Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.
Αύξηση ορίων ηλικίας έως 2 έτη για ασφαλισμένους με 35ετία και έως 7 έτη για μητέρες ανηλίκων (οδηγοί ταξί ,ναυτικοί πράκτορες) και γονείς αναπήρων παιδιών, προβλέπει για τους ελεύθερους επαγγελματίες η αναλυτική εγκύκλιος του ΟΑΕΕ, που εστάλη στα υποκαταστήματα του Οργανισμού, βάσει του μνημονιακού Νόμου, που ψηφίστηκε τον Αύγουστο.
Υπενθυμίζεται, ότι ο ΟΑΕΕ δεν προέβλεπε πρόωρες συνταξιοδοτήσεις για μητέρες ανηλίκων (εκτός ελαχίστων κατηγοριών), οι οποίες είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης στο 60 έτος της ηλικίας τους. Η πλέον δραματική αλλαγή, όμως, βάσει της αναλυτικής αυτής εγκυκλίου του ΟΑΕΕ, είναι η μείωση, που υφίστανται τα ποσά των πρόωρων συντάξεων, λόγω της εφαρμογής του πέναλτι 10%. Στα κατώτατα όρια οι μειώσεις είναι ακόμα πιο εξοντωτικές, αφού ο συνταξιούχος θα λαμβάνει μόνον το αναλογικό μέρος της σύνταξης, έως ότου συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του.
Για παράδειγμα, ελεύθερος επαγγελματίας, ο οποίος συνταξιοδοτείται σε ηλικία 62 ετών με 22 έτη συντάξιμου χρόνου, του οποίου το ποσό της πλήρους σύνταξης υπολογίζεται σε 500 ευρώ, θα λάβει ποσό μειωμένης σύνταξης 315 ευρώ από την έναρξη συνταξιοδότησης μέχρι τον προηγούμενο μήνα της συμπλήρωσης του 67ου έτους της ηλικίας του, ενώ με την συμπλήρωση του 67ου δικαιούται ποσό σύνταξης 350 ευρώ.
Επιπλέον, η διοίκηση του ΟΑΕΕ επισημαίνει, ότι θα εκδίδει μόνον προσωρινές συντάξεις για τις περιπτώσεις, που εμπίπτουν στον Ν.3863/10, έως ότου δοθούν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού της οριστικής σύνταξης.
Πως διαμορφώνονται τα νέα όρια ηλικίας:
Στο απυρόβλητο μένουν: α) Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι έως και την 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει και την ηλικία των 60 ετών και τις προβλεπόμενες από τις διατάξεις του αρθρ. 10 του Ν.3863/2010 χρονικές προϋποθέσεις των ετών 2010 (35 έτη) ή 2011 (36 έτη) ή 2012 (37 έτη) και έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, το οποίο μπορούν να ασκήσουν οποτεδήποτε και δεν επηρεάζονται από την αύξηση του ορίου ηλικίας. Υπενθυμίζεται, ότι η ηλικία των 60 ετών νοείται συμπληρωμένη ως και την 18/8/2015 για τους ασφαλισμένους, που έχουν γεννηθεί έως και την 19/8/1955 (σύμφωνα με την σχετική υπ’ αρ. 26/2013 Εγκύκλιο).
Σταδιακή αύξηση ορίων έως το 2022
Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι έως και την 18/8/2015 είχαν συμπληρώσει μεν τις παραπάνω χρονικές προϋποθέσεις, αλλά δεν είχαν συμπληρώσει το 60ο έτος, διατηρούν τις ίδιες χρονικές προϋποθέσεις, αλλά έχουν σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας με καταληκτικό όριο αυτό των 62 ετών και θα συνταξιοδοτηθούν με την συμπλήρωση της ηλικίας, που προβλέπεται κατά το έτος συμπλήρωσης του
ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΟΥ 60ου ΗΛΙΚΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ
2015 από 19/8/2015 60 ετών και 3 μηνών
2016 60 ετών και 6 μηνών
2017 60 ετών και 9 μηνών
2018 61 ετών
2019 61 ετών και 3 μηνών
2020 61 ετών και 6 μηνών
2021 61 ετών και 9 μηνών
2022 62 ετών
– Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι δεν είχαν συμπληρώσει 35ετή συντάξιμο χρόνο, το αργότερο έως και την 31/12/2012, θα συνταξιοδοτηθούν με την συμπλήρωση του 62 ου έτους της ηλικίας και συντάξιμο χρόνο 40 ετών.
