Με ταχύτατα βήματα, η Ελλάδα επανεισέρχεται στην προ χρεοκοπίας εποχή και στις καταστάσεις που οδήγησαν στην πτώχευσή της. Και το ερώτημα τώρα είναι ποιοι θα φάνε και από πού.
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου.
Με 320 δισεκατ. ευρώ χρέος, αρνητικές ανάπτυξη και πλήρη επενδυτική άπνοια, η Ελλάδα του 2015 επιστρέφει στο παρελθόν για να προετοιμάσει το μέλλον.
Το ερώτημα, όμως, είναι πού θα βρεθούν τα λεφτά για τις συντεχνίες και του λοιπούς νονούς του κρατισμού. Δηλαδή, ποιος θα πληρώνει για το πάρτυ; Με τα διαθέσιμα στο δημόσιο ταμείο να φθάνουν μέχρι την Καθαρή Δευτέρα, από πού θα προκύψουν δουλειές για 1 εκατομμύριο ανέργους –για τους οποίους κανείς δεν βγάζει άχνα. Και αντί να γίνεται λόγος για νέες δουλειές και επενδύσεις, μάς βομβαρδίζουν με επαναπροσλήψεις στο Δημόσιο και επανακρατικοποιήσεις. Λες και αυτό είναι το επείγον πρόβλημα της ταλαίπωρης αυτής χώρας…
Από το 1981 έως σήμερα, το ελληνικό παμφάγο κράτος έχει δεχθεί 660 δισεκατ. ευρώ δάνεια, 290 δισεκατ. ευρώ καθαρές επιδοτήσεις και 26 δισεκατ. ευρώ άτοκες επενδυτικές επιχορηγήσεις, τού έχουν δε «κουρευτεί» χρέη περίπου 120 δισεκατ. ευρώ. Με άλλα λόγια, μέσα σε 34 χρόνια το ελληνικό κράτος είχε την δυνατότητα να αξιοποιήσει πάνω από 1.000 δισεκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 100.000 ευρώ ανά Νεοέλληνα ή σε 335.000 ευρώ ανά νοικοκυριό.
Παρόλα αυτά, η Ελλάδα είναι πτωχευμένη, η παραγωγική της μηχανή είναι από τις χειρότερες στην Ευρώπη, οι υποδομές της είναι απλά υποφερτές και η διοικητική της μηχανή απέχει αισθητά από τον κοινοτικό μέσον όρο. Αντιθέτως, η χώρα πρωτεύει σε διαφθορά και παραοικονομία, γεγονός που αποτρέπει παραγωγικές επενδύσεις και νοθεύει την δημοσιονομική πολιτική της.
Όσο για τα αίτια της πτώχευσης οφείλονται αποκλειστικά και μόνον στον κρατισμό, δεδομένου ότι στην χώρα μας το κράτος αντιπροσωπεύει το 65% της επίσημης οικονομίας. Πρόκειται, δηλαδή, για ποσοστό παραπλήσιο με τα αντίστοιχα σε πρώην κομμουνιστικές χώρες, οι οποίες εξ αυτού του λόγου κατέρρευσαν. Το 2010, λοιπόν, αυτό το κράτος, με συνολικό χρέος κοντά στα 300 δισεκατ. ευρώ, βρέθηκε σε πλήρη αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του και τελικά σώθηκε από την άτακτη χρεοκοπία αποκλειστικά και μόνον γιατί συμμετείχε στην ευρωζώνη –τα μέλη της οποίας έσπευσαν να το σώσουν, για να προστατεύσουν το ευρώ και να αποτρέψουν σοβαρότερα προβλήματα στην οικονομική και νομισματική ένωση.
Στα πέντε χρόνια που ακολούθησαν, η Ελλάδα, με χίλια βάσανα και με δραστικές οριζόντιες περικοπές, κατάφερε να περιορίσει τα δραματικά ελλείμματα στον προϋπολογισμό της και στο ισοζύγιο πληρωμών της –πλην όμως, από πλευράς περιορισμού του κρατισμού, οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν ήταν ελάχιστες. Έτσι, σήμερα, το κράτος είναι πάντα ζωντανό στην χώρα, όμως η επιβίωσή του οφείλεται στην καταστροφή του ιδιωτικού τομέα. Αυτός είναι που πληρώνει βαρύτατο τίμημα και τα βάσανά του κάθε άλλο παρά τελείωσαν. Διότι, από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση ο κρατισμός είναι ο μεγάλος θριαμβευτής.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι κρατικοδίαιτες συντεχνίες και οι διαπλεκόμενοι με το πελατειακό σύστημα επιχειρηματίες πέτυχαν όχι μόνον να κερδίσουν μία κρίσιμη πολιτική μάχη αλλά και να προετοιμάσουν το έδαφος για την πλήρη εξάρθρωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην Ελλάδα.
Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι στην προσπάθειά τους αυτή θα πέσουν μέσα στον λάκκο που οι ίδιοι άνοιξαν. Στο σημερινό παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, ο ελληνικός κρατισμός όχι μόνον δεν έχει μέλλον αλλά είναι καταδικασμένος και σε οδυνηρό τέλμα. Σε έναν κόσμο όπου οι αναπτυσσόμενες χώρες διεκδικούν μερίδια συμμετοχής στον παγκόσμιο πλούτο, παρασιτικές κοινωνίες όπως η ελληνική δεν θα μπορούν πλέον εύκολα να δανείζονται για να καταναλώνουν. Χωρίς επαρκή παραγωγική αυτοχρηματοδότηση –ως μόνη βιώσιμη τεχνική για την σταθεροποίηση και επιβίωση της εθνικής μας πορείας– η ελληνική οικονομία θα καταρρεύσει ως χάρτινος πύργος, πλην όμως με σοβαρό κοινωνικό πάταγο.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η οργή και η ιδιοτέλεια αποτελούν καταστάσεις που μόνο την παρακμή εγγυώνται. Συνεπώς, ο θρίαμβος του κρατισμού θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, βραχύς. Πολλά θα εξαρτηθούν, ωστόσο, από τις παράπλευρες ζημιές που θα προκαλέσει σε όλα τα επίπεδα. Ο κρατισμός, από την ένταξή μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια έως σήμερα, δίνει σκληρές μάχες για να παραμένει ενεργός και κυρίαρχος –και τα καταφέρνει γιατί οι αρθρώσεις που έχει δημιουργήσει είναι πανίσχυρες.
Στην παρούσα φάση, όμως, ο κρατισμός αυτός γίνεται μέρα με την ημέρα και πιο καταστροφικός. Διότι, στο μέτρο που η χώρα δεν θα μπορεί να καταναλώνει με δανεικά, θα πρέπει να παράγει εισόδημα. Αυτό θα επιτρέπει τις εισαγωγές αγαθών και την χρηματοδότηση επενδύσεων. Όμως, όλοι πλέον γνωρίζουν ότι, στην σημερινή Ελλάδα, εμπόδιο στην παραγωγή και στην ανάπτυξη είναι το υδροκέφαλο κράτος. Αυτό εμποδίζει κάθε πρόοδο, καλλιεργεί δε και την πνευματική κατάπτωση της κοινωνίας.
Πνευματική κατάπτωση, ωστόσο, σημαίνει και καινοτομική απονεύρωση μίας οικονομίας, η οποία καταδικάζεται έτσι να παραμένει αντιπαραγωγική γιατί είναι αντιδημιουργική. Και τα πλέον δυναμικά κύτταρα των κοινωνιών αυτών ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους, γιατί απλώς δεν μπορούν να δημιουργήσουν ελεύθερα. Όμως, στο μέτρο που μία χώρα χάνει ανθρώπινο κεφάλαιο, όταν μάλιστα υποφέρει και από δημογραφική γήρανση, η κατάστασή της επιδεινώνεται. Κατά συνέπεια, οδηγείται από μόνη της στο περιθώριο –κάτι που ήδη προδιαγράφεται στην χώρα μας.
Τα δέκα τελευταία χρόνια, στον τομέα της ανανέωσης της παραγωγικής μηχανής δεν έγινε τίποτε απολύτως στην Ελλάδα γιατί έτσι ήθελαν οι δυνάμεις της γραφειοκρατίας και του ζόφου. Παράλληλα, η χώρα απείχε από τις παγκόσμιες οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και ενδιαφερόταν να καταναλώνει με δανεικά, ενισχύοντας το διεφθαρμένο και αντιπαραγωγικό κράτος. Έτσι, βρέθηκε άοπλη και ευάλωτη στην χρηματοοικονομική κρίση του 2008, με υπέρογκο χρέος στην πλάτη της και τεράστια ελλείμματα. Και αντί να προσπαθήσει να σταθεί στα πόδια της με μεταρρυθμίσεις, τελικά αποφάσισε να επαναφέρει στην εξουσία τους ανθρώπους της χρεοκοπίας της.
Αν αυτή είναι επιλογή αλλαγής, τότε τον λόγο πρέπει να έχουν οι ψυχαναλυτές.