Ισχύει ακόμη εκεί ο όρκος αγαμίας και παρθενίας…
Γράφει ο συγγραφέας Γιώργος Λεκάκης
www.lekakis.com
To Kukës είναι μια πόλη της ΒΑ Αλβανίας, κοντά στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο. Είναι κτισμένο επί αρχαίου οικισμού των Ρωμαίων. Αλλά η ιστορία του δεν είναι συνεχής. Κάποια στιγμή εγκαταλείφθηκε, όταν πλημμύρισε, για την κατασκευή της τεχνητής λίμνης Fierza. Έτσι, ο νυν οικισμός εκτίσθη τον 20ό αιώνα… Στο ιστορικό τμήμα της πόλεως, λειτουργεί τοπικό ιστορικό μουσείο και εργοστάσιο χαλιών.
Το 2009 εκφράσθηκε ζωηρό ενδιαφέρον για δημιουργία ενεργειακού πάρκου στην περιοχή του Kukës, από τις ιταλικές εταιρείες “Asja” και “Boncomi”, κατά τον εκπρόσωπο της νομαρχίας της περιοχής, Ιλμί Λίσα. Σύμφωνα με μελέτες, οι οποίες έχουν εκπονηθεί (και που χρηματοδότησε η αλβανική κυβέρνηση), στο Kukës μπορούν να κατασκευασθούν, τουλάχιστον 10 μικροί υδροηλεκτρικοί σταθμοί, ισχύος μικρότερης, ή ίσης, των 10 MW. Ο υδάτινος «θησαυρός» του Kukës, ίσως, επιλύσει τα προβλήματα υδροδοτήσεως, που παρουσιάζονται στην χώρα.
Η περιοχή κατοικείται από φτωχούς ανθρώπους, των οποίων η φτώχεια είναι μεγαλύτερη του εθνικού μέσου όρου φτώχειας της Αλβανίας! Η πιο φτωχή περιοχή της γείτονος είναι η Ντίμπερ (41% φτωχοί) και ακολουθούν το Kukës (37%) και η Λέζχα (31%) – βάσει δηλώσεων του Έρβιν Μπουσάτι του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τον Μάιο του 2009.
Αυτή η φτώχεια, έχει αφήσει την κοινωνία του Kukës ακόμη σε μεσαιωνικά επίπεδα…
Στην πόλη αυτή του αλβανικού Βορρά είναι εν ισχεί ένα έθιμο, παλαιοτάτων καιρών, ο όρκος αγαμίας και παρθενίας γυναικών… Μια γυναίκα, δηλαδή, μπορεί, εάν θέλει, να πάρει αυτόν τον όρκο και πλέον να ζήσει ισότιμα σαν άνδρας, μέσα στην κοινωνία. Να είναι σεβαστή ως άνδρας μέσα στην κοινωνία των ανδρών. Θα πρέπει βέβαια, να ντύνεται πλέον με ανδρικά ρούχα, να κουρεύεται ανδρικά και να κάνει ανδρικές δουλειές…
Σε σχετική τελετή παίρνει και ανδρικό όνομα. Και όλοι πια την φωνάζουν μ’ αυτό. Κανείς δεν διανοείται να την φωνάξει πλέον με το παλαιό γυναικείο της όνομα, να την περιγελάσει ή να την περιφρονήσει. Επίσης, παίρνει όλα όσα ανδρικά προνόμια μπορεί να απολαμβάνει ένας άνδρας σ’ αυτήν την μικρή και κλειστή κοινωνία…
Πίσω από κάθε έθιμο κρύβεται μια ανάγκη. Και μάλιστα μια ιστορική ανάγκη. Χρέος των μελετητών, ιστορικών και λαογράφων, είναι να βρουν αυτήν την ανάγκη. Αυτή η κοινωνική συνήθεια του Kukës ξεκίνησε από τους αλβανικούς «Κανούν» (εκ της ελληνικής λέξεως «κανών», δηλ. κανόνας, νόμος), οι οποίοι επέτρεπαν μόνο σε άρρενες να κληρονομούν χρήματα και περιουσίες! Έτσι, κάποιες οικογένειες που είχαν μόνο κοπέλλες κληρονόμους, επινόησαν την μετατροπή τους σε άνδρες, προκειμένουν να πάρουν την κληρονομιά. Το νεαρό κορίτσι-κληρονόμος, τελετουργικά, έπαιρνε όρκο αγαμίας και παρθενίας, ενώπιον οικογενειών και Αρχών, κι έκτοτε μπορούσε να κληρονομήσει και να ζήσει την ζωή των ανδρών, που ήταν πιο απελευθερωμένη… Έτσι γεννήθηκε το λεγόμενο «τρίτο φύλο» στην Αλβανία. (Από το 1993 οι βιολόγοι και βιοχημικοί μιλούν για την ύπαρξη έως και πέντε φύλων στον ανθρώπινο πληθυσμό, κάτι που είναι παλαίφατο στην ελληνική μυθολογία).
Σήμερα υπάρχουν περισσότερες από 40 γυναίκες στην Αλβανία, ορκισμένες άγαμες και παρθένες. Αλλά το έθιμο σιγά-σιγά φθίνει. Και όσο οι γυναίκες εξισώνονται με τους άνδρες – και στην Αλβανία – δεν θα υπάρχει πλέον λόγος να υφίσταται. Ήδη σήμερα οι γυναίκες στην βιοσκωμένη Αλβανία, στα μεγάλα αστικά κέντρα, μπορούν και αποκτούν και κληρονομούν και περιουσία και χρήματα, ενώ είναι πολύ πιο ελεύθερες από πρώτα… Και οι πατέρες και οι παππούδες ευνούν πλέον και σε κορίτσια…
Επίσης, πολλές γυναίκες πήραν όρκο αγαμίας και παρθενίας, έγιναν δηλαδή «ορκισμένες παρθένες» διότι οι σύζυγοί τους διέφυγαν στην Γιουγκοσλαβία, για να γλυτώσουν από το καταπιεστικό κομμουνιστικό καθεστώς του Χότζια. Αυτές, για να συνεχίσουν και να κρατήσουν την περιουσία του σπιτιού τους, έπρεπε να είναι… άνδρες. Κι έτσι έγιναν άνδρες! Ο νόμος προέβλεπε οι γυναίκες των διαφυγόντων να φυλακίζονταν. Εκεί, μέσα στις φυλακές, πολλές φυλακισμένες σύζυγοι δέχθηκαν να πάρουν όρκο αγαμίας, για να… αποφυλακισθούν… Βγήκαν έξω, αγόρασαν ανδρικά ρούχα, καπέλλα για τα κεφάλια τους και συνέχισαν πια νέα ζωή, με νέο όνομα και ως ισότιμοι άνδρες…