• Ασφαλισμένος, που συμπλήρωσε την 35ετία το έτος 2010 και συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας του την 1/3/ 2018, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση του 61ου έτους του και 35 έτη.
• Ασφαλισμένος, που έχει συμπληρώσει την 35ετία το έτος 2011, συνολικό συντάξιμο χρόνο 36 ετών και συμπληρώνει το 60ο έτος του την 10/10/2021, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 61 ετών και 9 μηνών, δηλαδή την 10/7/2023 και 36 έτη. Το γεγονός, ότι η απαιτούμενη ηλικία συμπληρώνεται μετά την 1/1/2022, δεν επηρεάζει.
• Ασφαλισμένος, που έχει συμπληρώσει την 35ετία το έτος 2012, συνολικό συντάξιμο χρόνο 37 ετών και συμπληρώνει το 60ο έτος της ηλικίας του το έτος 2022, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση του 62ου έτους του και 37 έτη.
• Ασφαλισμένος, που συμπλήρωσε το 60ο τον 5/2015, αλλά δεν είχε συμπληρώσει την 35ετία έως 31/12/2012, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με την συμπλήρωση του 62ου και συντάξιμο χρόνο 40 ετών.
2. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος με τις ελάχιστες χρονικές προϋποθέσεις (15ετία).
Με την νέα διάταξη δεν επέρχεται μεταβολή στις προϊσχύουσες για τον Οργανισμό διατάξεις περί θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, λόγω γήρατος με τις ελάχιστες χρονικές προϋποθέσεις, οι οποίες συνοπτικά έχουν ως εξής: α) Για Παλαιούς και Νέους ασφαλισμένους, συμπλήρωση του 67ου και 15ετής συντάξιμος χρόνος. β) Για Νέους ασφαλισμένους και μόνον, συμπλήρωση του 62ου και 15 ετής συντάξιμος χρόνος, από τον οποίο 2 ½ της τελευταία 5ετία πριν την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, για λήψη μειωμένου ποσού σύνταξης.
Ομοίως, δεν επέρχεται μεταβολή στις προϋποθέσεις θεμελίωσης δεύτερου συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, οι οποίες συνοψίζονται στην συμπλήρωση της ηλικίας 67 ετών και 20 έτη συντάξιμου χρόνου ή ηλικίας 67 ετών και 16 έτη συντάξιμου χρόνου για λήψη ποσού σύνταξης μειωμένου κατά 50%, λαμβανομένων υπόψη των περιπτώσεων της ταυτόχρονης θεμελίωσης δεύτερου συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, δηλαδή υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης θεμελιωμένου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, σε έξι μήνες το αργότερο από την έναρξη συνταξιοδότησης από τον πρώτο ασφαλιστικό φορέα.
3. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος γονέων – συζύγων – αδελφών αναπήρων
Για την κατηγορία αυτή των ασφαλισμένων, για τους οποίους βάσει του προγενέστερου του Ν. 4336/2015 νομοθετικού πλαισίου, δεν προβλεπόταν όριο ηλικίας για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, πλέον καθιερώνεται ηλικιακό όριο, που αρχίζει από το 55ο έτοε με σταδιακή αύξησή του ως τη συμπλήρωση του 62ου.
Παραδείγματα
• Ασφαλισμένος, που συμπληρώνει 25ετή συντάξιμο χρόνο τον 10/2015, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος ως γονέας ανάπηρου παιδιού με την συμπλήρωση της ηλικίας 55 ετών και 11 μηνών. Αν, κατά την ηλικία αυτή, ό άλλος γονέας έχει χρόνο ασφάλισης μικρότερο της 8ετίας, η σύνταξη θα απονεμηθεί – εφ’ όσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις – από τον επόμενο μήνα συμπλήρωσης του χρόνου ασφάλισης των οκτώ ετών, χωρίς μεταβολή στην ηλικιακή προϋπόθεση ή χρονική προϋπόθεση ( 55 ετών και 11 μηνών και 25ετία).
• Ασφαλισμένος, που συμπληρώνει 25ετή συντάξιμο χρόνο το έτος 2022, θα θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος ως σύζυγος αναπήρου με τη συμπλήρωση του 62 ου, ακόμη κι αν αυτή επέλθει μετά το έτος 2022, χωρίς μεταβολή στην χρονική προϋπόθεση, εφόσον, βέβαια, κατά την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος συντρέχουν οι λοιπές προβλεπόμενες από την σχετική νομοθεσία προϋποθέσεις.
