Μιλά σήμερα στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα , Παιδίατρος, Διδάκτωρ Iστορίας της Iατρικής, κ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος.
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη.
Ψυχή του 6ου Διεθνούς Συνεδρίου “Φεραί-Βελεστίνο – Ρήγας” που πραγματοποιείται στην γενέτειρα του Ρήγα, το Βελεστίνο υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Θεσσαλίας είναι ο πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα , Παιδίατρος, Διδάκτωρ Iστορίας της Iατρικής, κ. Δημήτριος Καραμπερόπουλος.
Ο Δημήτριος Απ. Καραμπερόπουλος γεννήθηκε στο Βελεστίνο, όπου έζησε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια. Ασκεί την Παιδιατρική στην Κηφισιά όπου ζεί. Είναι παντρεμένος με την Βασιλική Κωσταρέλου, φαρμακοποιό, και έχει τέσσερα παιδιά. Από το 1990 ασχολείται με την Ιστορία της Ιατρικής της εποχής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, δημοσιεύοντας αρκετές πρωτότυπες μελέτες, όπως μεταξύ των άλλων «Ιατρικές γνώσεις του Ρήγα στο βιβλίο του Φυσικής απάνθισμα», «Γνώσεις ανατομίας και φυσιολογίας του Ανθίμου Γαζή», «Η πρώτη Ιστορία της Ιατρικής στην Ελληνική γλώσσα». Ανακηρύχθηκε με άριστα Διδάκτωρ της Ιστορίας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει λάβει δύο φορές το βραβείο Ιστορίας της Ιατρικής του Γερουλανείου Ιδρύματος για τα βιβλία του «Η ιατρική ευρωπαϊκή γνώση στον ελληνικό χώρος 1945-1821» και «Ελληνική Βιβλιογραφία Ιστορίας της Ιατρικής, 1750-2000».
Ασχολείται επίσης με τους ιατρούς της αρχαιότητας Ιπποκράτη και Γαληνό δημοσιεύοντας σχετικές μελέτες. Είναι πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα και έχει διοργανώσει Πέντε Διεθνή Συνέδρια για τον Ρήγα Βελεστινλή και τη γενέτειρά του, (τώρα διοργανώνει το Έκτο) ενώ παράλληλα τυπώνει τους τόμους Πρακτικών τους με τον τίτλο ´´Υπέρεια´´. Εχει εκδώσει τα ολοκληρωμένα για πρώτη φορά ΑΠΑΝΤΑ του Ρήγα Βελεστινλή, καθώς και σε ψηφιακό δίσκο το 2007. Για να γίνει γνωστή η πρωτοπόρα πολιτική σκέψη του Ρήγα φροντίζει όπως τα ´´Επαναστατικά´´ κείμενά του μεταφρασθούν και εκδοθούν στις Βαλκανικές και ευρωπαϊκές γλώσσες. Ηδη εκδόθηκαν σε 10 μέχρι τώρα γλώσσες: Γαλλικά, Αγγλικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Ρωσικά, Βουλγαρικά, Ρουμανικά, Σερβικά, Αλβανικά και Γερμανικά. Εχει παρουσιάσει τις τρεις σημαντικότερες έρευνες των τελευταίων δεκαετιών για τον Ρήγα.
–Πόσα χρόνια ασχολείστε με τη μελέτη του Ρήγα; Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με αυτό;
Απάντ. Το 1986 διοργάνωσα το Πρώτο Συνέδριο για τον Ρήγα και τη γενέτειρά του τις αρχαίες Φερές και το νεώτερο Βελεστίνο. Μέχρι τότε δεν είχε διοργανωθεί από κανένα φορέα ένα Επιστημονικό Συνέδριο για τη μεγάλη αυτή φυσιογνωμία του Βαλκανικού χώρου. Μάλιστα όταν τότε τηλεφώνησα στον ιστορικό του Ρήγα, Λέανδρο Βρανούση, ότι οι Βελεστινιώτες έχουμε σκοπό να διοργανώσουμε επιστημονικό Συνέδριο για τον Ρήγα, αυθόρμητα αναφώνησε: ἑ”Επιτέλους βρέθηκαν οι άνθρωποι που θα διοργανώσουν Συνέδριο για τον Ρήγα”. Πράγματι μας συμπαραστάθηκε και συμμετείχε στο Πρώτο και Δεύτερο Συνέδριο του 1992, αλλά δυστυχώς τον χάσαμε την επόμενη χρονιά. Το γεγονός ότι είδα το φως της ζωής στο Βελεστίνο, τη γενέτειρα του Ρήγα, όπου έζησα μέχρι τα νεανικά μου χρόνια, η αίσθηση της άπλας του κάμπου, και που από το σπίτι μου έβλεπα στο βάθος το Πήλιο, το Μαυροβούνι, τον Κίσσαβο και τον Ολυμπο με τους μυθικούς θρόνους των αρχαίων θεών, όλα αυτά έπαιξαν, νομίζω, καθοριστικό ρόλο να ασχοληθώ με τα πολιτιστικά και σιγά-σιγά να αναδείξω τα στοιχεία της γενέτειρας μου και ιδιαίτερα του μεγάλου τέκνου της, του Ρήγα Βελεστινλή.
