Μιλά στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ ο Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης και στο Πανεπιστήμιο της Καλαβρίας Γιάννης Κορίνθιος – Ο ίδιος συνετέλεσε στην επαναφορά της ιστορικής ονομασίας ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ στην ελληνική συνοικία της Νάπολης, που είχε καταργήσει ο Μουσολίνι και στην καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου)
Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Γεννημένος στα Κελλιά (Καλλονή) της Τήνου, έκανε τη σχολική του εκπαίδευση στην Αθήνα στη Λεόντειο στα Πατήσια. Εδώ και μισό αιώνα ζει στην Ιταλία. Πτυχιούχος Φιλοσοφικής Ρώμης και στη συνέχεια Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης και στο Πανεπιστήμιο της Καλαβρίας. Ο λόγος για τον Γιάννη Κορίνθιο. Για πολλές δεκαετίες βρισκόταν στην πρώτη γραμμή της οργανωμένης Ομογένειας, αλλά πριν μερικά χρόνια αποφάσισε να αφήσει οριστικά τη σκυτάλη για να αφιερώσει τον χρόνο του στην οικογένειά του και σε άλλους εκδοτικούς και ερευνητικούς στόχους.
Θεωρεί ωστόσο ότι η ενασχόλησή του με την Ομογένεια απέδωσε καλούς καρπούς που θα μείνουν. Κι εδώ αναφέρεται ενδεικτικά μόνο σε δύο άθλους, την επαναφορά της ιστορικής ονομασίας ΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ στην ελληνική συνοικία της Νάπολης, που είχε καταργήσει ο Μουσολίνι και την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας (9 Φεβρουαρίου). Μια Ημέρα που ξεκίνησε από τη Νάπολη και που έγινε σε λίγα χρόνια θεσμός σε όλες τις χώρες του κόσμου. ¨Και τώρα που αντιλαμβάνομαι -μας λέγει- ότι αυτή η ιδέα στέριωσε, ανδρώθηκε, έγινε πραγματικότητα και ότι η Παγκόσμια Ημέρα τιμάται πια σε όλο τον κόσμο, αισθάνομαι περήφανος και συγκινημένος. Έβαλα το πετραδάκι μου σε αυτό το θαύμα¨. Ήταν το 2014. ΄Ηταν η χρονιά που η Ιταλία είχε κινητοποιηθεί για τη στήριξη της κλασσικής παιδείας και των κλασσικών λυκείων με το σύνθημα ¨οι ανθρωπιστικές σπουδές δεν είναι άχρηστες¨. Και συνεχίζει: “Θα συνεχίσω βέβαια να καλλιεργώ τα ενδιαφέροντά μου. Το θεωρώ χρέος μου. Είμαι πεπεισμένος ωστόσο ότι την καλύτερη επένδυση την έκανα στην οικογένειά μου κι εκεί είχα και έχω τις μέγιστες ικανοποιήσεις. Καιρός λοιπόν να επενδύσω αποκλειστικά το χρόνο μου από δω και στο εξής με προτεραιότητα στα παιδιά μου, και ύστερα στους φίλους μου και στις μελέτες μου”, επισημαίνει ο ίδιος.
–Tελευταία βρεθήκατε στην Ελλάδα για πάνω από τρεις μήνες. Τι σας έφερε στο χωριό σας;
Όταν ζεις μακριά στα ξένα -πάνω από πενήντα χρόνια- το μυαλό σου συχνά σεργιανάει στο χωριό “με εικόνες που έχεις αναθρέψει κάτω από ξένους ουρανούς μακριά απ’ τον τόπο σου” (Σεφέρης).
