Μιλάει στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ η Ντόρα Ψαλτοπούλου – Καμίνη – Είναι πρωτεργάτρια στη χώρα μας στη μουσικοθεραπεία – Έχει δημιουργήσει σε όλη την Ελλάδα μακροχρόνιες επιστημονικές συνεργασίες
Συνέντευξη – παρουσίαση: Αποστόλης Ζώης
Η Ντόρα Ψαλτοπούλου-Καμίνη είναι πρωτεργάτρια στη χώρα μας στη μουσικοθεραπεία. Έχει δημιουργήσει σε όλη την Ελλάδα μακροχρόνιες επιστημονικές συνεργασίες με δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα υγείας. Έχει συμβάλλει ουσιαστικά στη δημιουργία χώρων μουσικοθεραπείας και στη δημιουργία θέσεων εργασίας για μουσικοθεραπευτές. Μέχρι το 2010 ήταν επιστημονικός συνεργάτης της μονάδας εφήβου της Γ΄ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΧΕΠΑ. Διδάσκει σε μεταπτυχιακά προγράμματα στα Πανεπιστήμια Μακεδονίας (στο μοναδικό Μεταπτυχιακό Μουσικοθεραπείας στην Ελλάδα), Θεσσαλίας, Λευκωσίας, και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Σήμερα μιλάει σστην ομογενειακή εφημερίδα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ. Είναι πιστοποιημένη ερευνήτρια (CertifiedResearcher-NYU-N&RClinic-USA), και πρόσφατα είναι Ειδική Θεραπεύτρια στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Θεραπειών Μέσω Τέχνης (ArtWave), στη Θεσσαλονίκη. Σε συνέντευξη που παραχωρεί στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΝΩΜΗ, μεταξύ άλλων τονίζει: «Η χώρα μας ακολουθεί τα πρότυπα των προηγμένων χωρών, αλλά χρειάζεται ακόμα ενημέρωση κι εκπαίδευση για το τι είναι η μουσικοθεραπεία ως οργανωμένο επάγγελμα υγείας κι όχι ως εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2008 προκηρύχθηκε στην Ελλάδα η πρώτη θέση λέκτορα στο γνωστικό αντικείμενο Μουσικοθεραπεία στην Ειδική Αγωγή από το πάντα πρωτοπόρο τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ και καλύφτηκε το 2011. Πρόκειται για τη δημιουργία της πιο κατάλληλης βάσης για την αναγνώριση του επαγγέλματος στη χώρα μας».
Η συνέντευξη
–Ποσοτική έρευνα έδειξε ότι η Μουσικοθεραπεία συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχοσωματικής κατάστασης του ανθρώπου ανεξάρτητα από την παθολογία του ή/και την συμμετοχή του σε άλλες θεραπείες, και ότι όσο πιο βαριά είναι η αρχική κατάσταση του ανθρώπου τόσο μεγαλύτερη φαίνεται να είναι η βελτίωση μέσα από τη Μουσικοθεραπεία. Μπορείτε να μας πείτε αν έτσι έχουν τα στοιχεία της έρευνας;
Απάντηση: Ναι. Ακριβώς αυτά τα τρία είναι από τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας που έχω διεξάγει προσωπικά με την κυρία Μιχελή Μαρία το 2009 στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Την έρευνα αυτή την έχω παρουσιάσει στο παγκόσμιο συνέδριο μουσικοθεραπείας στην Σεούλ, Ν. Κορέα, το 2011 δημοσιεύτηκε στα proceedings του παγκόσμιου συνεδρίου ICMPC-ESCOM που έγινε στη Θεσσαλονίκη 23-28 Ιουλίου του 2012. Σκοπός μας ήταν να ελέγξουμε ποια είναι η επίδραση της μουσικοθεραπείας σε άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα και ποιο είναι το προφίλ τους. Απαντήθηκαν 149 ερωτηματολόγια κι ο έλεγχος έγινε με SPSS, όπου α=0,05.
Η εξήγηση φαίνεται ότι βρίσκεται αφενός στο γεγονός ότι ο μουσικοθεραπευτής εκπαιδεύεται ιδιαίτερα στο να αφουγκράζεται τον ηχητικό παλμό αυτού που ακούγεται ή δεν ακούγεται και ν’ ανταποκρίνεται σ’ αυτόν μουσικά, και αφετέρου στο γεγονός ότι ο πελάτης έχει τη δυνατότητα να εκφράσει μη λεκτικά αυτό που «δεν μπορεί να ειπωθεί». Πρόκειται δηλαδή για μια απεριόριστη δεξαμενή δυνητικών ποιοτήτων έκφρασης της ύπαρξης και λειτουργίας της συνύπαρξης. Και η δυνατότητα αυτή ενυπάρχει σε κάθε μορφή τέχνης. Η μουσική, ως η βάση όλων των τεχνών, μπορεί να αγγίξει τον άνθρωπο ακόμα και όταν αυτός βρίσκεται σε κωματώδη κατάσταση, σε όλα τα επίπεδα: σωματικό, διανοητικό, πνευματικό και συναισθηματικό, καθώς επίσης και να ενισχύσει τα υγιή κομμάτια του, αφυπνίζοντας την γενετήσια ικανότητα για δημιουργικότητα.
