Καλύτερη είναι η αποτελεσματικότητα της βιολογικής καλλιέργειας ντομάτας σε σύγκριση με τη συμβατική καλλιέργεια όπως αποκαλύπτει πανεπιστημιακή μελέτη.
Υψηλότερο κέρδος, υψηλότερο γεωργικό και οικογενειακό εισόδημα, καθώς και καλύτερες επιδόσεις σχετικά με την τεχνική αποτελεσματικότητα, προκύπτουν από τη σύγκριση βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας ντομάτας. Τα αποτελέσματα αυτά προέκυψαν από έρευνα που έγινε από τους Ε. Μυγδάκο, Α. Ρεζίτη και Μ. Ζώζουλα, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, από το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων. Από την εργασία αυτή, όπως αναφέρει, ο Καθηγητής κ. Μυγδάκος, προέκυψαν σημαντικά και χρήσιμα στοιχεία σχετικά με την οικονομικότητα και την τεχνική αποτελεσματικότητα των συμβατικών και βιολογικών εκμεταλλεύσεων ντομάτας στην κεντρική Ελλάδα.
Προφίλ έρευνας
Η έρευνα βασίστηκε σε πρωτογενή στοιχεία που συλλέχθηκαν με τη μέθοδο του ερωτηματολογίου από 90 αγροτικές εκμεταλλεύσεις-επιχειρήσεις της κεντρικής Ελλάδας. Στις 50 από αυτές η καλλιέργεια γίνεται με το συμβατικό τρόπο ενώ στις υπόλοιπες 40 εφαρμόζεται βιολογική καλλιέργεια, η οποία πιστοποιείται από επίσημο πιστοποιητικό οργανισμό. Τα στοιχεία που ελήφθησαν αφορούσαν: Το κοινωνικό-δημογραφικό περιβάλλον των παραγωγών, το επίπεδο των γνώσεών των, το καθεστώς ιδιοκτησίας της κάθε εκμετάλλευσης, τα καλλιεργούμενα προϊόντα, την παραγόμενη ποσότητα, καθώς και τις τιμές πώλησης των προϊόντων, τις δικαιούμενες επιδοτήσεις, την οικογενειακή και ξένη εργασία, το μηχανολογικό εξοπλισμό, τις σταθερές και μεταβλητές δαπάνες, την εξωγεωργική απασχόληση και τέλος τη συνεργασία με τις αρμόδιες γεωργικές υπηρεσίες και οργανισμούς. Τα παραπάνω στοιχεία ταξινομήθηκαν, αναλύθηκαν και υπολογίστηκαν τα οικονομικά αποτελέσματα κάθε εκμετάλλευσης χωριστά αλλά και συνολικά καθώς και ο μέσος όρος των 50 συμβατικών εκμεταλλεύσεων και αντίστοιχα των 40 εκμεταλλεύσεων βιολογικής καλλιέργειας ώστε να υπάρχει ενιαία βάση σύγκρισης των δύο συστημάτων. Μεταξύ των οικονομικών αποτελεσμάτων υπολογίστηκαν: οι δαπάνες παραγωγής συμβατικού και βιολογικού προϊόντος, το κόστος παραγωγής, το γεωργικό και οικογενειακό γεωργικό εισόδημα και το κέρδος, καθώς και η τεχνική αποτελεσματικότητα των δύο τεχνικών, συμβατικής και βιολογικής.
Αποτελέσματα
Αναφορικά με τα κοινωνικο-διαρθρωτικά στοιχεία διαπιστώθηκε, ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νοικοκυριών αποτελούνται από 3-5 μέλη, οι αρχηγοί των εκμεταλλεύσεων είναι σε συντριπτική πλειοψηφία άνδρες από τους οποίους το 82-87% έχουν εξωγεωργικό εισόδημα. Η διάρθρωση των συμβατικών εκμεταλλεύσεων έχει το 56% της έκτασης ιδιόκτητη και το 44% ενοικιαζόμενη σε αντίθεση με τις βιολογικές εκμεταλλεύσεις που έχουν το 80% της έκτασης ιδιόκτητη και το 20% ενοικιαζόμενη. Η μέση ηλικία των απασχολουμένων με τη συμβατική γεωργία είναι 48 χρόνων, με μορφωτικό επίπεδο κύρια δημοτικού και μικρό ποσοστό παρακολούθησης σεμιναρίων γεωργικού ενδιαφέροντος. Αντίστοιχα, οι αρχηγοί των βιολογικών εκμεταλλεύσεων είναι μικρότερης ηλικίας, επιπέδου γνώσεων κυρίως λυκείου, με πολύ μεγάλο ποσοστό να έχουν παρακολουθήσει σεμινάρια γεωργικού περιεχομένου. Όπως προέκυψε από την έρευνα, η απόδοση (παραγωγή) στη βιολογική καλλιέργεια είναι μικρότερη της συμβατικής και το κόστος παραγωγής μεγαλύτερο, στοιχεία καταρχήν αρνητικά (όχι θετικά) για τη βιολογική καλλιέργεια. Με δεδομένη όμως την κατά πολύ υψηλότερη τιμή πώλησης της βιολογικής ντομάτας και την οικονομική ενίσχυση που δίνεται στους βιοκαλλιεργητές, προκύπτει τελικά υψηλότερο κέρδος, υψηλότερο γεωργικό εισόδημα και κυρίως υψηλότερο οικογενειακό γεωργικό εισόδημα για τη βιολογική καλλιέργεια της ντομάτας σε σύγκριση με τη συμβατική καλλιέργεια.
