«Η προσφυγική κρίση κατέστησε σαφές ότι τα κράτη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δεχτεί δυσανάλογη πίεση συγκριτικά με τις πραγματικές δυνατότητές τους. Παράλληλα, το ζήτημα της ένταξης στα ευρωπαϊκά κράτη αποτελεί σημαντική πρόκληση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει επισήμως τη μετανάστευση ως πρόκληση, αλλά ταυτόχρονα για την Ευρώπη. Ωστόσο, στην πράξη βλέπουμε ότι εφαρμόζονται πολιτικές αποτροπής που κάνουν τη ζωή των ανθρώπων από δύσκολη έως αφόρητη». 
Αυτά μεταξύ άλλων τονίζει σε συνέντευξη η Μαρία Μουρτζάκη, η οποία είναι Σύμβουλος Έρευνας και Συνηγορίας της ActionAid Eλλάς.
Η συνέντευξη
-Για πρώτη φορά, ένας συνασπισμός 130 ευρωπαϊκών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών ξεκίνησε μια Πανευρωπαϊκή Πρωτοβουλία ζητώντας ουσιαστικές αλλαγές στην Ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. Ποιος είναι ο στόχος της εκστρατείας “Weare a Welcoming Europe”; Και ποιο μέχρι τώρα το αποτέλεσμα;
«Από το 2015, οπότε ξεκίνησε η λεγόμενη «προσφυγική κρίση» με περισσότερους από 1,000,000 πρόσφυγες και μετανάστες να φτάνουν στην Ευρώπη, έγινε σαφές ότι το ισχύον σύστημα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις πραγματικές ανάγκες.
Καθώς περνούσε ο καιρός όλοι βλέπαμε εικόνες παιδιών να ζουν σε σκηνές μέσα στα χιόνια και στις λάσπες το χειμώνα και σε υψηλές θερμοκρασίες χωρίς προστασία το καλοκαίρι. Κοινό χαρακτηριστικό όλων των εποχών και όλων των φάσεων από τις οποίες πέρασε το προσφυγικό ήταν η δυσκολία των αρχών τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και στο εθνικό επίπεδο κάθε χώρας να υιοθετήσουν συμφωνίες και να εφαρμόσουν πολιτικές που μπορούν να χαρακτηριστούν ανθρώπινες.
Η προστασία των συνόρων ήταν πάντα η προτεραιότητα και σε συνδυασμό με τις αντιστάσεις που προέβαλαν πολλά ευρωπαϊκά κράτη, άνθρωποι που κατάφεραν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τις κακουχίες βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια αφιλόξενη Ευρώπη κόντρα στις αξίες και τα ιδανικά που αποτελούν στοιχεία της ταυτότητάς της. Με αφορμή, λοιπόν, την αναθεώρηση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ) και τις επερχόμενες Ευρωεκλογές του 2019, η εκστρατεία “Weare a Welcoming Europe” έχει στόχο τη συλλογή 1,000, 000 υπογραφών από Ευρωπαίους πολίτες για να υποχρεωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να ακούσει τα αιτήματά μας και να υιοθετήσει πιο ανθρώπινες πολιτικές στο μεταναστευτικό.
Μέχρι σήμερα η ανταπόκριση του κόσμου είναι ικανοποιητική σε όλη την Ευρώπη, γεγονός που αποδεικνύει ότι η αλληλεγγύη εμπνέει και ωθεί τον κόσμο σε πράξεις. Ωστόσο, η ανάγκη κινητοποίησης είναι ακόμα μεγαλύτερη καθώς περνάει ο καιρός. Όσο περισσότεροι, τόσο πιο ηχηρό το μήνυμα».
-Η εκστρατεία που έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα με τη στήριξη πολλών οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, σε ποιους άξονες στηρίζεται;
«Η εκστρατεία έχει τρεις βασικούς άξονες που αντιστοιχούν σε κάποια από τα πιο βασικά προβλήματα που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα. Ο πρώτος άξονας είναι η μη ποινικοποίηση της αλληλεγγύης. Κατά καιρούς έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά κατά τα οποία άνθρωποι που προσφέρουν βοήθεια σε πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονται αντιμέτωποι με ποινικές κυρώσεις. Θέλουμε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σταματήσει τις κυβερνήσεις που τιμωρούν όσους πολίτες προσφέρουν τη βοήθειά τους.
Παράλληλα, και αυτός είναι ο δεύτερος άξονας της εκστρατείας, θέλουμε άμεση και έμπρακτη στήριξη προς τις τοπικές ομάδες που στηρίζουν πρόσφυγες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τέλος, ζητάμε αποτελεσματικότερα μέσα και νομοθεσίες για την υπεράσπιση όλων των θυμάτων εργασιακής εκμετάλλευσης και εγκλημάτων σε όλη την Ευρώπη και όλων των θυμάτων παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη».
-Μπορείτε να αναφερθείτε στη μεταναστευτική πολιτική, σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο;
«Η εθνική μεταναστευτική πολιτική ακολουθεί εκείνη που χαράσσεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από το 2015 και μετά τόσο η Ελλάδα όσο και τα υπόλοιπα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επικεντρωθεί στη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος που βραχυπρόθεσμα, αλλά κυρίως μακροπρόθεσμα θα μειώσει τα κίνητρα της παράτυπης μετανάστευσης, θα διασφαλίσει τα εξωτερικά σύνορα και θα αναπτύξει μια ισχυρότερη πολιτική ασύλου.
Η προσφυγική κρίση κατέστησε σαφές ότι τα κράτη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν δεχτεί δυσανάλογη πίεση συγκριτικά με τις πραγματικές δυνατότητές τους. Παράλληλα, το ζήτημα της ένταξης στα ευρωπαϊκά κράτη αποτελεί σημαντική πρόκληση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει επισήμως τη μετανάστευση ως πρόκληση, αλλά ταυτόχρονα για την Ευρώπη. Ωστόσο, στην πράξη βλέπουμε ότι εφαρμόζονται πολιτικές αποτροπής που κάνουν τη ζωή των ανθρώπων από δύσκολη έως αφόρητη».
-Πως κρίνετε τις αντιδράσεις λαών ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών τον τελευταίο καιρό;
«Η κάθε χώρα μπορεί να υιοθετήσει συγκεκριμένες πολιτικές και πρακτικές για τη μετανάστευση, αλλά δε θα πρέπει να γίνεται καμία έκπτωση στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά την εφαρμογή τους. Η χρονική συγκυρία που διανύουμε είναι ιδιαιτέρως κρίσιμη και πρέπει όλοι να καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια έτσι ώστε να μην αφήσουμε τις ακραίες και διχαστικές φωνές να κυριαρχήσουν».
-Υπάρχει ανάγκη για μία πιο φιλόξενη Ευρώπη που σέβεται τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων;
«Υπάρχει ανάγκη για μια Ευρώπη που θα σέβεται τα δικαιώματα όλων. Μία Ευρώπη που δε θα αφήνει κανένα περιθώριο σε κανέναν ανεξαιρέτως να αισθάνεται περιθωριοποιημένος και αδικημένος.
Σε ένα χώρο όπου ο σεβασμός και η πρόσβαση σε ευκαιρίες δεν αποτελούν προνόμιο λίγων κανείς δε θα αισθάνεται ανεπιθύμητος. Τώρα περισσότερο από ποτέ είναι ανάγκη να δουλέψουμε όλοι μαζί για να αποδείξουμε ότι η αλληλεγγύη δεν είναι έγκλημα, αλλά αναγκαία συνθήκη για τη φιλόξενη Ευρώπη που θέλουμε».
ΑΑΖ
