(e) ellinikignomi

Του Αθ. Χ. Παπανδρόπουλου

 

Ά ρε Κάρολε Μαρξ, τί σου έμελλε! Ό,τι δεν καταφέρατε εσύ και οι «απόστολοί σου τα τελευταία 200 χρόνια, το πέτυχε ο κορωνοϊός μέσα σε 10 μήνες. Και είμαστε ακόμα στην αρχή. Με τις μεταλλάξει του κορωνοϊού σε λίγο καιρό δεν θα μείνει τίποτε από τον καπιταλισμό. Και αυτό είναι σοβαρό πρόβλημα. Όχι για το σύστημα που θα εξαφανισθεί, αλλά για τους μεγάλους «ανθρωπιστές» που ήθελαν να το εξαφανίσουν. Ο Στάλιν, ο Μάο, ο Κάστρο, ο Πολ Ποτ , ο Κιμ Ιλ Σουνγκ και άλλοι Τσαουσέσκου,, στην προσπάθειά τους να καταργήσουν τον καπιταλισμό, είχαν πάνω από 200 εκατομμύρια νεκρούς. Και να που ο κορωνοϊός, έως τώρα, με 2,2 εκατομμύρια νεκρούς τα πάει καλύτερα και με τα εμβόλια είναι πολύ πιθανό η κατάσταση να παρουσιάσει βελτίωση,από πλευράς ανθρώπινου κόστους

Στο επίπεδο της διάλυσης όμως των όποιων καπιταλιστικών αρθρώσεων είχαν απομείνει στον κόσμο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η κατάσταση είναι ηδη θεαματική. Ουσιαστικά δεν υπάρχει τίποτε πλέον. Στην παρούσα φάση λειτουργίας της παγκόσμιας οικονομίας, τα κράτη ελέγχουν το 90% των λειτουργιών της. Όσο για το 10% που ξεφεύγει, αυτό οφείλεται σε κάποιες παραοικονομικές δραστηριότητες που επιβιώνουν, αλλά έως πότε και αυτές;

Υπό τις συνθήκες που περιγράφουμε, το πρόβλημα πλέον είναι αυτό της ποιότητας και της υφής του κρατισμού που θα επικρατεί  παγκοσμίως και που θα ελέγχει σχεδόν κάθε πτυχή της προσωπικής ζωής των ατόμων.

Ας δούμε όμως πώς παρουσιάζεται το νέο τοπίο του παγκόσμιου κρατισμού. Είναι πλέον ηλίου φαεινότερον ότι το παγκόσμιο εμπόριο διαλύεται, καθώς μπαίνουν στο ψυγείο σημαντικοί όροι λειτουργίας του. Παράλληλα περιορίζεται αισθητά η ελεύθερη κίνηση εργασίας και εγκατάστασης.

Επίσης, σε μια εποχή ταχύτητας. και σχετικά απελευθερωμένης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, ο ανταγωνισμός στον χρηματοοικονομικό χώρο υστερεί.Έρχονται όμως νέες μορφές χρηματοοικονομικής δραστηριότητας,με άγνωστα για την ώρα αποτελέσματα.

«Στις χρηματοπιστωτικές αγορές, η συγκέντρωση είναι ακόμα πιο έντονη. Σήμερα, ένας συρρικνούμενος αριθμός κολοσσών του χρηματοπιστωτικού τομέα ελέγχουν το investment management και την αναδοχή και διαπραγμάτευση τίτλων. Οι τεράστιες υποβόσκουσες συγκρούσεις συμφερόντων ΄γίνονται ανεκτές από τις αρχές. Σε πραγματικά ανταγωνιστικές οικονομίες, αυτοί που τα πάνε καλά θα πρέπει να ευημερούν, ενώ αυτοί που προσφέρουν κατώτερα προϊόντα και υπηρεσίες θα πρέπει να αποτυγχάνουν. Όλο και περισσότερο, αυτό δεν συμβαίνει» υποστηρίζει ο Χένρι Κόουφμαν, χρηματοοικονομικός σύμβουλος και πρώην ανώτατο στέλεχος της Solomon Brothers.

Τονίζει δε σε άρθρο του στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ότι ο κρατισμός ακυρώνει πλέον τις όποιες αρθρώσεις ελεύθερης οικονομίας υπήρχαν πριν την πανδημία, με αποτέλεσμα παγκοσμίως το οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι να ελέγχεται από τα κράτη. Έτσι στις ΗΠΑ, η Κυβέρνηση και η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (Federal Reserve) βρίσκονται στην κορυφή του κρατισμού. Η κυβέρνηση έχει ευρεία ικανότητα να φορολογεί, να δανείζεται και να ανακατανέμει πόρους. Το ομοσπονδιακό χρέος που οφείλεται στο δημόσιο, αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα 23 τρις. δολάρια και μπορεί να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερος δανεισμός. Για αρκετό καιρό ακόμα, το αμερικανικό δολάριο θα παραμείνει το βασικό αποθεματικό νόμισμα, και οι επενδυτές του εξωτερικού θα συνεχίζουν να προτιμούν τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα έναντι των περισσοτέρων τίτλων.

Κατά συνέπεια, τονίζουν κάποιοι οικονομολόγοι, που παρατηρούν με διαύγεια τις εξελίξεις, η σύνδεση κυβέρνησης και FED στις ΗΠΑ, αυξάνει τη δυναμική της μεταμόρφωσης του καπιταλισμού σε κρατισμό. Και η εξέλιξη αυτή, τονίζει ο Γάλλος οικονομολόγος Πασκάλ Σαλέν, δεν είναι ό,τι το καλύτερο για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, μετά την κρίση του κορωνοϊού.Η κυριαρχία του κρατικού καπιταλισμού,θα αλλοιώσει τη δημοκρατία.Ήδη δε παγκοσμίως, η ιδιωτική σφαίρα είναι κρατικοποιημένη μέσω της υπερχρέωσης.

Ας σημειωθεί ότι η επέκταση και εμβάθυνση του κρατισμού ενισχύονται και από την πολιτική αρνητικών επιτοκίων που ακολουθούν οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες. Πολιτική που συνοδεύεται επίσης και από σημαντικές προσπάθειες περιορισμού της κυκλοφορίας και συσσώρευσης μετρητών μεγάλης κλίμακας από χρηματοοικονομικές εταιρίες, συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρίες.

«Παρά τις αντιρρήσεις που προκαλούν τα αρνητικά επιτόκια, στην παρούσα φάση αποτελούν σανίδα σωτηρίας για τις οικονομίες, εως βγούν από το τάφο τα θετικά επιτόκια και ο πληθωρισμός», γράφει ο γνωστός κρατιστής οικονομολόγος Κέννεθ Ρογκόφ, καθηγητής και ανώτατο στέλεχος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου την περίοδο 2002-2003. Υπογραμμίζει δε συμπληρωματικά ότι τα αρνητικά επιτόκια προσφέρουν βοήθεια στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, οι οποίες υποφέρουν από την πτώση των τιμών των εμπορευμάτων, τη φυγή κεφαλαίων, το υψηλό χρέος και τις χαμηλές ισοτιμίες. Είναι σαφές έτσι ότι η πανδημία καθιερώνει τον θρίαμβο του μεταπολεμικού κρατισμού, στους κόλπους του οποίου ήδη δίνονται και πραγματικές μάχες για το ποιες θα είναι και πώς θα διαμορφωθούν οι νέες πελατειακές σχέσεις.

Συναρπαστική εποχή για όσους μπορούν να διαπεράσουν την πολυπλοκότητά της.

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