Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Την νομιμοποίηση όλων των αυθαιρέτων παρεμβάσεων σε κτίρια με νόμιμη οικοδομική άδεια, άλλα με το αζημίωτο και με κόστος, που θα μπορεί να καταβληθεί σε 48 δόσεις τουλάχιστον, φέρνει νέο νομοσχέδιο του ελληνικού Yπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Το κατώτερο κόστος για νομιμοποίηση θα είναι τα 500 ευρώ. Οι διαδικασίες νομιμοποίησης θα συνδυαστούν με την θεσμοθέτηση της «ηλεκτρονικής ταυτότητας», που θα πρέπει να αποκτήσουν πλέον όλα τα κτίρια της χώρας μέσα σε δέκα χρόνια και το κόστος της οποίας θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες.
Συγκεκριμένα, με το νέο νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα, με την πληρωμή του παραβόλου ή του προστίμου για την τακτοποίηση, να νομιμοποιηθούν όλες οι πολεοδομικές παραβάσεις, που γίνονται μέσα στον νόμιμο όγκο του κτιρίου ή οι μικρές και μεσαίες υπερβάσεις σε εντός και εκτός σχεδίου ακίνητα. Για αυτόν τον λόγο το Υπουργείο Περιβάλλοντος προχωρά και στην ένταξη των αυθαιρέτων σε συγκεκριμένες κατηγορίες:
Οι πολεοδομικές μικροπαραβάσεις
Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι αυθαιρεσίες, από τις οποίες δεν προκύπτει νέος δομημένος χώρος σε κτίρια με οικοδομική άδεια. Πρόκειται για τις λεγόμενες «μικροπαραβάσεις», όπως είναι οι πέργκολες, τα δώματα, τα μπάρμπεκιου, οι αλλαγές στις θέσεις των δωματίων, οι αλλαγές στα μπαλκόνια, οι υπερβάσεις περιφράξεων, η οριοθέτηση θέσεων στάθμευσης με φυτά, οι αντλητικές εγκαταστάσεις, οι αλλαγές χρήσης του 50% των υπογείων κλπ.
Πρόκειται για παραβάσεις, που νομιμοποιούνται πλέον ούτως ή άλλως απο τον νέο Οικοδομικό Κανονισμό.
Για την νομιμοποίηση αυτών των υφιστάμενων παραβάσεων θα υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής του εφάπαξ παραβόλου 500 ευρώ, που προβλέπεται από την διαδικασία της τακτοποίησης και η δήλωση της αλλαγής στην ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου.
Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και περιπτώσεις κτιρίων, που έχουν ανεγερθεί πριν από το 1975 και οι ιδιοκτήτες τους έχουν χάσει την οικοδομική άδεια ή δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια ή έχει χαθεί όλος ο φάκελος. Αυτά θα θεωρούνται πλέον νομίμως υφιστάμενα, εφόσον διεκπεραιωθεί μια απλή διαδικασία νομιμοποίησης. Εδώ η νομιμοποίηση γίνεται με την εφάπαξ καταβολή 500 ευρώ, μια απλή τεχνική έκθεση από τον μηχανικό και την υποβολή μιας αίτησης από την πλευρά του ιδιοκτήτη.
Οι μικρές υπερβάσεις και οι μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις
Στη δεύτερη κατηγορία είναι οι αυθαιρεσίες σε κτίρια εντός και εκτός σχεδίου με οικοδομική άδεια, όπου οι υπερβάσεις βρίσκονται εντός του νόμιμου περιγράμματος του κτιρίου. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται και οι κλειστοί ημιυπαίθριοι χώροι, για τους οποίους θα τεθεί πλαφόν 20% – 40% στο δικαίωμα κάλυψης τους. Όσοι υπερβαίνουν τα ποσοστά που θα δοθούν, θα μπορούν να τα τακτοποιήσουν για 40 χρόνια. Οι υπόλοιποι θα λάβουν οριστική νομιμοποίηση, αφού πληρώσουν το πρόστιμο, που ισχύει σήμερα για την τακτοποίηση και την δήλωση της αλλαγής στην ταυτότητα του κτιρίου.
Στην τρίτη κατηγορία είναι τα αυθαίρετα κτίρια χωρίς καμία οικοδομική άδεια ή με μεγάλες υπερβάσεις στη δόμηση. Δεν προβλέπεται για αυτούς διαδικασία νομιμοποίησης, παρά μόνο τακτοποίηση για διάρκεια 30 ετών και δικαίωμα μεταβίβασης και άλλων δικαιοπραξιών, με την με την καταβολή του 30% του συνολικού προστίμου. Δεν προβλέπεται καμία διαδικασία για αυθαίρετα, που βρίσκονται σε δάση, αιγιαλούς και αρχαιολογικούς χώρους.