4. Συνταξιοδότηση λόγω γήρατος, βάσει διατάξεων του
Ν.612/1977 για Παλαιούς και Νέους ασφαλισμένους
Από την καθιέρωση ηλικιακού κριτηρίου εξαιρούνται οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι εμπίπτουν στις διατάξεις Ν. 612/1977, όπως επεκτάθηκαν και ισχύουν σήμερα (αρθρ. 3 της Υπουργικής Απόφασης). Έτσι, ασφαλισμένοι πάσχοντες από τις παθήσεις, που αναφέρονται ρητά στις διατάξεις του Ν.612/1977 και στις επεκτάσεις αυτού, εξακολουθούν να συνταξιοδοτούνται χωρίς όριο ηλικίας, με 15ετή συντάξιμο χρόνο.
5. Συνταξιοδότηση Νέων ασφαλισμένων (υπαγωγή στην ασφάλιση από 1/1/1993) – μητέρων ή χήρων πατέρων ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.
Με το αρθρ. 3 της Υπουργικής Απόφασης εξαιρούνται, επίσης, από τις ρυθμίσεις της υποπαραγράφου Ε3 του Ν. 4336/2015 και δεν εμπίπτουν στην σταδιακή αύξηση ορίου ηλικίας οι Νέοι ασφαλισμένοι/ες – και μόνον αυτοί – οι οποίοι ζητούν σύνταξη ως μητέρες ή χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών. Επομένως, διατηρούνται οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αρθρ. 24 παρ. 6 του
Ν.2084/1992 προϋποθέσεις:
α) Συμπληρωμένο το 55ο και 20ετής συντάξιμος χρόνος
β) Συμπληρωμένο το 50ο και 20ετής συντάξιμος χρόνος για λήψη μειωμένου ποσού σύνταξης
6. Γυναίκες ασφαλισμένες του ΤΑΝΤΠ και του πρώην ΤΣΑ καθώς και μητέρες ανήλικων τέκνων του ΤΑΝΤΠ
Οι ασφαλισμένοι, για τους οποίους από τις προγενέστερες του Ν.4336/2015 διατάξεις προβλεπόταν χρόνος ασφάλισης για την κατοχύρωση ή θεμελίωση του δικαιώματος μικρότερος της 35ετίας και δεν έχουν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα έως και την 18/8/2015, έχουν σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας με καταληκτικό όριο το 67ο έτος, χωρίς μεταβολή στις χρονικές προϋποθέσεις.
Στα νέα όρια ηλικίας υπόκεινται:
α) Οι γυναίκες ασφαλισμένες του Τομέα Ασφάλισης Ναυτικών Τουριστικών Πρακτόρων (ΤΑΝΤΠ) και οι προερχόμενες από το πρώην ΤΣΑ, που έχουν επιλέξει να συνταξιοδοτηθούν με τις καταστατικές διατάξεις του πρώην Ταμείου β) Οι μητέρες ανήλικων παιδιών του ΤΑΝΤΠ, που ασφαλίστηκαν μέχρι 31/05/1986 και θεμελίωσαν δικαίωμα μετά την 1/1/1998
Παραδείγματα
• Ασφαλισμένη του πρώην ΤΣΑ, που είχε συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2010, επρόκειτο να συνταξιοδοτηθεί με την συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας της. Επειδή αυτό επέρχεται το έτος 2020, το νέο όριο ηλικίας της είναι 65 ετών και 3 μηνών, σύμφωνα με τον Πίνακα «2» της Υπουργικής Απόφασης.
• Μητέρα ασφαλισμένη του ΤΑΝΤΠ, που είχε συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης έως 31/12/2012, επρόκειτο να συνταξιοδοτηθεί με την συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας της. Επειδή αυτό επέρχεται το 2018, το νέο όριο ηλικίας της είναι 62 ετών και 6 μηνών, σύμφωνα με τον Πίνακα «2» της Υπουργικής απόφασης.
7. Ασφαλισμένοι του πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ
Βάσει του προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου δεν προβλεπόταν όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους κατά κύρια ασφάλιση του Ταμείου Πρόνοιας και Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Ιπποδρομιών (ΤΑΠΕΑΠΙ) αναβάτες και προπονητές, οι οποίοι συνταξιοδοτούνταν με τη συμπλήρωση 35ετίας ή 25ετίας εφόσον στερήθηκαν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Για όσους ασφαλισμένους του Ταμείου δεν είχαν θεμελιώσει το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα έως και 18/8/2015, τίθεται πλέον ηλικιακό κριτήριο αρχής γενόμενης από το 55ο και αυξανόμενο σταδιακά ως το 62ο.
