Εφέτος συμπληρώνονται 140 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (γεν.1873 στο Βερολίνο). Όπως είναι γνωστό, ο Καραθεοδωρή είχε σχέση με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν.

Ο Αϊνστάιν έζησε για ένα διάστημα της ζωής του στη Βέρνη της Ελβετίας. Η οικία του στη Βέρνη – στην οποία έζησε με την πρώτη συζυγό του και εκεί γεννήθηκε και ο υιός του – ήταν ένα διαμέρισμα δύο μόνο μικρών δωματίων. Κουζίνα, νιπτήρας και WC βρίσκονταν σε άλλο σπίτι, πίσω από το δικό τους, στο απέναντι πεζοδρόμιο και εκεί έπρεπε να μεταβαίνουν για τις καθημερινές τους ανάγκες. Η οικία του Αϊνστάιν έχει μετατραπεί σε μουσείο με τον χαρακτηρισμό “ΟΙΚΙΑ (ΣΠΙΤΙ) ΑΙNΣΤΑΙΝ”. Σε επίσκεψή μου εφέτος στο Μουσείο αυτό στη Βέρνη διαπίστωσα ότι στην έκθεση της ζωής και του έργου του Αϊνστάιν, αναφέρονται πολλά ονόματα καθηγητών πανεπιστημίου, με τους οποίους ο Αϊνστάιν είχε γνωριμίες και συνεργασία, δεν αναφέρεται όπως το όνομα του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή. Για το λόγο αυτό με επιστολή μου στη διεύθυνση του Μουσείου, τόνισα την παράλειψη αυτή και παρεκάλεσα για  συμπλήρωση της έκθεσης, με αναφορά της γνωριμίας και της συνεργασίας του Αϊνστάιν με τον Καραθεοδωρή.

Σας επισυνάπτω την επιστολή στα γερμανικά και ελληνικά για ενημέρωσή σας.

Με ευχές
π. Απόστολος Μαλαμούσης

Αξιότιμες Κυρίες, αξιότιμοι Κύριοι,

προ τριών εβδομάδων επισκέφθηκα με τις εγγονές μου Βασιλεία και Αθανασία το ωραίο μουσείο ΑΛΜΠΕΡΤ ΑΙΝΣΤΑΙΝ στη Βέρνη.

Ο σχεδιασμός και η θεματική παρουσίαση της έκθεσης είναι άξια επαίνου, και μπόρεσα μέσω της έκθεσης αυτής να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου, σχετικά με τη ζωή και το έργο του Άλμπερτ Αινστάιν.

Με την επίσκεψή μου αυτή διαπίστωσα, ότι αναφέρονται στους σχετικούς πίνακες τα ονόματα πολλών  καθηγητών  πανεπιστημίου, με τους οποίους ο Αινστάιν είχε σχέση, δεν καταχωρείται όμως το όνομα ενός καθηγητή, που θα έπρεπε να αναφέρεται και για τον οποίο ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα.

Πρόκειται για τον έλληνα καθηγητή μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή που γεννήθηκε το 1873 στο Βερολίνο και απέθανε το 1950 στο Μόναχο. Ο Καραθεοδωρή ήταν ένας από τους πλέον ονομαστούς και διασήμους μαθηματικούς του εικοστού αιώνα. Ο Άινστάιν συχνά ελάμβανε τη γνώμη του για δύσκολα επιστημονικά θέματα της ειδικότητάς του.

Τακτικά έξέφραζε τον θαυμασμό του για τον μαθηματικό όπως λ.χ. σε μια επιστολή του στον Καραθεοδωρή.

