ένα ιδιαίτερα πλούσιο και μοναδικό υλικό για την ιστορία της μεγάλης αγροτικής ιδιοκτησίας (τσιφλίκι) στην Θεσσαλία. Πρόκειται για έγγραφα του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα όταν η περιοχή της Καρδίτσας πρωτοστάτησε στις αγροτικές κινητοποιήσεις. Με παρεμβάσεις δυναμικών αγροτιστών πολιτικών όπως ο Δημήτρης Μπούσδρας το κίνημα πήρε πανθεσσαλικό χαρακτήρα και οδήγησε στον πρώτο νεκρό στις 27 Φεβρουαρίου 1910 στην Καρδίτσα και στην πολύνεκρη σύγκρουση στο Κιλελέρ.
Παρουσιάστηκε, όλη η πορεία της μεγάλης αγροτικής ιδιοκτησίας από την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας το 1881 και την εξαγορά πολλών Οθωμανικών τσιφλικιών από Έλληνες επιχειρηματίες του εξωτερικού και του εσωτερικού μέχρι την απαλλοτρίωση τους.
Εμφανίζονται από την μια πλευρά οι τσιφλικάδες γνωστά πρόσωπα ως Εθνικοί Ευεργέτες, εκκλησιαστικά ιδρύματα, αξιωματούχοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή γνωστοί πολιτικοί της εποχής. Από την άλλη πλευρά μέσα από πλειάδα εγγράφων παρουσιάζεται η ζωή των κολλήγων. Άγνωστες πλευρές της ζωής τους όπως οι οικονομικές τους δυσκολίες και τα ήθη και τα έθιμά τους γύρω από την ευρεία οικογένεια εμφανίζονται στα έγγραφα.
Σε δικαστικά έγγραφα εμφανίζεται η έντονη σύγκρουση των δύο πλευρών. Παρουσιάζεται το πλέγμα οικονομικών σχέσεων που αναπτύχθηκαν γύρω από το τσιφλίκι. Οι καταπιεστικές και αναχρονιστικές σχέσεις που συντηρούσε προσανατολισμένες ετεροβαρώς προς την εκμετάλλευση του παράγοντα εργασία είχαν σαν αποτέλεσμα η μεγάλη ιδιοκτησία να βρεθεί στο στόχαστρο των κοινωνικών αγώνων. Οι τσιφλικάδες ήταν μονόπλευρα επικεντρωμένοι στην αύξηση της απόδοσης δια της πλήρους εκμετάλλευσης των κολίγων. Στον τομέα του εκσυγχρονισμού των εκμεταλλεύσεων τους δεν είχαν, στην πλειοψηφία τους, τις ίδιες επιδόσεις. Οι κολλήγοι από την πλευρά τους οργανωμένοι στα πλαίσια εκτεταμένων οικογενειών προσπαθούσαν να επιτύχουν την μέγιστη αξιοποίηση της εργατικής του δύναμης με την αποδέσμευση των παραγωγικότερων γυναικών από τις οικιακές εργασίες. 
Συνήθως στο σπίτι έμενε μια πολύ ηλικιωμένη ή μια έγκυος γυναίκα με τα μικρότερα από τα παιδιά της εκτεταμένης οικογένειας, η οποία μπορεί να αποτελούνταν από αρκετές πυρηνικές οικογένειες. Επίσης, χρησιμοποιούσαν το γάμο ως στρατηγική ρύθμισης του εργατικού τους δυναμικού και της καταναλωτικής τους δαπάνης. Μια και ο γάμος ήταν πατροτοπικός οι κολλήγοι της περιοχής της Καρδίτσας συνήθιζαν να νυμφεύουν σε νεαρή ηλικία τα αγόρια και να παντρεύουν αργά τα κορίτσια. Ο γάμος γινόταν ή πριν από τις εργατοβόρες γεωργικές εργασίες ώστε να αυξηθεί η εργατική δύναμη της οικογένειας ή μετά το τέλος τους ώστε να απαλλαγεί η οικογένεια από τη χειμερινή διατροφή του πλεονάζοντος εργατικού της δυναμικού.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 22 Μαρτίου έως και τις 6 Απριλίου 2014 και θα είναι επισκέψιμη κατά τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου. Κατά την διάρκεια της θα υλοποιηθούν εκπαιδευτικές ξεναγήσεις οι οποίες στοχεύουν στην γνωριμία των μαθητών με την τοπική Ιστορία.