Εκτός νομιμοποίησης μένουν επίσης και όσα αυθαίρετα ανεγέρθηκαν μετά την 28η Ιουλίου του 2011.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος εξετάζει το ενδεχόμενο αύξησης των δόσεων, αλλά προς το παρόν όχι μείωσης των προστίμων, προκειμένου να μην προκύψουν αδικίες εις βάρος όσων ήδη έχουν μπει στην διαδικασία τακτοποίησης. Εξετάζονται, πάντως, ευνοϊκότερες ρυθμίσεις για τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Τέλος στην αυθαίρετη δόμηση με τους ορθοφωτοχάρτες
Τέλος σε κάθε νέο αυθαίρετο φιλοδοξεί να βάλει το Υπουργείο Περιβάλλοντος με την χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Σε έξι μήνες από σήμερα αναμένεται να είναι έτοιμοι όλοι οι ορθοφωτοχάρτες, που θα αποτυπώνουν όλο τον δομημένο χώρο της χώρας μέχρι τις 28 Ιουλίου του 2011, ημερομηνία εφαρμογής του νόμου για την τακτοποίηση αυθαιρέτων.
Με τους ορθοφωτοχάρτες οι Υπηρεσίες θα γνωρίζουν, εάν κάποιος ξεκίνησε να χτίζει αυθαίρετα μετά την παραπάνω ημερομηνία.
Με τον τρόπο αυτό θα ξεκαθαριστεί και ένα μείζον πρόβλημα, που δημιουργήθηκε με την νομοθετική ρύθμιση, η οποία έδινε το δικαίωμα σε ιδιοκτήτες να πιστοποιούν τον χρόνο κατασκευής του αυθαιρέτου με ιδιωτικά έγγραφα. Αυτό οδήγησε σε ένα μπαράζ παρατυπιών και είχε ως αποτέλεσμα την ανέγερση πολλών αυθαιρέτων, οι ιδιοκτήτες των οποίων μπήκαν εκπρόθεσμα στην διαδικασία τακτοποίησης.
Συνολικά, 60.000 ιδιοκτησίες μπήκαν στην ρύθμιση τακτοποίησης με ιδιωτικά έγγραφα, ενώ δορυφορικές φωτογραφίες σε Μύκονο, Ρόδο και Σαντορίνη αποκάλυψαν την ανέγερση εκατοντάδων «εκπρόθεσμων» αυθαιρέτων. Το Συμβούλιο της Επικρατείας με απόφαση του έχει μπλοκάρει την δυνατότητα υποβολής αίτησης με ιδιωτικά και όχι δημόσια έγγραφα, και έτσι η τότε ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος πήρε τη ρύθμιση πίσω.
Ηλεκτρονική ταυτότητα θα αποκτήσουν όλα τα κτίρια στην Ελλάδα
Την υποχρεωτική ψηφιακή καταγραφή όλων των στοιχείων και αλλαγών των κτιρίων, με κόστος που θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες, καθιερώνει το Προεδρικό Διάταγμα, που θα συνοδεύει το νομοσχέδιο για τα αυθαίρετα. Με βάση αυτό το αρχείο θα γίνεται αυτόματα εντοπισμός αυθαιρεσιών και πολεοδομικών υπερβάσεων. Παράλληλα, βεβαίως, δημιουργείται μια νέα βάση δεδομένων για την άσκηση φορολογίας επί των ακινήτων.
Πρόκειται για το «βιογραφικό» των κτιρίων, έτσι ώστε κάθε ιδιοκτήτης ή υποψήφιος αγοραστής, αλλά και το κράτος να γνωρίζουν όλα τα στοιχεία και τις αλλαγές, που έχουν συντελεστεί στο κτίριο. Η διαδικασία της ηλεκτρονικής καταγραφής θα ολοκληρωθεί σε βάθος δεκαετίας.
Το μέτρο αυτό προβλέφθηκε από τον Ν. 3843/10 για τις τακτοποιήσεις των ημιυπαίθριων χώρων και εκκρεμεί η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για την εφαρμογή του. Η ταυτότητα του κτιρίου, της οποίας το κόστος δημιουργίας δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί, αλλά θα επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες, θα ισχύει για δέκα χρόνια και ακολούθως θα ανανεώνεται.
Όλες οι νέες οικοδομές και όλα τα ακίνητα, που θα ενταχθούν στις ρυθμίσεις νομιμοποίησης ή τακτοποίησης αυθαιρέτων, θα πρέπει να διαθέτουν ένα ψηφιακό αρχείο, το οποίο θα περιλαμβάνονται όλα τα δεδομένα του κτιρίου (αρχιτεκτονικά σχέδια, τοπογραφικά διαγράμματα, φωτογραφίες, συμβόλαια κ.λπ.) από τη φάση της μελέτης μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής του.
Το υλικό αυτό, σε καθιερωμένες φόρμες, με την μορφή CD και ευθύνη του μηχανικού, θα υποβάλλεται και στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, δημιουργώντας το ηλεκτρονικό αρχείο του κτιριακού αποθέματος της χώρας, το οποίο θα δίνει χρήσιμες πληροφορίες σε όλους τους φορείς.
Με το νέο νομοσχέδιο δίνεται η δυνατότητα, με την πληρωμή του παραβόλου ή του προστίμου για την τακτοποίηση, να νομιμοποιηθούν όλες οι πολεοδομικές παραβάσεις, που γίνονται μέσα στον νόμιμο όγκο του κτιρίου ή οι μικρές και μεσαίες υπερβάσεις σε εντός και εκτός σχεδίου ακίνητα.
