Γράφει η Γιώτα Κούγιαλη

Συγγραφέας-Αντιπρόεδρος του ΚΕΒΙΜΑΣΥ

Ο Β.Δ. Αναγνωστόπουλος με το βιβλίο του «Λογοτεχνική Πινακοθήκη, βιβλιο-αναγνώσεις και δημοσιεύσεις» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΗΒΗ (Βόλος 2022) παραδίδει στις νεότερες γενιές ένα σημαντικό έργο που προσφέρεται για πολλαπλές αναγνώσεις που έχουν σχέση με την κριτική προσέγγιση των λογοτεχνικών κειμένων ή με την παρουσίασή τους, τη γνωριμία με το σύνολο του έργου σπουδαίων δημιουργών, των τάσεων της λογοτεχνίας μιας μακράς χρονικής περιόδου, φιλοσοφικές αναφορές ή τοποθετήσεις, προσωπικά βιώματα κ.ά.

Ο Βασίλης Αναγνωστόπουλος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, είναι

πολυγραφότατος συγγραφέας με πάνω από 70 βιβλία στο ενεργητικό του με θέματα που

αφορούν στη γλώσσα, την ποίηση, την παιδική/νεανική λογοτεχνία, την εκπαίδευση, τον

πολιτισμό, την κριτική βιβλίου, τη λαϊκή παράδοση, το παραμύθι, το θέατρο σκιών, βιβλία

για παιδιά, ανθολόγια κ. ά. Πέρα όμως από την ενασχόλησή του με την επιστήμη του και το

προσωπικό του έργο έσκυβε πάντοτε –και συνεχίζει να το κάνει- με αμέριστο ενδιαφέρον

και αγάπη στη συγγραφική παραγωγή σημαντικών ομοτέχνων του, όπως και νεότερων

συγγραφέων.

Από το 1980 έως σήμερα έχει γράψει πολλά και διάφορα κείμενα με αφορμή το βιβλίο ή τα

βιβλία Ελλήνων και ξένων συγγραφέων, γνωστών, μα και πρωτοεμφανιζόμενων. Τα κείμενα

αυτά εμφανίζονται με τη μορφή κριτικής ή βιβλιοπαρουσίασης, ως μικρό ή μεγάλο σχόλιο,

ως χαιρετισμός σε εκδήλωση, ως πρόλογος κ.ά.

Στις 630 σελίδες του βιβλίου «Λογοτεχνική Πινακοθήκη, βιβλιο-αναγνώσεις και

δημοσιεύσεις» περιλαμβάνονται 1. Παρουσιάσεις στο σύνολο ή σε μέρος του έργου 128

συγγραφέων Ελλήνων και ξένων – πλην των Θεσσαλών που θα παρουσιαστούν σε άλλο

τόμο. 2. Παράρτημα με βιβλιογραφικά σημειώματα α) στο περιοδικό «Διαδρομές» (1986 –

2018), β) δημοσιευμένα στον ημερήσιο Θεσσαλικό τύπο (επιλογή), γ) βιβλιοπαρουσιάσεις

από τον «Βιβλιόφιλο» της δεκαετίας του ’80. 3. Ευρετήριο ονομάτων και 4. Ευρετήριο

τίτλων έργων.

Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται με εύληπτο και εκφραστικό πλούτο φωτεινά ονόματα

της ελληνικής πεζογραφίας όπως η Πηνελόπη Δέλτα, ο Βιζυηνός, Βασίλης Βασιλικός,

Δεμερτζής Κωνσταντίνος, Δροσίνης Γεώργιος, Καρθαίου Ρένα, Καρυωτάκης Κώστας, Κρόκος

Γιώργης και άλλοι. Τα ονόματα παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά και όχι χρονολογικά.

Παρουσιάζονται επίσης ένα ή περισσότερα έργα Ελλήνων ή ξένων συγγραφέων που

πιάνουν όλες τις μορφές της πεζογραφίας και της ποίησης. Κάτι που έχει ενδιαφέρον είναι

ότι ο Β. Δ. Αναγνωστόπουλος συνηθίζει να συνδέει το θέμα του βιβλίου που παρουσιάζει

με σχετική με αυτό θεωρία. Εισάγει δηλαδή αβίαστα τον ακροατή ή τον αναγνώστη σε

έννοιες που υπάρχουν στο υπό παρουσίαση έργο και αφορούν στη λογοτεχνία, στην

ψυχολογία, στη φιλοσοφία, στην ιστορία κ.ά. Εμπλουτίζει τα κείμενά του με ρήσεις σοφών