–Οι εισηγήσεις είναι πολλές και με μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Γιατί κατά τη γνώμη σας η μελέτη του Ρήγα παρουσιάζει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον;
Απάντ. Διοργανώνονται τώρα συστηματικά τα Συνέδρια για τον Ρήγα και κατ’ αυτόν τον τρόπο δίνεται η ευκαιρία για τη μελέτη της ζωής του και του έργου του. Επί πλέον πρόσφατα έχουν επανεκδοθεί όλα τα έργα του Ρήγα, για πρώτη φορά ολοκληρωμένα και με ευρετήρια, τα οποία ως γνωστόν είναι χρήσιμα εργαλεία στους μελετητές. Ας αναφέρουμε ακόμη ότι μόλις το 1998, που ήταν και η επέτειος των διακοσίων χρόνων από τη θανάτωσή του Ρήγα, επανεκδόθηκε για πρώτη φορά σε αυθεντική μορφή η μεγαλειώδης ΅Χάρτα της Ελλάδος΅, με ευρετήριο, καθώς επίσης για πρώτη φορά βρέθηκαν οι πρότυποι χάρτες που ο Ρήγας χρησιμοποίησε για την έκδοση της Χάρτας του. Μάλιστα αποδείχτηκε ότι πήρε ως πρότυπο χάρτη της αρχαίας Ελλάδος του Gu. Delisle και τούτο για να έχει στο οραματιζόμενο μετά την επανάσταση κράτος του, την ελληνική πολιτική διαίρεση σε Επαρχίες και Τοπαρχίες και να έχει ακόμη την ελληνική ονοματολογία τους και όχι την μέχρι τότε Οθωμανική. Ο Ρήγας Βελεστινλής είναι μια πολύπτυχη φυσιογνωμία, όπως αναδεικνύεται από την ανάλυση των έργων του. είναι διαφωτιστής, επαναστάτης, πολιτικός νους, στρατιωτικός νους, μάρτυρας, εθνεγέρτης και οραματιστής μιας δημοκρατικής πολιτείας στον Βαλκανικό χώρο. Επί πλέον είχε συλλάβει ένα ρεαλιστικό στρατηγικό σχέδιο για την επανάσταση των σκλαβωμένων ραγιάδων. Πρώτα ήθελε να εμψυχώσει στους σκλαβωμένους με τον Θούριο του “Ως πότε παλληκάρια”, να τους ενισχύσει την ιστορική μνήμη και αυτοσυνειδησία με την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, το Νέο Ανάχαρσι και Τα Ολύμπια. Ηξερε ο Ρήγας ότι χωρίς στρατιωτική νίκη δεν πέφτει η τυραννία, δεν αποκτιέται η ελευθερία. Γι’ αυτό και είχε καταστρώσει ένα επιτελικό στρατιωτικό σχέδιο. Παράλληλα με την επανάσταση ήθελε να εκπαιδεύσει τους σκλαβωμένους στην τέχνη του πολέμου, μεταφράζοντας το “Στρατιωτικό Εγκόλπιο΅, ενός διάσημου Αυστριακού στρατάρχη, σύμφωνα με το οποίο και τα οθωμανικά στρατεύματα εκπαιδεύονταν. Παράλληλα ο Ρήγας είχε προβλέψει η έκρηξη της επανάστασής του να ξεκινήσει από την Πελοπόννησο, όπως ακριβώς ξεκίνησε και το 1821 και που επεκράτησε. Επί πλέον είχε προνοήσει και για τον τρόπο διοικήσεως των απελευθερωμένων περιοχών μετά την επανάσταση. Συντάσσει το αντιπροσωπευτικό Δημοκρατικό του πολίτευμα, που έχει και πολλά στοιχεία άμεσης δημοκρατίας. Κατ´ αυτόν τον τρόπο θα εκλέγονταν οι αντιπρόσωποι για να διοικηθεί δημοκρατικά ο χώρος που μέχρι τότε εξουσιάζονταν απολυταρχικά από τον Σουλτάνο. Όλα αυτά είναι καινούργια στοιχεία για μελέτες και έρευνες.