Παράδειγμα
• Ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ -πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ, που έχει στερηθεί την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος και συμπληρώνει 25 έτη ασφάλισης το 2017, δικαιούται σύνταξη με την συμπλήρωση της ηλικίας των 57 ετών και 8 μηνών. • Ασφαλισμένος του πρώην ΤΑΠΕΑΠΙ, που έχει συμπληρώσει 3.000 ημέρες ασφάλισης (εφόσον μέχρι 45 ετών είχε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος) και συμπληρώνει το 52ο έτος της ηλικίας του το 2017, συνταξιοδοτείται με τη συμπλήρωση ηλικίας 58 ετών και 5 μηνών.
Καταλήγοντας την ανάλυση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, σημειώνουμε, ότι ως προς το συνυπολογισμό αναγνωριζόμενων χρόνων για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, δεν επέρχεται κάποια τροποποίηση και εξακολουθεί να ισχύει το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο και οι σχετικές εγκύκλιοι.
-Εφαρμογή πρόσθετης μείωσης στις περιπτώσεις λήψης μειωμένης σύνταξης
Με τις διατάξεις της παραγρ. 3 της υποπαραγρ. Ε3 της παραγρ. Ε του αρθρ. 2 του Ν. 4336/2015, στις περιπτώσεις λήψης μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, με θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος από 19/8/2015 και μετά, θεσπίζεται επιπλέον ποσοστό μείωσης της σύνταξης, ύψους 10%, μέχρι την συμπλήρωση του εκάστοτε ισχύοντος πλήρους ορίου ηλικίας. Το επιπλέον ποσοστό μείωσης, όπως αναλύεται στο αρθρ. 2 της αρ. Φ11321/οικ.47523/1570/23.10.2015 Υπ. Απ., υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης, που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη από το αρθρ. 145 παρ.3 του Ν. 3655/2008 μείωση, δηλαδή 1/200 για κάθε μήνα, που υπολείπεται από το απαιτούμενο κατά περίπτωση πλήρες όριο ηλικίας, με ανώτατο όριο αυτό των 60 μηνών. Οι τυχόν προβλεπόμενες προσαυξήσεις του ποσού σύνταξης υπολογίζονται μετά τις μειώσεις. Επισημαίνουμε, ότι με την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας για πλήρη σύνταξη, το ποσό σύνταξης, που μειώθηκε σύμφωνα με την παρούσα διάταξη (κατά το επιπλέον ποσοστό του 10% και μόνον αυτό), αποδίδεται στον συνταξιούχο.
Παράδειγμα
• Νέος ασφαλισμένος ο οποίος συνταξιοδοτείται σε ηλικία 62 ετών με 22 έτη συντάξιμου χρόνου, του οποίου το ποσό της πλήρους σύνταξης υπολογίζεται σε 500,00 ευρώ θα λάβει ποσό μειωμένης σύνταξης 315,00 ευρώ από την έναρξη συνταξιοδότησης μέχρι τον μήνα τον προηγούμενο της συμπλήρωσης του 67ου, ενώ με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του δικαιούται ποσό σύνταξης 350,00 ευρώ.
Εξαίρεση: Με το αρθρ. 3 της Υπ. Απ., εξαιρούνται από το επιπλέον ποσοστό μείωσης (10%) οι Νέοι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται ως μητέρες και χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών.
Γ) Εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 4336/2015 στους φορείς επικουρικής ασφάλισης Οι γνωστοποιούμενες διατάξεις της υποπαραγρ. Ε3 του αρθρ. 2 του Ν. 4336/2015 ισχύουν για κάθε κατηγορία ασφαλισμένων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης. Επομένως, έχουν εφαρμογή και για τον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του ΟΑΕΕ, ο οποίος ως γνωστόν από 1/9/2015 εντάσσεται στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (Ε.Τ.Ε.Α.).
Δ) Ενέργειες υπηρεσιών Παρακαλούμε καταρχήν για την πλήρη ενημέρωση όλων των αρμοδίων υπαλλήλων, για την ορθή εφαρμογή των παραπάνω. Επισημαίνουμε, ότι για τα συνταξιοδοτικά αιτήματα, για τα οποία διαπιστώνεται μεν η θεμελίωση, πλην όμως εμπίπτουν στον υπολογισμό
N.3863/2010, θα χορηγείται προσωρινή σύνταξη, εφ’ όσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις, σε αναμονή οδηγιών σχετικών με τον τρόπο υπολογισμού της οριστικής σύνταξης .