όπως για παράδειγμα στη σελίδα 319 γράφει: «Να θυμίσουμε τη ρήση του Αριστοτέλη

‘άνθρωπος φύσει του ειδέναι ορέγεται’, που τονίζει την ορμέμφυτη τάση, την όρεξη του

ανθρώπου για γνώση (και όχι φυσικά για υλικό κέρδος), ρήση που συναντάει την κρίση του

Einstein ‘Δεν έχω ιδιαίτερα ταλέντα. Είμαι μόνο παθιασμένα περίεργος’, τονίζοντας την

εσωτερική κίνηση προς τη γνώση, που είναι η αθεράπευτη περιέργεια. Αυτή η μαγική λέξη

φωτογραφίζει και την αιώνια προσπάθεια του ανθρώπου να αποσπάσει μυστικά από τη

Φύση (‘Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί’, κατά τον Ηράκλειτο), να την ερμηνεύσει και να τη

δαμάσει με συνέπεια την καλλιέργεια των επιστημών, και, βέβαια την υλική βελτίωση της

ζωής».

Συχνά αποκαλύπτει δικές του σκέψεις όπως στη σελίδα 273 αναφερόμενος στον Μιχάλη Γ.

Μερακλή και το πόνημά του «Τραγωδία και Λαϊκός Πολιτισμός στην αρχαία Αθήνα»

παραδέχεται πως «Στη διαδρομή μου γνώρισα τέτοιους σοφούς, με βάθος στοχασμού και

κοφτερή σκέψη. Και χαίρομαι (και δεν ντρέπομαι να το ομολογώ) ότι θαυμάζω και σήμερα

(σ’ αυτή την ηλικία εννοώ), συνανθρώπους με ευρεία μόρφωση και συνεχή

δημιουργικότητα, με προοδευτικά όνειρα και ανθρωπιά, αστέρια που μας δανείζει ο

ουρανός!»

Άλλες φορές πάλι μας διηγείται δικά του βιώματα που έχουν βέβαια σχέση με το πρόσωπο

που παρουσιάζει. Στη σελίδα 426 μιλάει με παραστατικότητα για την πρώτη του

επικοινωνία με την Τατιάνα Σταύρου, τέλος Νοεμβρίου του ’80, όταν τον πήρε τηλέφωνο

και του ανήγγειλε την βράβευσή του για το έργο του «Τάσεις κι εξελίξεις της Παιδικής

Λογοτεχνίας στη δεκαετία 1970-1980» που είχε υποβάλει στο διαγωνισμό της Γυναικείας

Λογοτεχνικής Συντροφιάς και στη συνέχεια αποτέλεσε τη βάση για το διδακτορικό του.

Στο Παράρτημα με τις βιβλιοπαρουσιάσεις τα κείμενα είναι σαφώς μικρότερα του πρώτου

μέρους. Παρουσιάζει με λίγα λόγια το βιβλίο, το θέμα, στοιχεία του και κάνει ένα σύντομο

σχόλιο. Είναι επιλεγμένα από πλήθος παρουσιάσεων βιβλίων που έχει κάνει επί 42 χρόνια

και ο αναγνώστης μπορεί να πάριε μία γεύση μέρους της βιβλιοπαραγωγής αυτών των

χρόνων.

Τέλος, τα Ευρετήρια κύριων ονομάτων και τίτλων έργων έρχονται να βάλουν την υπογραφή

σε ένα άρτιο και προσεγμένο έργο που απευθύνεται σε λάτρεις της λογοτεχνίας,

συγγραφείς, εκπαιδευτικούς, φοιτητές.

Ο Βασίλης Αναγνωστόπουλος αφιερώνει το βιβλίο του «Στους συγγραφείς, τους

πνευματικούς γονείς και παιδαγωγούς της ζωής μας». Και αυτό έχει τη σημασία του.

« Γιατί, όπως επισημαίνει στον Πρόλογό του, αυτό που είμαστε σε μεγάλο βαθμό το οφείλουμε στα βιβλία, στον πνευματικό μόχθο των συγγραφέων, των ποιητών και των πεζογράφων. Αυτοί γίνονται οι αθόρυβοι παιδαγωγοί και οδηγοί της ζωής μας. Τα βιβλία τους μάς ανοίγουν ορίζοντες υψηλών προσδοκιών και ευγενών ονείρων, μάς χαρίζουν  ψυχική ικανοποίηση, μάς παρηγορούν, μάς συλλαβίζουν την ιστορία της πατρίδας, τις παραδόσεις του τόπου,  τη γλώσσα της φυλής, κρατούν άσβεστη τη μνήμη  του ανθρώπινου γένους».

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