-Από τις μέχρι τώρα μελέτες για το Ρήγα ποια είναι αυτή που σας έχει κάνει την μεγαλύτερη εντύπωση και γιατί;
Απαντ. Σε κάθε Συνέδριο παρουσιάζονται μελέτες που είναι πρωτότυπες και δίνουν απάντηση σε διάφορα προβλήματα της έρευνας για τον Ρήγα. Για παράδειγμα στο Πρώτο Συνέδριο το 1986 παρουσιάστηκε από τον αρχαιολόγο κ. Ε. Κακαβογιάννη η Επιπεδογραφία του Βελεστίνου του Ρήγα από άποψη αρχαιολογική, όπου τονίσθηκε επί πλέον ότι ο Ρήγας θα πρέπει να θεωρείται και ως ο πρώτος αρχαιολόγος του νεώτερου ελληνισμού, ένα ακόμη χαρακτηριστικό κοντά στα άλλα της φυσιογνωμίας του Ρήγα. . Επίσης ενδιαφέρουσες ήταν οι ανακοινώσεις σχετικά με την παρουσία του Ρήγα στην ιστοριογραφία των άλλων Βαλκανικών κρατών, της Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας, καθώς επίσης και άλλων ευρωπαϊκών κρατών, όπως της Ιταλίας και στην Αγγλική ιστοριογραφία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο διαπιστώνεται η ακτίνωση ευρύτερα του έργου του Ρήγα. Άλλη μια ενδιαφέρουσα παράμερος ήταν εκείνη που οι επιστήμονες παραλλήλιζαν τον Ρήγα και το έργο του με προσωπικότητες των χωρών τους, όπως ο Βούλγαρος καθηγητής κ. Κιριλ Τοπάλοβ συσχέτισε τον Ρήγα με τον Βούλγαρο επαναστάτη Ρακόβσκι, και ο Χιλιανός Καθηγητής και Ακαδημαϊκος Didier παραλλήλιζε τον Ρήγα με τον Νοτιοαμερικανό επαναστάτη Μιράντα. Γενικά μπορεί να πει κανείς ότι όλες, και οι 142 μελέτες που έχουν ανακοινωθεί για τον Ρήγα στα Συνέδρια και δημοσιεύθηκαν στους τόμους των Πρακτικών, προσφέρουν πολλά στοιχεία στην έρευνα και αναδεικνύουν διάφορες πτυχές της προσωπικότητάς του και του έργου του.
-Νέοι επιστήμονες ασχολούνται με το έργο του Ρήγα;
Απαντ. Το γεγονός ότι τα Συνέδρια μας προσφέρουν το βήμα για ανακοίνωση, έχουν τη δυνατότητα και νέοι επιστήμονες να παρουσιάσουν τις μελέτες τους και όπως αποδεικνύεται από τη μέχρι σήμερα πορεία των έξι Συνεδρίων, αρκετοί νέοι επιστήμονες ασχολούνται με τη φυσιογνωμία και το έργο του Ρήγα Βελεστινλή. Επί πλέον η Επιστημονική μας Εταιρεία τυπώνει τα Πρακτικά των Συνεδρίων, (έχουν τυπωθεί τα Πρακτικά και των πέντε προηγούμενων Συνεδρίων) και κατ’ αυτόν τον τρόπο αξιοποιούνται οι μελέτες τους. Επισημαίνουμε Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι σε κάθε Συνέδριο αυξάνεται ο αριθμός των νέων επιστημόνων που λαμβάνουν μέρος καθώς επίσης και εκείνων που είναι από το Βελεστίνο και την ευρύτερη περιοχή. Κατ´ αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει επιστημονική συνέχεια.