“Αν θέλετε δε να κάνετε τον κόπο να μου αναπτύξετε και τους κανονικούς μετασχηματισμούς θα βρείτε στο πρόσωπό μου έναν ευγνώμονα και συνειδητό ακροατή. Κι αν επιπλέον λύσετε το πρόβλημα των κλειστών χρονικών γραμμών, τότε προσκυνώ σας (θα σας ευγνωμονώ). Εδώ κρύβεται κάτι, με το οποίο αξίζει να ασχοληθούν οι κορυφαίοι.
Τους εξαιρετικούς  μου χαιρετισμούς
Δικός σας Α. Αϊνστάιν”.
Στην τελευταία του συνέντευξη που παραχώρησε ο Άλμπερτ Αινσταϊν το 1955, λίγες ημέρες πριν από το θάνατό του, αναφέρθηκε στον Καραθεοδωρή και είπε στους δημοσιογράφους.:
“Μου θέσατε πολλά ερωτήματα, κύριοι, και μου ζητήσατε πολλές απαντήσεις. Κανείς όμως δε με ρώτησε ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε τον δρόμο προς τη μαθηματική επιστήμη και έρευνα. Αλλά, για να μην σας ταλαιπωρώ με λεπτομέρειες , μπορώ να σας απαντήσω απλά ότι δάσκαλός μου στάθηκε ο ξεχωριστός εκείνος Έλληνας, ο Καραθεοδωρή. Εγώ προσωπικά, η μαθηματική επιστήμη, η φυσική και η σοφία του αιώνα μας του χρωστούμε τα πάντα”.
Επειδή ο Καραθεοδωρή δίδαξε ως μαθηματικός στο Πανεπιστήμιο Μονάχου, για το λόγο αυτό το Μαθηματικό Ινστιτούτο του Λουδοβικείου-Μαξιμιλιανού Πανεπιστημίου Μονάχου, ονόμασε την αίθουσα διδασκαλίας Ε51, σε “Αίθουσα Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή”.
Επισυνάπτω την ανακοίνωση “Ονοματοδοσία της αίθουσας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή στο Μαθημετικό Ινστιτούτο του Λουδοβικείου-Μαξιμιλιανού Πανεπιστημίου στις 30 Οκτωβρίου 204, καθηγητής Ρούντολφ Φριτς”, καθώς επίσης και την ανακοίνωση μιας διάλεξης του καθηγητή κ. Ρούντολφ Φριτς με θέμα “Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (1873-1950) Μηχανικός και Μαθηματικός – από τον Νείλο στην Ίζαρ”, για ενημέρωσή σας.
Επισυνάπτω επίσης και τη διάλεξη του καθηγητή πανεπιστημίου Δρ. Μπούλιρς σχετικά με τη ζωή και το έργο του Καραθεοδωρή. Τη διάλεξη μπορείτε να τη βρείτε και στο διαδύκτιο στη διεύθυνση:
http://bulirsch.eu/vortraege/Caratheodory.pdf.

Είναι για μένα προσωπικά πολύ σημαντικό να συμπεριλάβετε στην έκθεση στο Μουσείο, αυτή τη τόσο σημαντική σχέση του Άινστάιν με τον Καραθεοδωρή, να αναγραφεί το όνομά του μεταξύ των ονομάτων των άλλων καθηγητών και να γίνει αναφορά στο πρόσωπό του..

Πέραν αυτού συνιστάται στο Μουσείο σας και το βιβλίο” Άλμπερτ Άινστάιν” του Ιωάννη Βίκερτ που τυπώθηκε στον εκδοτικό οίκο ρορορο. Στο βιλίο αυτό δεν γίνεται αναφορά στον μαθηματικό Καραθεοδωρή. Θα ήταν καλό σε επόμενη έκδοση και επεξεργασία του βιβλίου να συμπεριληφθεί και το όνομα του Καραθεοδωρή.

Για μια θετική ανταπόκριση στο αίτημά μου και για τον κόπο σας για συμπλήρωση της συλλογής σας, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων και διατελώ,

με ευχές

Ο Αρχιερατικός Επίτροπος Βαυαρίας
της Ιεράς Μητροπόλεως Γερμανίας

Απόστολος Μαλαμούσης
Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου

Sehr geehrte Damen und Herren,

vor drei Wochen habe ich mit meinen beiden Enkelinnen Vassilia und Athanasia in Bern Ihr schönes Albert-Einstein-Museum besucht.

Das Konzept des Einstein-Hauses hat mich überzeugt und die Ausstellung fand ich überaus informativ und ansprechend. So habe ich viel über Leben und Wirken von Albert Einstein gelernt.

Bei dieser Gelegenheit musste ich allerdings auch feststellen, dass zwar viele Gelehrte und Professoren erwähnt werden, mit denen Einstein in wissenschaftlichem Austausch gestanden ist. Einer jedoch fehlt in der Reihe dieser illustren Männer, der mir sehr am Herzen liegt und der es auch nicht verdient hat, hier keine Erwähnung zu finden.