Αναφορικά με την τεχνική αποτελεσματικότητα τα ευρεθέντα στοιχεία δείχνουν ότι οι εκμεταλλεύσεις της βιολογικής καλλιέργειας της ντομάτας εμφανίζονται σχετικά αποτελεσματικότερες από τις συμβατικές, χωρίς βέβαια μεγάλη διαφορά. Οι βιολογικές εκμεταλλεύσεις ντομάτας εμφανίζονται με ένα μέσο όρο αποτελεσματικότητας ίσον με 88%, ενώ οι συμβατικές με 86%. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και στις δύο περιπτώσεις. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν, σύμφωνα με τον Καθηγητή κ. Μυγδάκο, ερεθίσματα προβληματισμού σχετικά με την ανάγκη σφαιρικής μελέτης της βιολογικής καλλιέργειας ως εναλλακτικής γεωργικής δραστηριότητας. Μελέτης που να περιλαμβάνει πέραν της οικονομικής και άλλες διαστάσεις όπως περιβαλλοντικές, κοινωνικές κλπ., ιδιαίτερα δε στη σημερινή συγκυρία στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου και σκληρού ανταγωνισμού που επικρατεί σ’ ολόκληρη την υφήλιο. Στον ανταγωνισμό αυτό τα μέχρι σήμερα μειονεκτήματα του αγροτικού τομέα της χώρας μας (μικρός κλήρος, μεγάλο ποσοστό αγροτικού πληθυσμού, ορεινές και μειονεκτικές περιοχές κλπ) μπορούν να αποδειχτούν σοβαρά πλεονεκτήματα, συμπληρώνει ο κ. Μυγδάκος, για την άσκηση της βιολογικής γεωργίας και την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, προς όφελος των παραγωγών και της ελληνικής οικονομίας γενικότερα. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι η βιολογική γεωργία μπορεί να συμβάλλει στην αναδιάρθρωση των καλλιεργειών προς την κατεύθυνση της νέας αναθεωρημένης Κοινοτικής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), στην ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος και στην συγκράτηση του αγροτικού πληθυσμού, ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες και λιγότερο ανεπτυγμένες μειονεκτικές περιοχές της χώρας.
Βιολογική γεωργία
Τι είναι όμως η βιολογική γεωργία; Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Μυγδάκο είναι μια μορφή αειφορικής γεωργίας, που σέβεται το περιβάλλον, ένα σύστημα παραγωγής το οποίο δεν χρησιμοποιεί συνθετικά λιπάσματα, χημικά φυτοφάρμακα, ζιζανιοκτόνα, εντομοκτόνα, ρυθμιστές ανάπτυξης, προσθετικά ζωοτροφών κλπ. Βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αμειψισπορά, στα υπολείμματα των καλλιεργειών, στη ζωική κοπριά, στα ψυχανθή, στη χλωρή λίπανση, στα οργανικά απόβλητα και στο βιολογικό έλεγχο των εντόμων για τη διατήρηση της παραγωγικότητας του εδάφους, τον εφοδιασμό των φυτών με θρεπτικά συστατικά, την καταπολέμηση των εντόμων, των ζιζανίων κλπ., με στόχο την παραγωγή υγιεινών προϊόντων για τη διατροφή του ανθρώπου. Επιδίωξη της βιολογικής γεωργίας, διευκρινίζει ο κ. Μυγδάκος, είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου, περιβαλλοντικά και οικονομικά αειφορικού συστήματος γεωργικής παραγωγής, το οποίο βασίζεται σε ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και σε οικολογικές και βιολογικές διαδικασίες διαχείρισης, έτσι ώστε να παρέχει ικανοποιητικά επίπεδα παραγωγής φυτικών και ζωικών προϊόντων για την διατροφή του ανθρώπου, προστασία από τα έντομα και τις αρρώστιες και μια ικανοποιητική απόδοση στους χρησιμοποιούμενους πόρους. .