-Πόσο επίκαιρος είναι σήμερα ο Ρήγας Βελεστινλής και το έργο του; Έχουν δοθεί κ. Καραμπερόπουλε οι πραγματικές του διαστάσεις στο έργο του;
Απάντ. Οι πραγματικές διαστάσεις του έργου του Ρήγα Βελεστινλή δίνονται τώρα με τη διοργάνωση των Διεθνών Συνεδρίων μας για τον Ρήγα και τη γενέτειρά του και την έκδοση των Πρακτικών τους, με την έκδοση των ολοκληρωμένων πλέον Απάντων των έργων του καθώς επίσης και με την έκδοση πολλών επί μέρους μελετών για ειδικότερα θέματα σχετικά με τη ζωή και το έργο του. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι τώρα είμαστε πλέον σε θέση να περιγράψουμε το στρατηγικό σχέδιο της επανάστασης του Ρήγα, το οποίο είχε προετοιμάσει για την αποτίναξη της τυραννίας και την απόκτηση της πολυπόθητης ελευθερίας. Και δεν το εναποθέτει στα ακαθόριστα ευχολόγια της βοήθειας των ξένων δυνάμεων, αλλά στηρίζονταν στις ντόπιες, γηγενείς δυνάμεις των σκλαβωμένων. Πουθενά στα έργα του, στον “Θούριο”, στα επαναστατικά του κείμενα δεν υπάρχει έκκληση για βοήθεια σε ξένες δυνάμεις, όπως έπρατταν μέχρι τότε οι σκλαβωμένοι, που έτρεχαν στις Αυλές της Ανατολής και Δύσης για βοήθεια. Γι’ αυτό υποστηρίζουμε ότι η επαναστατική πρακτική του Ρήγα Βελεστινλή αποτελεί τομή στη νεοελληνική ιστορία. Πρέπει οι Ελληνες και οι άλλοι Βαλκανικοί λαοί, στις γλώσσες των οποίων έχουμε μεταφράσει το Σύνταγμα του Ρήγα (Βουλγαρικά, Σερβικά, Αλβανικά, Ρουμανικά) να μελετήσουν την πολιτική ιδέα του και να ακολουθήσουν το παράδειγμά του, να ξεφύγουν από την εξάρτηση. Χαρακτηριστικά ο Ρήγας υποστηρίζει στα «Δίκαια του Ανθρώπου», Αρθρο 34, ότι έχουν ανάγκη ο ένας λαός τον άλλον, «Ο Βούλγαρος πρέπει να κινήται, όταν πάσχη ο Ελλην. Και τούτος πάλιν δι’ εκείνον και αμφότεροι δια τον Αλβανόν και Βλάχον» και τούτο διότι ο καθένας αποτελεί μέρος του όλου. Η δύναμη εν τη ενώσει. Στις δύσκολες στιγμές του λαού μας, θα πρέπει να εμψυχωθούμε από τα μηνύματα αισιοδοξίας και πρακτικής αποτελεσματικότητας του Ρήγα. Πως πρέπει να εργαστούμε για το γενικό καλό, έχουμε υποχρέωση να αυξήσουμε τη γνώση, που είναι δύναμη, να οπλιστούμε με τις αρετές του Ηρακλή, (του οποίου το ρόπαλο ήταν σύμβολο της Πολιτείας του), αποφασιστικότητα, αφοσίωση στα ιδεώδη, πίστη στο καθήκον και υπεράσπιση του δικαίου. Να ακολουθήσουμε τον Ρήγα στην ιστορική αυτογνωσία, να καταπολεμήσουμε την αλλοτρίωση, την αποξένωση από το ιστορικό παρελθόν, που έντεχνα άλλες δυνάμεις καλλιεργούν. Γι’ αυτό ο Ρήγας εξέδωσε τον «Νέο Ανάχαρσι», τα «Ολύμπια», την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τα τοπογραφικά διαγράμματα τόσων ιστορικών τόπων και γεγονότων των προγόνων, που καταχωρίζει στη «Χάρτα της Ελλάδος», Ναυμαχία της Σαλαμίνας, Μάχη των Θερμοπυλών, Μάχη των Πλαταιών, της Σπάρτης, των Αθηνών, των Δελφών. Επί πλέον καταχωρίζει και το τοπογραφικό διάγραμμα της γενέτειράς του, του Βελεστίνου, το οποίο θέτει δίπλα στον τίτλο της «Χάρτας» και πάνω εκείνο των Αθηνών. Τι τιμή για τη γενέτειρά του. Μας δίνει κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα ακόμη δίδαγμα πως πρέπει να τιμούμε τον τόπο όπου γεννηθήκαμε και να αναδεικνύουμε τα ιστορικά στοιχεία του.