“´Ενα χωριό χρειαζόμαστε όλοι, έστω και μόνο για να φύγουμε. Χωριό σημαίνει να μην είμαστε μόνοι, να ξέρουμε ότι στους ανθρώπους, στα φυτά, στη γη υπάρχει κάτι δικό μας, που ακόμα κι όταν δεν είμαστε εκεί, αυτό μας περιμένει.” (Cesare Pavese) Το χωριό, όπου κι αν ζεις, πάντα θα το έχεις στην καρδιά σου. Είναι το αγκυροβόλι σου. Είχα πολλά χρόνια να παραμείνω για τόσο μεγάλο διάστημα στο χωριό μου. Τον Μάρτιο έτρεξα άρον άρον κοντά στον αιωνόβιο πατέρα μου, που είχε μείνει μόνος επειδή η γυναίκα που τον φρόντιζε πολύ καλά δεν μπορούσε πια να επανέλθει από τη χώρα της λόγω των κυρώσεων που είχαν επιβληθεί. Παρέμεινα στο χωριό 100 ολόκληρες μέρες. Εξαιτίας αυτού του παράλογου πολέμου! Τόσο πολύ καιρό είχα να ζήσω από το 1958! Πολλά τα χρόνια που πέρασαν από τότε. Με χαρές, λύπες, δοκιμασίες. Πρέπει να πω ότι όταν και όσο έρχεσαι στο χωριό σου, και ιδιαίτερα όταν έχεις κάποιον να σε περιμένει, τόσο πιο κοντά έρχεσαι και με τον ίδιο σου τον εαυτό. Δεν είναι λίγο ν´ ακούς τη γλώσσα σου και να σε χαιρετούν όλοι με το μικρό σου όνομα. Αλλά αντιλαμβάνεσαι όμως ότι όλα αυτά είναι μια μικρή παρένθεση στη ζωή σου κι ότι σύντομα πρέπει να επιστρέψεις στο σπίτι σου, στη δουλειά σου, στα παιδιά σου. Δεν είναι εύκολο να φεύγεις, δεν μπορείς όμως και να μείνεις, όσο κι αν το θέλεις. Κάποια στιγμή πρέπει πάλι να φύγεις. Μια ζωή διχασμένη είναι η ζωή όσων ζουν μακριά από τον τόπο τους. Όμως έτσι είναι η ζωή με ανταμώματα και αποχαιρετισμούς. Δεν είναι βέβαια εύκολο να φεύγεις από το χωριό σου γιατί αλλού είναι η ζωή σου, η οικογένειά σου, η δουλειά σου, οι υποχρεώσεις σου. Δεν είναι καθόλου εύκολο να είσαι μακριά από όσους αγαπάς. Είναι δύσκολο προπάντων να αφήνεις πίσω σου τους ηλικιωμένους γονείς σου με την αίσθηση πως ό,τι κι αν χρειαστούν κάποια στιγμή εσύ θα βρίσκεσαι μακριά. Δεν είναι εύκολο…. Είναι οδυνηρό και δυσβάστακτο».
–Μπορείτε να μας κάνετε μια εκτενή αναφορά στην δράση ¨ΝΑΠΟΛΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕΣΙΑ¨ στα πλαίσια των επετειακών εκδηλώσεων 1821/2021.
«Πρόκειται για τρεις παράλληλες εκθέσεις, με κοινά εκθέματα, του Κρατικού Αρχείου της Νάπολης (Archivio di Stato di Napoli), των Γενικών Αρχείων του Κράτους (Ελλάδα) και της Εταιρείας Κυπριακών Σπουδών (Κύπρος). Πριν 40 χρόνια, είχα αρχίσει μια έρευνα στα κρατικά αρχεία της Νάπολης για την αποτίμηση των προσλήψεων της Εθνεγερσίας από τις διπλωματικές υπηρεσίες του Βασιλείου των Δύο Σικελιών και για την τομή που αυτή σηματοδοτούσε στα διεθνή πολιτικά δρώμενα. Είμαι πεπεισμένος ότι η θεώρηση της εθνικοαπελευθερωτικής επανάστασης των Ελλήνων ως σημείο καμπής στην ιστορία της Μεσογείου και της Ευρώπης έχει μεγάλη σημασία για μια πληρέστερη κατανόηση και αποτίμηση της στάσεως των Μεγάλων Δυνάμεων έναντι του ελληνικού ζητήματος. Ήταν πράγματι η πρώτη πετυχημένη δημοκρατική επανάσταση στην Ευρώπη που προοιωνίζονταν την Άνοιξη των Λαών. Το επαναστατικό κύμα του 1848 είχε αναμφίβολα τις ρίζες του στο Εικοσιένα και στον Φιλελληνισμό. Η έρευνά μου είχε επικεντρωθεί στη διπλωματική αλληλογραφία, στα Πρακτικά των συνεδριάσεων της κυβέρνησης, στις αρχειακές συλλογές του υπουργείου Εξωτερικών, Εσωτερικών και Αστυνομίας. Η έρευνά μου έφερε από τότε στο φως πολύτιμα στοιχεία, μια πλούσια συγκομιδή νέων ιστορικών πηγών που μου αποκάλυψαν ένα αναπάντεχο πεδίο έρευνας της Ελληνικής Παλιγγενεσίας. Μερικά τμήματα εκείνης της αναδίφησης βγήκαν στο φως σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά στις δεκαετίες του ’80 και ΄90. Τα περισσότερα όμως τμήματα παρέμειναν στα συρτάρια και στα ράφια της βιβλιοθήκης μου. Όταν πριν τρία χρόνια άρχισα να τα περιεργάζομαι πάλι, αντιλήφτηκα αμέσως ότι έπρεπε να τα κατεβάσω