–Σε ανάλογες επιστημονικές έρευνες που παρουσιάστηκαν στα δύο παγκόσμια συνέδρια της ISME και της ICMPC-ESCOM, ήταν εμφανής η αποτελεσματικότητα της Μουσικοθεραπείας σε αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού, όπου παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών και θεαματική μείωση της φαρμακευτικής αγωγής. Μπορείτε και εσείς να αναφερθείτε σε ανάλογα παραδείγματα;
Απάντηση: Υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία για αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού, όπου τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Αρκεί να ανατρέξει κανείς στα πρακτικά των συγκεκριμένων συνεδρίων που αναφέρατε προκειμένου να ενημερωθεί για τα ιδιαίτερα αποτελέσματα της μουσικοθεραπείας σε ποικίλα ιδρύματα υγείας. Για τον λόγο αυτό η μουσικοθεραπεία σε προηγμένες χώρες του εξωτερικού καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία κι αποτελεί μία από τις κυριότερες παροχές σε δομές υγείας.
–Μπορείτε να κάνετε μια σύγκριση της εικόνας που έχει η χώρα μας στη μουσικοθεραπεία σε σχέση με άλλες προηγμένες χώρες;
Απάντηση: Η χώρα μας ακολουθεί τα πρότυπα των προηγμένων χωρών, αλλά χρειάζεται ακόμα ενημέρωση κι εκπαίδευση για το τι είναι η μουσικοθεραπεία ως οργανωμένο επάγγελμα υγείας κι όχι ως εναλλακτική θεραπευτική μέθοδος. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 2008 προκηρύχθηκε στην Ελλάδα η πρώτη θέση λέκτορα στο γνωστικό αντικείμενο Μουσικοθεραπεία στην Ειδική Αγωγή από το πάντα πρωτοπόρο τμήμα Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ και καλύφτηκε το 2011. Πρόκειται για τη δημιουργία της πιο κατάλληλης βάσης για την αναγνώριση του επαγγέλματος στη χώρα μας.
–Ο ωφελούμενος δεν χρειάζεται καμία γνώση μουσικής; Όλα τα είδη μουσικής μπορεί να έχουν θεραπευτική αξία για τον ωφελούμενο; Δεν υπάρχουν συνταγές; Η μουσικοθεραπεία δίνει έμφαση στη θεραπευτική διαδικασία που δημιουργείται στην τριμερή σχέση θεραπευτή –ωφελούμενου– μουσικής; Ο μουσικοθεραπευτής δημιουργεί μαζί με τον ωφελούμενο αυτή τη μοναδική μουσική για τη θεραπεία του, και χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα εμπειριών, που προκύπτουν από τη μουσική αλληλεπίδραση (αυτοσχεδιασμό, σύνθεση, κα); Ποια η άποψή σας;
Απάντηση: Η απάντηση είναι ναι σε όλες αυτές τις ερωτήσεις, διότι δεν είναι η μουσική που θεραπεύει αλλά η τριμερής σχέση θεραπευτή– ωφελούμενου – μουσικής, όπου ήχοι και μουσική χρησιμοποιούνται κλινικά ανάλογα με την ψυχοσωματική κατάσταση του ανθρώπου στην κάθε στιγμή της συνεδρίας και την σχέση του με τον θεραπευτή και τη μουσική. Πρόκειται για αλληλόδραση στην κάθε στιγμή ανάλογα με τις ανάγκες του εδώ και τώρα. Δεν πρόκειται για μια μουσική που χρησιμοποιείται ως φάρμακο αλλά για μια σχέση που θυμίζει την πρωταρχική σχέση μητέρας-βρέφους, καθώς θεραπευτής και ωφελούμενος αυτοσχεδιάζουν σε κάθε στιγμή και δημιουργούν μαζί την θεραπεία. Ο ωφελούμενος δηλαδή βρίσκεται σε θέση ενεργητική και όχι παθητική. Και βέβαια δεν χρειάζεται να έχει γνώσεις μουσικής διότι κάθε άνθρωπος μπορεί να εκφράσει αυτό που του συμβαίνει με τη φωνή του, την αναπνοή του, το σώμα του και να παίξει όπως αισθάνεται ένα όργανο της επιλογής του.