Es handelt sich um den griechischen Mathematiker Constantin Carathéodory, der 1873 in Berlin geboren wurde und 1950 in München gestorben ist. Carathéodory war einer der berühmtesten Mathematiker des 20. Jahrhunderts, und Einstein hat in verschiedenen für ihn sehr schwierigen wissenschaftlichen Fragen immer wieder seinen Rat eingeholt.

Seine Bewunderung für den Mathematiker ist immer wieder zum Ausdruck gekommen, so zum Beispiel in dem Zitat aus einem Brief Einsteins:

“Wenn Sie sich die Mühe geben wollen, mir auch noch die kanonischen Transformationen darzulegen, werden Sie einen dankbaren und gewissenhaften Zuhörer finden. Wenn Sie aber die Frage nach den geschlossenen Zeitlinien lösen, werde ich mich mit gefalteten Händen vor Sie hinstellen. Hier steht etwas dahinter, des Schweißes der besten würdig. ”
In seinem letzten Interview, welches Albert Einstein im Jahr 1955 einige Tage vor seinem Tode gewährte, sagte Einstein über Carathéodory:
“Meine Herren, Sie verlangten mir vielerlei Antworten auf Ihre Fragen ab, keiner aber fragte mich, wer mein Lehrer war, wer mir den Weg zu mathematischen Wissenschaft und Forschung zeigte und ebnete. Doch, um Sie nicht mit Einzelheiten zu ermüden, kann ich schlicht antworten, dass sich jener außergewöhnliche Grieche, Carathéodory, als mein Lehrer erwies. Ihm verdanke ich persönlich, die Mathematikwissenschaft, die Physik und die Weisheit unseres Jahrhunderts alles”.
Da Carathéodory in München als Professor gewirkt hat, ist hier in Anerkennung seiner herausragenden Leistungen im Jahre 2002 der Hörsaal E51 am Mathematischen Institut nach ihm benannt worden: Constantin Caratheodory Hörsaal.
Den Bericht
“Zur Namensgebung des Constantin-Carathéodory-Hörsaales im Mathematischen Institut der Ludwig-Maximilians-Universität am 30. Oktober 2002, Rudolf Fritsch”,
sowie die Ankündigung eines Vortrags mit dem Thema:
“Constantin Caratheodory (1873-1950) Ingenieur und Mathematiker-vom Nil an die Isar”
vom Prof. Dr. Rudolf Fritsch, liege ich diesem Schreiben bei.

Ich lege Ihnen auch einen Vortrag von Prof. Dr. Bulirsch über das Leben und Wirken von Carathéodory bei. Sie finden ihn auch im Internet unter dem Link:
http://bulirsch.eu/vortraege/Caratheodory.pdf.

Es wäre mir ein Herzensanliegen, dass die so wichtige Beziehung zwischen Einstein und Carathéodory in Ihre Ausstellung Eingang findet und auf der Tafel, auf der die anderen Professoren erwähnt werden, auch über ihn berichtet wird.

Überdies empfehlen Sie die Publikation “Albert Einstein” von Johannes Wickert, erschienen im rororo Verlag, die ich in Ihrem Museum erworben habe. Auch hier wird der griechische Mathematiker nicht erwähnt. Es wäre daher auch hier ratsam, bei einer eventuellen Überarbeitung und Neuauflage auch auf Constantin Carathéodory einzugehen.

Für eine wohlwollende Prüfung meines Anliegens und Ihre Bemühungen um eine Ergänzung Ihrer Sammlung bedanke ich mich schon im Voraus und verbleibe

Mit meinen Segenswünschen

der Bischöfliche Vikar in Bayern der
Griechisch-Orthodoxen Metropolie von Deutschland

Apostolos Malamoussis
Erzpriester des Ökumenischen Patriarchats

Στη φωτογραφία ο μεγάλος φιλέλληνας καθηγητής κ. Δρ. Ρούντολφ Φριτς με τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Απόστολο Μαλαμούση στην αίθουσα της διάλεξης, όπου στις 25 Ιανουαρίου 2012 έλαβε χώρα στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου διάλεξη σχετικά με τη ζωή και το έργο του μεγαλύτερου, στη νεώτερη ιστορία του ελληνισμού, μαθηματικού Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (1873-1950). . Η διαφάνεια δείχνει τον τίτλο της διάλεξης. (Φωτο: Χρήστος Μαραζίδης).

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