από τα ράφια και να τα βγάλω στο φως. Με αφορμή λοιπόν την επέτειο των 200 χρόνων, πρότεινα στο Κρατικό Αρχείο της Νάπολης (Ιταλία), στα Γενικά Αρχεία του Κράτους της Ελλάδος και στην Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών τη συνδιοργάνωση τριών παράλληλων Εκθέσεων στη Νάπολη, στην Αθήνα και στη Λευκωσία. Οι τρεις φορείς αποδέχτηκαν την πρότασή μου να συνδιοργανώσουν μια κοινή Δράση η οποία να κατέθετε τη δική της ιστοριογραφική συμβολή, με κύριο κορμό τα αποτελέσματα της έρευνάς μου. Ο αντίκτυπος της ελληνικής εθνεγερσίας στις τάξεις του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού, οι σχέσεις των Βουρβώνων με τις άλλες Δυνάμεις, η δράση Ναπολιτάνων και Ιταλών εκπατρισμένων στην Ελλάδα, οι απόπειρες διεισδύσεως των μυστικών εταιρειών στην απελευθερωμένη Ελλάδα, το φιλελληνικό κλίμα που επικρατούσε στην Ιταλία και στην Ευρώπη είναι μερικά από τα θέματα που προβλήθηκαν. Η Δράση αυτή υλοποιήθηκε με επιτυχία χάρη σε αυτή την καρποφόρα συνέργεια των τριών Φορέων. Δυστυχώς, όπως σε πολλές παρόμοιες δράσεις, η πανδημία ανέτρεψε τον αρχικό σχεδιασμό. Κατά συνέπεια η έκθεση παρουσιάστηκε αρχικά μόνο στην ψηφιακή της εκδοχή και όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν και στην φυσική της μορφή. Αξιοποιώντας, λοιπόν, την εικονική πραγματικότητα και τις δυνατότητες πρόσβασης και περιήγησης μέσω διαδικτύου, δόθηκε η δυνατότητα σε όσους ενδιαφέρονταν, να μεταφερθούν στο Κρατικό Αρχείο της Νάπολης, και να περιηγηθούν στην έκθεση μέσα από ένα πανοραμικό virtual tour αλλά παράλληλα να θαυμάσουν και τις αίθουσες ενός μοναδικού κτιρίου του 16ου αιώνα το οποίο κοσμούν τοιχογραφίες του Έλληνα ζωγράφου Βελισάριου Κορένσιου (μέσα 16ου /μέσα 17ου αι.) από την Κυπαρισσία.
–Πού στόχευε αυτή η κοινή προσπάθεια;
Το Εικοσιένα υπήρξε ένα κομβικό σημείο στην ιστορία του διαχρονικού Ελληνισμού αλλά και της ιστορίας της σύγχρονης Ευρώπης. Οι τρεις συνδιοργανωτές συμφώνησαν να δοθεί μια νέα προσέγγιση όλων όσων διαδραματίστηκαν, από τους προεπαναστατικούς χρόνους μέχρι και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και την καποδιστριακή περίοδο. Αυτή η παράλληλη Έκθεση παρουσίασε τo Εικοσιένα με τη ματιά των άλλων, με βασικό κορμό τις αρχειακές πηγές της Νάπολης για την Εθνεγερσία. Πρέπει να σας πω ότι με πρωτοβουλία και συντονισμό των ΓΑΚ βρίσκεται σε προχωρημένη υλοποίηση και η έκδοση ενός δίγλωσσου τόμου που θα συμπεριλαμβάνει τον κατάλογο καθώς και επιλεγμένα τεκμήρια της Έκθεσης από το Κρατικό Αρχείο της Νάπολης.
–Με τι ασχολείστε αυτόν τον καιρό;
Παρέδωσα στον εκδότη μου την επανέκδοση του σχολικού εγχειριδίου μου για τα κλασσικά λύκεια της Ιταλίας ΛΥΣΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗ και επιμελούμαι αυτές τις μέρες παρά θιν΄αλός ένα άλλο σχολικό εγχειρίδιο αρχαίων ελληνικών που θα κυκλοφορήσει από έναν άλλο μεγάλο εκδότη στο Μιλάνο.
–Τι είναι αυτό ή αυτά που στερείται σήμερα η ομογένεια ανά τον κόσμο;
Μας λείπει η Ελλάδα! Και γι΄αυτό αγωνιζόμαστε να κρατήσουμε τη γλώσσα μας. Για να μη χάσουμε την ταυτότητά μας. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρόταση για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας ήταν της οργανωμένης Ομογένειας Ιταλίας. Ελληνισμός χωρίς ελληνική γλώσσα δεν νοείται. Όπως έλεγε ο Κοραής κάθε έθνος προσδιορίζεται από τη γλώσσα του.
Αληθινή πατρίδα μας είναι η γλώσσα. Τις πολιτιστικές ρίζες δεν μας τις δίνει τόσο ο τόπος καταγωγής όσο η μητρική μας γλώσσα. Στη μητρική γλώσσα βρίσκουμε τον τρόπο να αισθανόμαστε πάντα σαν στο σπίτι μας. Ακριβώς, όπως το έλεγε και ο Νίκος Καζαντζάκης, « Η γλώσσα είναι η πατρίδα μου».
Βλέπε την έκθεση σε ψηφιακή μορφή:
https://youtu.be/XuQmPkwmHF8
